WYNIKI ANALIZY 1
W Tabeli 1 zamieszczono wyniki porządkowania województw Polski ze
2
względu na poziom rozwoju infrastruktury technicznej otrzymane za pomocą
3
metody wzorca rozwoju Z. Hellwiga oraz metody sum standaryzowanych wartości.
4
Tabela 1 Ranking województw według poziomu rozwoju infrastruktury technicznej
5
Województwo
Metoda wzorca rozwoju Z. Hellwiga
Metoda sum standaryzowanych wartości Wskaźnik
syntetyczny
Pozycja w rankingu
Wskaźnik syntetyczny
Pozycja w rankingu
Dolnośląskie 0,517 1 0,881 2
Śląskie 0,514 2 1,082 1
Łódzkie 0,420 3 0,441 4
Mazowieckie 0,409 4 0,490 3
Małopolskie 0,386 5 0,286 6
Pomorskie 0,347 6 0,418 5
Wielkopolskie 0,346 7 0,104 8
Opolskie 0,333 8 0,110 7
Zachodniopomorskie 0,259 9 0,017 9
Kujawsko-pomorskie 0,249 10 -0,233 11
Lubuskie 0,247 11 -0,217 10
Podkarpackie 0,184 12 -0,488 12
Świętokrzyskie 0,112 13 -0,689 14
Podlaskie 0,107 14 -0,774 15
Lubelskie 0,084 15 -0,596 13
Warmińsko-mazurskie 0,059 16 -0,832 16
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS
6
Zgodność wyników uzyskanych za pomocą metody wzorca rozwoju
7
Z. Hellwiga oraz metody sum standaryzowanych wartości sprawdzono
8
wykorzystując współczynniki korelacji rang Spearmana oraz τ Kendalla. Przyjęły
9
one odpowiednio wartości 0,977 oraz 0,883, co wskazuje na dużą zgodność
10
uporządkowań województw Polski otrzymanych dwiema zastosowanymi
11
metodami. W obu rankingach takie samo miejsce zajęły trzy województwa:
12
zachodniopomorskie, podkarpackie oraz warmińsko-mazurskie. W przypadku
13
kolejnych dwunastu województw przesunięcie w górę lub w dół wyniosło jedną
14
pozycję. Jedynie dla województwa lubelskiego odnotowano różnicę dwóch miejsc
15
pomiędzy lokatami uzyskanymi w obu uporządkowaniach.
16
Analiza porównawcza poziomu rozwoju infrastruktury … 187
Analizując wyniki przedstawione w Tabeli 1 można zauważyć, że bez
1
względu na zastosowaną metodę najkorzystniej pod względem rozwoju
2
infrastruktury technicznej przedstawia się sytuacja województwa dolnośląskiego,
3
śląskiego, następnie łódzkiego oraz mazowieckiego, zaś najgorzej
warmińsko-4
mazurskiego, lubelskiego, podlaskiego oraz świętokrzyskiego.
5
Na podstawie wartości obliczonych mierników syntetycznych dokonano
6
grupowania województw w celu wyodrębnienia klas skupiających województwa
7
o podobnym poziomie rozwoju infrastruktury technicznej. Podział województw na
8
cztery rozłączne grupy typologiczne przeprowadzono zgodnie z regułą
9
[Nowak 1990]:
10
grupa I: zi zSz, (9)
11
grupa II: zSz zi z, (10)
12
grupa III: zzi zSz, (11)
13
grupa IV: zi zSz, (12)
14
gdzie:
15
zi – ogólne wyrażenie dla wartości wskaźnika syntetycznego (w artykule
16
wykorzystano do jego oznaczenia dwa różne symbole w zależności od
17
prezentowanej metody – di dla metody wzorca rozwoju Z. Hellwiga oraz qi dla
18
metody sum standaryzowanych wartości),
19
z – średnia arytmetyczna wskaźnika syntetycznego,
20
Sz – odchylenie standardowe wskaźnika syntetycznego.
21
Wyniki grupowania województw ze względu na poziom rozwoju
22
infrastruktury technicznej przedstawiono w Tabeli 2.
23
Tabela 2 Klasyfikacja województw według poziomu rozwoju infrastruktury technicznej
24
Grupa
Zakwalifikowane województwa Metoda wzorca rozwoju
Z. Hellwiga
Metoda sum standaryzowanych wartości
I dolnośląskie, śląskie śląskie, dolnośląskie II łódzkie, mazowieckie, małopolskie,
pomorskie, wielkopolskie, opolskie
mazowieckie, łódzkie, pomorskie, małopolskie, opolskie, wielkopolskie, zachodniopomorskie
III zachodniopomorskie, kujawsko-pomorskie, lubuskie, podkarpackie
lubuskie, kujawsko-pomorskie, podkarpackie
IV świętokrzyskie, podlaskie, lubelskie, warmińsko-mazurskie
lubelskie, świętokrzyskie, podlaskie, warmińsko-mazurskie
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Tabeli 1
25
188 Dorota Wawrzyniak Zajęcie w obu rankingach czołowych pozycji przez województwa
1
dolnośląskie i śląskie oraz zaliczenie ich do grupy województw o najwyższym
2
poziomie rozwoju infrastruktury technicznej (grupa I) jest wynikiem korzystnych
3
wartości opisujących je wskaźników. Województwo dolnośląskie znalazło się na
4
jednym z pierwszych trzech miejsc w przypadku takich zmiennych jak: drogi
5
ekspresowe i autostrady w km na 100 km2, telefoniczne łącza główne na 1000
6
ludności, ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków w % ogólnej liczby
7
ludności, zanieczyszczenia gazowe (bez CO2) zatrzymane w urządzeniach do
8
redukcji zanieczyszczeń w % zanieczyszczeń wytworzonych. Z kolei
9
województwo śląskie uplasowało się na pierwszej pozycji ze względu na: drogi
10
ekspresowe i autostrady w km na 100 km2, drogi o twardej nawierzchni w km na
11
100 km2, zaś na czwartej biorąc pod uwagę ludność korzystającą z oczyszczalni
12
ścieków w % ogólnej liczby ludności. Dość dobre rozwinięcie sieci
13
komunikacyjnej województwa dolnośląskiego jest związane z gęstym
14
zaludnieniem i stosunkowo dogodnymi warunkami naturalnymi (Raport
15
o stanie... 2003). Można także nadmienić, że województwo to, podobnie jak
16
województwo śląskie, jest jednym z lepiej rozwiniętych gospodarczo regionów
17
kraju. W odniesieniu do województwa śląskiego warto ponadto wskazać, że
18
stanowi ono najgęściej zaludniony oraz najsilniej uprzemysłowiony obszar kraju.
19
Województwo warmińsko-mazurskie, które zajęło ostatnie miejsce w obu
20
rankingach i zostało zaklasyfikowane do obiektów cechujących się najniższym
21
poziomem rozwoju infrastruktury technicznej (grupa IV) znalazło się na jednym
22
z trzech ostatnich miejsc w przypadku następujących cech: drogi o twardej
23
nawierzchni w km na 100 km2, telefoniczne łącza główne na 1000 ludności,
24
zanieczyszczenia gazowe (bez CO2) zatrzymane w urządzeniach do redukcji
25
zanieczyszczeń w % zanieczyszczeń wytworzonych. Należy nadmienić, że
26
w przypadku województwa warmińsko-mazurskiego koszty budowy nowej
27
infrastruktury technicznej są wyższe niż w innych regionach ze względu na
28
większe odległości i utrudnienia w procesach budowlanych (lasy, jeziora,
29
niestabilne grunty polodowcowe, wymagania ochrony przyrody) (Regionalny
30
Program... 2007). Na ogólną sytuację województwa warmińsko-mazurskiego
31
składają się też m.in.: niska gęstość zaludnienia, rozproszenie sieci osadniczej,
32
niski poziom uprzemysłowienia. Do grupy województw o najniższym poziomie
33
rozwoju infrastruktury technicznej zakwalifikowały się także województwa:
34
świętokrzyskie, podlaskie oraz lubelskie. Uwzględniając gospodarcze i społeczne
35
znaczenie analizowanego zjawiska można w odniesieniu do tych jednostek
36
terytorialnych wskazać na potrzebę poprawy infrastruktury technicznej, zaś jej
37
rozwój powinien zostać dostosowany do potrzeb regionu.
38
PODSUMOWANIE 39
Celem niniejszego artykułu było porównanie poziomu rozwoju
40
infrastruktury technicznej w województwach Polski w roku 2013. Został on
41
Analiza porównawcza poziomu rozwoju infrastruktury … 189 zrealizowany dzięki wykorzystaniu wybranych metod wielowymiarowej analizy
1
porównawczej. Dokonano także grupowania województw w klasy skupiające
2
województwa o podobnym poziomie rozwoju infrastruktury technicznej. Zgodnie
3
z przedstawionymi wynikami analizy do województw o najwyższym poziomie
4
rozwoju infrastruktury technicznej należą województwa dolnośląskie i śląskie, zaś
5
o najniższym: warmińsko-mazurskie, świętokrzyskie, podlaskie oraz lubelskie.
6
W przypadku tych ostatnich można wskazać na potrzebę poprawy infrastruktury
7
technicznej.
8
Odnosząc się do zastosowanych w badaniu metod można stwierdzić, że
9
wyniki porządkowania województw uzyskane dzięki metodzie wzorca rozwoju
10
Z. Hellwiga oraz bezwzorcowej metodzie sum standaryzowanych wykazały dużą
11
zgodność.
12
BIBLIOGRAFIA 13
Borcz Z. (2000) Infrastruktura terenów wiejskich, Wydawnictwo Akademii Rolniczej we
14
Wrocławiu, Wrocław.
15
Brzozowska K. (2002) Infrastruktura publiczna jako kategoria ekonomiczna, Ekonomista,
16
nr 1, str. 127-140.
17
Kapusta F. (2012 a) Poziom infrastruktury technicznej i społecznej jako indykator
18
i stymulator rozwoju regionalnego, [w:] Woźniak M. G. (red.), Nierówności społeczne
19
a wzrost gospodarczy, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, z. 29,
20
str. 315-325.
21
Kapusta F. (2012 b) Zmiany infrastruktury polskiej wsi w warunkach Unii Europejskiej,
22
Journal of Agribusiness and Rural Development, nr 2(24), str. 107-118.
23
Kinda T., Plane P., Véganzonès-Varoudakis M.-A. (2011) Firm productivity
24
and Investment Climate in Developing Countries: How Does Middle East and North
25
Africa Manufacturing Perform?, CERDI, Etudes et Documents, No. 2011. 26.
26
Nowak E. (1990) Metody taksonomiczne w klasyfikacji obiektów
społeczno-27
gospodarczych, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
28
Ostasiewicz W. (red) (1999) Statystyczne metody analizy danych, Wydawnictwo Akademii
29
Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław.
30
PAIiIZ (2007) Klimat inwestycyjny w Polsce. Raport z badania ankietowego, Polska
31
Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych, Warszawa.
32
PAIiIZ (2009) Klimat inwestycyjny w Polsce w 2009 r. Raport z badania ilościowego,
33
Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych, Warszawa.
34
Raport o stanie środowiska województwa dolnośląskiego w 2003 roku (2003)
35
http://www.wroclaw.pios.gov.pl/pliki/raporty/2003/00_ogolna.pdf (dostęp: 14.10.2015).
36
Regionalny Program Operacyjny – Warmia i Mazury na lata 2007-2013 (2007) Zarząd
37
Województwa Warmińsko-Mazurskiego, www.pot.gov.pl/component/rubberdoc/doc/
38
1011/Raw (dostęp: 16.10.2015).
39
Rocznik Statystyczny Województw 2014, GUS, Warszawa.
40
Społeczeństwo informacyjne w Polsce w 2013 r., http://stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/
41
nts_spolecz_inform_w_polsce-2013.pdf (dostęp: 19.04.2014).
42
190 Dorota Wawrzyniak
Stawasz D. (2005) Infrastruktura i jej wpływ na rozwój miasta, [w:] Stawasz D. (red.)
1
Infrastruktura techniczna a rozwój miasta, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego,
2
Łódź, str. 7-13.
3
Wielka encyklopedia PWN (2002) Wojnowski J. (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN,
4
Warszawa, Tom XII, str. 134.
5
Witkowski K., Starościc D. (2008) System infrastruktury społecznej w gminie, Studia
6
Lubuskie, Tom IV, str. 177-194.
7
World Bank (2003) Improving the Investment Climate in Bangladesh. An Investment
8
Climate Assessment Based on an Enterprise Survey Carried Out by the Bangladesh
9
Enterprise Institute and the World Bank, World Bank, Washington, D. C.
10
Zeliaś A. (red.) (2000) Taksonomiczna analiza przestrzennego zróżnicowania poziomu
11
życia w Polsce w ujęciu dynamicznym, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej
12
w Krakowie, Kraków.
13
COMPARATIVE ANALYSIS OF THE TECHNICAL
14
INFRASTRUCTURE DEVELOPMENT LEVEL
15
IN POLISH VOIVODESHIPS
16
WITH THE USE OF TAXONOMIC METHODS
17
Abstract: The purpose of the article is to compare Polish voivodeships
18
in terms of technical infrastructure development level. The research was
19
made using a development model proposed by Z. Hellwig and the method
20
of standardized sums. Groups of voivedeships with a similar development
21
level of the technical infrastructure were created as well. According to the
22
results of the analysis made on the basis of five indicators from 2013
23
technical infrastructure is best developed in the Dolnośląskie and Śląskie
24
Voivodeships, whereas the worst in the Warmińsko-Mazurskie, Lubelskie,
25
Podlaskie and Świętokrzyskie Voivodeships.
26
Keywords: technical infrastructure, Poland, voivodeship, multidimensional
27
comparative analysis
28
METODY ILOŚCIOWE W BADANIACH EKONOMICZNYCH Tom XVI/4, 2015, str. 191 – 200
OCENA EFEKTYWNOŚCI FUNDUSZY EMERYTALNYCH
1
Z WYKORZYSTANIEM METOD PORZĄDKOWANIA LINIOWEGO
2
Dorota Witkowska
3
Katedra Finansów i Strategii Przedsiębiorstwa, Uniwersytet Łódzki
4
e-mail: dorota.witkowska@uni.lodz.pl
5
Krzysztof Kompa
6
Katedra Ekonometrii i Statystyki
7
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
8
e-mail: krzysztof_kompa@sggw.pl
9
Streszczenie: Zreformowany w 1999 roku system emerytalny okazał się nie
10
do końca „wydolny”, a działalność otwartych funduszy emerytalnych (OFE)
11
stała się przedmiotem ostrej krytyki, głównie z powodu słabej efektywności
12
inwestycyjnej i wysokich kosztów. Zatem w latach 2011 i 2014 rząd
wpro-13
wadził istotne zmiany, ingerując m.in. w strukturę portfeli OFE. Celem
arty-14
kułu jest analiza wyników inwestycyjnych OFE w latach 2000-2013,
wyko-15
rzystując w tym celu znane mierniki ryzyka i efektywności inwestycyjnej
16
oraz metody porządkowania liniowego.
17
Słowa kluczowe: fundusze emerytalne, efektywność inwestycyjna, ryzyko,
18
porządkowanie liniowe
19
WPROWADZENIE 20
Reforma systemu emerytalnego z 1999 roku polegała na zmianie systemu
21
zdefiniowanego świadczenia na system zdefiniowanej składki oraz uzupełnieniu
22
systemu repartycyjnego składową kapitałową. Nowy system
repartycyjno-23
kapitałowy oparty został na trzech filarach, z czego dwa pierwsze miały charakter
24
obowiązkowy. Pierwszy filar pozostał repartycyjny i jest reprezentowany przez
25
zreformowany Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), drugi filar ma charakter
26
kapitałowy i jest reprezentowany przez otwarte fundusze emerytalne (OFE), a
trze-27
ci stanowi dobrowolny kapitałowy filar ubezpieczeń prywatnych.
28
Nowy system emerytalny posiadał jednak szereg niedopracowanych
elemen-29
tów, a w debacie publicznej pojawiła się ostra krytyka OFE, którym wytykano
wy-30
192 Dorota Witkowska, Krzysztof Kompa
sokie koszty i niskie stopy zwrotu1, wskazywano również na tzw. „jałowy obieg
1
pieniądza” napędzający dług publiczny, który polegał na tym, że obligacjami