zagospodarowaniu podlegają grunty, które utraciły charakter gruntów rolnych lub leśnych na skutek działalności nierolniczej lub nieleśnej,

Zaliczono tutaj nieczynne hałdy, wysypiaka 1 zapadliska; tereny zdewastowane na skutek różnych działań b u d o w l a n o - i n w e s t y c y j n y c h , a nie przeznaczone pod

Stan i ochrona środowiska

zabudowę; tereny nieczynnych kopalń odkrywkowych oraz ich obrzeza.

Rekultywacja polega na przywróceniu gruntoa wartości użytkowej przez w y k o n a ­ nie właściwych zabiegów technicznych, agrotechnicznych i biologicznych.

Zagospodarowanie zrekultywowanych gruntów polega na wykonaniu odpowi e dni ch • zabiegów uaożliwlających wykorzystanie tych gruntów dla celów gospodarki r o l ­ nej, leśnej, wodnej, koaunalnej lub innej.

4. Informacje o poborze wody /tabl. 4/ dotyczę:

• w pozycji "na cele produkcyjne /poza rolnictwem i leśni c t w e m / ”* u s p o ł e c z n i o ­ nych zakładów przemysłowych oraz Jednostek n i e p r z e mysłowych /budowlano-monta Zowych, transportowych itp./ zużywających rocznie co najmniej 40 d a m 5 i w i ę ­ cej ś c i e k ó w ; .

• w pozycji "rolnictwo i leśnictwo* - jednostek o r ganizacyjnych rolnictwa i le­

śnictwa zużywających wodę na potrzeby nawodnienia gruntów rolnych i leśnych o powierzchni od 20 ha oraz na potrzeby eksploatacji stawów rybnych o powie wierzchni od 10 ha;

• w pozycji"gospodarka komunalna"- przedsiębiorstw i zakładów wod o c i ą g ów i ka nalizacji gospodarki komunalnej.

5. Oane o ściekach /tabl. 5/ dotyczą ścieków o dprowadzonych do wód p o w i e r z c h n i o ­ wych przez jednostki określone w ust. 4 /z wyłączeniem pozycji dotyczącej r o l ­ nictwa i leśnictwa/. •

Jako ścieki wymagające oczyszczania przyjęto wody odprowadzane siecią kanałów lub rowów otwartych b e z pośrednio do wód p owierzchniowych lub do sieci kanał Iza cji miejskiej z jednostek p r odukcyjnych /łącznie z zanieczyszczonymi wodami ko palnianyai, lecz bez wód używanych w przemyśle do celów chłodniczych/, z innych Jednostek gospodarki uspołecznionej oraz z g o s podarstw doaowych.

Wody chłodnicze są to ścieki o podwyższonej teaperaturze powstałe w wyniku użycia wód do celów chłodniczych w procesach technologicznych nie wymagające oczyszczanie w przypadku ich odprowadzania do wód p o w i e r z chniowych w y d zielonym systeaea kanalizacji.

Dwustopniowe oczyszczanie aechaniczne i bi o logiczne lub a e c heniczne 1 c h e m i ­ czne odprowadzanych ścieków zakwalifikowano do wyższego stopnia oczyszczania /biologicznego lub chemicznego/.

i . Informacja o aiastach obsługiwanych przez oczyszczalnie ścieków /tabl. 6/doty- czy aiest obsługiwanych przez: koaunalne o c z yszczalnie ścieków, oczyszczalnie wspólne /zbiorcze/ będące w gestii spółek wodnych oraz oczyszc z a l n i e przemysłu we. V przypadku oczyszczalni wspólnych /zbiorczych/ i p r zemysłowych dane o llo ści ścieków o c zyszczenych dotyczą tylko ścieków do p ł y w a j ą c y c h na oczyszczal nie kanalizacją aiejską. Oane te nie obejaują ścieków d o p ł y w a j ą c y c h na o c z y s z c z a l ­ nie bezpośrednio kole k t o r e a z zakładów p r z e a y s ł o w y c h .

7. Oane dotyczące oceny sanitarnej urządzeń i wody pobieranej przez ludność /tabl.

•/ opracowano na podstawie wyników badań t e re n o wo-laboratoryjnych wykonanych Przez stecje sanitarno-epidemiologiczne, w myśl ustaleń zawartych w r o z p o r z ą ­ dzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 31 V l?77r. w sprawie warun ków, jakla powinna, odpowiadać woda do picia l na potrzeby g o s podarcze /Oz.

U.Nr 18, p o z . 72/. Kwalifikacji urządzeń lub obiektów poboru wody Jeko posiada

135

j ą c y c h wodą dobią, niepewną lub z ł ą , dokonano na podstawie analiz flzyczno-che l i c z n y c h , badań bakteriologicznych, j a k równie* oceny stanu sanitarnego wiej s c a poboru wody, stanu technicznego urządzeń pobierających wodą itp.

8 I n f o r m a c j e o źródłach i wielkości emisji zanieczyszczeń powietrza atmosferycz—

ne go /tabl. 9 / dotyczą tzw. punktowych źródeł emisji z a n i e c z y s z c z e ń , do których z a l i c z o n o zakłady przemysłowe /w tym również tzw. energetyki zawodowej/ uznane p r z e z t e r e n o w e organy administracji państwowej stopnia wojewódzkiego za sz c z e ­ gólnie uciążliwe dla środowiska.

Dane o emisji pyłów dotyczą: popiołu lotnego, pyłów me t e l u r g i c z n y c h , pyłów z cementowni, pyłów z produkcji nawozów oraz innych rodzajów zanieczyszczeń p y ł o ­ wych .

Dane o emisji gazów dotyczą: dwutlenku siarki, tlenku węgla, tlenków azotu, siarkowodoru, dwusiarczanu węgla, kwasu siarkowego, związków fluoru, węglowodo- rów oraz Innych rodzajów zanieczyszczeń gazowych /bez dwutlenku węgle/.

Oane o ilości zanieczyszczeń pyłowych i gazowych zatrzymanych obrazują ilość zanieczyszczeń zredukowanych w p o szczególnych rodzajach urządzeń do ochrony po wietrzą atmosferycznego, zainstalowanych w zakładach przemysłowych uznanych za s zczególnie uciążliwe dla atmosfery. Podstawą do określenia tych informacji stanowiły: pomiary skuteczności działania urządzeń; ewidencja mesy pyłów usuwe- nych z urządzeń; ustalenia szacunkowe oparte na znajomości skuteczności eksplo atacyjnej poszczególnych urządzeń, przepływie gazów w Jednostce czasu oraz dya- pozycyjności poszczególnych urządzeń.

Wskaźniki redukcji zanieczyszczeń pyłowych /gazowych/ wyraża procentowy s t o ­ sunek ilości zanieczyszczeń pyłowych /gazowych/ zatrzymanych w urządzeniach ocz ysz czających do ilości wytworzonych zanieczyszczeń pyłowych /gazowych/ w cha rak teryzow e n ym przedziale czaeowym. Im wartość tego wskeźnika Jest bliższa 100 *, tym wląkszy 1 o wyższej skuteczności działania potencjał ochronny / w stosunku do potrzeb/, pozostający w dyspozycji źródła ząnieczyezczeń /zakładu/

i mn iejsza jego uciążliwość dla czystości powietrza atmosferycznego.

Z uwagi na niepełną p o równywalność danych o emisji zanieczyszczeń miądy k o ­ lejnymi latami, wynikającą m.ln. ze zmiany zbiorowości badanych zakładów, zas­

tępowania metod s z acunkowych pomiarami, obejmowania przez zakłady kontrolą n o ­ wych rodzajów z a n i e c z y s z c z e ń , zaiiany w stosunkech emisji schsrakteryzoweno o d ­ rębnym wskaźnikiem "zwiąkszsnia /♦/, zmniejszenie /-/• określonym w warunkach porównywalnych z rokiem poprzednim, tj. dla tych samych zakładów i rodzajów za nieczy szczeń obliczonych według tych samych metod.

Q Informacje o ilości i rodzajach odpadów p r zemysłowych uciążliwych dla środowis ka /tabl. 11/ dotyczą zakładów przemysłowych, które wytworzyły rocznie 5 tys.

i więcej ton odpadów. Szacuje się, źe w zakładach tych koncentroweło sią poned 90 X masy odpadów wytworzonych przez przemysł w ciągu roku.

W związku z wprowad z e n i e m nowej klasyfikacji odpadów uciążliwych dla środo - wiska w trybie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 wrześnie 1980r. w s p r a ­ wie opłat za gospodarcza korzystanie ze środowiska 1 wprowadzanie w nim zmian /Dz.U. Nr 24, poz. 93/ dane z tego zakresu za lata 1982-1985 nie są w pełni po rów nywelne z danymi za lata poprzednie

Za odpady przemysłowe uciążliwe dla środowiska uważa sią - powstające w proce Stan i ochrona środowiska

Stan 1 ochrona środowiska

aach produkcyjnych - stałe 1 ciekłe substancje oraz przedmioty p o u iytkowe dla środowiska uciążliwe 1 nieużyteczne bez d o datkowych zabiegów technologicznych Hedług takiej kwalifikacji nie są odpadami kopalin t ow a r z y s z ą c e , nakład w g ó r ­ nictwie odkrywkowym, produkty uboczne, substancje znajdujące się w obiegu w processch produkcyjnych, ścieki orsz pyły emltowsne do atmosfery.

Dane o odpadach p r zemysłowych n a gromadzonych dotyczą I l o ś c i odpadów z a l e g a ­ jących na t e re n a c h zakładów według stanu ns k o n i e c roku w wyniku s k ł a d o w a n i a w roku sprawozdawczym 1 w latach poprzednich.

Oane o odpsdsch wy korzystanych gospodarczo dotyczą Ilości odpadów z u ż y t k o w a ­ nych w zakładach dla własnych celów, sprzedanych, przekazanych nieodpłatnle^Ja ko surowcs wtórne, ł takie ilości odpadów wy korzystsnych na cele n i e p r z e m y s ł o ­ we / do nlwelecji terenu, podsadzanls wyrobisk poko p al n i a n y c h podziemnych, w y ­ pełniania wyrobisk odkrywkowych, niecek, osiadań ltp. celów rekultywacyjnych/, co wiązało się z Ich u miejscowieniem w środowisku.

Przez odpsdy u n ieszkodliwiane nsleZy rozumieć ilość odpadów p o d danych z a b i e ­ gom technologicznym, p o legającym na neutralizacji chemicznej, spalaniu, kompo- stowsniu itp. z ogólnej ilości odpadów wytwo r zo n yc h w okresie sprawozdawczym.

Przęz odpady skłsdowsne nalaty rozumieć ilość odpadów o d prowadzonych na n a ­ ziemne lub podziemne wysypiska, hałdy lub stawy osadowe własne Nakładów Je w y ­ twarzających lub innych Jednostek /np. na wysyplski komunalne/, z ogólnej i l o­

ści odpadów wytworzonych w roku sprawozdawczym.

10. Dane z zakresu ochrony przyrody i krajobrazu / t a b l . 1 5 - 1 8 / Informują o podsta eowych formach 1 p r z e d s ięwzięciach związanych z zachowaniem, r e s t y t uowaniem 1 właściwym ywykorzystaniem zasobów oraz obiektów przyrody Żywej 1 n ieożywionej, których Istnienie lezy w interesie publicznym, m.ln. ze względu na Ich s z c z e ­ gólną rolę ekologiczną, rzedkość występowania albo znaczenie naukowe, h i s t o r y ­ czne, wychowawcze, estetyczne lub Inne wsrtoścl społeczne. Ochrona przyrody i krsjobrazu polega na tworzeniu parków narodowych 1 rezerwatów przyrody, u z n a ­ nie za pomniki przyrody p o szczególnych tworów przyrody 1 ich skupień, w p r o w a ­ dzeniu ochrony getunkowej roślin i zwierząt zegroZonych w swym bycie lub rzs- dko występujących, tworzeniu parków krajobre z o wy c h 1 w y z neczaniu obszarów chronionego krsjobrazu.

Psrk krajobrazowy Jeat p r zestrzennie wydzi e lo n ym o b s zerem o ściśle o k r e ś l o ­ nych grenlcech, poddenym ochronie ze względu na ni e przeciętne właściwości n a ­ turalne środowiska p r zyrodniczego orez wysokie wslory estetyczne 1 t urystyczne krajobrazu. Na terenie perku obowiązuje zakaz lokalizacji Inwestycji, które powodują degrsdacją walorów środowiska przez zanieczyszczenie w o d y , p o w i e trz ^ gleby /np. zekłedy przemysłowe, fermy hodowlene, kopslnie podziemne 1 o d k r y w ­ kowe/ Zneczne ograniczenie wprowadzane są w zakresie p r owadzenia robót wodno- melioracyjnych, Inwestycji turystycznych, budownlctws 1 rozbudowy lnfrastruktu ry technicznej. Ograniczenia dotyczące gospodarki rolnej 1 leśnej sprowadzają się do przestrzegenla zaeed racjonalnego pr o wedzenla tej działalności w sposób nie powodujący degradacji naturalnych walorów p r z y r o d n i c z y c h .Na uwagę z a s ł u ­ guje, np. ograniczanie chemizacji środowiska

Rezerwaty przyrody chronią fragmenty przyrody mało zmienionej przez człowie ka. lyróznla się rezerwaty częściowe l ścisłe. * rezerwatach śclałych

chronlo-37

S t a r i o c h r o n a ś r o d o w i s k a %

na j e s t c a ł a p r z y r o d a i z a k a z a n e s ą w s z e l k i e c z y n n o ś c i g o s p o d a r c z e . W r e z n w a t a c h c z ę ś c i o w y c h c h r o n i o n e s ą t y l k o n i e k t ó r e s k ł a d n i k i p r z y r o d y , a c z y n n o ­ ś c i g o s p o d a r c z e s ą w o ó p o w i e d n i s p o s ó b o g r a n i c z o n e .

Pomni k p r z y r o d y j e s t w y r ó : n i a j ą c y m s i ę t wor em p r z y r o d y l u b s k u p i s k i e m t wo ­ rów p r z y r o d y Żywej i n i e ż y w i o n e j o s z c z e g ó l n e j w a r t o ś c i pod wzgl ęde m p r z y r o d n i c z y m , naukowym, h i s t o r y c z n y m , pami ą t kowym l u b k r a j o b r a z o w y m .

La s y o c h r o n n e s ą t o o b s z a r y l e ś n e , k t ó r y c h gł ównym z a d a n i e m j e s t z a c h o w a n i e na danym t e r e n i e i w j e g o o t o c z e n i u n i e z m n i e n i o n y c h s t o s u n k ó w g l e b o w y c h , k i i m a t y c z n y c h , wo d n y c h , a t a k ż e e s t e t y c z n o • k r a j o b r a z o w y c h .

U . Dane o n akłada c h i e fe ktach rzeczowych inwestycji ochrony środowiska /tabl.

19-20/ dotyczą: ochrony wód, ochrony po w i e tr z a a tmosferycznego, u n i e s z k o d l i ­ wiania i zago s po d ar o w a ni a odpa d ó w p r z e m ys ł ow y c h oraz rekultywacji terenów ich s kładowania 1 są a d ekwatne do ujęcia tej p roblematyki w N a r odowych Planach S p o ł e c z n o - G o s p o d a r c z y c h .

Do inwestycji z w ią z a n y c h z ochroną wód zalicza się u rz ądzenia dc oczyszcza nia ścieków przemysłowych, komunalnych, wód op a do w y c h oraz z a n i e c zyszczonych wód kopalnian y c h o d p r o wa d z a n y c h b e z p o ś r ed n io do wód po wierzchniowych. Obejmują one: ocz yszcza l n i e ścieków lub ich elementy, urząd z e n ia do rolniczego / l e ś ­ nego/ w y k o rzys t a ni a ścieków, do utylizacji, groma dz e n i a i transportu wód z a ­ solonych, do grom a d z en i a ścieków, jak również w y p os a że n i e oczyszczalni ś c i e ­ ków w urządzenia i a p a raturę k o n t r o ln o -p o m i ar o wą w przypadkach, gdy nie jest ono ujęte w ko s zt a c h budowy oczysz cz a ln i ścieków.

Do inwestycji zwi ą z an y c h z ochroną pow i e t rz a a tm o sf e r y c z n e g o zalicza się Instalacje z za s t os o wa n i e m reakcji c h e m ic z ny c h pr z em i a n do substancji mniej uciążli wych dla środowiska wraz z k o m pl e tn y m w y p o s a ż en i e m i zespołem k o n i e c z ­ nych urz ądzeń po m o c ni c zy c h zape w n i a j ąc y ch p r aw i d ł ow ą ich eksploatację. P o n a d ­ to zalicza się u r ządzenia i aparaturę zapewni a j ą cą zmniej s z e n i e ilości bądź stężeń powstaj ą cy c h oraz e m i t o w a n y ch zanieczyszczeń, zadania związane z u r z ą ­ dza niem stref och r o n ny c h oraz w y p o s a ż e n i ? w a p a raturę kontr o l n o - p o m i a r o w ą za nieczy szczeń powietrza

Nie ujmuje się u r ządzeń r e d u k u j ą c y ch z anieczyszczenia, a s t a n o w i ą c y c h in­

tegralną część procesu t e c h n o l o g i c z n eg o zapewni a j ą cą odpo w i e d n i ą jakość suro wców i p ó ł p r o d uk t ó w d l a ko l e j n y c h eta pó w produkcji. Oo t yczy to również insta lowania wszelkie*go rodzaju u r z ądzeń p o m o c n i c z y c h ni e zb ę d n y c h ze w z g l ę d ó w t e ­ c h n o log icznych czy na uk o w y c h zakładu produkcyjnego.

00 inwestycji z wi ązanych z u n i e s z k o d li w ie n i e m i za g os p o d a r o w a n i e m odpadów zalicza się:

- gospodarcze wy ko r zy s t a n i e odpadów, tj. metody i sposoby, w wyn i k u których następuje w yr aźna redukcja ilościowa odpad ó w wy t w a rz a ny c h bądź n a g r o m a d z o ­ nych na składowiskach, np. w y k o r z y st a ni e o d p a dó w do budowy nasypów d r o g o ­ wych, kolejowych, do pods a d z a n i a w y robisk k op a ln i a n yc h oraz w y korzystanie 1 pr zeróbkę od p adów przez zakłady przemysłowe,

- u n i es zkodliw i an i e odpadów, tj. metod y 1 sposoby, w wyniku których n a s t ę p u ­ je redukcja jakościowa szkodliwości o dp a dó w dla środowiska, czyli z m n i e j ­ szenie ładunku zanieczy s z c z e ń w p r o w ad z a n yc h z odpadami do p o w i e r z c h n i o ­

wych warstw z i e m i , ,

5 t a n i o c h r o n a środowisk?

______________________________________ m.---jporzęd^owanie składowisk oopasów » p o w i e r z c h n i o w y c h w a r s t w a c n ziem. tj.

oudowa stawów osadowych, z b i o r n i k ó w De t o no wy c n , u r z ądzanie stref o c h r o n n y c ' wokół składowisk,

- rekultywacją składowisk, hała, wysypiSK i stawów o s a dowych obejagjącą etap zakończonej rekultywacji b i ologicznej eądż o r zekazanie z r ekultywowanej p o ­ wierzchni do zagospodarowania.

Oc Inwestycji związanych z gospodarką wodną zaliczono: ujęcia służące do po- oort wooy powierzchniowej, podziemnej 1 kopalnianej, łącznie z urządzeniami uzdatniającymi i d o p r o w adzającymi wodę do zakładu lub do budynków mieszkalnych, zbiorniki wodne retencyjne, regulację r z e k ,• zabudowę p o t oków górskich, o d w e t o ­ wa. « p r z e c i w p o w o d z i o w e , stacje pomp na zawałach 1 na obszarach depre s y jny ch Oane o poborze wody, ściekach, zanieczy sz c ze n i a ch powietrza a t m o s f e rycznego o r a z o odpadach przemys ł o w y c h u c iążliwych dla środowiska mają c h a rakter s z a c u n k o w y .

12*

TABL. 1 /53/ STAN EWIDENCYJNY I ZMIANY W KIER U NK A C H WYKORZY S T A N I A P O W IcRZCH NI WOJEWÓDZTWA

1975

—

WYSZCZEGÓLNIENIE

stan ewidencyjny • Końcu roku f

orzyros: ' * / lub u b y t S K

/-/ •

rsch * stosunku do roku

w hek tarach

w od s e t ­ kach

na 1 mlesz karica w ha

a hek tarach

w od*

s e t ­ kach

na 1 aicsi kańca

« ha

1975 1983 1984

POWIERZCHNI A OGÓLNA