Zawartość białka ogólnego

Według Brzóski (za Grygierzec 2012) minimalna zawartość białka ogólnego w paszy wynosi 150 - 170 g∙kg^-1 s.m. Jest to ilość białka niezbędna do prawidłowego przebiegu trawienia w przewodzie pokarmowym krów mlecznych.

Zdaniem Jankowskiej-Huflejt i in. (2011) spośród traw najwięcej białka koncentrują azotolubne gatunki takie jak Dactylis glomerata, która w 1 kg suchej masy zawiera przeciętnie 175 g białka ogólnego. Jeszcze większą zawartością białka ogólnego odznacza się Poa pratensis - 185 g i jest to poziom białka zbliżony do roślin motylkowych. Nieco mniej białka ogólnego zawierają Festulolium brauni ok. 130 g oraz Lolium perenne ok. 115 g w 1 kg s.m.

Domański (2004) twierdzi, że zawartość białka ogólnego w suchej masie jest cechą odmianową. Wcześnie kłoszące się odmiany Lolium perenne, mimo iż są koszone we wczesnej fazie rozwojowej, zawierają mniej białka ogólnego a stosunkowo dużo włókna surowego.

Zdaniem Domańskiego (2004) jest to zależne od większego tempa odrastania roślin wiosną.

Według Szkutnik i in. (2012) to głównie zróżnicowanie terminu zbioru oraz dawki nawożenia azotowego decyduje o zawartości białka ogólnego w paszy z Dactylis glomerata, a opóźnienie zbioru może spowodować spadek zawartości białka nawet o 33%.

Zawartość białka ogólnego w badanych gatunkach traw (tab. 9 i tab. 10) była zmienna w zależności od zastosowanego nawożenia, roku badań oraz pokosu.

Generalnie niezależnie od badanego gatunku trawy, największą zawartość białka ogólnego (tab. 9) uzyskano na obiektach, stosowano preparaty biologiczne łącznie z nawożeniem mineralnym. Najwyższą zawartość białka ogólnego w suchej masie uzyskano w wyniku zastosowania Eko – Użyźniacza wraz z NPK (158,6 g∙kg^-1), nieco niższe (statystycznie nieistotnie) wartości tego parametru uzyskano w paszy na obiektach, gdzie zastosowano użyźniacz glebowy UGmax w połączeniu z NPK (156,6 g∙kg^-1) oraz Humus Active wraz z NPK (156,5 g∙kg^-1). Kasperczyk (2004) podaje, iż zawartość białka ogólnego w plonie Dactylis glomerata zwiększa się w miarę wzrostu dawek azotu. Najmniejszą zawartość białka ogólnego uzyskano w paszy z obiektu gdzie zastosowano wyłącznie preparat biologiczny UGmax (127,6 g∙kg^-1). Według Kotlarz i in. (2010) niska zawartość białka ogólnego w suchej masie może być spowodowana brakiem nawożenia azotowego oraz późnym terminem zbioru.

45 Tabela 9. Zawartość białka ogólnego w suchej masie (g∙kg^-1) badanych gatunków traw w zależności od zastosowanego nawożenia i roku badań

Gatunek mineralnego. Szkutnik i in. (2012) dowiedli, iż wraz ze wzrostem nawożenia azotem zawartość białka ogólnego w Dactylis glomerata jest zmienna, lecz nie zwiększa się, a niższa zawartość białka ogólnego w suchej masie może wynikać z dużych możliwości plonotwórczych tego gatunku. Według Jankowskiej i in. (2008) nie wszystkie rośliny zwiększają zawartość białka ogólnego w suchej masie pod wpływem nawożenia, natomiast Ciepiela (2004) twierdzi, iż zjawisko to jest spowodowane rozcieńczeniem zawartości białka ogólnego w większej masie plonu.

Analizując poszczególne lata badań (tab. 9) niezależnie od kombinacji nawozowej oraz gatunku trawy stwierdzono, iż najwyższą zawartość białka ogólnego w suchej masie zanotowano w paszy w drugim (2013) roku badań (151,0 g∙kg^-1), najniższą zaś w pierwszym (2012) roku badań (141,9 g∙kg^-1). Według Łyszczarza i Dembka (2003) zawartość białka ogólnego w Dactylis glomerata była zróżnicowana w latach, a na zróżnicowanie w koncentracji tego składnika miały wpływ warunki pogodowe w okresie narastania pierwszego odrostu.

W pierwszych latach badań w/w autorów Dactylis glomerata zawierała znacząco mniej białka.

W kolejnych latach zawartość tego składnika zwiększała się gdy w czasie odrostu panowały chłodne i umiarkowane warunki pogodowe.

Uwzględniając zarówno nawożenie jak i lata badań (tab. 9) najwięcej białka ogólnego zanotowano w plonie Dactylis glomerata w trzecim (2014) roku badań na obiekcie, gdzie zastosowano Eko – Użyźniacz łącznie z NPK (161,6 g∙kg^-1), a w biomasie Lolium perenne również na obiekcie z Eko – Użyźniaczem i NPK, ale w drugim (2013) roku badań

46 (178,1 g∙kg^-1). Z kolei najniższą zawartość białka ogólnego, poza obiektem kontrolnym, w plonie Dactylis glomerata uzyskano na obiekcie, gdzie zastosowano wyłącznie użyźniacz glebowy UGmax w pierwszym (2012) roku (122,9 g∙kg^-1). Najmniejszą zawartość białka ogólnego w biomasie Lolium perenne stwierdzono na obiekcie zasilanym wyłącznie preparatem UGmax w pierwszym (2012) roku badań (109,2 g∙kg^-1). Tak duża zmienność cechy wpłynęła na istotność interakcji pomiędzy zastosowanym nawożeniem, uprawianym gatunkiem i latami badań.

Analizując poszczególne gatunki traw (tab. 10) niezależnie od zastosowanego nawożenia oraz roku badań, stwierdzono że średnia zawartość białka ogólnego w zebranym plonie była bardzo zbliżona (statystycznie nieistotnie) dla obu gatunków traw i wynosiła w przypadku Dactylis glomerata – 146,1 g∙kg^-1 a Lolium perenne – 147,2 g∙kg^-1. Andrieu i in. (1993) zanotowali zbliżoną zawartość białka ogólnego w suchej masie Lolium perenne wynoszącą 142 g∙kg^-1 na początku kwitnienia. Mniejsze zawartości białka ogólnego w Lolium perenne otrzymali Łyszczarz i in. (1998b) podając, iż zawartość tego składnika w zależności od odmiany wynosi od 68,3 do 112,5 g∙kg^-1 s.m. Według Andrieu i in (1993) zawartość białka ogólnego w zależności od zastosowanego nawożenia i pokosu (średnia z lat badań)

Gatunek ogólnego w plonie Dactylis glomerata stwierdzono na obiekcie, na którym zastosowano Humus Active łacznie z NPK (155,7 g∙kg^-1), a w plonie Lolium perenne na obiekcie

47 z Eko – Użyźniaczem w połączeniu z NPK (162,7 g∙kg^-1). Najniższe zawartości tego składnika dla obu gatunków traw stwierdzono na obiektach z wyłącznym zastosowaniem preparatu UGmax i wynosiły one dla Dactylis glomerata – 133,8 g∙kg^-1 a dla Lolium perenne – 121,3 g∙kg^-1.

Uwzględniając zawartość białka ogólnego w poszczególnych pokosach (tab. 10), można stwierdzić że niezależnie od zastosowanego nawożenia oraz gatunku uprawianej trawy najwięcej tego składnika zawierał odrost trzeci (160,7 g∙kg^-1) a najmniej odrost pierwszy (134,5 g∙kg^-1).

Wyniki te potwierdzają wykazaną przez Borreani i in. (1996), Łyszczarza (2003), Tonn’ego i in.

(2013) zależność wpływu pokosu na zawartość białka ogólnego w suchej masie uprawianych traw. Również Andrieu i in. (1993) podkreślają, że zawartość białka ogólnego w biomasie Dactylis glomerata i Lolium perenne zwiększa się w kolejnych odrostach. W pierwszym odroście podawane wartości to: 95 - 159 g∙kg^-1 s.m. a w czwartym odroście – 164 - 212 g∙kg^-1 s.m. Odmienne zdanie prezentują Łyszczarz i in. (1998a) twierdząc, iż największą zawartość białka ogólnego w biomasie Dactylis glomerata występuje w pierwszym odroście 142,8 g∙kg^-1 s.m., a najmniejsza w odroście trzecim 113,8 g∙kg^-1 s.m.

Najwięcej białka ogólnego w suchej masie Dactylis glomerata zanotowano w odroście drugim na obiekcie zasilanym preparatem Humus Active w połączeniu z NPK (167,9 g∙kg^-1), a w Lolium perenne w odroście trzecim na obiekcie, gdzie zastosowano wyłącznie nawożenie mineralne (175,5 g∙kg^-1). Najniższą zawartość białka ogólnego dla obu gatunków traw stwierdzono pod wpływem zastosowania użyźniacza glebowego UGmax w pierwszym odroście i wynosiła ona 114,2 g∙kg^-1 dla Dactylis glomerata oraz 108,3 g∙kg^-1 dla Lolium perenne.