– trzy dodatkowe gałęzie: inne metale nieszlachetne; inne minerały niemetaliczne; inny papierniczo-drukarski.
Zużycie jednostkowe wyrażone jest w energii zużytej na 1 t produktu dla gałęzi energochłonnych (toe/t) oraz jako energochłonność dla pozostałych gałęzi (koe/EUR). Wskaźnik ODEX wskazuje na zmianę w porównaniu z rokiem bazowym, w tym przypadku 2000 (rycina 11). Indeks ten dla polskiego przetwórstwa przemysłowe-go obniżał się systematycznie w badanym okresie, osiągając poziom 47 pkt w 2016 roku, co oznacza poprawę o 53% względem 2000 roku. Wynik ten znacznie przewyż-sza uśredniony wskaźnik dla przetwórstwa przemysłowego w UE, gdzie odnotowano poprawę w wysokości 21%. Ponadto porównując indeks efektywności energetycz-nej przetwórstwa przemysłowego z analogicznym wskaźnikiem dla całej gospodarki polskiej, należy podkreślić, że w drugim przypadku wyniósł on 71 pkt w 2015 roku (ostatni dostępny w bazie). Najszybsze tempo poprawy (3,4% rocznie) spośród trzech sektorów zużywających najwięcej energii odnotowano właśnie w przetwórstwie prze-mysłowym.
Zakończenie
Efektywność energetyczna, jako optymalne narzędzie zwiększające bezpieczeństwo dostaw energii i ograniczające emisję gazów cieplarnianych, jest centralnym elemen-tem strategii UE na rzecz zrównoważonego rozwoju. W świetle przeprowadzonych rozważań i analiz należy zauważyć, że postępy w zakresie wdrażania celów 20-20-20, w oparciu o zmienną syntetyczną, wskazują na niższą wartość miary agregatowej w Polsce w 2016 roku względem 2005 roku z uwagi na wartości średnie dla całej UE. Prognozowane zmiany wypełnienia zobowiązań na 2020 rok wskazują ponadto, że Pol-ska nie sprosta przyjętym założeniom. Jedynie w odniesieniu do poprawy efektywności Rycina 11. Techniczny indeks efektywności energetycznej przetwórstwa przemysłowego ODEX w Polsce i UE
w latach 2005–2016, 2000 = 100
Źródło: opracowanie własne na podstawie Enerdata (2018)
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Polska UE
energetycznej można szacować redukcję zużycia energii pierwotnej, pozwalającą wy-pełnić przyjęty w pakiecie cel.
Finalne zużycie energii w Polsce w latach 2005–2016 zwiększyło się z 58 do 65 Mtoe. W tym okresie wzrósł udział sektorów transportu i usług, a spadły udziały prze-mysłu, gospodarstw domowych i rolnictwa. Udział przemysłu obniżył się z 25,5% do 22,6% całkowitej konsumpcji energii, przy czym zużycie w przetwórstwie przemysło-wym utrzymywało się na stabilnym poziomie (odnotowano niewielki wzrost z 14,4 do 14,6 Mtoe). Porównując zmiany w tym zakresie z osiągnięciami w poprzedniej deka-dzie, należy podkreślić, że tempo oszczędności zużycia energii zostało zahamowane. Niemniej wyniki analizy zmian efektywności energetycznej z wykorzystaniem indeksu ODEX wskazują na ciągłą poprawę, chociaż i w tym przypadku dostrzegalna jest większa dynamika na początku okresu, tj. do 2009 roku, kiedy udało się uzyskać wartość indek-su równą 55 pkt wobec 47 pkt w 2016 roku. Tym samym średnioroczne tempo zmian w okresie 2005–2009 wyniosło 6,2%, natomiast w latach 2010–2016 jedynie 2,2%. Sytuacja taka stawia wyzwanie przed polityką przemysłową w Polsce i rodzi potrzebę wdrożenia narzędzi o charakterze informacyjnym oraz instrumentów ekonomicznych stymulujących właściwe działania wśród przedsiębiorstw przemysłowych w kierunku pracy na rzecz poprawy efektywności energetycznej procesów wytwórczych.
Literatura References
Baker, S. (2007). Sustainable development as symbolic commitment: Declaratory politics and the seductive appeal of ecological modernization in the European Union. Journal Environmental
Politics, 16(2): The Politics of Unsustainability: Eco-Politics in the Post-Ecologist Era, 297– 317.
Burchard-Dziubińska, M. (2014). Wdrażanie zielonej gospodarki jako odpowiedź Unii Europejskiej na trudności rozwojowe. Acta Universitatis Lodziensis Folia Oeconomica, 3(303), 135–150. Bąk, A. (2016). Porządkowanie liniowe obiektów metodą Hellwiga i TOPSIS – analiza
porównaw-cza. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 426, 22–31.
Cahill, C.J., Bazilian, M., Gallachóir, B.P. (2010). Comparing ODEX with LMDI to measure energy efficiency trends. Energy Efficiency, 3(4), 317–329.
Council Of The European Union (2006). Review of the EU Sustainable Development Strategy (EU SDS) – Renewed Strategy. Brussels, 9 June 2006 10117/06.
Enerdata. Energy Efficiency Indicators in Europe Database (2018, 25 listopada). Pozyskano z http://www.odyssee-indicators.org
European Commission (2001a). Communication from the Commission to the Council, the European Parliament, the Economic and Social Committee and the Committee of the Regions on the Sixth Environment Action Programme of the European Community, “Environment 2010: Our future, Our choice” COM (2001) 31 final – not published in the Official Journal. European Commission (2001b). Communication from the Commission A Sustainable Europe for
a Better World: A European Union Strategy for Sustainable Development (Commission’s proposal to the Gothenburg European Council). COM/2001/0264 final.
European Commission (2012). Directive 2012/27/EU of the European Parliament and of the Council of 25 October 2012 on energy efficiency, amending Directives 2009/125/EC and 2010/30/EU and repealing Directives 2004/8/EC and 2006/32/EC Text with EEA relevan-ce, OJ L 315, 14.11.2012.
European Commission (2013). Council Directive 2013/12/EU of 13 May 2013 adapting Directive 2012/27/EU of the European Parliament and of the Council on energy efficiency, by reason of the accession of the Republic of Croatia, OJ L 141, 28.5.2013, 28–29.
European Commission (2016). Communication from the Commission to the European Parliament, The Council, The European Economic and Social Committee and the Committee of the
Regions: Next steps for a sustainable European future European action for sustainability. SWD(2016) 390 final Strasbourg, 22.11.2016 COM(2016) 739 final.
Eurostat. Europe 2020 indicators – climate change and energy (2018, 15 października). Pozyskano z https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Europe_2020_ indicators_-_climate_change_and_energy.
Górka, K. (2007). Wdrażanie koncepcji rozwoju zrównoważonego i trwałego. Ekonomia
i Środowisko, 2(32), 8-20.
GUS (2017). Efektywność wykorzystania energii w latach 2005–2015. Warszawa. GUS (2018). Efektywność wykorzystania energii w latach 2006–2016. Warszawa.
Halicka, K., Winkowski, C. (2013). Wykorzystanie metod wygładzania wykładniczego do progno-zowania kursu sprzedaży EUR. Economics and Managment, 2, 70-80.
Komisja Europejska (2010). Europa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego
rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu. KOM(2010) 2020.
Krakowiak-Bal, A. (2005). Wykorzystanie wybranych miar syntetycznych do budowy miary roz-woju infrastruktury technicznej. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 3, 71–82. Mazur-Wierzbicka, E. (2006). Miejsce zrównoważonego rozwoju w polskiej i unijnej polityce
eko-logicznej na początku XXI wieku. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 8, 317–328. Mebratua, D. (1998). Sustainability and sustainable development: Historical and conceptual
re-view. Environmental Impact Assessment Review, Elsevier, 18(6), 493–520.
Phylipsen, G.J.M., Blok, K., Worrell, E. (1997), International comparisons of energy efficien-cy-Methodologies for the manufacturing industry. Energy Policy, 25(7–9), 715–725. Robinson, J. (2004). Squaring the circle? Some thoughts on the idea of sustainable development.
Ecological Economics. Elsevier, 48(4), 369–384.
Skoczkowski, T., Bielecki, S. (2016). Efektywność energetyczna – polityczno-formalne uwarunko-wania rozwoju w Polsce i Unii Europejskiej. Polityka Energetyczna – Energy Policy Journal,
19(1), 173–184.
Stachura, P. (2017). Analiza dekompozycyjna indeksu efektywności energetycznej ODEX dla Polski w latach 2000–2014. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu,
491, 340–351.
Stawski, P. (2012). Metoda oceny parametrów efektywności energetycznej w regionach.
Energetyka, 12(702).
Stephenson, J., Barton, B., Carrington, G., Gnoth, D., Lawson, R., Thorsnes, P. (2010). Energy Cultures: A framework for understanding energy behaviours. Energy Policy, 38, 6120–6129. The European Communities (1993). Towards Sustainability-the European Community
Programme of policy and action in relation to the environment and sustainable develop-ment. Official Journal of European Communities, No C 138/5.
The World Commission on Environmental and Development (1987). Our Common Future. Oxford
University Press.
United Nations (1972). Report of the United Nations Conference on the Human Enviroment,
Stockholm. 5–6 June 1972.
United Nations (1992). Agenda 21. Conference on Environment & Development Rio de Janerio,
Brazil, 3 to 14 June.
United Nations (2000). United Nations Millennium Declaration. General Assembly, 18 September
2000.
United Nations (2012). The future we want. Resolution adopted by the General Assembly on 27 July
2012.
United Nations (2015). Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development
Resolution adopted by the General Assembly on 25 September 2015.
Ustawa z dnia 20 maja 2016 roku o efektywności energetycznej (Dz.U. z 2016 r., poz. 831).
Agnieszka Pach-Gurgul, dr, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Wydział Ekonomii i Stosunków
Między-narodowych, Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych. Autorka książki Jednolity rynek energii
elektrycznej w Unii Europejskiej w kontekście bezpieczeństwa energetycznego Polski i rozdziałów w
monogra-fiach o tematyce międzynarodowych stosunków gospodarczych oraz wielu artykułów naukowych dotyczą-cych przede wszystkim: przemian w polskiej i światowej energetyce, bezpieczeństwa energetycznego, unij-nej polityki energetyczunij-nej oraz wyzwań ekologicznych dla współczesunij-nej energetyki.
Agnieszka Pach-Gurgul, PhD, Cracow University of Economics, Faculty of Economics and International
Rela-tions, Department of International Economics, Poland. The author of the book “The Single Electricity Market in the European Union in the Context of Poland’s Energy Security” and chapters in monographs on interna-tional economic relations and many articles concerning primarily: changes in Polish and global energy sector, energy security, EU energy policy and ecological challenges for modern energy sector.
ORCID: 0000-0003-1917-4679 Adres/address:
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych ul. Rakowicka 27, 31-510 Kraków, Polska
e-mail: apach@uek.krakow.pl
Marta Ulbrych, dr, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Wydział Ekonomii i Stosunków
Międzynarodo-wych, Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych. Autorka publikacji na temat procesów glo-balizacji i regionalizacji światowej gospodarki. W pracach badawczych analizuje zjawisko międzynarodo-wej integracji gospodarczej i jej praktycznej implementacji oraz rolę przemysłu i polityki przemysłomiędzynarodo-wej we współczesnej gospodarce globalnej.
Marta Ulbrych, PhD, Cracow University of Economics, Faculty of Economics and International Relations,
Department of International Economics, Poland. The author of publications on the processes of globalisation and regionalisation of the world economy. The research work examines the issues of international economic integration and its practical implementation and the role of industry and industrial policy in the contempo-rary global economy.
ORCID: 0000-0003-3886-371X Adres/address:
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych ul. Rakowicka 27, 31-510 Kraków, Polska
Studies of the Industrial Geography Commission of the Polish Geographical Society
33 (4) · 2019
Paweł Czapliński
Uniwersytet Szczeciński, Polska University of Szczecin, Poland
Igor Kavetskyy
Uniwersytet Szczeciński, Polska University of Szczecin, Poland
ISSN 2080-1653 DOI 10.24917/20801653.334.7