•
Wypowiedzenie zmieniające tym różni się od wypowiedzenia rozwiązującego, że jego bezpośrednim celem nie jest rozwiązanie stosunku pracy, lecz jego przekształcenie; może ono jednak doprowadzić do rozwiązania, jeżeli pracownik nie zgodzi się na kontynuowanie stosunku pracy na zmienionych warunkach.•
Wypowiedzenia zmieniającego może dokonać wyłącznie pracodawcaWypowiedzenie zmieniające
•
Koniecznym składnikiem oświadczenia woli o wypowiedzeniu warunków pracy lub płacy jest obok wypowiedzenia dotychczasowych warunków – określenie nowych warunków.•
W oświadczeniu należy ponadto wskazać jakie składniki mają ulec zmianie. Wypowiedzenie jednego składnika umowy nie może być tłumaczone rozszerzająco i nie uprawnia do zmiany innego, chociażby ściśle z nim związanego elementu.Wypowiedzenie zmieniające
•
Nie jest dopuszczalna przez dokonanie wypowiedzenia zmieniającego zmiana rodzaju umowy o pracę czy też zmiana podstawy stosunku pracy.•
Wypowiedzenie zmieniające uważa się za dokonane z chwilą zaproponowania pracownikowi na piśmie nowych warunków i dopiero od tego momentu zaczyna biec okres wypowiedzenia.Wypowiedzenie zmieniające
• Prawidłową praktyką jest zamieszczanie w jednym piśmie wypowiedzenia określonych dotychczas warunków umowy oraz sformułowania nowych warunków, które mają wejść do treści stosunku pracy w miejsce wypowiedzianych.
• Samo wypowiedzenie dotychczasowych warunków umowy bez zaproponowania nowych nie wywiera bowiem żadnych skutków prawnych.
• Jeżeli te dwa konieczne składniki treści wypowiedzenia zmieniającego zostały zawarte w odrębnych pismach to aby mogły być traktowane jako jedna kompletna czynność prawna, nie może upłynąć zbyt długi czas między doręczeniem obu pism pracownikowi i wskazane jest aby oświadczenie określające proponowane nowe warunki nawiązywało w swej treści do wcześniej doręczonego pracownikowi oświadczenia o wypowiedzeniu dotychczasowych warunków.
Wypowiedzenie zmieniające
• Oświadczenie pracodawcy o wypowiedzeniu warunków pracy lub płacy powinno zawierać pouczenie pracownika, że ewentualne oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków powinien on złożyć przed upływem połowy okresu wypowiedzenia i że brak takiego oświadczenia będzie traktowany jako zgoda na nowe warunki.
• W razie braku takiego pouczenia pracownik może aż do końca okresu wypowiedzenia złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków.
• W pozostałym zakresie do wypowiedzenia zmieniającego stosuje się odpowiednio przepisy o wypowiedzeniu rozwiązującym.
Wypowiedzenie zmieniające
•
Do wypowiedzenia zmieniającego odnosi się powszechna ochrona przed wypowiedzeniem obejmująca pracowników zatrudnionych na czas nieokreślony.•
Wypowiedzenie warunków pracy lub płacy musi zawierać uzasadnienie. Wypowiedzenie warunków pracy lub płacy może być uzasadnione przyczynami, które uzasadniają wypowiedzenie rozwiązujące, a także przyczynami o mniejszym ciężarze gatunkowym.Wypowiedzenie zmieniające
•
Sąd Najwyższy uznał za przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie zmieniające z jednej strony racjonalizację zatrudnienia, a z drugiej niedostateczne przygotowanie zawodowe pracownika.•
Oceniając zasadność wypowiedzenia zmieniającego, sąd nie powinien się ograniczyć tylko do ustalenia czy istniał ważny powód do wypowiedzenia dotychczasowych warunków umowy, ale powinien zbadać także adekwatność nowych warunków do konkretnej sytuacji pracodawcy i pracownika.Wypowiedzenie zmieniające
Nie czyni zadość wymaganiom art. 45 k.p. (co do zasadności) wypowiedzenie zmieniające, jeżeli zaproponowane warunki są wyraźnie zaniżone w stosunku do kwalifikacji i stażu pracownika.
Wyrok SN z dnia 22 września 1976 roku, I PRN 51/76
Wypowiedzenie zmieniające
•
Przed dokonaniem wypowiedzenia zmieniającego pracodawca ma obowiązek przeprowadzić konsultację zamiaru wypowiedzenia z zakładową organizacją związkową, która reprezentuje interesy tego pracownika, stosownie do art. 38 k.p.•
Pracodawca powinien przedstawić na piśmie zakładowej organizacji związkowej nie tylko przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie ale także proponowane nowe warunki pracy lub płacy.Wypowiedzenie zmieniające
Pracodawca może wypowiedzieć warunki pracy lub płacy pracownikowi objętemu ochroną przedemerytalną, jeżeli wypowiedzenie stało się konieczne ze względu na:
1) wprowadzenie nowych zasad wynagradzania dotyczących ogółu pracowników zatrudnionych u danego pracodawcy lub tej ich grupy, do której pracownik należy;
2) stwierdzoną orzeczeniem lekarskim utratę zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy albo niezawinioną przez pracownika utratę uprawnień koniecznych do jej wykonywania.
Wypowiedzenie zmieniające
Jeżeli pracownik przyjmie zaproponowane mu warunki pracy lub płacy to po upływie okresu wypowiedzenia strony kontynuują stosunek pracy na nowych warunkach. Jeżeli je odrzuci, umowa o prace rozwiązuje się z upływem okresu wypowiedzenia.
Wypowiedzenie zmieniające
•
Pracownik ma prawo wnieść odwołanie do sądu pracy od wypowiedzenia zmieniającego w terminie 21 dni od doręczenia mu oświadczenia o wypowiedzeniu jeżeli uważa, że jest ono sprzeczne z prawem lub jeżeli dotyczy umowy na czas nieokreślony – nieuzasadnione.•
Odwołać może się zarówno wtedy gdy ma zamiar złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków, jak i wtedy, gdy nie ma zamiaru składać takiego oświadczenia.Wypowiedzenie zmieniające
Złożenie odwołania od wypowiedzenia do sądu pracy nie może być traktowane jako równoznaczne z odmową przyjęcia nowych warunków. Odwołanie od wypowiedzenia jest czynnością procesową dokonywaną przed sądem, oświadczenie woli o odmowie przyjęcia nowych warunków stanowi czynność materialnoprawną, której adresatem jest pracodawca.
Wypowiedzenie zmieniające
Stosownie do żądania pracownika i okoliczności sprawy, sąd może orzec:
1) o uznaniu wypowiedzenia zmieniającego za bezskuteczne,
2) o przywróceniu pracownikowi poprzednich warunków pracy i płacy i ewentualnie o obowiązku zapłaty części wynagrodzenia, które zostało bezpodstawnie obniżone w następstwie wypowiedzenia warunków pracy,
3) o przywróceniu do pracy na poprzednich warunkach i zapłacie wynagrodzenia (jeżeli stosunek pracy uległ rozwiązaniu, gdyż pracownik złożył oświadczenie o odmowie przyjęcia nowych warunków)
4) o odszkodowanie jeżeli takie roszczenie zgłosił pracownik albo jeżeli sąd uznał za niemożliwe lub niecelowe żądanie pracownika przywrócenia poprzednich warunków pracy bądź przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach.
Helmut S. pracuje w F. S.A. w Kielcach. W dniu 25 września 2007 roku otrzymał wypowiedzenie warunków pracy i płacy. W wypowiedzeniu tym pracodawca wskazał, że po upływie okresu wypowiedzenia (trzy miesiące) zmianie ulegnie podstawa zatrudnienia Helmuta S. – z umowy na czas nieokreślony na umowę na czas oznaczony. Przyczynę takiego stanu rzeczy stanowi reorganizacja podstaw zatrudnienia u pracodawcy. Następnego dnia po otrzymaniu wypowiedzenia Helmut S. odwołał się do Sądu Rejonowego w Kielcach – Sądu Pracy od otrzymanego wypowiedzenia. Domagał się przywrócenia poprzednich warunków pracy. W odwołaniu wskazał, że wypowiedzenie jest niezgodne z prawem, uważał, że nie wolno na podstawie wypowiedzenia zmieniającego zmienić rodzaju umowy. Pracodawca otrzymał z sądu odpis pozwu Helmuta S. Uznał, że Helmut S. odmówił przyjęcia zaproponowanych warunków. W związku z tym 1 stycznia 2008 roku wystawił Helmutowi S. świadectwo pracy i odmówił jego zatrudnienia. Helmut S. uważa, że i to działanie pracodawcy jest bezprawne. Uzupełnił swoje powództwo o żądanie dopuszczenia do pracy.
art. 30, art. 36, art. 42, art. 45 i art. 264 k.p.
Pytania
1. Jakich elementów treści stosunku pracy może dotyczyć wypowiedzenie zmieniające?
2. Jak musi być skonstruowane wypowiedzenie zmieniające?
3. Czy odwołanie pracownika złożone w sądzie pracy jest równoznaczne z odmową przyjęcia zaproponowanych w wypowiedzeniu zmieniającym warunków?
M. Gersdorf (red.), Prawo pracy. Kazusy i ćwiczenia., Warszawa 2011
Trzej koledzy Mieczysław L., Konstanty Z. i Tomasz F. byli zatrudnieni w firmie transportowej ,,Droga”. W dniu 5 maja każdy z nich otrzymał od pracodawcy ofertę zawarcia porozumienia o zmianie stosunku pracy. Proponowana zmiana miała polegać na zmianie podstawy zatrudnienia z umowy na czas nieokreślony na umowę na czas określony, inne warunki pracy miały pozostać bez zmian.
Propozycję zawarcia porozumienia przyjął tylko Mieczysław L. Jego koledzy, którzy odmówili zawarcia porozumienia, otrzymali 20 maja pismo wypowiadające warunki pracy i płacy. W wypowiedzeniu tym wskazano, że z dniem upływu okresu wypowiedzenia zmianie ulegnie podstawa ich zatrudnia, a także okres, w którym mogą odmówić przyjęcia nowych warunków pracy i płacy i odwołać się do sądu pracy. Konstanty Z. odwołał się do sądu pracy 25 maja. Podczas spotkania 1 czerwca Konstanty Z. poinformował znajomych o wniesieniu sprawy do sądu. Pod wpływem tej informacji oni również postanowili to uczynić. W dniu 3 czerwca Mieczysław L. i Tomasz F. wnieśli do sądu powództwa o uznanie porozumienia i wypowiedzenia za bezskuteczne.
Unormowania: art. 42 k.p.
1. Czy za pomocą wypowiedzenia lub porozumienia zmieniającego można dokonać zmiany rodzaju umowy o pracę?
2. Czy sąd uzna roszczenia Mieczysław L. i Tomasza F.?
M. Wujczyk, J. Czerniak-Swędzioł (red.), Polskie prawo pracy. Kazusy., Warszawa 2013