Ocena sytuacji społecznej mieszkańców gminy, w kontekście występujących w niej problemów społecznych i niekorzystnych zjawisk związanych ze społeczeństwem, stanowi ważne i cenne źródło informacji na temat warunków i jakości życia osób ją zamieszkujących. Jest istotnym elementem określania polityki społecznej gminy, a wraz z diagnozą stanu istniejącego, wpływa na kształtowanie odpowiednich kierunków interwencji i działań podejmowanych w kolejnych latach. Opinia mieszkańców stanowi element partycypacji społecznej na etapie wdrażania odpowiednich działań, jakie należy zaplanować w kontekście opracowania Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych.
W gminie Stepnica badanie opinii społecznej mieszkańców na temat warunków życia i sytuacji społecznej Gminy zostało przeprowadzone w kwietniu 2021 r. W badaniu wykorzystano ankietę, jako technikę badawczą. Zastosowane narzędzie badawcze stanowił kwestionariusz ankiety, składający się z pytań zamkniętych. W badaniu wzięło udział 60 respondentów z gminy Stepnica, w tym 75% stanowiły kobiety, a 25% mężczyźni. Najliczniejszą grupę respondentów stanowiły osoby w wieku 41-59 lat (53,3%), następnie osoby w wieku 26-35 lat
52 | S t r o n a
(36,7%). 68,3% respondentów stanowili pracownicy umysłowi, 8,3% - pracownicy fizyczni oraz 8,3% - osoby bezrobotne. Grupę pozostałych respondentów stanowiły następujące osoby:
emeryci/renciści (7%), uczniowie i studenci (5%) oraz przedsiębiorcy (3,1%). Najwięcej osób biorących udział w badaniu posiadało wykształcenie wyższe (63,3%), a następnie średnie (15%), zawodowe (10%).
Poniżej zaprezentowano wyniki z przeprowadzonego badania.
W większości mieszkańcy gminy Stepnica, którzy wzięli udział w badaniu, są zadowoleni z życia w gminie. W niektórych kwestiach wykazują niezdecydowanie lub brak zdania, co może wynikać z indywidualnych potrzeb i oczekiwań. Jedynie obecny stan dróg oraz sytuacja na rynku pracy budzą duże niezadowolenie respondentów. W poniższym zestawieniu ujęto stopień zadowolenia mieszkańców ze wskazanych warunków życia w gminie Stepnica.
Tabela 16 Stopień zadowolenia z warunków życia w gminie Stepnica
Organizacja czasu wolnego (koła zainteresowań, kluby
sportowe, sport i rekreacja) Niezdecydowany / zadowolony
Dostępność sieci Internet Zadowolony / niezadowolony
Organizacja imprez cyklicznych na terenie Gminy Niezdecydowany / zadowolony Dostęp do informacji na temat wydarzeń w Gminie Zadowolony
Dostęp do oferty kulturalnej (biblioteka, koncerty,
wystawy itp.) Zadowolony
Dostępność doradztwa psychologiczno - prawnego Niezdecydowany Dostęp do opieki zdrowotnej (lekarze specjaliści, ośrodki
zdrowia) Zadowolony
Bezpieczeństwo publiczne mieszkańców Zadowolony
Warunki mieszkaniowe Zadowolony
Miejsca rekreacji (np. place zabaw, ścieżki rowerowe,
boiska sportowe, parki, skwery) Zadowolony
Oferta edukacyjna szkół Niezdecydowany / zadowolony
Dostępność do przedszkoli Niezdecydowany / zadowolony
Kultywowanie lokalnej tradycji i historii w codziennym
życiu Niezdecydowany
Dostępność sieci gazowej Zadowolony
Dostępność do żłobków, klubów dziecięcych Niezdecydowany / zadowolony
53 | S t r o n a
Siła więzi międzyludzkich integrujących mieszkańców Niezdecydowany
Dostępność do handlu i usług Zadowolony
Udział mieszkańców w życiu publicznym /możliwość
działania w organizacjach społecznych i (pozarządowych) Niezdecydowany / zadowolony Opieka nad osobami starszymi - polityka senioralna Niezdecydowany
Stan dróg Niezadowolony / bardzo
niezadowolony Lokalny rynek pracy – możliwość znalezienia pracy,
poziom zarobków
Niezdecydowany / bardzo niezadowolony
Źródło: Opracowanie własne, wyniki badań ankietowych
Wykluczenie społeczne dotyczy różnych grup osób oraz wynika z różnych przyczyn.
Respondenci podczas badania wskazali, że grupą najbardziej narażoną na wykluczenie społeczne w gminie Stepnica należą osoby starsze i samotne (76,7%). Następnie wskazano osoby chore, niepełnosprawne, a także ich rodziny, które uzależnione są od tych osób (65%).
Trzecią grupę stanowią, według badanych, osoby i rodziny dotknięte problemami uzależnień i przemocy w rodzinie (55%).
Wykres 16 Grupy osób najbardziej narażonych na wykluczenie społeczne w gminie Stepnica w opinii respondentów
Źródło: Opracowanie własne, wyniki badań ankietowych
76,70% Rodziny i osoby o niskim statusie materialnym Dzieci i młodzież Osoby i rodziny dotknięte problemami uzależnień i
przemocy w rodzinie
Inne:
54 | S t r o n a
Za najważniejsze problemy społeczne w gminie Stepnica uznano alkoholizm i nadużywanie substancji alkoholowych (63,3%), problemy związane z niezaradnością życiową niektórych mieszkańców (50%), a także bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych (38,3%) i bezrobocie (31%). Również za poważne problemy, jakie zauważa się w gminie, dotyczą sytuacji rodzin doświadczających przemocy w rodzinie (30%) oraz długotrwała lub ciężka choroba, która doprowadza najczęściej do obniżenia statutu i wykluczenia społecznego (30%).
Problemy społeczne, tj. sieroctwo społeczne (1,7%) czy występowanie przestępczości (3,3%) uznano za problemy najniższej wagi. Zdecydowana większość wskazanych problemów skupiają się wokół problemów rodzinnych i sytuacji rodzin dysfunkcyjnych w gminie, co przedstawia poniższy wykres.
Wykres 17 Najważniejsze problemy społeczne w opinii respondentów
Źródło: Opracowanie własne, wyniki badań ankietowych
31,70%
55 | S t r o n a
Wśród negatywnych zjawisk społecznych występujących w gminie Stepnica w odniesieniu do dzieci i młodzieży, według opinii respondentów, wskazano przede wszystkim na zaniedbania wychowawcze ze strony rodziców (65%), brak pozytywnych wzorców i autorytetów (60%) oraz uzależnienie dzieci i młodzieży od sieci Internet (60%). W dalszej kolejności badane osoby wskazały na bezproduktywne spędzanie czasu wolnego (51,7%) i sięganie po substancje uzależniające (51,7%). Zaniedbania socjalne (niedożywienie czy brak higieny) w kontekście dzieci i młodzieży są zjawiskami występującymi najrzadziej w gminie (6,7%), a także zjawisko przemocy ze strony rodziców (13,3%).
Wykres 18 Negatywne zjawiska społeczne odnoszące się do dzieci i młodzieży w opinii respondentów
Źródło: Opracowanie własne, wyniki badań ankietowych
W kontekście osób starszych do najważniejszych problemów społecznych, w opinii respondentów, należy izolacja społeczna, wynikająca z samotności (70%), następnie niewystarczające środki finansowe osób starszych (61,47%) i niepełnosprawność oraz schorzenia wieku starszego (61,7%). Za najmniejszy problem uznano bariery architektoniczne w gminie (15%).
65%
60%
30%
13,30%
51,70%
31,70%
25%
51,70%
6,70%
60%
23,30%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%
Zaniedbanie wychowawcze ze strony rodziców Brak pozytywnych wzorców i autorytetów Agresja i przemoc szkolna Przemoc ze strony rodziców Sięganie po substancje uzależniające (np. alkohol,
narkotyki, dopalacze)
Przestępczość, wandalizm i chuligaństwo Brak zorganizowanych form spędzania czasu wolnego Bezproduktywne spędzanie czasu wolnego Zaniedbanie socjalne (niedożywienie, higiena) Uzależnienie od sieci Internet Demoralizacja
56 | S t r o n a
Wykres 19 Najważniejsze problemy społeczne osób starszych w opinii respondentów
Źródło: Opracowanie własne, wyniki badań ankietowych
Z kolei w kontekście osób niepełnosprawnych wskazano na problemy społeczne, które związane są z ograniczonym dostępem do usług medycznych (58,3%), izolacja społeczną (43,3%), jak również barierami architektonicznymi (43,3%). W dalszej kolejności badane osoby wskazały na utrudnioną możliwość korzystania ze środków transportu przez osoby niepełnosprawne (38,3%) i występujące u tych osób zjawisko ubóstwa i biedy (33,3%).
Wykres 20 Najważniejsze problemy społeczne osób niepełnosprawnych w opinii respondentów
Źródło: Opracowanie własne, wyniki badań ankietowych
61,70% Brak wsparcia i opieki ze strony rodziny (odrzucenie
rodziny)
57 | S t r o n a
Respondenci za główne powody bezrobocia w gminie Stepnica uznali w szczególności ogólną niechęć do podjęcia zatrudnienia (68,3%), uzależnienia osób bezrobotnych (45%), a także trudną sytuację na lokalnym rynku pracy (40%). W opinii badanych sytuacja pandemii nie wpłynęła znacząco na wzrost bezrobocia (1,7%) i nie jest przyczyną braku znalezienia zatrudnienia przez osoby poszukujące pracę.
Wykres 21 Główne powody bezrobocia w gminie Stepnica w opinii respondentów
Źródło: Opracowanie własne, wyniki badań ankietowych
Skala występowania zjawiska uzależnienia w opinii 16,7% respondentów jest bardzo wysoka, 25% badanych uważa, że jest wysoka i często wskazany problem występuje na terenie gminy.
Najwięcej osób określiło problem uzależnienia na poziomie 41,70%. Odpowiedzi respondentów wskazują jednoznacznie na występowanie zjawiska uzależnień na terenie gminy Stepnica, co również zostało wskazane, jako jedne z najważniejszych problemów społecznych.
Wykres 22 Skala występowania zjawiska uzależnienia w opinii respondentów
Źródło: Opracowanie własne, wyniki badań ankietowych
40%
68,30%
35%
45%
31,70%
1,70%
1,70%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%
Trudna sytuacja na lokalnym rynku pracy, brak oferty pracy
Niechęć do podjęcia pracy Brak odpowiednich kwalifikacji do potrzeb lokalnego
rynku pracy
Uzależnienia Brak opieki nad dziećmi lub osobą zależną COVID Brak transportu publicznego
16,70%
25%
41,70%
8,30%
0%
8,30%
Bardzo wysoka Wysoka Średnia Niska Bardzo niska Trudno powiedzieć
58 | S t r o n a
Główną przyczyną występowania uzależnień na terenie gminy Stepnica w opinii respondentów są indywidualne skłonności do popadania w nałogi (73,3%). Bardzo często niezaradność życiowa mieszkańców stanowi również przyczynę częstszego sięgania po substancje alkoholowe (63,3%). Do innych przyczyn uzależnień mieszkańcy gminy wskazali także:
bezrobocie i utratę prac (45%), konflikty rodzinne, w tym rozpad rodziny (41,7%) oraz stres wywoływany różnymi sytuacjami życiowymi (28,3%).
Wykres 23 Główne przyczyny występowania uzależnień w opinii respondentów
Źródło: Opracowanie własne, wyniki badań ankietowych
W opinii osób badanych skala występowania przemocy w rodzinie na terenie gminy Stepnica nie jest zjawiskiem stanowiącym główny problem stepnickich rodzin. 43,3% respondentów tylko słyszało o takich sytuacjach, 25% - zna nieliczne rodzinnych, gdzie zjawisko przemocy w rodzinie występuje, a 21,7% badanych w ogóle nie słyszało o takich sytuacjach. Tylko 10%
odpowiedzi wskazywało na to, że zjawisko przemocy to zauważalny i powszechny problem wielu rodzin w gminie.
Wykres 24 Skala występowania zjawiska przemocy w rodzinie w opinii respondentów
Źródło: Opracowanie własne, wyniki badań ankietowych
45%
8,30%
73,30%
63,30%
41,70%
28,30%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%
Bezrobocie, utrata pracy Niepełnosprawność Indywidualne skłonności do popadania w nałogi Niezaradność życiowa Konflikty rodzinne/rozpad rodziny Stres
10%
25%
43,30%
21,70%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50%
Znam wiele takich rodzin Znam nieliczne takie rodziny Tylko słyszałam/em o takich rodzinach Nie słyszałam/em o takich rodzinach
59 | S t r o n a
Do głównych przyczyn występowania zjawiska przemocy w rodzinie należą uzależnienia.
Uznało tak 81,7% badanych. W następnej kolejności za przyczynę przemocy w rodzinie uważa się: przejmowane wzorce pokoleniowe (51,7%) i nieumiejętność radzenia sobie z problemami wychowawczymi (45%). Rzadziej respondenci wskazywali na inne przyczyny, tj.: zazdrość (30%), brak pracy (28,3%) czy występowanie choroby psychicznej (23,3%).
Wykres 25 Główne przyczyny występowania przemocy w rodzinie w opinii respondentów
Źródło: Opracowanie własne, wyniki badań ankietowych
Zjawisko występowanie przemocy w rodzinie jest problemem bardzo delikatnych i trudnym do rozwiązania. Ofiary przemocy bardzo często nie przyznają się do problemów rodzinnych, stąd trudno jest organizować dla nich pomoc i wsparcie. Przemoc w dalszym ciągu uchodzi za problem wstydliwy dla wielu rodzin. Jednakże respondenci wskazali propozycję podjęcia działań, które według nich najskuteczniej wspierałyby ofiary przemocy. Przede wszystkim wskazano na podejmowanie działań w kierunku izolowania ofiar przemocy od osób ją stosującą (63,3%), następnie wskazano przymusowe leczenie uzależnień (60%), które często jest główną przyczyną występowania przemocy w rodzinie. W dalszej kolejności wskazano potrzebę zwiększenia dostępności i poradnictwa prawnego i psychologicznego (41,7%) oraz umożliwienie uczestnictwa w grupach wsparcia osobom doświadczającym przemocy (35%).
28,30%
30%
81,70%
45%
51,70%
23,30%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%
Brak pracy Zazdrość Uzależnienia Nieumiejętność radzenia sobie z problemami
wychowawczymi
Wzorce pokoleniowe przemocy Choroba psychiczna
60 | S t r o n a
Wykres 26 Propozycja najskuteczniejszych działań wobec ofiar przemocy domowej w opinii respondentów
Źródło: Opracowanie własne, wyniki badań ankietowych
Kwestie związane z opieką zdrowotną budzą od wielu lat duże emocje. Osoby rzadko korzystające z usług medycznych zazwyczaj nie mają zdania na temat zapewnienia dostępu do podstawowej opieki medycznej. Jednakże osoby schorowane lub starsze doświadczają trudności w dostaniu się do lekarzy specjalistów i głównie z tego powodu system zdrowia w Polsce oceniany jest dość krytycznie. W opinii respondentów gminy Stepnica najważniejszymi problemami w obszarze opieki zdrowotnej jest ograniczona liczba lekarzy specjalistów (58,3%) oraz długi okres oczekiwania na usługi medyczne (13,3%). 15% badanych wskazało również na problem ograniczonej liczby wizyt domowych lekarzy u osób przewlekle chorych i niepełnosprawnych, a 10% - na problem niewystarczającej profilaktyki i edukacji zdrowotnej.
Wykres 27 Najważniejsze problemy społeczne w obszarze opieki zdrowotnej w opinii respondentów
Źródło: Opracowanie własne, wyniki badań ankietowych
41,70%
0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00%
Zwiększenie dostępności poradnictwa prawnego i
61 | S t r o n a
W obszarze edukacji dostrzeżono następujące problemy społeczne: niewystarczającą ofertę zajęć pozalekcyjnych (45%), ograniczoną możliwość korzystania z placówek zapewniającym opiekę nad dziećmi do lat 3 (45%) oraz niewykorzystywanie bazy i infrastruktury szkolnej przez dzieci i młodzież w czasie wolnym (43,3%). W następnej kolejności wskazano na problem barku odpowiedniego wsparcia psychologiczno-pedagogicznego dla dzieci i młodzieży (38,3%), a także niewystarczającą liczbę placówek wychowania przedszkolnego (20%).
Wykres 28 Najważniejsze problemy społeczne w obszarze edukacji w opinii respondentów
Źródło: Opracowanie własne, wyniki badań ankietowych
Najważniejsze problemy społeczne w obszarze sportu i kultury w opinii badanych respondentów dotyczą głównie braku wykorzystania potencjału wiejskich świetlic na organizowanie działań dla mieszkańców (55%). Również respondenci wskazują na małą liczbę imprez i wydarzeń środowiskowych (45%), zbyt małą ilość organizacji pozarządowych inicjujących działania o charakterze kulturalno-sportowym i edukacyjnym (40%) oraz niewykorzystany potencjał uzdolnionej i utalentowanej młodzieży.
45%
20%
43,30%
38,30%
45%
8,50%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50%
Ograniczona możliwość korzystania z placówek zapewniających opiekę nad dziećmi do lat 3 Niewystarczająca liczba placówek wychowania
przedszkolnego
Brak wykorzystania bazy szkolnej w czasie wolnym od nauki
Ograniczone wsparcie psychologiczno-pedagogiczne Niewystarczająca oferta zajęć pozalekcyjnych Inne:
62 | S t r o n a
Wykres 29 Najważniejsze problemy społeczne w obszarze sportu i kultury w opinii respondentów
Źródło: Opracowanie własne, wyniki badań ankietowych
W kwestiach związanych z zachowaniem bezpieczeństwa w gminie Stepnica respondenci nie wskazują znaczniejszych problemów. 25% badanych jest zdania, że w gminie jest bezpiecznie i mieszkańcy czują się w niej bezpiecznie. Aż 63,3% respondentów określiło poziom bezpieczeństwa jako normalny, nie odbiegający do poziomu bezpieczeństwa w większości gmin w Polsce.
Wykres 30 Ocena poziomu bezpieczeństwa w opinii respondentów
Źródło: Opracowanie własne, wyniki badań ankietowych
Pomimo wskazania, że gmina uważana jest za miejsce bezpieczne, respondenci potrafili określić i wskazać główne i najliczniejsze problemy społeczne w obszarze bezpieczeństwa.
48,3% badanych uważa, że sytuacji niebezpieczne stwarzają osoby spożywające alkohol w miejscach publicznych, 46,7% wskazało przemoc w rodzinie, a 43,3% - zagrożenia na drodze
40%
21,70%
35%
55%
45%
1,70%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%
Zbyt mała ilość organizacji pozarządowych inspirujących działalność kulturalną i sportową
Nie w pełni wykorzystany potencjał historii i kultury regionu
Niewykorzystany potencjał uzdolnionej i utalentowanej młodzieży
Niewykorzystany potencjał wiejskich świetlic – brak systematycznych działań
Zbyt mało imprez i wydarzeń środowiskowych Inne:
25%
63,30%
6% 6%
Jest bezpiecznie Jest normalnie Jest niebezpiecznie Nie mam zdania
63 | S t r o n a
(piractwo drogowe, nietrzeźwi kierowcy). Do rzadziej wymienianych problemów w obszarze bezpieczeństwa wymieniano: niewystarczającą liczbę patroli policji (31,7%), wandalizm (30%) oraz niewystarczającą liczbę kamer monitoringu miejskiego w rejonach szczególnie niebezpiecznych (13,3%).
Wykres 31 Najważniejsze problemy społeczne w obszarze bezpieczeństwa w opinii respondentów
Źródło: Opracowanie własne, wyniki badań ankietowych
W poniższym zestawieniu wskazano na potrzebę podjęcia działań, które przyczynią się do zmniejszenia lub rozwiązania problemów społecznych zdiagnozowanych na terenie gminy Stepnica. W większości wszystkie zaproponowane działania uważane są w opinii respondentów za pożądane i potrzebne, których podjęcie przyczyni się do zminimalizowania negatywnych zjawisk. Jednakże za najcenniejsze uznano w obszarze infrastrukturalnym: budowę przydrożnych chodników, przejść dla pieszych i oświetlenia oraz modernizację dróg.
Natomiast w sferze społecznym: uruchomienie nowej placówki dla dzieci do 3 lat (żłobek), a także walkę z patologiami społecznymi (narkomania, alkoholizm, inne środki psychoaktywne).
31,70%
1,70%
30%
48,30%
46,70%
43,30%
13,30%
1,70%
0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00%
Niewystarczająca liczba patroli policyjnych Częste napady, rozboje Wandalizm Osoby spożywające alkohol w miejscach publicznych Przemoc w rodzinie Zagrożenia na drodze (piractwo drogowe, nietrzeźwi
kierowcy)
Za mało monitoringu wizyjnego w centrum i rejonach szczególnie niebezpiecznych
Inne:
64 | S t r o n a
Tabela 17 Działania przyczyniające się do rozwiązania problemów społecznych na terenie gminy Stepnica w opinii respondentów
Poprawa jakości życia osób niepełnosprawnych (likwidacja barier architektonicznych w instytucjach publicznych, ułatwienia transportowe)
Średnia / wysoka wartość
Pomoc sąsiedzka Wysoka wartość
Założenie grupy wsparcia dla osób niepełnosprawnych Wysoka wartość Założenie grupy wsparcia dla osób dotkniętych przemocą w
rodzinie Wysoka wartość
Propagowanie idei wolontariatu Wysoka wartość
Finansowanie płatnych szczepionek dla dzieci Wysoka wartość Zwiększenie dostępu do lekarzy specjalistów (kardiolog,
neurolog, diabetolog, onkolog) Wysoka wartość
Poprawa jakości życia osób niepełnosprawnych (likwidacja barier architektonicznych w instytucjach publicznych, ułatwienia transportowe)
Wysoka wartość
Profilaktyka uzależnień skierowana do dzieci, młodzieży Wysoka wartość Rozwój i promocja turystyki (w tym rozbudowa bazy
agroturystycznej, małej gastronomii, wytyczenie ścieżek rowerowych)
Wysoka wartość
Poprawa komunikacji autobusowej Wysoka wartość
Działania zmierzające do poprawy estetyki Gminy Wysoka wartość
Budowa mieszkań komunalnych i socjalnych Wysoka wartość Budowa przydrożnych chodników, przejść dla pieszych i
oświetlenia
Wysoka / bardzo wysoka wartość
Modernizacja dróg Wysoka / bardzo wysoka
wartość
65 | S t r o n a
Uruchomienie nowej placówki dla dzieci do 3 lat (żłobek) Wysoka / bardzo wysoka wartość
Ograniczenie bezrobocia i jego skutków, działania wspierające
tworzenie miejsc pracy Wysoka wartość
Usługi opiekuńcze dla osób starszych i/lub niepełnosprawnych Wysoka wartość Aktywizacja społeczna ludzi starszych – wspieranie działalności
Dziennego Domu „Senior-WIGOR”, organizacja Klubu Seniora,
Dziennych Domów Pomocy i itp. Wysoka wartość
Skuteczniejsze egzekwowanie zakazu sprzedaży napojów
alkoholowych dzieciom, młodzieży i osobom nietrzeźwym Wysoka wartość Działania prowadzące do poprawy sytuacji na rynku pracy osób
młodych w tym absolwentów szkół poprzez organizowanie kursów i szkoleń pod kątem dostosowania ich do potrzeb na rynku pracy
Wysoka wartość Szkolenia umożliwiające podniesienie lub zmianę kwalifikacji
zawodowych długotrwale bezrobotnych (zwłaszcza w wieku 50+)
Wysoka wartość Wsparcie pracodawców oraz przedsiębiorczości (doradztwo,
szkolenia, system zachęt) Wysoka wartość
Poprawa infrastruktury (drogowej, wodociągowej,
kanalizacyjnej, innej) Wysoka wartość
Promowanie i wspieranie tworzenia podmiotów ekonomii
społecznej (spółdzielnia socjalna, przedsiębiorstwa społeczne) Wysoka wartość Wsparcie inicjatyw obywatelskich (fundacji i stowarzyszeń
prowadzących działalność niezarobkową) Wysoka wartość Zwiększenie pomocy bezpośredniej osobom najuboższym
(finansowej, rzeczowej, usługowej) Wysoka wartość
Organizacja imprez integracyjnych mających na celu
aktywizację mieszkańców (np. pikniki rodzinne itp.) Wysoka wartość Podejmowanie działań profilaktycznych i
edukacyjno-informacyjnych poświęconych przestępczości i jej skutkom (akcje, kampanie)
Wysoka wartość Walka z patologiami społecznymi (narkomania, alkoholizm,
inne środki psychoaktywne)
Wysoka / bardzo wysoka wartość
Źródło: Opracowanie własne, wyniki badań ankietowych
66 | S t r o n a
III. Analiza SWOT
Analiza SWOT (Strenghts, Weakness, Opportunities, Threats) jest jedną z metod określania rozwoju diagnozowanego obszaru, ponieważ uwydatnia mocne i słabe strony oraz przedstawia szanse i zagrożenia jakie mogą wystąpić w środowisku lokalnym.
➢ Mocne strony – atuty gminy Stepnica
➢ Słabe strony – słabości, bariery, wady analizowanego obszaru,
➢ Szanse – dodatkowe okoliczności pociągające za sobą korzystne zmiany,
➢ Zagrożenia – okoliczności, które negatywnie wpływają na plan rozwoju gminy Stepnica.
Szczegółowe opracowanie analizy SWOT jest ważnym etapem procesu planowania strategicznego, ponieważ jest to punkt wyjściowy dla stawianych celów strategicznych oraz działań społecznych.
Tabela 18 Analiza SWOT
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
1. Spadek ogólnej liczby osób bezrobotnych.
2. Spadek liczby osób i rodzin
korzystających z pomocy społecznej.
3. Bogactwo, różnorodność i wysoka jakość zasobów przyrodniczych i krajobrazowych.
4. Turystyczny charakter regionu wraz z efektywnym wykorzystywaniem walorów przyrodniczych do rozwoju turystyki.
5. Wzrost przedsiębiorczości lokalnej.
6. Bliskie położenie gminy w
sąsiedztwie Zalewu Szczecińskiego.
7. Dobrze funkcjonująca pomoc społeczna.
8. Bogata i ciekawa oferta imprez kulturalnych oraz rekreacyjnych.
1. Spadek liczby ludności.
2. Proces starzenia się społeczeństwa (wzrost liczby osób w wieku poprodukcyjnym).
3. Duża liczba osób niepełnosprawnych korzystających z pomocy społecznej.
4. Niewystarczające rozwiązania w zakresie zwalczania bezrobocia wśród kobiet (niska świadomość, lęk przed podjęciem pracy).
5. Wzrost rodzin przeżywających trudności opiekuńczo-wychowawczych.
6. Wzrost liczby „Niebieskich Kart” i częstsze występowanie zjawiska przemocy w rodzinie.
7. Brak funkcjonowania żłobka.
67 | S t r o n a
9. Dostęp do podstawowej opieki zdrowotnej.
10. Dostęp do placówek oświatowych.
11. Aktywna działalność organizacji społecznych na terenie gminy.
12. Dobra współpraca samorządu z lokalnymi organizacjami społecznymi.
13. Aktywne pozyskiwanie i wykorzystywanie środków zewnętrznych na rozwój infrastrukturalny, kulturalny, edukacyjny i społeczny gminy.
14. Duża liczba mieszkań socjalnych i komunalnych.
8. Brak instytucjonalnej opieki nad osobami zależnymi, starszymi, niepełnosprawnymi i chorymi.
9. Pogarszający się stan zdrowia
psychicznego mieszkańców w wyniku sytuacji epidemicznej w kraju.
SZANSE ZAGROŻENIA
1. Rozbudowa infrastruktury społecznej.
2. Rozwój działalności lokalnej.
3. Dofinansowanie rozwoju małego biznesu.
4. Dalsze pozyskiwanie środków zewnętrznych na rozwój gminy w aspekcie społeczno-gospodarczym.
5. Wzrost społecznej akceptacji dla osób niepełnosprawnych i starszych.
6. Likwidacja barier architektonicznych.
7. Stosowanie aktywnych narzędzi aktywizacji bezrobotnych.
8. Możliwość szybkiej i efektywnej reakcji na problemy społeczne.
9. Powstanie żłobka na terenie gminy.
10. Powstanie ośrodków wsparcia dla osób starszych i niepełnosprawnych.
1. Istnienie zjawiska nielegalnego zatrudnienia, występowanie „szarej strefy” jako atrakcyjnego miejsca pracy.
2. Występowanie zagrożeń funkcjonowania rodziny:
uzależnienia, rozpad więzi rodzinnych, bezrobocie, przemoc w rodzinie, ubóstwo.
3. Brak działań upowszechniających problematykę niepełnosprawności w celu kształtowania pozytywnych postaw.
4. Brak miejsc pracy dla osób starszych i niepełnosprawnych.
68 | S t r o n a
11. Realizacja polityki wytchnieniowej. 5. Dziedziczenie złych i negatywnych wzorców zachowań (status osoby bezrobotnej).
6. Postępujący proces starzenia się społeczeństwa.
7. Pogłębiająca się izolacja społeczna osób ubogich i wykluczonych.
8. Pogłębiające się problemy społeczne wśród osób niepełnosprawnych i starszych.
Źródło: opracowanie własne
IV. Cele strategiczne i operacyjne
Zaplanowane działania w Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych służyć mają minimalizowaniu zdiagnozowanych problemów społecznych w gminie Stepnica, a także wyznaczają kierunek funkcjonowania systemu pomocy społecznej, współpracy instytucji i organizacji pozarządowych oraz aktywizacji środowisk i osób marginalizowanych.
Głównym celem Strategii jest aktywizacja społeczna osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Strategiczne cele składające się na cel główny, konieczne do osiągnięcia, a oparte na wnikliwej analizie i wyważeniu problemów społecznych pod kątem ich natężenia i znaczenia, zostały przedstawione poniżej.
Cel strategiczny I
Zwiększenie wsparcia na rzecz osób starszych i niepełnosprawnych w celu umożliwienia im większej integracji społecznej.
Cele operacyjne:
• Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu osób z niepełnosprawnościami i starszych.
• Otoczenie opieką i wsparciem osób starszych i niepełnosprawnych.
• Otoczenie opieką i wsparciem osób starszych i niepełnosprawnych.