22
Bibliografia
Ardanaz, M., Cavallo, E., Izquierdo, A., Puig, J. (2020), Growth-friendly Fiscal Rules? Safeguarding Pu-blic Investment from Budget Cuts through Fiscal Rule Design. Inter-American Development Bank, IDB Working Paper, No. 1083.
Baldwin, R., Weder di Mauro, B. (2020), Mitigating the COVID Economic Crisis: Act Fast and Do Whatever It Takes, Centre for Economic Policy Research, Londyn, https://voxeu.org/content/mitigating-co-vid-economic-crisis-act-fast-and-do-whatever-it-takes [dostęp: 31.05.2021].
Begg, D., Vernasca, G., Fischer, S., Dornbusch, R. (2014), Economics 11th Edition, McGraw-Hill Educa-tion, Berkshire.
Black, S.E., Devereux, P.J., Løken, K.V., and Salvanes, K.G. (2014), Care or cash? The Effect of Child Care Subsidies on Student Performance, Review of Economics and Statistics, Vol. 96, Iss. 5.
Bom, P., Ligthart, J.E. (2014), What Have We Learned From the Three Decades of Research on the Productivity of Public Capital, “Journal of Economic Surveys”, Vol. 28, No. 5.
Breunig, Ch., Busemeyer, M.R. (2012), Fiscal austerity and the trade-off between public investment and social spending, “Journal of European Public Policy”, Vol. 19, Iss. 6.
Cascio, E. (2015), The promises and pitfalls of universal early education, IZA World of Labour, No. 116.
Chetty, R., Friedman, J.N., Saez, E., Schanzenbach, D.W., Yagan, D. (2011), How Does Your Kindergarten Classroom Affect Your Earnings? Evidence from Project Star, “The Quarterly Journal of Economics”, Vol. 126.
Chisholm, D., Sweeny, K., Sheehan, P., Rasmussen, B., Smit, F., Cuijpers, P., Saxena, S. (2016), Scaling--up treatment of depression and anxiety: a global return on investment analysis, “Lancet Psychiatry”, Vol. 3, Iss. 5.
de la Fuente, A., Jimeno, J.F. (2009), The Private and Fiscal Returns to Schooling in the European Union,
“Journal of the European Economic Association”, Vol. 7, No. 6.
Del Negro M., Giannone D., Giannoni M.P., Tambalotti, A. (2017), Safety, Liquidity, and the Natural Rate of Interest, Brookings Papers on Economic Activity, The Brookings Institution, Vol. 48.
European Bank for Reconstruction and Development (EBRD) (2016), Transition for all: Equal opportun- ities in an unequal world, Transition Report 2016-17, https://www.ebrd.com/news/publications/
transition-report/transition-report-201617.html [dostęp: 31.05.2021].
Égert, B., Botev, J., Turner, D. (2020), The contribution of human capital and its policies to per capita income in Europe and the OECD, “European Economic Review”, Vol. 129.
Eggertsson, G., Mehrotra, N. (2014), A Model of Secular Stagnation, NBER Working Paper, No. 20574, https://www.nber.org/system/files/working_papers/w20574/w20574.pdf
[dostęp: 31.05.2021].
Fetzer, T. (2019), Did Austerity Cause Brexit?, “American Economic Review”, Vol. 109, No. 11, doi: 10.1257/
aer.20181164.
García, J.L., Heckman, J.J., Leaf, D.E., Prados, M.J. (2020), Quantifying the Life-cycle Benefits of an Influen-tial Early Childhood Program, “Journal of Political Economy”, Vol. 128, Iss. 7.
Gibbons, S., Lyytikäinen, T., Overman, H.G., Sanchis-Guarner, R. (2019), New road infrastructure:
The effects on firms, “Journal of Urban Economics”, Vol. 110.
23
Bibliografia
Hanushek, E.A., Schwerdt, G., Wiederhold, S., Woessmann, L. (2015), Returns to skills around the world:
Evidence from PIAAC, “European Economic Review”, Vol. 73.
Hanushek, E.A., Woessmann, L. (2020), The Economic Impacts of Learning Losses, OECD,
https://www.oecd.org/education/The-economic-impacts-of-coronavirus-covid-19-learning--losses.pdf [dostęp: 29.04.2021].
Heckman, J.J. (2006), Skill formation and the economics of investing in disadvantaged children, “Science”, Vol. 312, Iss. 5782.
Heckman, J.J., Moon, S.H., Pinto, R., Savelyev, P., Yavitz, A. (2010), The rate of return to the HighScope Perry Preschool Program, “Journal of Public Economics”, No. 94.
Heimberger, P. (2017), Did fiscal consolidation cause the double-dip recession in the euro area?, “Review of Keynesian Economics”, No. 5, https://doi.org/10.4337/roke.2017.03.06 [dostęp: 29.04.2021].
Hendren, N., Sprung-Keyser, N., (2020), A Unified Welfare Analysis of Government Policies, “Quarterly Journal of Economics”, Vol. 135, Iss. 3.
Hirshleifer, J. (1965), Investment Decision Under Uncertainty: Choice-Theoretic Approaches, “The Quaterly Journal of Economics”, No. 79(4).
House, C.L., Proebsting, C., Tesar, L.L. (2020), Austerity in the aftermath of the great recession, “Journal of Monetary Economics”, Vol. 115.
Hübscher, E., Sattler, T., Wagner, M., (2020), Does Austerity Cause Polarization?, “SSRN Electronic Journal”, https://ssrn.com/abstract=3541546 [dostęp: 10.02.2020].
IMF (2014), World Economic Outlook: Prospective on Global Real Interest Rates, https://www.imf.org/
external/pubs/ft/weo/2014/01/ [dostęp: 31.05.2021].
IMF (2020), Fiscal Monitor – Policies for the Recovery, https://www.imf.org/en/Publications/FM/
Issues/2020/09/30/october-2020-fiscal-monitor [dostęp: 31.05.2020].
Jackson, C.K., Johnson, R.C., Persico, C. (2016), The Effects of School Spending on Educational and Economic Outcomes: Evidence from School Finance Reforms, “The Quarterly Journal of Economics”, Vol. 131, Iss. 1.
King, M., Low, D. (2014), Measuring the “World” Real Interest Rate, NBER Working Paper, 19887, https://www.nber.org/system/files/working_papers/w19887/w19887.pdf [dostęp: 31.05.2021].
Komisja Europejska (2020), European Economic Forecast. Autumn 2020, Institutional Paper, No. 136, https://ec.europa.eu/info/sites/default/files/autumn_20_forecast.pdf [dostęp: 29.04.2021].
Leduc, S., Wilson, D. (2013), Roads to Prosperity or Bridges to Nowhere? Theory and Evidence on the Impact of Public Infrastructure Investment, NBER Macroeconomics Annual Book Series, Vol. 27.
Lopez-Bazo, E., Moreno, R. (2012), Profitability of Investments in Education: Evidence from Spanish Regions,
“Regional Studies”, Vol. 46, Iss. 10.
Makki, S.S., Tweeten, L.G., Thraen, C.S. (1999), Investing in Research and Education versus Commodity Programs: Implications for Agricultural Productivity, “Journal of Productivity Analysis”, Vol. 12, Iss. 1.
Masters, R., Anwar, E.,Collins, B., Cookson, R., Capewell, S. (2017), Return on investment of public health interventions: a systematic review, “Journal of Epidemiology and Community Health”, Vol. 71, No. 8.
Melo, P.C., Graham, D.J, Brage-Ardao, R. (2013), The productivity of transport infrastructure investment:
A meta-analysis of empirical evidence, “Regional Science and Urban Economics”, Vol. 43, Iss. 5.
Nonneman, W., Cortens, I. (1997), A note on the rate of return to investment in education in Belgium,
“Applied Economics Letters”, Vol. 4, Iss. 3.
OECD (2020), Education at a Glance 2020: OECD Indicators, OECD Publishing, Paryż, https://www.oecd.org/education/education-at-a-glance/ [dostęp: 31.05.2021].
24
BibliografiaPfeiffer, F., Stichnoth, H. (2020), Fiscal and individual rates of return to university education with and without graduation, “Applied Economics Letters”, https://doi.org/10.1080/13504851.2020.1855299.
Reilly, F.K., Brown, K.C. (2002), Investment analysis and portfolio management: 7th Edition, Cengage Learning, Boston.
Reynolds, A.J., Robertson, D.L., Temple, J.A.; White, B.A., Ou., S.R. (2011), Age 26 Cost–Benefit Analysis of the Child-Parent Center Early Education Program, “Child Development”, Vol. 82, Iss. 1.
Schochet, O.N, Johnson, A.D. (2019), The Impact of Child Care Subsidies on Mothers’ Education Outcomes,
“Journal of Family and Economic Issues”, Vol. 40, Iss. 3.
Sianesi, B., van Reenen, J. (2003), The Returns to Education: Macroeconomics, “Journal of Economic Surveys”, Vol. 17.
Summers L.H. (2014), Reflections on the ‘New Secular Stagnation Hypothesis’, (w:) Secular Stagnation: Facts, Causes and Cures, Teulings, C., Baldwin, R. (Eds.), Centre for Economic Policy Research (CEPR), London.
Summers, L.H., Rachel, Ł. (2019), On secular stagnation in the industrialized world, NBER Working Paper, No. 26198, https://www.nber.org/system/files/working_papers/w26198/w26198.pdf [dostęp: 31.05.2021].
Trostel, P.A. (2010), The Fiscal Impacts of College Attainment, “Research in Higher Education”, Vol. 51, Iss. 3.
Wickens, M. (2008), Macroeconomic Theory. A Dynamic General Equilibrium Approach, Princeton University Press, Princeton, Oksford.
25
Źródłem danych wykorzystywanych w roz- dziale 4 są bazy Eurostatu. Nakłady na inwe-stycje w kapitał fizyczny są dobrze opisane i ra-portowane według ujednoliconych standardów międzynarodowych (ESA 2010) w głównych rachunkach narodowych: obok PKB, konsumpcji, importu, eksportu itp. Dostępne dane (baza [NAMA_10_GDP]) pozwalają rozdzielić inwestycje w kapitał fizyczny według źródła ich pochodzenia – na prywatne i publiczne.
Wydatki gospodarek narodowych na zdrowie i edukację są zbierane wedle ujednoliconych metodologii przez Eurostat (bazy [EDUC_UOE_
FINE01] i [HLTH_SHA11_HPHF]), również z po-działem na źródło wydatków (w tym wydatki z sektora prywatnego i publicznego) i funkcję wy-datków (w edukacji wedle stopnia kształcenia, w zdrowiu według typu dostarczyciela usługi medycznej). Za inwestycje w kapitał ludzki uznaliśmy całość prywatnych i publicznych wy-datków na edukację. W przypadku wywy-datków na zdrowie przyjęliśmy konserwatywne założe-nie i za inwestycje w kapitał ludzki założe-nie uznawali-śmy wszelkich wydatków dokonywanych przez szpitale.
Baza danych użyta w raporcie obejmuje 28 krajów Unii Europejskiej (łącznie z Wielką Brytanią) w latach 2009-2019. Dostępność danych waha się znacząco między kategoriami, latami i krajami. Największa jest dla ujednoliconych kategorii agregatowych (całkowite inwestycje w kapitał fizyczny), najmniejsza dla kategorii szczegółowych (np. prywatne wydatki na szpitale), dla mniejszych państw UE i dla początkowych lat okresu analizy.
W ten sposób stworzyliśmy trzy kategorie:
inwestycje w kapitał fizyczny, inwestycje w edu-kację, inwestycje w zdrowie. W każdej kategorii wydatki podzieliliśmy według źródła na wydatki
publiczne i prywatne. W kategoriach inwestycji w kapitał fizyczny i wydatków na edukację za publiczne uznaliśmy wydatki klasyfikowane jako wydatki sektora „general government”, a za prywatne – wszystkie pozostałe. W kategorii wydatków na zdrowie za publiczne uznaliśmy wydatki finansowane przez instytucje rządowe i samorządowe (łącznie z funduszami ubezpie-czeń społecznych), a za prywatne – wszystkie pozostałe (zgodnie z Systemem rachunków zdrowia – SHA2011).
Każdą z kategorii obliczaliśmy jako procent bieżącego PKB w danym kraju, a następnie średnią z lat z dostępnymi danymi dla każdego kraju UE.
Inwestycje w kapitał ludzki – zarówno publiczne jak i prywatne – oraz publiczne inwestycje na kapitał fizyczny charakteryzuje mała zmienność w czasie na poziomie krajów. Prywatne inwesty- cje w kapitał fizyczny przeciwnie – są jedną z bardziej zmiennych kategorii makroekono-micznych w cyklu koniunkturalnym. W naszej próbie odchylenie standardowe prywatnych inwestycji w kapitał fizyczny wynosi 9 proc.
średniej, największą zmiennością cechuje się Irlandia (38 proc.), a najmniejszą Czechy (2 proc.).
O ile metodologia danych w każdym z trzech typów inwestycji jest jednolita dla każdego kraju UE, o tyle nie są one doskonale porównywalne pomiędzy sobą. Najważniejsza różnica dotyczy sposobu klasyfikacji. W rachunkach narodowych ([NAMA_10_GDP]) inwestycje są wyznaczane według typu wydatku (na kapitał trwały). Wydatki na kapitał ludzki przybliżaliśmy w opracowaniu za pomocą danych dotyczących funkcji wydatku (na zdrowie, na edukację). W konsekwencji obie klasyfikacje zawierają pewne elementy wspólne, w tym na przykład wydatki na budowę budynków szkolnych. Po stronie zdrowia wielkości wspólnych jest mniej – przykładowo wydatki na