Jeszcze do niedawna rolnictwo było bastionem siły robo-czej. To tu człowiek miał najwięcej pracy, bo musiał pracować w dni powszednie a czasem i w święta. Dynamiczny rozwój nauki i techniki sprawia, że za sprawą robotyki praca człowie-ka stanie się tu lżejsza i przyjemniejsza.
Zastosowanie robotów w rolnictwie radykalnie zmniejsza udział pracy ludzkiej w czynnościach fizycznych. Zamiast kil-kudziesięciu osób owoce i warzywa może zbierać jeden robot.
W ten sposób ma miejsce oszczędność czasu i kosztów. Wa-rzywa oraz owoce mogą być zrywane przez roboty w dzień i w nocy, w dni powszednie a także w święta.
W przeciwieństwie do ludzi roboty nie cierpią na dolegli-wości oraz nie chorują. Mogą natomiast ulegać awariom. Są wydajniejsze i nie męczą się. Nie buntują się, że muszą dużo pracować.
Wyposażane w nowe funkcje roboty zdobywają coraz większe wzięcie wśród farmerów. Stają się ważnym elementem krajobrazu gospodarki w krajach rozwiniętych. Mają tę prze-wagę, że są precyzyjniejsze w tym co robią i potrafią pracować przez całą dobę.
Kluczem do dalszego rozwoju świata robotyki jest wspo-mniana wcześniej nauka i technika. Wymaga to kumulowania
coraz bardziej zaawansowanej wiedzy technicznej z informa-tyki i mechaniki. Podstawą ich opracowywania jest fizyka oraz matematyka. Jako przykład warto wymienić algorytm, na ba-zie którego roboty podejmują określone działania.
Współczesne roboty nie mają świadomości, dlatego obce są im wartości moralne. Nie odróżniają dobra od zła. Samo-chody autonomiczne wyposażone w sztuczną inteligencję funkcjonują jak roboty. Już dziś podczas testów są sprawcami wypadków, podczas których giną ludzie. A kto będzie ponosił odpowiedzialność za ich czyny? Właściciel, konstruktor? Czy sam robot? To jest dyskusyjne.
Tak jak na rynku motoryzacyjnym testuje się automatycz-ne samochody, które będą poruszać się po drogach bez kierow-cy, tak również w rolnictwie - autonomiczne pojazdy rolnicze będą jeździły po polach i wykonywały bez udziału człowieka prace rolne jak: orka, zasiew traw i zbóż, zbiór ziemniaków, kukurydzy, żyta, warzyw i owoców. W ten sposób zostanie wyeliminowana praca fizyczna człowieka, a pojęcie gospodarz przejdzie do historii jako relikt minionej epoki.
Stanie się tak w przypadku braku konfliktów wojennych w skali globalnej oraz nieprzewidzianych klęsk żywiołowych w ciągu najbliższych kilkudziesięciu lat.
liTeraTura
[1] A FUTURE THAT WORKS. 2017. „The impact of automation in Denmark”, McKinsey& Company, Tuborg Research Centre for Globalization and Firms.
<https://www.mckinsey.com/global-themes/europe/
a-future-that-works-the -impact-of-automation-in-denmark>. Cytuję za: Ramię w ramię z robotem.
Jak wykorzystać potencjał automatyzacji w Polsce.
McKinsey & Company, We współpracy z Forbes, 2018.
[2] B., W PEŁNI ZROBOTYZOWANA PLANTACJA ROZPOCZĘŁA SPRZEDAŻ SWOICH PRO-DUKTÓW. https://zmianynaziemi.pl/wiadomosc/w- pelni-zrobotyzowana-plantacja-rozpoczela-sprzedaz-swoich-produktow, dostęp 09.05.2019.
[3] CZYZ D. 2019. Sztuczna inteligencja w rolnictwie, https://www.paszport.ws/sztuczna-inteligencja-w-rolnictwie, dostęp 24.05.2019.
[4] DYBA I. 2019. To już 20 000 sprzedanych robotów udojowych, <https://www.farmer.pl/produkcja-zwie-rzeca/bydlo-i-mleko/to-juz-20-000-sprzedanych- ro-botow-udojowych,54009.html> dostęp 28.05.2019.
[5] FORD M. 2016. „Świt robotów. Czy sztuczna inteli-gencja pozbawi nas pracy?” Warszawa: Cdp.pl Sp. z o.o.
[6] GKA, KSZ, KSK, ZAN, Żukbot –robot rolniczy, któ-ry rozpoznaje chore rośliny i chwasty, https://www.
pap.pl/aktualnosci/news%2C1183983%2Czukbot- --robot-rolniczy-ktory-rozpoznaje-chore-rosliny-i-chwasty.html, dostęp 24.05.2019.
liTeraTura
[1] A FUTURE THAT WORKS. 2017. „The impact of automation in Denmark”, McKinsey& Company, Tuborg Research Centre for Globalization and Firms.
<https://www.mckinsey.com/global-themes/europe/
a-future-that-works-the -impact-of-automation-in-denmark>. Cytuje za: Ramie w ramie z robotem.
Jak wykorzystac potencjal automatyzacji w Polsce.
McKinsey & Company, We wspolpracy z Forbes, 2018.
[2] B., W PELNI ZROBOTYZOWANA PLANTACJA ROZPOCZELA SPRZEDAZ SWOICH PRO-DUKTOW. https://zmianynaziemi.pl/wiadomosc/w- pelni-zrobotyzowana-plantacja-rozpoczela-sprzedaz-swoich-produktow, dostęp 09.05.2019.
[3] CZYZ D. 2019. Sztuczna inteligencja w rolnictwie, https://www.paszport.ws/sztuczna-inteligencja-w-rolnictwie, dostęp 24.05.2019.
[4] DYBA I. 2019. To juz 20 000 sprzedanych robotow udojowych, <https://www.farmer.pl/produkcja-zwie-rzeca/bydlo-i-mleko/to-juz-20-000-sprzedanych- ro-botow-udojowych,54009.html> dostęp 28.05.2019.
[5] FORD M. 2016. „Swit robotow. Czy sztuczna inteli-gencja pozbawi nas pracy?” Warszawa: Cdp.pl Sp. z o.o.
[6] GKA, KSZ, KSK, ZAN, Zukbot –robot rolniczy, kto-ry rozpoznaje chore rosliny i chwasty, https://www.
pap.pl/aktualnosci/news%2C1183983%2Czukbot- --robot-rolniczy-ktory-rozpoznaje-chore-rosliny-i-chwasty.html, dostęp 24.05.2019.
[7] HONCZARENKO J. 2010. Roboty przemysłowe.
Budowa i zastosowanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowo-Techniczne.
[8] INNOVATIONS REPORT. 2019. Robot rolniczy Lukas do usuwania chwastów z upraw, http://www.
asimo.pl/modele/lukas.php, dostęp 28.05.2019.
[9] KARNASZEWSKI P. 2018. Adidas wraca do USA.
Forbes 06.
[10] KIWNIK PARGANA J. 2017. Opodatkować ma-szyny? „Focus”, z września, s.25.
[11] KOŚCIELNIAK P. 2015. Robot zabił człowieka.
www.rp.pl/Nauka/307029890-Robot-zabil-czlowie-ka.html>, 27.07.2018.
[12] LIST M. MORAWIECKIEGO DO UCZESTNI-KÓW KONGRESU 2017. „Sieci” nr 46 z 13-19 li-stopada, s.4.
[13] LUDWIŃSKI M. 2019. Roboty stacjonarne i mo-bilne w hodowli. Nowe możliwości w automaty-zacji hodowli krów <https://automatykaonline.pl/
Aplikacje/Rolnictwo/Roboty-stacjonarne-i-mobilne- w-hodowli.-Nowe-mozliwosci-w-automatyzacji-ho-dowli-krow>, dostęp 25.05.2019.
[14] ŁEBKOWSKI P. 2013. Mechanizacja, automatyza-cja i robotyzaautomatyza-cja procesów produkcyjnych. [w:] G.
Kost, P. Łebkowski, Ł. N. Węsierski, Automatyzacja i robotyzacja procesów produkcyjnych, Warszawa:
Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
[15] ŁUCZYŃSKI T. 2017. Czuły jak robot. Focus, czer-wiec.
[16] MARR B. The Future of Work: AreYou Ready for Smart Cobot? <https://www.forbes.com/sites/ber-nardmarr/2018/08/29/the-future-of-work-are-you- ready-for-smart-cobots> dostęp 25.05.2019.
[17] PŁAZA J. 2017. Roboty – ostatnia deska ratunku.
EuroLogistic. październik-listopad.
[18] POLSKI KLASTER ROLNY. http://klaster-rolny.
pl/nowe-technologie/roboty/, dostęp 04.06.2019.
[19] REWOLUCJA AI. 2017. Jak sztuczna inteligencja zmieni biznes w Polsce. Współpraca z Forbes. Ra-port, McKinsey& Company.
[20] ROZWÓJ INNOWACYJNEGO ROLNICTWA DZIĘKI TECHNOLOGIOM SATELITARNYM.
Centralne targi rolnicze (bezpłatny dodatek). Super Express nr 272 z 23 listopada 2017 roku.
[21] SCARLET. 2018. Rolnictwo przyszłości będzie się odbywało bez udziału ludzi? < http://zmianynaziemi.
pl/wiadomosc/rolnictwo-przyszlosci-bedzie-sie-od-bywalo-bez- udzialu-ludzi>, 01.03.2018.
[22] SCIENCE ROBOTICS. Cytuję za: Salik, M. (2018).
50 twarzy robota. Focus 1 (styczeń).
[23] STADO KRÓW POD OPIEKĄ ROBOTA.
Deutsche Welle 2014, http://www.dw.de. Cytuję za:
https://m.interia.pl/wideo/video,vId,1546232, dostęp 24.05.2019.
[7] HONCZARENKO J. 2010. Roboty przemyslowe.
Budowa i zastosowanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowo-Techniczne.
[8] INNOVATIONS REPORT. 2019. Robot rolniczy Lukas do usuwania chwastow z upraw, http://www.
asimo.pl/modele/lukas.php, dostęp 28.05.2019.
[9] KARNASZEWSKI P. 2018. Adidas wraca do USA.
Forbes 06.
[10] KIWNIK PARGANA J. 2017. Opodatkowac ma-szyny? „Focus”, z wrzesnia, s.25.
[11] KOSCIELNIAK P. 2015. Robot zabil człowieka.
www.rp.pl/Nauka/307029890-Robot-zabil-czlowie-ka.html>, 27.07.2018.
[12] LIST M. MORAWIECKIEGO DO UCZESTNI-KÓW KONGRESU 2017. „Sieci” nr 46 z 13-19 li-stopada, s.4.
[13] LUDWINSKI M. 2019. Roboty stacjonarne i mo-bilne w hodowli. Nowe mozliwosci w automaty-zacji hodowli krow <https://automatykaonline.pl/
Aplikacje/Rolnictwo/Roboty-stacjonarne-i-mobilne- w-hodowli.-Nowe-mozliwosci-w-automatyzacji-ho-dowli-krow>, dostęp 25.05.2019.
[14] LEBKOWSKI P. 2013. Mechanizacja, automatyza-cja i robotyzaautomatyza-cja procesow produkcyjnych. [w:] G.
Kost, P. Łebkowski, Ł. N. Węsierski, Automatyzacja i robotyzacja procesow produkcyjnych, Warszawa:
Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
[15] ŁUCZYNSKI T. 2017. Czuly jak robot. Focus, czer-wiec.
[16] MARR B. The Future of Work: AreYou Ready for Smart Cobot? <https://www.forbes.com/sites/ber-nardmarr/2018/08/29/the-future-of-work-are-you- ready-for-smart-cobots> dostep 25.05.2019.
[17] PŁAZA J. 2017. Roboty – ostatnia deska ratunku.
EuroLogistic. pazdziernik-listopad.
[18] POLSKI KLASTER ROLNY. http://klaster-rolny.
pl/nowe-technologie/roboty/, dostep 04.06.2019.
[19] REWOLUCJA AI. 2017. Jak sztuczna inteligencja zmieni biznes w Polsce. Wspolpraca z Forbes. Ra-port, McKinsey& Company.
[20] ROZWOJ INNOWACYJNEGO ROLNICTWA DZIEKI TECHNOLOGIOM SATELITARNYM.
Centralne targi rolnicze (bezplatny dodatek). Super Express nr 272 z 23 listopada 2017 roku.
[21] SCARLET. 2018. Rolnictwo przyszłosci bedzie sie odbywalo bez udzialu ludzi? < http://zmianynaziemi.
pl/wiadomosc/rolnictwo-przyszlosci-bedzie-sie-od-bywalo-bez-udzialu-ludzi>, 01.03.2018.
[22] SCIENCE ROBOTICS. Cytuje za: Salik, M. (2018).
50 twarzy robota. Focus 1 (styczen).
[23] STADO KROW POD OPIEKA ROBOTA.
Deutsche Welle 2014, http://www.dw.de. Cytuję za:
https://m.interia.pl/wideo/video,vId,1546232, dostęp 24.05.2019.
[24] STAFF N. 2016. IPhone manufacturer Foxconn plans to replace almost every human worker with robots, http://www.theverge.com/2016/12/30/14128870/
foxconn-robots- automation-apple-iphone-china-manufacturing, dostęp 04.01.2017. Cytuję za: J.Moll, Foxconn zastąpi niemal wszystkich ludzkich pracow-ników robotami, http://Tylkonauka.pl/wiadomosc/
foxconn-zastapi-niemal-wszystkich-ludzkich-pra-cownikow-robotami, dostęp 20.04.2017.
[25] SZTUCZNA INTELIGENCJA WYMIERZA SPRAWIEDLIWOŚĆ. „Focus” nr 05 z 2019 roku.
[26] SZULARZ G. 2019. Kto zbierze truskawki? Może robot? http://www.farmer.pl/technika-rolnicza/
maszyny-rolnicze/kto-zbierze-truskawki-moze-ro-bot,78708.html, dostęp 24.05.2019
[27] VISION ROBOTICS <http://visionrobotics.com>.
Cytuję za: Ford, M. (2016). Świt robotów. Czy sztuczna inteligencja pozbawi nas pracy? Warszawa:
Cdp.pl Sp. z o.o.
[28] WIELKA ENCYKLOPEDIA PWN. Tom XXIII, Warszawa: Wydawnictwo PWN.
[29] WOŚ A., J.S. ZEGAR. 2002. Rolnictwo społecznie zrównoważone. Warszawa: Instytut Ekonomiki Rol-nictwa i Gospodarki Żywnościowej.
[24] STAFF N. 2016. IPhone manufacturer Foxconn plans to replace almost every human worker with robots, http://www.theverge.com/2016/12/30/14128870/
foxconn-robots- automation-apple-iphone-china-manufacturing, dostęp 04.01.2017. Cytuje za: J.Moll, Foxconn zastapi niemal wszystkich ludzkich pracow-nikow robotami, http://Tylkonauka.pl/wiadomosc/
foxconn-zastapi-niemal-wszystkich-ludzkich-pra-cownikow-robotami, dostęp 20.04.2017.
[25] SZTUCZNA INTELIGENCJA WYMIERZA SPRAWIEDLIWOSC. „Focus” nr 05 z 2019 roku.
[26] SZULARZ G. 2019. Kto zbierze truskawki? Moze robot? http://www.farmer.pl/technika-rolnicza/
maszyny-rolnicze/kto-zbierze-truskawki-moze-ro-bot,78708.html, dostęp 24.05.2019
[27] VISION ROBOTICS <http://visionrobotics.com>.
Cytuje za: Ford, M. (2016). Swit robotow. Czy sztuczna inteligencja pozbawi nas pracy? Warszawa:
Cdp.pl Sp. z o.o.
[28] WIELKA ENCYKLOPEDIA PWN. Tom XXIII, Warszawa: Wydawnictwo PWN.
[29] WOS A., J.S. ZEGAR. 2002. Rolnictwo spolecznie zrownowazone. Warszawa: Instytut Ekonomiki Rol-nictwa i Gospodarki Zywnościowej.
WProWadzenie
Artykuł poniższy ma dotyczyć w swym zasadniczym wymiarze ogólnych, czyli ekonomicznych i społecznych problemów związanych z funkcjonowaniem biznesu. Sze-rzej rzecz ujmując dotyczy zasad, praw, uwag i pewnych refleksji na temat wykorzystywania ekonomi i psychologii społecznej w kierowaniu/zarządzaniu działalnością gospo-darczą/ biznesem.
Biznes, to działania gospodarcze lub finansowe, proces wytwarzania dóbr lub usług w celach komercyjnych z elemen-tami znacznego ryzyka pochodzącego z różnych obszarów;
zaangażowanie w organizację zarządzania ludźmi w procesie pracy; to realizowanie zamiarów strategicznych, taktycznych i operacyjnych; to łączenie oddzielnych elementów w logicz-ny i spójlogicz-ny system wytwarzający dochód i dających korzyść nie tylko samemu przedsiębiorcy, ale i otoczeniu. W języku potocznym przez biznes rozumie się po prostu coś, co przy-nosi dochód. Jedną z najbardziej chyba lapidarnych definicji biznesu dał P. Fortuna [6,s.17] w książce Subiektywna psycho-logia biznesu traktując go jako maszynerię posiadającą jeden podstawowy cel: maksymalizowanie zysków przy jednoczes-nym minimalizowaniu kosztów; z czym trudno, nie zgodzić się. Autor przestrzega, aby nie zapominać, że firmy (biznes’y) nie są organizacjami pożytku publicznego i wszystko, co sprzyja osiągnięciu celu będzie poważnie brane pod uwagę.
Możemy to traktować jako ostrzeżenie, przed brakiem etyki, ale i jako swego rodzaju nadzieję. Dodajmy, iż coraz częś-ciej do czynników określających biznes dodaje się, mamy na
Dr Elżbieta KOTOWSKA
Prof. nadz. dr hab. Waldemar STELMACH Wyższa Szkoła Menedżerska w Warszawie