Fot. Marek Brzeziński, NIK
Wiceprezes NIK Ewa Polkowska w Sejmie po otrzymaniu nominacji z rąk marszałka Sejmu Marka Kuchcińskiego (z lewej), prezes NIK Krzysztof Kwiatkowski (z prawej).
PRZESTRZEŃ DOBREM PUBLICZNYM
W siedzibie Najwyższej Izby Kontroli w Warszawie 23 czerwca 2016 r. odbył się panel ekspertów na temat: Przestrzeń dobrem publicznym – potrzeba nowych rozwiązań w go-spodarowaniu przestrzenią. Uczestnikami narady byli członkowie kierownictwa NIK oraz – zainteresowani tematyką – zaproszeni goście z urzędów centralnych, przedsta-wiciele jednostek samorządu terytorialnego, ich organizacji i stowarzyszeń oraz wyż-szych uczelni. Udział w spotkaniu wzięli także dyrektorzy departamentów i delegatur oraz radcy prezesa NIK.
Przedstawiono pięć referatów, które wygłosili znani eksperci w dziedzinie planowa-nia przestrzennego i kształtowaplanowa-nia ładu przestrzennego. Prelegenci, jak również biorą-cy udział w dyskusji praktybiorą-cy, uczestnicząbiorą-cy w różnych etapach procesu kształtowania przestrzeni, wskazywali na bariery funkcjonowania całego systemu gospodarowania przestrzenią, w tym wady obowiązujących procedur oraz ich negatywne skutki.
Poznanie stanowisk ekspertów w sprawie zagadnień dotyczących planowania i zago-spodarowania przestrzennego odbywało się dwuetapowo. Konferencja w Warszawie została poprzedzona, zorganizowaną 13 czerwca 2016 r. przez Delegaturę NIK w Łodzi, debatą na temat: Bariery w uchwalaniu przez gminy miejscowych planów zagospodaro-wania przestrzennego. Wzięli w niej udział przedstawiciele środowisk samorządowych (organów wykonawczych i uchwałodawczych, służb architektoniczno-budowlanych) oraz organów odwoławczych, przedstawiciele środowisk naukowych i innych organów biorących udział w procesie planowania i zagospodarowania przestrzennego, opiniowa-nia i uzgodnień.
W swoim wystąpieniu, podczas panelu ekspertów w Warszawie, przedstawia-jąc syntetyczne wyniki kontroli, prezes NIK Krzysztof Kwiatkowski powiedział:
„…przestrzeń jest dobrem publicznym, a kształtowanie przestrzeni jest walką o jakość życia, dlatego problematyka ta stanowi przedmiot stałej uwagi Najwyższej Izby Kontroli”.
Mirosława Wnuk, Departament Infrastruktury NIK
60 LAT „KONTROLI PAŃSTWOWEJ”
W tym roku mija 60 lat od ukazania się pierwszego numeru dwumiesięcznika „Kontrola Państwowa”. Pismo od początku było poświęcone problematyce kontroli i audytu.
W pierwszym okresie istnienia adresowano je do pracowników NIK, a także różnych organów kontroli, rewizji, inspekcji i nadzoru, dlatego na jego łamach ukazywały się głównie artykuły na temat zadań podejmowanych przez te służby oraz metod ich reali-zacji; „Kontrola Państwowa” była przy tym forum wymiany doświadczeń. Do połowy lat 60. materiały u nas prezentowane nie mogły być upubliczniane, przeznaczano je wyłącznie do użytku wewnętrznego.
W kolejnych dekadach „Kontrola Państwowa” przeobrażała się stopniowo z pisma branżowego, poświęconego warsztatowi pracy kontrolera, w pismo o kontroli, działal-ności NIK oraz wybranych problemach społeczno-gospodarczych i prawnych, docie-rające do szerszego kręgu odbiorców. Co zrozumiałe, najsilniej ten proces postępował od lat 90., po przemianach politycznych w Polsce − w „Kontroli Państwowej” były wtedy omawiane przede wszystkim sprawy związane z organizacją nowego systemu kontroli, pisano o tworzeniu i wprowadzaniu nowej ustawy o NIK z 23 grudnia 1994 r.;
przybliżano zagadnienia gospodarki wolnorynkowej, omawiano decentralizację państwa i finansów publicznych.
W 2001 r. na karcie tytułowej zamieściliśmy cytat z pisma Tadeusza Dembowskiego, ministra skarbu Księstwa Warszawskiego, z 1808 r.: „…ktokolwiek grosz publiczny do swego rozporządzenia odbiera, wydatek onegoż usprawiedliwić winien”. W ten spo-sób niejako zostało zaakcentowane, w jakim kręgu spraw nasze pismo pragnie pozostać.
Znajdowało to odzwierciedlenie w doborze materiałów, wśród których, obok artyku-łów omawiających wyniki kontroli,umieszczano teksty o najważniejszych problemach ekonomicznych i społecznych. Do grona autorów dołączało coraz więcej specjalistów spoza NIK – ekonomistów, prawników, historyków.
Czasopismo uczestniczyło też w ważniejszych wydarzeniach w kraju, pisało o wiel-kich reformach, prywatyzacji, wejściu Polski do NATO i Unii Europejskiej, jako jedno z pierwszych podjęło temat antykorupcji.
Po spełnieniu wielu wymogów merytorycznych i formalnych, określonych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, „Kontrola Państwowa” została w 2010 r.
zaliczona do grupy naukowych pism punktowanych. Kryteria ocen tych wydawnictw zmieniały się kilkakrotnie, a od 2015 r. czasopisma naukowe oceniane są w postępowaniu trzyetapowym przez zespół specjalistyczny powołany przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Obecnie autorzy artykułów naukowych wydrukowanych na naszych łamach otrzymują 7 punktów.
Nad poziomem merytorycznym „Kontroli Państwowej” czuwa Komitet Redakcyjny, w skład którego obecnie wchodzą profesorowie – specjaliści prawa, ekonomii i finan-sów, sędziowie Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku, sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego, członkowie kadry kierowniczej NIK – dyrektorzy, radcy prezesa.
Dbając o zachowanie profilu pisma, „Kontrola Państwowa” koncentruje się na za-gadnieniach szeroko rozumianej kontroli i audytu oraz pokrewnych, ale też odnosi się do zmian jakie zachodzą w Polsce i Europie. Piszemy o roli i zadaniach Izby w proce-sach demokratycznych, o uczestnictwie w przemianach gospodarczych i społecznych, sprawach związanych z jej aktywnością na forum międzynarodowym, zwłaszcza w EUROSAI i INTOSAI. Wiele miejsca poświęcamy upowszechnianiu wyników kontroli Izby.
Od 2011 r. pismo ma nową szatę graficzną oraz zmieniony układ treści: dodano m.in. opi-sowy spis treści, czytelne wstępy do artykułów, wprowadzone zostały nowe działy, np. „Kontrola i audyt”, prezentujący istotne dla kontrolerów zagadnienia, „Państwo i społeczeństwo”, zajmujący się problematyką prawną i społeczno-ekonomiczną oraz rubryki, np. „Pozostałe kontrole NIK” zawiera sygnały o wszystkich kontrolach, na temat których Izba opublikowała informacje w ostatnich miesiącach, co daje wyobra-żenie o jej aktywności.
Fot. Marek Brzeziński, NIK
Oprócz wydań cyklicznych, ukazują się monotematyczne numery specjalne. Wyróżnia je granatowy kolor okładek i środków. Zazwyczaj numery te poświęcone są seminaryj-nym posiedzeniom Kolegium NIK. Zawierają referaty przygotowane na posiedzenie przez wybitnych specjalistów w danej dziedzinie oraz zapis dyskusji.
Z okazji „okrągłych” rocznic utworzenia NIK wydawane są numery jubileuszowe (ostatni, z okazji 95-lecia NIK), które mają złotą szatę graficzną. Staramy się w nich przedstawić historię organów kontroli w Polsce oraz pochodzące z różnych archiwów oryginalne dokumenty, na podstawie których zostały utworzone; przybliżamy też syl-wetki prezesów. Te wydania „Kontroli Państwowej” są więc bogatym źródłem wiedzy o Izbie oraz historii kontroli w Polsce i na uchodźstwie – wymagały dużego nakładu pracy redakcji w poszukiwaniach źródłowych dokumentów, porządkowaniu ich i zapre-zentowaniu w przystępnej formie.
W ciągu 60 lat nieprzerwanego ukazywania się naszego dwumiesięcznika wydaliśmy 369 numerów, wydrukowanych na około 43 000 stron oraz 20 numerów specjalnych, które liczą ponad 2400 stron. Opublikowaliśmy około 4970 artykułów, w tym przeszło 1040 omawiających wyniki wybranych kontroli. Od 2003 r. każdy numer w całości zamieszczamy na stronie internetowej NIK.
Dotychczas czasopismem kierowało 10 osób, byli to: Tadeusz Raabe, Zygmunt Sztajerwald, Jakub Janiak, Zbigniew Schulz, Tadeusz Sołodkowski, Zdzisław Śledziński, Barbara Matosiuk, Barbara Dolińska, Marzena Repetowska-Nyc, Barbara Odolińska.
Przez długi okres „Kontrola Państwowa” była łamana i drukowana w drukarniach i oficynach drukarskich na zewnątrz, ale od 1998 r. stopniowo łamanie i druk przejmo-wała powielarnia NIK – obecnie Wydział Wydawniczy, w którym mamy zapewnione wydanie każdego numeru w całości.
Przez 60 lat istnienia pisma zmieniali się jego czytelnicy. Początkowo, o czym była mowa wyżej, byli to wyłącznie pracownicy różnych organów i służb kontrolnych oraz wysocy urzędnicy państwowi. Wraz z otwarciem „Kontroli Państwowej” na zewnętrz-nego czytelnika do grona prenumeratorów dołączyły inne instytucje i osoby zawodowo związane z działalnością kontrolną, a także m.in. przedstawiciele rządu i urzędów cen-tralnych, samorządy, reprezentanci świata nauki, liczne grono studentów, a także wiele najwyższych organów kontroli z całego świata, należących do EUROSAI i INTOSAI.
Pismo przestało być kupowane z obowiązku, a stało się źródłem wiedzy. Będziemy starać się, aby tak pozostało.
Redakcja