Na zabezpieczenie z użyciem geo-syntetyków przeciwerozyjnych skła-da się wiele czynności. Konieczne jest właściwe przygotowanie skarpy, wbudowanie materiału, wysiew i pie-lęgnacja, zwłaszcza w początkowym okresie wzrostu roślin.
W zależności od funkcji danego za-bezpieczenia i rodzaju stosowanych geosyntetyków stosowane są nastę-pujące materiały:
■ ziemia urodzajna (humus),
■ nasiona traw oraz roślin motylko-watych drobnonasiennych,
■ biowłóknina i materiały do jej przy-twierdzania,
■ geosyntetyki i materiały do ich przy-twierdzania,
■ kruszywo do wypełnienia geosynte-tyków komórkowych.
Skarpy nasypów powinny być zagęsz-czone na głębokość 0,5 m do wskaź-nika zagęszczenia IS > 0,95 [13]. Na skarpach słabo dogęszczonych trud-no jest uzyskać okrywę roślinną.
Ziemia urodzajna (humus)
Na powierzchni nowo uformowanej skarpy przeznaczonej do zazielenienia z użyciem materiałów geosyntetycz-nych konieczne jest utworzenie pozio-mu próchnicznego przez hupozio-musowanie (fot. 9), czyli naniesienie na powierzch-nię skarpy warstwy ziemi urodzajnej o odpowiedniej miąższości. Humuso-wanie obejmuje dogęszczenie gruntu, rowkowanie, naniesienie ziemi uro-dzajnej z jej grabieniem (bronowaniem) i dogęszczeniem (moletowaniem).
Humusowanie skarp rozpoczyna się od ich górnej krawędzi i podąża ku dołowi. Warstwa ziemi urodzajnej po-winna sięgać około 1 m poza górną krawędź (chyba że w projekcie prze-widziano inne rozwiązanie powierzch-ni powierzch-nieutwardzonej) i od 15 do 25 cm poza podnóże skarpy. Naniesioną
technologie
warstwę ziemi urodzajnej należy do-gęścić. Grubość warstwy humusu po dogęszczeniu jest zależna od gruntu, z którego zbudowana jest skarpa.
Zwykle powinna wynosić od 10 do 15 cm. W przypadku skarp zbudowa-nych z gruntów spoistych minimalna grubość warstwy humusu to 5 cm, a w przypadku skarp z gruntów piasz-czystych to 10 cm.
Kryteria dla ziemi urodzajnej zawiera m.in. ogólna specyfikacja techniczna:
„Umacnianie powierzchniowe skarp, rowów i ścieków” [12].
W praktyce do humusowania stosuje się ziemie pochodzące z pól upraw-nych lub użytków zieloupraw-nych, specjalne ziemie ogrodnicze oraz tzw. ziemie przemysłowe (torf ogrodniczy, torf rolniczy, komposty torfowe, mieszan-ki nawozowe torfowo-mineralne, sub-straty (podłoża) torfowe).
Wbudowywanie materiałów geosyntetycznych
Materiały przeciwerozyjne układa się na wyrównanej, oczyszczonej z kamie-ni, korzeni itp. oraz pokrytej warstwą ziemi urodzajnej (humusu) powierzch-ni skarp. W przypadku geosynte-tyków komórkowych humusowanie powierzchni nie zawsze jest koniecz-ne. Materiały powinny być układane wzdłuż pochylenia skarpy i kotwione na górze i u jej podnóża w rowkach kotwiących [1]. Grunt wypełniający rowki kotwiące należy zagęścić. Je-żeli to konieczne, pasma w rowkach kotwiących można dodatkowo przy-szpilić. Nie zaleca się układania pasm geosyntetyków przeciwerozyjnych poprzecznie do pochylenia skarpy.
W takim przypadku zwykle trudne
jest ich zakotwienie i przymocowanie do powierzchni skarpy.
Zakład sąsiednich pasm powinien wynosić co najmniej 10 cm. Zakłady zabezpiecza się przez szpilkowanie w odstępie co 1–1,5 m. Pasma geo-syntetyków przytwierdza się na całej powierzchni skarpy, w rozstawie do-stosowanym do jej pochylenia. Dłu-gość i rozstaw szpilek powinny być tak dobrane, żeby zapewnić trwałe przy-twierdzenie materiału do powierzchni skarpy. Do przytwierdzania geosynte-tyków przeciwerozyjnych najlepiej jest stosować szpilki w kształcie litery U, umieszczane prostopadle do kierunku wzdłuż pasma geosyntetyku.
Geosyntetyki komórkowe składają się z sekcji standardowo z 60 taśm, często mniejszych od długości skar-py. W przypadku bardziej stromych skarp prawidłowe zakotwienie wy-maga użycia specjalnych bloków kot-wiących i systemów naciągowych.
Szczegóły dotyczące wbudowywania geosyntetyków komórkowych na skar-pach zawiera [9].
Ze względu na możliwość uszkodze-nia materiału nie należy się poruszać bezpośrednio po powierzchni zabez-pieczanej skarpy. Szpilkowanie należy prowadzić z drabiny ułożonej na wbu-dowanym materiale.
Geomaty przestrzenne powinny być wypełnione humusem niezwłocznie po ich wbudowaniu.
Nasiona roślin do obsiewu skarp drogowych
Na wybór rodzajów traw oraz roślin motylkowatych drobnonasiennych ma wpływ rodzaj zastosowanych gleb i stopień ich zawilgocenia oraz wysta-wa i pochylenie skarpy. W przypadku
budowli drogowych najbardziej odpo-wiednie są mieszanki traw o drobnym i gęstym ukorzenianiu, odporne na zanieczyszczenia. Rośliny powinny się charakteryzować szybkim wzrostem po zasiewie, mieć niewielkie wyma-gania pokarmowe i być odporne na zmienne warunki wilgotnościowe [17].
Powierzchnie umocnione powinny być obsiane mieszanką traw odpowiednio dobraną do warunków klimatycznych i ekspozycji skarpy. Sposób wykonania obsiewu musi być dostosowany do pochylenia skarpy. W polskich warun-kach klimatycznych zwykle stosowane są następujące normy wysiewu:
■ 180 kg/ha dla skarp o wystawie północnej,
■ 300 kg/ha dla skarp o wystawie południowej.
Po wykonaniu obsiewu powierzchnia skarpy powinna być dogęszczona.
Powierzchnię skarp po wykonaniu umocnień i obsiewie trzeba utrzymy-wać w stanie wilgotnym, aby umożliwić wzrost roślinności. W przypadku braku opadów zaleca się okresowe deszczo-wanie powierzchni obsianych skarp do czasu pojawienia się trzeciego listka, tj. przez około sześć tygodni.
W okresie wegetacji roślin porastają-cych skarpy powinny być wykonywane zabiegi pielęgnacyjne odpowiednie dla danej roślinności, tj. podlewanie, ko-szenie itp.
Podsumowanie
Zastosowanie materiałów służą-cych do ochrony przeciwerozyjnej ogranicza erozję skarp drogowych.
Pozwala to uniknąć znacznych kosz-tów naprawy niszczonych przez ero-zję budowli ziemnych, a w skrajnych
technologie
przypadkach odbudowy znisz-czonej budowli ziemnej. Na skuteczność zabezpieczenia przeciwerozyjnego, poza właści-wościami zastosowanego ma-teriału, ma wpływ także sposób przygotowania powierzchni, ja-kość wykonania zabezpieczenia oraz sposób pielęgnacji. Wybór właściwego materiału ochra-niającego zależy od pochylenia skarpy i warunków siedlisko-wych.
Zastosowanie materiałów przeciwerozyjnych umożliwia wytworzenie na powierzch-ni skarp warunków do rozwo-ju roślinności tam, gdzie jej samoistny wzrost jest trudny lub niemożliwy. Zacieniają one więk-szą część powierzchni skarpy, co pomaga dłużej utrzymać wilgoć.
Dzięki pochłanianiu energii ki-netycznej kropel deszczu maty przeciwerozyjne zabezpieczają osłoniętą powierzchnię przed od-spajaniem cząstek gruntu. Redu-kują też ilość spłukiwanego od-spojonego gruntu z powierzchni skarpy. Badania przeprowadzone w IBDiM na poletkach doświad-czalnych wykazały, że zastoso-wanie materiałów z polimerów syntetycznych znacznie ograni-cza spływ powierzchniowy gruntu z nachylonej powierzchni. Spływ ten jest znacznie mniejszy za-równo w porównaniu ze spływem z nieosłoniętej powierzchni, jak i powierzchni ze słabo wykształ-coną szatą roślinną. Szczegóło-we wyniki przeprowadzonych ba-dań zaprezentowano w [3] i [4].
Zabezpieczenie przeciwerozyjne,
niezależnie od rodzaju zasto-sowanych materiałów geosyn-tetycznych, jest w pełni sku-teczne dopiero wtedy, gdy na powierzchni skarpy wykształci się warstwa darniny.
Literatura
1. B. Gajewska, R. Drząszcz, M.
Głażewski, Zastosowanie prze-strzennych mat przeciwerozyjnych i hydroobsiewu do ochrony przed erozją skarp terminala graniczne-go w Olszynie, IX Międzynarodowa Konferencja „Trwałe i bezpieczne nawierzchnie drogowe”, Kielce 2003.
2. B. Gajewska, B. Kłosiński, P. Ry-chlewski, Materiały do ochrony przeciwerozyjnej skarp drogowych, VIII Międzynarodowa Konferencja
„Trwałe i bezpieczne nawierzchnie drogowe”, Kielce 2002.
3. B. Gajewska, Zastosowanie ma-teriałów geosyntetycznych do ochrony skarp przed erozją po-wierzchniową, Międzynarodowa Konferencja EKO MOST 2006
„Trwałe obiekty mostowe w środo-wisku”, Kielce 2006.
4. B. Gajewska, Zastosowanie geo-syntetyków do ochrony skarp przed erozją, „Autostrady” nr 8–9/2006.
5. B. Gajewska, Zapobieganie erozji skarp – praktyczne przykłady roz-wiązań, Seminarium „Skarpy dro-gowe”, Warszawa 2010.
6. B. Gajewska, Wybrane przykłady zapobiegania erozji skarp, „Inży-nieria i Budownictwo” nr 67 (1), 2010.
7. E. Gil, Wpływ zabezpieczenia zbo-cza GEOKRATĄ komórkową TA-BOSS na spływ powierzchniowy
i erozję mechaniczną, Polska Aka-demia Nauk, Szymbark 2004.
8. M. Głażewski, W. Ziaja, Przygoto-wanie skarp do zadarnienia, „Dro-gownictwo” nr 3/92.
9. A. Kessler, Zastosowanie syste-mów geokomórkowych do zabez-pieczeń przeciwerozyjnych skarp i zboczy w budownictwie drogo-wym, Seminarium „Skarpy Drogo-we”, Warszawa 2010.
10. M. Kossakowski, Umacnianie skarp biowłókniną, geosyntetyka-mi i hydroobsiewem, „Drogownic-two” nr 8/2001.
11. G. Lombard, J. Młynarek, F. Ber-nard, Geosynthetics for erosion control systems, Third Inter-national Conference Geofilters 2000, Warszawa 2000.
12. Ogólna specyfikacja technicz-na D-06.01.01 Umacnianie po-wierzchni skarp, rowów i ście-ków, Generalna Dyrekcja Dróg Publicznych, Warszawa 2001.
13. PN-B-12074:1998 Urządzenia wodno-melioracyjne. Umacnianie i zadarnianie powierzchni biow-łókniną. Wymagania i badania przy odbiorze.
14. PN-EN ISO 4167:2007 – wersja polska. Sznurki rolnicze poliolefi-nowe.
15. PN-EN ISO 10318-1:2015-12 – wersja angielska. Geosyntetyki – Część 1: Terminy i definicje.
16. Wisconsin Department of Trans-portation, Erosion control pro-duct acceptability list (PAL), 2001.
17. W. Ziaja, Dobór traw i roślin do obsiewów pasa drogowego,
„Drogownictwo” nr 1/93.
na czasie
Otwarcie ZUOK w Białymstoku
Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymsto-ku jest jednym z pierwszych oddanych do eksploatacji w Pol-sce. Jest w stanie przetworzyć do 120 tys. t odpadów komu-nalnych na rok. Możliwe będzie wytworzenie rocznie ok. 38 tys.
MWh energii elektrycznej oraz ok. 360 tys. GJ energii cieplnej.
Wykonawca: konsorcjum Budimex S.A. (lider), Keppel Seghers Belgium N.V., Cespa Compania Espanola de Servicios Publicos Auxiliares S.A. Koszt budowy: 333 mln zł.
Fotowoltaika na budynkach w Legnicy
Na 5 wieżowcach przy ul. Młynarskiej, zarządzanych przez Legnicką Spółdzielnię Mieszkaniową, zamontowano 158 paneli fotowoltaicznych o mocy ponad 42 kW. Dzięki dar-mowej energii w budynkach są oświetlane m.in. klatki schodowe i windy. Koszt inwestycji to ok. 350 tys. zł. To środki z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu: bezzwrotna dotacja (ok. 40% kwoty) i niskooprocentowana pożyczka.
Źródło: WFOŚiGW we Wrocławiu
Crossin Insulations
Dwie spółki Grupy PCC w Brzegu Dolnym wprowadziły na rynek nową markę innowacyj-nych systemów dociepleń Crossin Insulations.
Crossin Spray Insulation to natryskowe pianki poliuretanowe do szybkiego izolowania termicz-nego oraz akustycztermicz-nego powierzchni dachów, ścian i fundamentów. Crossin Building Insula-tions to twarde płyty poliuretanowe, kleje, siatki, tynki oraz inne elementy w zależności od prze-znaczenia systemu.
Powstaje Maraton w Poznaniu
Biurowiec Maraton przy ul. Królowej Jadwigi w Poznaniu realizu-je firma Skanska Property Poland. Budynek składać się będzie z 6 pięter nadziemnych oraz 2 pod ziemią i będzie miał 25 000 m² powierzchni najmu. Budowa rozpoczęła się w styczniu 2015 r., a zakończyć się ma w IV kwartale br. Generalny wykonawca:
Skanska S.A. Architektura: CDF Architekci.
Fot. Legnicka Spółdzielnia Mieszkaniowa
na czasie
WIĘCEJ NA
www.inzynierbudownictwa.pl
Opracowała
Magdalena Bednarczyk
Tunel na zakopiance
Drogę ekspresową S7 od Naprawy do Skomielnej Białej, zgodnie z wybo-rem, będzie budowała firma Astaldi S.p.A. z Rzymu. Zaproponowała ona najniższą cenę 968 871 778,09 zł. Inwestycja powstanie w 54 miesiące.
W okres realizacji wliczone są miesiące zimowe. W ramach inwestycji wy-budowany będzie odcinek tunelowy długości ok. 3 km, w tym dwukomo-rowy tunel o długości ok. 2,06 km.
Źródło: GDDKiA
Przemysłowe oscyloskopy Fluke
Firma Fluke wprowadziła na polski rynek nową ge-nerację skopometrów – urządzenia ScopeMeter Fluke serii 120B. Umożliwiają one pomiary: prze-biegów napięcia, natężenia i mocy z wartościami numerycznymi obejmującymi pomiary harmonicz-nych, rezystancji, diod, ciągłości i pojemności.
Możliwość automatycznego rejestrowania, przeglą-dania i analizowania złożonych przebiegów.
Osiedle 2 Potoki
Realizacja III etapu gdańskiej inwestycji mieszkaniowej Polnord SA została zakoń-czona. Są tu prywatne place zabaw oraz parkingi. W ramach IV etapu inwestycji powstanie 96 mieszkań o powierzchni od 36 do 63 m², z balkonem lub ogródkiem.
Ich budowa zakończy się w IV kwartale br.
Generalny wykonawca: Korporacja Bu-dowlana Dom.
Fot. Mariusz Nasieniewski
Nowa instalacja w EC Łąkowa
OPEC-INEKO Sp. z o.o., do której należy Elektrociepłownia Łąko-wa w Grudziądzu, zyskała nowoczesną instalację podczyszczania ścieków przemysłowych. Umożliwia ona ponowne ich wykorzysta-nie w procesie produkcji ciepła i energii elektrycznej w kogeneracji.
Skutkuje to redukcją ilości ścieków odprowadzanych do środowi-ska wodnego. Wykonawca: Skanśrodowi-ska.