Artykuł 10
Podstawowe prawa wynikające z umowy
1. Państwa członkowskie zapewniają wszystkim odbiorcom prawo do zakupu energii elektrycznej od dostawcy, z zastrzeżeniem jego zgody, niezależnie od tego, w jakim państwie członkowskim dostawca jest zarejestrowany, pod warunkiem że dostawca ten stosuje się do mających zastosowanie zasad dotyczących handlu i bilansowania.
W związku z tym państwa członkowskie przyjmują wszystkie środki niezbędne do zapewnienia, aby procedury administracyjne nie stanowiły dyskryminacji
przedsiębiorstw dostarczających energię elektryczną zarejestrowanych już w innym państwie członkowskim.
2. Bez uszczerbku dla unijnych zasad dotyczących ochrony konsumentów, w szczególności dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady18 2011/83/UE oraz dyrektywy Rady 93/13/EWG (19), państwa członkowskie zapewniają, by []:
18 Dz.U. L 304 z 22.11.2011, s. 64–88.
19 Dz.U. L 95 z 21.4.1993, s. 29–34.
(a) odbiorcy mieli prawo do zawierania z dostawcą [] umowy, która określa:
– nazwę i adres dostawcy,
– świadczone usługi, oferowany poziom jakości usługi, jak również termin przyłączenia, – rodzaje oferowanych usług w zakresie utrzymania,
– sposoby uzyskiwania aktualnych informacji na temat wszystkich mających zastosowanie taryf i opłat za utrzymanie,
– okres obowiązywania umowy, warunki jej przedłużania i wygaśnięcia świadczeń oraz wygaśnięcia umowy,
– wszelkie ustalenia dotyczące rekompensat i zwrotu opłat, które mają zastosowanie w przypadku gdy nie są spełnione standardy jakości usług zagwarantowane w umowie, włącznie z niepoprawnym i opóźnionym rozliczeniem,
– metodę wszczynania procedur rozstrzygania sporów zgodnie z art. 26,
– informacje dotyczące praw konsumenta, włącznie z rozpatrywaniem skarg oraz wszystkimi informacjami, o których mowa w niniejszym punkcie, przekazywane w sposób wyraźny wraz z rozliczeniem lub na stronach internetowych przedsiębiorstw energetycznych.
Warunki umów są uczciwe i znane z góry. W każdym przypadku informacje te powinny zostać dostarczone przed zawarciem lub potwierdzeniem umowy. W przypadku gdy umowy są zawierane przez pośredników, informacje dotyczące kwestii wymienionych w niniejszym punkcie dostarczane są także przed zawarciem umowy.
(b) odbiorcy otrzymywali stosowne zawiadomienia o każdym zamiarze wprowadzenia zmian do umowy oraz poinformowani o prawie do rozwiązania przez nich umowy po otrzymaniu zawiadomienia. Dostawcy powiadamiają bezpośrednio swoich odbiorców o każdym dostosowaniu cen za dostawy, jak również o powodach i warunkach koniecznych takiego dostosowania i jego zakresie, w przejrzysty i zrozumiały sposób, w odpowiednim czasie, nie później niż [] dwa tygodnie, a jeśli chodzi o odbiorców będących gospodarstwami domowymi – nie później niż jeden miesiąc przed wejściem w życie tego dostosowania.
Państwa członkowskie zapewniają odbiorcom swobodę odstąpienia od umów, jeżeli nie akceptują oni nowych warunków umownych lub dostosowań cen dostaw,
o których zawiadomił ich dostawca energii elektrycznej;
(c) odbiorcy otrzymywali przejrzyste informacje o mających do nich zastosowanie cenach i taryfach oraz o standardowych warunkach dotyczących dostępu do usług i korzystania z usług elektroenergetycznych;
(d) odbiorcy otrzymywali oferty szerokiego wyboru metod rozliczania płatności, które nie dyskryminują w nieuzasadniony sposób jakichkolwiek odbiorców. Wszelkie różnice w opłatach związanych z metodami płatności muszą być obiektywne,
niedyskryminacyjne i proporcjonalne oraz nie mogą przekraczać kosztów
bezpośrednich ponoszonych przez odbiorcę płatności z tytułu korzystania z danej metody płatności [];
(e) zgodnie z lit. d) odbiorcy będący gospodarstwami domowymi, którzy mają dostęp do systemów przedpłat, nie znajdowali się w [] niekorzystnej sytuacji [] z powodu systemów przedpłat;
(f) odbiorcom oferowano sprawiedliwe i przejrzyste warunki ogólne. Warunki te muszą być przedstawione jasnym i zrozumiałym językiem i nie mogą zawierać pozaumownych barier dla korzystania z praw odbiorców, na przykład nadmiernej dokumentacji umów.
Odbiorców chroni się przed nieuczciwymi lub wprowadzającymi w błąd metodami sprzedaży;
(g) odbiorcy mieli prawo do dobrej jakości usługi oraz do rozpatrywania skarg przez swoich dostawców []. Dostawcy [] rozpatrują skargi w prosty, sprawiedliwy i szybki sposób;
(h) odbiorcy, jeżeli mają dostęp do usługi powszechnej zgodnie z przepisami przyjętymi przez państwa członkowskie zgodnie z art. 27, byli informowani o przysługujących im prawach dotyczących usługi powszechnej;
(i) odbiorcy będący gospodarstwami domowymi z odpowiednim wyprzedzeniem przed planowanym odłączeniem otrzymali adekwatne informacje dotyczące rozwiązań alternatywnych. Rozwiązania te mogą dotyczyć źródeł wsparcia w celu uniknięcia
odłączenia, systemów przedpłat, audytów energetycznych, usług doradztwa w zakresie energii, alternatywnych planów płatności, doradztwa w zakresie zarządzania długiem lub moratoriów na odłączanie energii elektrycznej []. Informacje o dostępnych rozwiązaniach alternatywnych [] nie powinny generować dodatkowych kosztów dla odbiorców, którym grozi odłączenie;
(j) odbiorcy otrzymywali bilans zamknięcia konta w wyniku jakiejkolwiek zmiany dostawcy [] nie później niż w terminie sześciu tygodni od chwili zmiany dostawcy.
Artykuł 11
Prawo do umowy opartej na dynamicznych cenach energii elektrycznej 1. Państwa członkowskie zapewniają, by krajowe ramy regulacyjne umożliwiały
dostawcom energii elektrycznej oferowanie umów opartych na dynamicznych cenach energii elektrycznej. Państwa członkowskie zapewniają, aby [] odbiorcy końcowi,
którzy mają zainstalowany inteligentny licznik mogli [] zwrócić się do co najmniej jednego [] dostawcy o zawarcie umowy opartej na dynamicznych cenach energii elektrycznej.
2. Państwa członkowskie zapewniają, by odbiorcy końcowi otrzymali od dostawców []
należyte informacje na temat korzyści, kosztów i ryzyka związanych z taką umową opartą na dynamicznych cenach energii elektrycznej, a także by dostawcy byli zobowiązani do udzielania odbiorcom końcowym takich informacji. Organy regulacyjne
monitorują zmiany sytuacji na rynku i oceniają ryzyko, jakie powodować mogą nowe produkty i usługi, a także zmieniają zabezpieczenia w przypadku nadużyć.
3. W przypadku gdy umowy oparte na dynamicznych cenach energii elektrycznej są podstawą zużycia nie przekraczającego 80 % energii elektrycznej zużywanej przez gospodarstwa domowe, przez okres co najmniej dziesięciu lat po udostępnieniu takich umów państwa członkowskie [] lub krajowe organy regulacyjne monitorują główne kierunki rozwoju takich umów, w tym oferty rynkowe, oraz [] publikują sprawozdania roczne dotyczące tych kwestii.
Artykuł 12
Prawo do zmiany usługodawcy [] oraz przepisy dotyczące opłat związanych z taką zmianą
1. Państwa członkowskie zapewniają, by odbiorca pragnący zmienić dostawcę lub uczestnika rynku zajmującego się koncentracją był uprawniony, z poszanowaniem warunków umowy, do takiej zmiany w terminie nie przekraczającym trzech tygodni. Najpóźniej w 2025 r.
techniczny proces zmiany dostawcy powinien trwać nie dłużej niż 24 godziny i będzie go można przeprowadzić w dowolnym dniu roboczym, chyba że dane państwo
członkowskie ustali, że ocena kosztów i korzyści jest negatywna.
2. Państwa członkowskie zapewniają, by przynajmniej odbiorcy będący gospodarstwami domowymi, mikroprzedsiębiorstwa i małe przedsiębiorstwa nie byli obciążani żadnymi opłatami związanymi ze zmianą usługodawcy.
3. W drodze odstępstwa od ust. 2 państwa członkowskie mogą podjąć decyzję o zezwoleniu dostawcom lub uczestnikom rynku zajmującym się koncentracją na pobieranie opłat za rozwiązanie umowy od odbiorców z własnej woli rozwiązujących zawarte na czas określony umowy na dostawy po stałej cenie [] przed terminem ich wygaśnięcia, o ile takie opłaty są częścią umowy, którą odbiorca zawarł dobrowolnie, i o ile informacje o takich opłatach zostały wyraźnie przekazane odbiorcom przed zawarciem takiej umowy. Wysokość takich opłat [] musi być proporcjonalna i nie może przekraczać wysokości bezpośrednich strat ekonomicznych, jakie ponosi dostawca lub uczestnik rynku zajmujący się koncentracją w wyniku rozwiązania umowy przez odbiorcę, obejmujących koszty wszelkich powiązanych inwestycji lub usług już wykonanych na rzecz odbiorcy w ramach umowy.
4. Państwa członkowskie zapewniają, by prawo do zmiany dostawcy lub uczestnika rynku zajmującego się koncentracją przyznawano odbiorcom w sposób niedyskryminacyjny w odniesieniu do kosztów, wysiłku lub czasu.
Artykuł 13
[] Umowa w sprawie koncentracji
-1. Państwa członkowskie zapewniają, by wszyscy odbiorcy mieli swobodę zakupu i sprzedaży usług elektroenergetycznych, innych niż dostawa energii elektrycznej, w tym koncentracji, niezależnie od swoich umów na dostawy i od wybranego przez siebie przedsiębiorstwa energetycznego.
1. Państwa członkowskie zapewniają, by w – przypadku gdy odbiorca końcowy pragnie zawrzeć umowę w sprawie koncentracji [] – nie wymagało to zgody [] przedsiębiorstwa energetycznego odbiorcy końcowego. Państwa członkowskie mogą zezwolić
dostawcom na wymaganie takiej zgody wyłącznie w przypadkach, gdy dostawca odbiorcy nie otrzymuje ani regulowanej rekompensaty wypłacanej zgodnie
z art. 17 ust. 3 lit. db), ani rekompensaty za pozytywne niebilansowania, a potrzeba uzyskania zgody dostawcy została wyraźnie określona w umowie między odbiorcą a jego dostawcą. Takie warunki umowne powinny podlegać monitorowaniu i zatwierdzeniu przez organy regulacyjne.
2. []
3. []
4. Państwa członkowskie zapewniają, by odbiorcy końcowi byli uprawnieni do otrzymywania na żądanie [] i bezpłatnie co najmniej raz w każdym okresie rozliczeniowym wszystkich istotnych danych dotyczących odpowiedzi odbioru lub danych dotyczących dostarczonej i sprzedanej energii elektrycznej.
5. Państwa członkowskie zapewniają przyznawanie odbiorcom końcowym praw,
o których mowa w ust. 1 [] i 4, w sposób niedyskryminacyjny pod względem kosztów, wysiłku lub czasu.
Artykuł 14
Narzędzia porównywania ofert
1. Państwa członkowskie zapewniają, aby przynajmniej odbiorcy będący gospodarstwami domowymi i mikroprzedsiębiorstwa o przewidywanym rocznym zużyciu poniżej 100 000 kWh mieli nieodpłatny dostęp do co najmniej jednego narzędzia porównywania ofert dostawców, które spełnia [] co najmniej następujące kryteria:
Narzędzia te muszą:
a) być funkcjonalnie niezależne i zapewniać równe traktowanie przedsiębiorstw energetycznych w wynikach wyszukiwania;
b) zawierać jasną i widoczną informację o właścicielach narzędzia i o osobie fizycznej lub prawnej będącej operatorem narzędzia;
c) posiadać i prezentować jasne i obiektywne kryteria, na których opierać się będzie porównanie;
d) przedstawiać treści prostym i jednoznacznym językiem;
e) dostarczać dokładnych i aktualnych informacji oraz zawierać informację o tym, kiedy dokonano ostatniej aktualizacji;
f) gdy rynek analizowany jest przez kilka narzędzi – uwzględniać możliwie jak najpełniejszy zakres ofert dotyczących energii elektrycznej obejmujących znaczącą część rynku, a w przypadku gdy przedstawiane informacje nie stanowią pełnego przeglądu rynku – prezentować jasne oświadczenie o tym przed wyświetleniem
1a. Operatorami narzędzi, o których mowa w ust. 1, mogą być dowolne podmioty, w tym spółki prywatne i organy lub jednostki publiczne.
1b. Odbiorcy będący gospodarstwami domowymi i mikroprzedsiębiorstwa o przewidywanym rocznym zużyciu poniżej 100 000 kWh są informowani o dostępności narzędzi, o których mowa w ust. 1.
2. Państwa członkowskie wyznaczają [] właściwy organ, który będzie odpowiedzialny za weryfikowanie []narzędzi porównywania ofert i za zapewnienie ciągłej zgodności []
zweryfikowanych narzędzi porównywania ofert z kryteriami określonymi w ust. 1 [].
Organ ten musi być niezależny od wszelkich uczestników rynku i operatorów narzędzi porównywania ofert.
3. []
4. W odniesieniu do każdego narzędzia porównywania ofert [] uczestników rynku można ubiegać się o [] weryfikację zgodnie z niniejszym artykułem na zasadzie dobrowolności i niedyskryminacji.
4a. W drodze odstępstwa od ust. 2 i 4 państwa członkowskie mogą postanowić
o nieweryfikowaniu narzędzi porównywania ofert, jeżeli władza lub organ publiczny oferuje narzędzie porównywania ofert spełniające wymogi określone w ust. 1.
Artykuł 15 Odbiorcy aktywni 1. Państwa członkowskie zapewniają, by odbiorcy końcowi:
a) byli uprawnieni do [] występowania jako odbiorcy aktywni i nie podlegali przy tym []
dyskryminacyjnym wymogom technicznym i administracyjnym, procedurom ani opłatom [];
b) []
1a. Państwa członkowskie zapewniają, by odbiorcy aktywni:
a) byli uprawnieni do prowadzenia działalności we własnym zakresie lub za pośrednictwem koncentracji;
b) byli uprawnieni do sprzedaży wytworzonej we własnym zakresie energii elektrycznej, w tym za pośrednictwem umów zakupu energii;
c) byli uprawnieni do uczestnictwa w systemach odpowiedzi odbioru i systemach efektywności energetycznej;
d) byli uprawnieni do oddelegowania stronie trzeciej zarządzania instalacjami wymaganymi do ich działalności, co obejmuje instalowanie, eksploatację, obsługę danych i utrzymanie;
e) ponosili odzwierciedlające koszty, przejrzyste i niedyskryminacyjne opłaty sieciowe, z osobnym rozliczeniem energii elektrycznej wprowadzanej do sieci oraz energii elektrycznej zużywanej z sieci, zgodnie z art. 59 ust. 8, które to opłaty sprawiają,
1b. Państwa członkowskie mogą w swoim ustawodawstwie krajowym mieć różne przepisy regulacyjne w odniesieniu do indywidualnych odbiorców końcowych lub odbiorców końcowych działających wspólnie, o ile ustanowione w niniejszym artykule prawa i obowiązki są stosowane wobec wszystkich aktywnych odbiorców.
1c. Państwa członkowskie, w których istniejące systemy nie umożliwiają osobnego rozliczania energii elektrycznej wprowadzanej do sieci i energii elektrycznej zużywanej z sieci, nie mogą przyznawać nowych praw w ramach tych systemów obejmujących okres po końcu 2025 r.
2. []
Artykuł 16
[] Społeczności energetyczne
1. Państwa członkowskie [] ustanawiają sprzyjające [] społecznościom energetycznym ramy regulacyjne, zapewniające, by:
a) uczestnictwo w społeczności energetycznej było otwarte i dobrowolne;
b) udziałowcy lub członkowie mieli prawo opuścić społeczność energetyczną; w takich przypadkach stosuje się art. 12;
c) udziałowcy lub członkowie społeczności energetycznej nie tracili praw i obowiązków jako odbiorcy będący gospodarstwami domowymi lub odbiorcy aktywni;
d) społeczności energetyczne, które dostarczają energię elektryczną, zajmują się koncentracją lub innymi komercyjnymi usługami elektroenergetycznymi, podlegały przepisom mającym zastosowanie do takich rodzajów działalności;
e) odpowiedni operator systemu dystrybucyjnego musiał – podlegając zasadzie
sprawiedliwej rekompensaty ocenianej przez organ regulacyjny – współpracować ze społecznościami energetycznymi w celu ułatwieniu przesyłu energii elektrycznej w obrębie społeczności energetycznych;
f) społeczności energetyczne podlegały niedyskryminacyjnym, sprawiedliwym,
proporcjonalnym i przejrzystym procedurom, w tym w zakresie rejestracji i udzielania licencji, oraz ponosiły przejrzyste, niedyskryminacyjne i odzwierciedlające koszty opłaty sieciowe, które sprawiają, że społeczności te w odpowiedni i wyważony sposób uczestniczą w ogólnym podziale kosztów systemu zgodnie z art. 16 [rozporządzenia w sprawie energii elektrycznej].
(a) []
(b) []
(c) []
(d) []
2. Państwa członkowskie mogą [] w takich sprzyjających [] ramach regulacyjnych przewidzieć, by [] społeczności energetyczne:
a) umożliwiały uczestnictwo transgraniczne;
b) były uprawnione do posiadania, zakupywania lub dzierżawy sieci dystrybucyjnych i do niezależnego zarządzania nimi na warunkach określonych w art. 16 ust. 2b;
c) podlegały zwolnieniom przewidzianym w art. 38 ust. 2;
(a) []
(b) []
(c) []
(d) []
(e) []
(f) []
(g) []
(h) []
2a. Państwa członkowskie zapewniają, by społeczności energetyczne:
a) miały dostęp – na zasadach niedyskryminacji – do wszystkich rynków energii elektrycznej, bezpośrednio lub za pośrednictwem koncentracji;
b) były traktowane w sposób niedyskryminacyjny w odniesieniu do ich działalności oraz by miały do nich zastosowanie te same prawa i obowiązki, gdy występują jako odbiorcy końcowi, wytwórcy, dostawcy, operatorzy systemów dystrybucyjnych lub inni uczestnicy rynku;
c) ponosiły finansową odpowiedzialność za niezbilansowania, które powodują w systemie elektroenergetycznym. W związku z tym muszą być podmiotami odpowiedzialnymi za bilansowanie lub muszą oddelegować swój obowiązek bilansowania zgodnie z art. 4 [rozporządzenia w sprawie energii elektrycznej];
d) w odniesieniu do własnego zużycia społeczności energetyczne były traktowane jak odbiorcy aktywni zgodnie z art. 15 ust. 1 lit. b;
e) podlegały art. 8 ust. 3 w odniesieniu do zdolności wytwórczych zainstalowanych przez społeczności energetyczne, pod warunkiem że zdolności te można uznać za małe zdecentralizowane lub rozproszone wytwarzanie energii.
2b. Państwa członkowskie mogą podjąć decyzję o przyznaniu społecznościom energetycznym prawa do zarządzania siecią dystrybucyjną na obszarze, na którym prowadzą działalność, oraz określić odpowiednie procedury,
bez uszczerbku dla przepisów rozdziału IV i innych zasad i regulacji mających zastosowanie do operatorów systemu dystrybucyjnego. Jeżeli takie prawo zostanie przyznane, państwa członkowskie zapewniają, by:
a) społeczności energetyczne mogły zawrzeć umowę z odpowiednim operatorem systemu dystrybucyjnego lub operatorem systemu przesyłowego, do którego to systemu ich sieć jest podłączona, dotyczącą eksploatowania sieci społeczności energetycznej;
b) na lokalne społeczności energetyczne nakładano stosowne opłaty sieciowe w punktach przyłączenia między siecią społeczności a siecią dystrybucyjną poza społecznością energetyczną. W takich opłatach sieciowych osobno uwzględnia się energię elektryczną wprowadzaną do sieci dystrybucyjnej oraz zużywaną energię elektryczną pochodzącą z sieci dystrybucyjnej poza społecznością energetyczną zgodnie z art. 59 ust. 8;
c) społeczności energetyczne nie dyskryminowały odbiorców, którzy pozostali podłączeni do systemu dystrybucyjnego, ani by nie wyrządzały takim odbiorcom szkody.
Artykuł 17
Odpowiedź odbioru za pośrednictwem koncentracji
1. Państwa członkowskie zezwalają na uczestnictwo w odpowiedzi odbioru
za pośrednictwem koncentracji oraz zachęcają do takiego uczestnictwa. Państwa
członkowskie [] zezwalają odbiorcom końcowym, również tym, którzy za pośrednictwem []
koncentracji angażują się w odpowiedź odbioru, uczestniczyć w niedyskryminacyjny sposób wraz z wytwórcami energii elektrycznej we wszystkich rynkach [] energii elektrycznej.
2. Państwa członkowskie zapewniają, by operatorzy systemów przesyłowych i operatorzy systemów dystrybucyjnych przy udzielaniu zamówień na usługi pomocnicze traktowali []
uczestników rynku zajmujących się koncentracją w ramach odpowiedzi odbioru w sposób niedyskryminacyjny, w oparciu o ich zdolności techniczne.
3. Państwa członkowskie zapewniają, by ich odpowiednie ramy regulacyjne [] zawierały przynajmniej następujące elementy:
(a) przysługujące każdemu uczestnikowi zajmującemu się koncentracją, w tym niezależnym koncentratorom, prawo wchodzenia na rynki [] energii elektrycznej bez zgody innych []
uczestników rynku;
(b) niedyskryminacyjne i przejrzyste przepisy, jasno określające role i obowiązki przypisane każdemu z [] przedsiębiorstw energetycznych, które zajmują się koncentracją
lub których dotyczy uczestnictwo w odpowiedzi odbioru za pośrednictwem koncentracji;
(c) niedyskryminacyjne i przejrzyste przepisy i procedury dotyczące wymiany danych między uczestnikami rynku zajmującymi się koncentracją a innymi [] przedsiębiorstwami energetycznymi, zapewniające łatwy dostęp do danych na równych i niedyskryminacyjnych warunkach, a zarazem pełną ochronę danych handlowych;
(d) []
da) uczestnicy rynku zajmujący się koncentracją muszą ponosić finansową odpowiedzialność za niezbilansowania, które powodują w systemie
elektroenergetycznym. W związku z tym muszą być podmiotami odpowiedzialnymi za bilansowanie lub muszą oddelegować swój obowiązek bilansowania zgodnie z art. 4 rozporządzenia w sprawie energii elektrycznej;
db) państwa członkowskie mogą wymagać od przedsiębiorstw, w tym od niezależnych koncentratorów, by wypłacili rekompensaty innym uczestnikom rynku lub wybranemu przez nie podmiotowi odpowiedzialnemu za bilansowanie, w przypadku gdy
bezpośrednio wywołują niezbilansowanie u innych uczestników rynku, w tym w sytuacjach, gdy korekta obszaru stosowania wprowadzana jest bez tworzenia przeszkód utrudniających wchodzenie koncentratorów na rynek lub przeszkód
dla elastyczności. W takich przypadkach wypłata rekompensaty jest ściśle ograniczona do pokrycia powstałych kosztów. Metoda obliczania takiej rekompensaty może
uwzględniać korzyści generowane przez niezależnych koncentratorów na rzecz innych uczestników rynku i wymagać zatwierdzenia przez organ regulacyjny;
dc) odbiorcy końcowi, którzy są związani umową z niezależnymi koncentratorami, nie mogą być obciążani przez swoich dostawców nieuzasadnionymi płatnościami, sankcjami ani innymi nieuzasadnionymi ograniczeniami umownymi;
4. []
5. Państwa członkowskie zapewniają, by krajowe organy regulacyjne lub, jeżeli taki wymóg określono w ich krajowym systemie prawnym, operatorzy systemów przesyłowych i operatorzy systemów dystrybucyjnych w ścisłej współpracy z [] uczestnikami rynku oraz odbiorcami końcowymi określili techniczne [] właściwości udziału odpowiedzi odbioru we [] wszystkich rynkach energii elektrycznej, na podstawie wymogów technicznych dotyczących tych rynków oraz zdolności odpowiedzi odbioru. W specyfikacjach takich uwzględnia się udział [] zagregowanych obciążeń.
Artykuł 18
[] Rachunki i informacje o rozliczeniach
1. Państwa członkowskie zapewniają, [] by rachunki i informacje o rozliczeniach były dokładne, łatwe do zrozumienia, jasne, zwięzłe i przedstawione w sposób ułatwiający konsumentom dokonanie porównania. Odbiorcy na żądanie powinni otrzymywać jasne i zrozumiałe wyjaśnienie, w jaki sposób wyliczono ich rachunek, szczególnie
w przypadkach gdy rachunki nie są oparte na rzeczywistym zużyciu.
2. Państwa członkowskie zapewniają, by odbiorcy końcowi otrzymywali [] wszelkie rachunki i informacje o rozliczeniach nieodpłatnie [].
3. []
4. []
5. []
6. Państwa członkowskie zapewniają, by odbiorcom końcowym oferowano opcję otrzymywania rachunków i informacji o rozliczeniach w formie elektronicznej oraz elastyczne rozwiązania w zakresie faktycznej płatności [].
7. []
8. []
8a. Państwa członkowskie zapewniają zgodność rachunków i informacji o rozliczeniach z minimalnymi wymaganiami określonymi w załączniku II.
Artykuł 19
Inteligentny system pomiarowy
1. W celu promowania efektywności energetycznej i wzmocnienia pozycji odbiorców []
końcowych państwa członkowskie lub – w przypadku gdy państwo członkowskie tak postanowiło – organ regulacyjny zdecydowanie zalecają przedsiębiorstwom energetycznym i [] innym uczestnikom rynku optymalizację wykorzystania energii elektrycznej, między innymi poprzez dostarczanie usług w zakresie zarządzania energią, rozwój innowacyjnych formuł cenowych lub poprzez wprowadzenie, w stosownych
przypadkach, interoperacyjnych inteligentnych systemów pomiarowych lub inteligentnych sieci.
2. Państwa członkowskie zapewniają wdrożenie na swoich terytoriach inteligentnych systemów pomiarowych, które ułatwią aktywne uczestnictwo odbiorców w rynku energii elektrycznej. Wdrożenie to może być przedmiotem analizy kosztów i korzyści,
której dokonuje się zgodnie z zasadami określonymi w załączniku III.
3. Państwa członkowskie przystępujące do wdrożenia przyjmują i publikują minimalne wymagania funkcjonalne i techniczne dotyczące inteligentnych systemów pomiarowych,
3. Państwa członkowskie przystępujące do wdrożenia przyjmują i publikują minimalne wymagania funkcjonalne i techniczne dotyczące inteligentnych systemów pomiarowych,