W celu uzyskania odpowiedzi na PB 1 zgodnie z koncepcją C. Echtner i J. B. R.
Ritchie’ego w analizowanych tekstach wyszukiwano frazy odnoszące się do miejsc i rodzajów aktywności, które czynią miasto interesującym oraz frazy okre- ślające jego cechy funkcjonalne, typowe dla ośrodków turystycznych. Jeśli chodzi o pierwsze z wymienionych zagadnień, to wyniki tego wyszukiwania wraz z ko- mentarzami przedstawiono w tabeli 1.
Tabela 1. Miejsca i rodzaje aktywności w Warszawie Rodzaj miejsca/
aktywności Szczególnie wyróżnione Komentarz
Stare Miasto starannie odbudowane, nieco
„turystyczne”
Pałac Kultury
i Nauki dwuznaczny pomnik komunizmu
Trakt Królewski kręgosłup turystycznej Warszawy
Ewa Dziedzic
85 Tabela 1. Miejsca i rodzaje aktywności w Warszawie
Tabela 1. Miejsca i rodzaje aktywności w Warszawie (cd.) Rodzaj miejsca/
oddające warunki w czasie Po- wstania
Zamek Królewski odbudowany
Muzeum Warszawy średnio interesujące
Muzeum Narodowe dla zainteresowanych polską sztuką Muzeum Marii Curie-Skłodowskiej miejsce urodzenia – odkrycie
Muzeum Neonów skromne, interesujące
miejsca
„chopinowskie”
zbyt mało koncertów w ciągu całego roku
Hala Koszyki nieco na uboczu, modne miejsce
Plac Zbawiciela
Lektura analizowanych blogów ujawniła, że wśród opisywanych doznań zwią- zanych z wizytą w Warszawie szczególne miejsce zajmują doznania kulinarne. Znacznie gorzej wypadła rozrywka – w zasadzie poza przyjemnościami kulinarny- mi i koncertami chopinowskimi tylko w jednym blogu wspomniano enigmatycznie o „dziwnych, niezwykłych wydarzeniach kulturalnych”, ale bez szczegółów.
Jeśli chodzi o cechy istotne dla wszystkich ośrodków turystycznych, to na pierwszy plan wysuwają się oceny dotyczące relacji cena/wartość użytkowa, które można ogólnie podsumować stwierdzeniem, że w Warszawie można tanio nabyć usługi o bardzo dobrej wartości użytkowej. Dotyczy to przede wszystkim usług gastronomicznych i żywności, i obejmuje całe spektrum od kuchni popular- nej do ekskluzywnej.
Odpowiedź na PB 2 można częściowo znaleźć w komentarzach zamieszczo-nych w tabeli 1. Dominuje pozytywne nastawienie emocjonalne do opisywazamieszczo-nych miejsc i usług. Zwraca uwagę fakt, że tylko w dwóch przypadkach, w odniesieniu do pierwszoplanowych przestrzeni turystycznych (Starego Miasta i Traktu Kró-lewskiego) użyto określenia „turystyczny” (z j. ang. touristy), co można zinterpre- tować jako nieautentyczny, wystylizowany z myślą o turystach.
Uzupełnieniem
emocjonalnego obrazu Warszawy jest zbiór przymiotników zawartych w blogach 86 do opisu różnych aspektów pobytu w mieście. Ich zestaw i intensywność wyko-
rzystania przedstawiono na rysunku 1 w formie chmury słów.
Rysunek 1. Emocjonalny obraz teraźniejszości Warszawy.
Źródło: opracowanie własne.
Jak wspomniano wcześniej wizerunek miejsca nie jest prostą sumą wiedzy i obiektywnych ocen. W jego tworzeniu duży udział ma wyobraźnia i sposób patrzenia na rzeczywistość. Tworzywem nadającym sens miejscom i rytuałom są kultura i – stanowiące jej nieodłączną część – opowieści. W związku z tym w przeprowadzonym badaniu podjęto próbę wyodrębnienia tych opowieści, które pozwalają autorom blogów interpretować odwiedzane miejsce.
Przedsta-Ewa Dziedzic
wioną w blogach narrację podzielono na dwie grupy: przekazaną (obejmującą informacje o mieście, które przyswoili sobie autorzy blogów) oraz własne opo-wieści blogerów dotyczące Warszawy. Opoopo-wieści z pierwszej grupy związane są przede wszystkim z dramatyczną przeszłością Warszawy. Najważniejsze wątki obejmują:
– przedwojenną elegancję, zniszczenia wojenne, tragiczne Powstanie War-szawskie i powojenną odbudowę, w jednym z blogów użyto określenia miasto-Feniks;
– ponury okres powojenny pod władzą komunistycznego reżimu i skojarze-nie ze złowrogim Układem Warszawskim.
Druga grupa przyswojonych wątków związana jest z historycznymi postaciami.
Zdecydowanie dominuje narracja o Chopinie, miejscach w Warszawie, które są z nim związane, o jego muzyce jako oddającej ducha polskości i przywiązaniu Polaków do utworów chopinowskich. W przypadku drugiej historycznej osobi-stości – Marii Skłodowskiej-Curie narracja przyswojona miesza się z osobistymi
opowieściami. Dominuje zaskoczenie, że Maria Skłodowska była Polką i warsza- wianką, widoczny jest też pewien rodzaj zażenowania, że zachodnie media i ma- 87 teriały edukacyjne zupełnie ten fakt pomijają.
W przypadku osobistej narracji autorów dominuje temat niespodzianki i od-krywania – miasta, które jest mało znane w Europie, szczególnie jako ośrodek turystyczny, jego bogatej oferty kulinarnej, muzealnej i bogactwa zieleni. W wy-powiedziach przewija się motyw kontrastu – wyobrażeń o postkomunistycznej szarości i rzeczywistości Warszawy, braku opinii o atrakcyjności turystycznej Warszawy i wielu interesujących przeżyć, które oferuje. U autorów, którzy byli w Warszawie wcześniej, pojawia się także temat dynamicznych zmian zachodzą-cych w mieście, które szybko nadrabia zaległości w stosunku do miast zachodnio- europejskich, zachowując przy tym indywidualny charakter.
W jednym z blogów występuje szczególnie wyrazisty wątek osobistej opo-wieści o znajomości autora z młodym przedsiębiorcą z branży turystycznej. Dla autora jest on uosobieniem ducha Warszawy – młodej, kreatywnej, przedsiębior- czej, ale przywiązanej do kulturowego dziedzictwa. Podczas pierwszego pobytu w Warszawie, na początku wieku, autor poskarżył się, że mało jest okazji posłu- chania muzyki Chopina na żywo. Wspomniany przedsiębiorca zaczął organizo- wać kameralne koncerty w swoim obiekcie i odbyło się ich już kilkaset.
W odniesieniu do całościowego wizerunku Warszawy (PB 4), to powinien on być spójny z elementami kognitywnymi i emocjonalnymi. W analizowanych
tek-stach znalazły się krótkie stwierdzenia, które można uznać za syntezę stosunku autorów do Warszawy, a równocześnie za rekomendację dla czytelników:
– „najbardziej zapoznany europejski ośrodek turystyczny”, – „tanie, ale zaskakująco eleganckie miejsce”;
– „Warszawa promieniuje klimatem, który do mnie trafia”;
– „Warszawa ma tyle niezwykłości, zaskakujących kontrastów”;
– „zakochaliśmy się w polskiej żywności”.
Oceny te są zgodne z ogólną treścią analizowanych wypowiedzi, co potwierdza tezę, że wizerunek całkowity jest wypadkową oceny elementów składowych (Baloglu i McCleary 1999).