W celu uzyskania odpowiedzi na PB 1 zgodnie z koncepcją C. Echtner i J. B. R.
Ritchie’ego w analizowanych tekstach wyszukiwano frazy odnoszące się do miejsc i rodzajów aktywności, które czynią miasto interesującym oraz frazy okre-ślające jego cechy funkcjonalne, typowe dla ośrodków turystycznych. Jeśli chodzi o pierwsze z wymienionych zagadnień, to wyniki tego wyszukiwania wraz z ko-mentarzami przedstawiono w tabeli 1.
Tabela 1. Miejsca i rodzaje aktywności w Warszawie Rodzaj miejsca/
aktywności Szczególnie wyróżnione Komentarz
Stare Miasto starannie odbudowane, nieco
„turystyczne”
Pałac Kultury i Nauki
dwuznaczny pomnik komunizmu
Trakt Królewski kręgosłup turystycznej Warszawy
85 Tabela 1. Miejsca i rodzaje aktywności w Warszawie
Rodzaj miejsca/
aktywności Szczególnie wyróżnione Komentarz
muzea światowej klasy; wiele
POLIN ulubione; najlepsze w Europie
Muzeum Powstania Warszaw-skiego
oddające warunki w czasie Po-wstania
Zamek Królewski odbudowany
Muzeum Warszawy średnio interesujące
Muzeum Narodowe dla zainteresowanych polską sztuką Muzeum Marii Curie-Skłodowskiej miejsce urodzenia – odkrycie
Muzeum Neonów skromne, interesujące
miejsca
„chopinowskie”
zbyt mało koncertów w ciągu całego roku
ogród na dachu biblioteki UW Centrum Nauki Willy Brandta na terenie Ghetta
centra handlowe liczne
Złote Tarasy
Hala Koszyki nieco na uboczu, modne miejsce
Plac Zbawiciela
Tabela 1. Miejsca i rodzaje aktywności w Warszawie (cd.)
86
Lektura analizowanych blogów ujawniła, że wśród opisywanych doznań zwią-zanych z wizytą w Warszawie szczególne miejsce zajmują doznania kulinarne.
Znacznie gorzej wypadła rozrywka – w zasadzie poza przyjemnościami kulinarny-mi i koncertakulinarny-mi chopinowskikulinarny-mi tylko w jednym blogu wspomniano enigmatycznie o „dziwnych, niezwykłych wydarzeniach kulturalnych”, ale bez szczegółów.
Jeśli chodzi o cechy istotne dla wszystkich ośrodków turystycznych, to na pierwszy plan wysuwają się oceny dotyczące relacji cena/wartość użytkowa, które można ogólnie podsumować stwierdzeniem, że w Warszawie można tanio nabyć usługi o bardzo dobrej wartości użytkowej. Dotyczy to przede wszystkim usług gastronomicznych i żywności, i obejmuje całe spektrum od kuchni popular-nej do ekskluzywpopular-nej.
Odpowiedź na PB 2 można częściowo znaleźć w komentarzach zamieszczo-nych w tabeli 1. Dominuje pozytywne nastawienie emocjonalne do opisywazamieszczo-nych miejsc i usług. Zwraca uwagę fakt, że tylko w dwóch przypadkach, w odniesieniu do pierwszoplanowych przestrzeni turystycznych (Starego Miasta i Traktu Kró-lewskiego) użyto określenia „turystyczny” (z j. ang. touristy), co można zinterpre-tować jako nieautentyczny, wystylizowany z myślą o turystach. Uzupełnieniem emocjonalnego obrazu Warszawy jest zbiór przymiotników zawartych w blogach do opisu różnych aspektów pobytu w mieście. Ich zestaw i intensywność wyko-rzystania przedstawiono na rysunku 1 w formie chmury słów.
Rysunek 1. Emocjonalny obraz teraźniejszości Warszawy.
Źródło: opracowanie własne.
Jak wspomniano wcześniej wizerunek miejsca nie jest prostą sumą wiedzy i obiektywnych ocen. W jego tworzeniu duży udział ma wyobraźnia i sposób patrzenia na rzeczywistość. Tworzywem nadającym sens miejscom i rytuałom są kultura i – stanowiące jej nieodłączną część – opowieści. W związku z tym w przeprowadzonym badaniu podjęto próbę wyodrębnienia tych opowieści, które pozwalają autorom blogów interpretować odwiedzane miejsce.
Przedsta-87 wioną w blogach narrację podzielono na dwie grupy: przekazaną (obejmującą
informacje o mieście, które przyswoili sobie autorzy blogów) oraz własne opo-wieści blogerów dotyczące Warszawy. Opoopo-wieści z pierwszej grupy związane są przede wszystkim z dramatyczną przeszłością Warszawy. Najważniejsze wątki obejmują:
– przedwojenną elegancję, zniszczenia wojenne, tragiczne Powstanie War-szawskie i powojenną odbudowę, w jednym z blogów użyto określenia miasto-Feniks;
– ponury okres powojenny pod władzą komunistycznego reżimu i skojarze-nie ze złowrogim Układem Warszawskim.
Druga grupa przyswojonych wątków związana jest z historycznymi postaciami.
Zdecydowanie dominuje narracja o Chopinie, miejscach w Warszawie, które są z nim związane, o jego muzyce jako oddającej ducha polskości i przywiązaniu Polaków do utworów chopinowskich. W przypadku drugiej historycznej osobi-stości – Marii Skłodowskiej-Curie narracja przyswojona miesza się z osobistymi opowieściami. Dominuje zaskoczenie, że Maria Skłodowska była Polką i warsza-wianką, widoczny jest też pewien rodzaj zażenowania, że zachodnie media i ma-teriały edukacyjne zupełnie ten fakt pomijają.
W przypadku osobistej narracji autorów dominuje temat niespodzianki i od-krywania – miasta, które jest mało znane w Europie, szczególnie jako ośrodek turystyczny, jego bogatej oferty kulinarnej, muzealnej i bogactwa zieleni. W wy-powiedziach przewija się motyw kontrastu – wyobrażeń o postkomunistycznej szarości i rzeczywistości Warszawy, braku opinii o atrakcyjności turystycznej Warszawy i wielu interesujących przeżyć, które oferuje. U autorów, którzy byli w Warszawie wcześniej, pojawia się także temat dynamicznych zmian zachodzą-cych w mieście, które szybko nadrabia zaległości w stosunku do miast zachodnio-europejskich, zachowując przy tym indywidualny charakter.
W jednym z blogów występuje szczególnie wyrazisty wątek osobistej opo-wieści o znajomości autora z młodym przedsiębiorcą z branży turystycznej. Dla autora jest on uosobieniem ducha Warszawy – młodej, kreatywnej, przedsiębior-czej, ale przywiązanej do kulturowego dziedzictwa. Podczas pierwszego pobytu w Warszawie, na początku wieku, autor poskarżył się, że mało jest okazji posłu-chania muzyki Chopina na żywo. Wspomniany przedsiębiorca zaczął organizo-wać kameralne koncerty w swoim obiekcie i odbyło się ich już kilkaset.
W odniesieniu do całościowego wizerunku Warszawy (PB 4), to powinien on być spójny z elementami kognitywnymi i emocjonalnymi. W analizowanych
tek-88
stach znalazły się krótkie stwierdzenia, które można uznać za syntezę stosunku autorów do Warszawy, a równocześnie za rekomendację dla czytelników:
– „najbardziej zapoznany europejski ośrodek turystyczny”, – „tanie, ale zaskakująco eleganckie miejsce”;
– „Warszawa promieniuje klimatem, który do mnie trafia”;
– „Warszawa ma tyle niezwykłości, zaskakujących kontrastów”;
– „zakochaliśmy się w polskiej żywności”.
Oceny te są zgodne z ogólną treścią analizowanych wypowiedzi, co potwierdza tezę, że wizerunek całkowity jest wypadkową oceny elementów składowych (Baloglu i McCleary 1999).