zagospodarowaniu podlegają grunty, które utraciły charakter grun

tów rolnych lub leśnych, na skutek działalności nierolniczej lub nieleśnej. Re­

kultywacja polega na przywróceniu gruntom wartości użytkowej przez wykonanie wła­

ściwych zabiegów technicznych, agrotechnicznych 1 biologicznych,Zagospodarowanie zrekultywowanych gruntów polega na wykonaniu odpowiednich zabiegów umożliwiają­

cych wykorzystanie tych gruntów dla celów gospodarki rolnej, leśnej, wodnej, ko­

munalnej lub innej.

3. Woda 1 gospodarka ściekami. Informacje o poborze wody dotyczą:

- w pozycji "no cele produkcyjne" - uspołecznionych zakładów przemysłowych oraz Jednostek nieprzemysłowych zużywających co najmniej 40 dam3 wody,

- w pozycji "rolnictwo 1 leśnictwo" - jednostek organizacyjnych rolnictwo 1 leś­

nictwa, zużywających wodą dla potrzeb nawadniania gruntów rolnych i leśnych

96 Stan 1 ochrona środowi aka

o powierzchni od 20 ha oraz dla potrzeb eksploatacji stawów rybnych o powie­

rzchni od 10 ha,

- w pozycji 'gospodarka komunalna'-przedsiębiorstw oraz zakładów wodociągów 1 kanalizacji gospodarki komunalnej.

Dane o ściekach dotycz; ścieków przemysłowych 1 komunalnych odprowadzonych do wód powierzchniowych. Jako ścieki wymagające oczyszczenia przyjęto wody odpro­

wadzone sleclę kanałów lub rowów otwartych bezpośrednio do wód powierzchniowych z Jednostek produkcyjnych 1 gospodarstw domowych.

Informacja o miastach obsługiwanych przez oczyszczalnie ścieków dotyczy miast obsługiwanych przez komunalne oczyszczalnie ścieków, oczyszczalnie wspólne /zbiorcze/ będęce w geetli spółek wodnych oraz oczyszczalnie przemysłowe,W przy­

padku oczyszczalni wspólnych /zbiorczych/ 1 przemysłowych dane o ilości ścieków oczyszczonych dotyczę tylko ścieków dopływających na oczyszczalnie kanalizację mlejekę. dane te nie obejmuję ścieków dopływajęcych bezpośrednio kolektorem z zakładów przemysłowych.

Dane charakteryzujące etan 1 zmiany stanu czystości wód badanych rzek podano na podstawie wyników badań sieci punktów kontroli Jakości wód. Podstawowym kryte­

rium kwalifikacji wód stanowi Ich przydatność do różnych celów, przy czym:

- klasa I obejmuje wody o najwyższym stopniu czystości, tj. nadajęce się do za­

opatrywania ludności w wodę do picia, zaspakajania potrzeb produkcji wymaga­

jącej wody o jakości wody do picia oraz hodowli ryb łososiowatych,

- klasa II obejmuje wody nadajęce elę do hodowli ryb /z wyjętkiem łososiowatych/

hodowli zwlerzęt gospodarskich i celów rekreacyjnych,

- klasa III obejmuje wody przydatne dla potrzeb przemysłu i rolnictwa.

Długości odcinków objętych kontrolę nie obejmuję całej długości rzeki na terenie województwa.

Dane dotyczęce oceny sanitarnej mody pobieranej przez ludność opracowano na pod­

stawie wyników badań terenowo-laboratoryjnych wykonanych przez stacje sanltarno- -epidemiologiczne.

4. Powietrze atmosferyczne. Informacje o źródłach i wielkości emisji za­

nieczyszczeń powietrza atmosferycznego dotyczę tzw. punktowych źródeł emisji zanieczyszczeń, do których zaliczono zakłady przemysłowe /w tym również tzw.

energetyki zawodowej/ uznane przez terenowe organa administracji państwowej stopnie wojewódzkiego za szczególnie uciężliwe dla środowiska.

Wielkość emisji zanieczyszczeń pyłowych dotyczy popiołu lotnego, pyłów metalur­

gicznych, pyłów z cementowni, pyłów z produkcji nawozów sztucznych oraz innych rodzajów zanieczyszczeń pyłowych.

Dane o emisji gazów dotyczę dwutlenku siarki, tlenku węgla, tlenków azotu,siar­

kowodoru, dwusiarczku węgla, kwasu siarkowego, zwięzków fluoru oraz Innych ro­

dzajów zanieczyszczeń gazowych /bez dwutlenku węgla/.

Informacje o ilości zanieczyszczeń pyłowych i gazowych zatrzymanych obrazuję ilości zanieczyszczeń zredukowanych w poszczególnych rodzajach urzędzeń do och­

rony powietrza atmosferycznego, zainstalowanych w zakładach przemysłowych obję­

tych badaniami.

Wskaźnik redukcji zanieczyszczeń pyłowych 1 gazowych wyraża procentowy stosunek Ilości zanieczyszczeń zatrzymanych w urządzeniach oczyszczajęcych do ilości wy­

Stan 1 ochrona środowiska 97

tworzonych zanieczyszczeń w określonym przedziale czasowym,

5. Odpady przemysłowe 1 komunalne. Informacje o Ilości 1 rodzajach odpadów przemysłowych uciążliwych dla środowiska dotyczą zakładów przemysłowych, które wytworzyły rocznie powyżej 5 tys. ton odpadów.

Za odpady przemysłowe uciążliwe dla środowiska uważa się powstające w' procesach produkcyjnych stałe i ciekłe substancje oraz przedmioty poużytkowe, nieużyteczne bez dodatkowych zabiegów technologicznych. Według takiej kwalifikacji nie aa od­

padami kopaliny towarzyszące, nadkład w górnictwie odkrywkowym, produkty uboczne, substancje znajdujące się w obiegu w procesach produkcyjnych, ścieki oraz pyły emitowane do atmosfery.

Dane o odpadach przemysłowych nagromadzonych dotyczę Ilości odpadów zalegających na terenach zakładów w wyniku składowania w roku eprawozdawczya i w latach po­

przednich.

6. Ekonomiczne aspekty ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Dana o nak­

ładach i efektach rzeczowych inwestycji ochrony środowiska dotyczę ochrony wód, powietrza atmosferycznego, unieszkodliwienia i zagospodarowania odpadów przemys­

łowych oraz rekultywacji terenów ich składowania.

Do inwestycji zwlęzanych z ochronę wód zalicza się urzędzenia do oczyszczania ścieków przemysłowych, komunalnych, wód opadowych i kopalnianych odprowadzonych bezpośrednio do wód powierzchniowych.

Do inwestycji zwlęzanych z ochronę powietrza atmosferycznego zalicza się insta­

lacje z zastosowaniem reakcji przemian chemicznych do substancji mniej uciążli­

wych dla środowiska wraz z kompletnym wyposażeniem 1 zespołem koniecznych urzę- dzeń pomocniczych zapewniajęcych prawidłowe eksploatację instalacji oraz urzą­

dzenie i aparaturę zapewniajęce zmniejszenie ilości będł stężeń powetajęcych lub emitowanych zanieczyszczeń, zadania zwięzane z urządzeniem stref ochronnych 1 wy­

posażenie w aparaturę kontrolno-pomiarowe zanieczyszczeń powietrza.

7. Ochrona przyrody 1 krajobrazu. Dane z zakresu ochrony przyrody i krajo­

brazu informuję o podstawowych formach i przedsięwzięciach zwlęzanych z zachowa­

niem, restaurowaniem i właściwym wykorzystaniem zasobów oraz obiektów przyrody żywej 1 nieożywionej, których istnienie leży w interesie publicznym.

Rezerwaty przyrody chronię fragmenty przyrody mało zmienionej przez człowieka.

Wyróżnia się rezerwaty częściowe 1 ścisłe. W rezerwatach ścisłych chroniona Jest cele przyroda 1 zakazane wszelkie czynności gospodarcza. W rezerwatach częścio­

wych chronione sę tylko niektóre składniki przyrody, a czynności gospodarcze aę w odpowiedni sposób ograniczone.

Pomnik przyrody Jest wyróżniajęcym się tworem przyrody lub skupiskiem tworów przyrody żywej i nieożywionej, o szczególnej wartości pod względem przyrodni­

czym, naukowym, historycznym, pamiątkowym lub krajobrazowym.

Lasy ochronne sę to obszary leśne, których głównym zadaniem Jest zachowanie na danym terenie i w Jego otoczeniu nie zmienionych stosunków glebowych, klimatycz­

nych, wodnych a także estetyczno-krajobrazowych.

98 \ Stan i ochrona środowiska

TABU. 1/6/. STAN EWIOENCYONY I ZMIANY W KIERUNKACH WYKORZYSTANIA POWIERZCHNI WOOEVVÖOZTWA

1975 ’ 1983

WYSZCZEGÓLNIENIE

stem ewidencyjny /w końcu roku/

przyrost/*/ lub uby­

tek/-/ w hektarach w stosunku do roku

w he­

kta­

rach

na 1 miesz­

kańca w ha

w he­

kta­

rach

na 1 miesz­

kańca w ha

1975 1980 1932

POWIERZCHNIA OGÓLNA .... 628862 0,61 628717 0.57 -145 - -w tym:

Użytki rolno... . 418398 0,40 411715 0,40 -6603 -1975 -666 Lasy i zadrzewienia .... 133211 0,13 135485 0,12 +2274 +661 +43 Wody ... . 16872 0,02 16992 0,02 + 120 + 241 ♦78 Użytki kopalne ... 600 0,00 676 0,00 -132 -i -4 Tereny: komunikacyjne .. 25933 0,04

0,03

25957 0,02 +24 -20 +63

21092 23798 0,02 +2706 +842 >173 Nieużytki ... 3539 0,00 4215 0,00 +676 ♦ 146 + 115

źródło: dane Biura Geodezji i Kartografii na Wrocławiu.

TABU. 3/7/. GRUNTY ROLNE I LEŚNE WYŁĄCZONE NA CELE NIEROLNICZE I NIELEŚNE .

WYSZCZEGÓLNIENIE

1980 1982 1983

w hektarach

Ubytek /-/ lub przyrost /+/ użytków rolnych w stosunku do roku poprzedniego według ewidencji

geodezyjnej ... -495 -666

Grunty rolne wyleczone w trybie oboniezujęcych

przepisów prawnych o ochronie gruntów ... * • 55 w ty» użytki rolne ... . 245 144 55

według klas bonitacyjnych:

I - III... ... 168 64 22

IV - V... 67 60 20

VI, VI RZ 1 PeZ ... 10 12 13

Grunty leśno wyleczone na cele nie leśne*/ ... 28 9 4

Grunty rolna 1 leśne wyleczone na cele nierolni­