za czas od 1-go czerwca 1932 r. do 31-go maja 1933 r.
Miesiąc
Ogólna ilość zare- jestrowan.
bezrobotn.
Podział zasiłków z akcji ustawowej
fizyczni | umysłowi razem
Z
fizyczni
innych akcji umysłowi razem
( fizyczni
D g ó 1 e umysłowi
m razem
VI... 10 217 1 195 691 1 886 2 649 827 3 476 3 844 1518 5 362
VII. 11 000 1 210 742 1952 4 539 450 4 989 5 749 1 192 6 941
VIII. 11 545 1 617 770 2 387 4 534 182 4 716 6 151 952 7 103
IX. ... 11 803 1321 795 2116 4 208 182 4 390 5 529 977 6 506
X... 12 050 1 100 799 1 899 4 664 259 4 823 5 764 1 058 6 822 XI... 12 267 746 680 1 426 5 036 296 5 332 5782 976 6 758
XII. . ... 12 751 625 685 1310 5 428 305 5 733 6 053 990 7 043
I... 13 259 952 512 1 464 5078 293 5 371 6 030 805 6 835
II .... 13 492 1 049 702 1751 5139 384 5 523 6 188 1 086 7 274
III. 13 441 891 693 1 584 4 895 406 5301 5 786 1 099 6 885
IV... 13 376 906 728 1634 4 499 378 4 877 5405 1 106 6511
V ... 13 004 736 746 1 482 4 131 339 4 470 4 867 1085 5 952
Sprawozdanie
z akcji kulturalno-oświatowej wśród bezrobotnych miasta Katowic za czas od 1 września 1932 r. do 31 maja 1933 r.
Akcja pomocy kulturalnej bezrobotnym, zapoczątkowana ub. roku, w roku sprawozdawczym została mimo trudności orga
nizacyjnych i finansowych, a zwłaszcza braku współpracowników znacznie rozszerzona i pogłębiona.
Organizacja prac.
Prace te prowadzone były przez wyłonioną z Komitetu Komisję Świetlicową. Organizacja prac z powodu braku współ
pracowników, spoczęła głównie w ręku przewodniczącego Komisji, któremu służyli z pomocą zarówno gospodarze i kierownicy po
szczególnych świetlic i samorządy świetlicowe, wśród których specjalnie wyróżniał się samorząd Koła Uczestników Wykładów Międzyświetlicowych. Przewodniczącym Komisji i faktycznym kierownikiem całej akcji społeczno-oświatowej wśród bezrobot
nych był p. Sala Władysław, instruktor oświatowy.
Posiedzenia Komisji.
W roku sprawozdawczym odbyły się dwa posiedzenia Komisji, poświęcone głównie sprawom programowym pracy oświatowo- wykładowej.
Zebrania gospodarzy.
Ponieważ bieżących spraw organizacyjnych nie można było omawiać na zebraniach Komisji, która stała się raczej ciałem opinjo- dawczem, przewodniczący wprowadził co dwa tygodnie zebrania gospodarzy świetlic. Zebrań tych odbyło się 18. Brali w nich udział, prócz gospodarzy świetlic, wszyscy współpracownicy. Pro
gramem zebrań były a) raporty z prac, b) komunikaty Komisji, c) sprawy bieżące świetlic, dotyczące zajęć na najbliższy okres czasu.
Współpracownicy.
Grono faktycznie czynnych współpracowników było nader nieliczne. W przeciwieństwie do wykładów międzyświetlicowych, które pozyskały sobie silny sztab prelegentów, w pracach świetli
cowych i międzyświetlicowych brak współpracowników mocno od
bijał się na prograrpie pracy.
Świetlice tylko w dwu wypadkach posiadały kierowników (Zawodzie, Kat. Hałda).
Świetlice w Katowicach-Centrum, Załężu, Dębie pozostały bez kierowników, których zastępować musieli gospodarze świetlic.
(Wynagradzani 25—30 zł miesięcznie).
72
W roku sprawozdawczym czynni więc byli w Komisji nastę
pujący współpracownicy:
Imię i nazwisko Gdzie pracował W charakterze Uwagi GorzeNlok WShdim Biuro 'Komisji kier. biura
Gefdięa R. Świetlica nr. 1 Dąb gosip. świetlicy
stale Talarczyk M. Świetlica mr. 2
„Je-idin ość“ Kalt o wilce eosip. świetlicy
Majewski M. świetlica mr. 3 „Zo- ”
Śliwa J.
irza“ Kalto wilce XI.
Świetlica or. 3
„Zo-go'sp. świetlicy w Bonk Robert
\ za“ Katowice 11.
Świetlica mr. 4
(Za-kier. świetlicy
» Luikaisówna M.
łęiże świieitilicla że niska 5
gosip. świetlicy ”
kier. świetlicy 7 mieś.
Tarasiewicz M. Wykłady Między-
świetlMcowe sekr. kursu 7 „ Milówka M. naucz. Prowadzi kurs języ
ka polskiego wykładowca 4 „
65woń naucz. Prowadzi kurs języ
ka polskiego wykładowca 3 „
Brok Dąbrowski Prowadzi kurs
stenograłji wykładowca 6 „ Prof. Ks. Dr. Wil
czewski Prowadzi kurs
higieny mowy wykładowca 3 .
Milówka M. naucz. Pracownia robót
ręcznych instruktor 5-tarzyeziny H. Kurs esperanta instruktor
Gorzej lak W. Biblioteka Centralna bibliotekarz stale
Tarasiewicz M. Czytelnia gospodarz
Hermański H. Teatr Kukiełkowy Wz. kierownik od
Duda Fr. Pracownia robót czcrwc.
ręcznych kierownik doraźn.
PP. Gorzellok, Gediga, Talarczyk, Bonk, Majowski, Tarasie
wicz, Hermański, Duda — to sami bezrobotni. Z zajęć swych wy
wiązują się dobrze. Na nich też z braku innych współpracowników opierała się cala praca. Współpracowników Wykładów Między- świetlicowych wyszczególnię na innem miejscu.
Lokale.
Pomieszczeń dla akcji świetlicowej udzielił bezpłatnie Magistrat.
Znajdują się głównie w budynkach miejskich, a tylko w Dębie w wydzierżawionym lokalu.
Świetlica nr. 1 Katowice-Dąb.
Jest to dawne miejskie „ognisko młodzieży" w Dębie, ulica Dębowa 92, utrzymywane do grudnia 1931 r. Posiada duży 3-po- kojowy lokal, wyposażony w potrzebne urządzenia, jak bibljotekę, gry towarzyskie, billard, radjo. Zmiana ogniska w świetlicę odbyła się przez zapis dodatkowy bezrobotnych z Dębu już 17 grudnia 1931 roku.
73
Świetlica czynna w zimie od godz. 10 do 22, w lecie godz. od 10 do 12 i od 14 do 20, a częstokroć do 22.
Świetlica nr. 2 „Jedność“ Katowice-Centrum.
Jest jedyną świetlicą w Centrum. Uroczyste jej otwarcie na
stąpiło 15 lutego 1932 r. Lokal 1-pokojowy przy ul. Krasińskiego 5 (użyczony od To w. „Caritas“, mogący pomieścić najwyżej 30 osób, może być używany przez świetliczan dopiero w godzinach od 15 do 20. W pozostałym czasie zajmują go przychodzący po zapomogi i dary klienci „Caritasu“. Lokal niezbyt odpowiedni, nie pozwa
lający na jakiekolwiek urządzenia, gdyż te zaraz giną w czasie nie
obecności świetliczan a w okresie zimy za mały.
Stoły i krzesła wypożyczone z Tow. „Caritas“. Świetlica czynna od godziny 15 do 20. Ostatnio sprawa lokalu uległa małej poprawie, gdyż prócz dotychczasowej „poczekalni“ świetlica ko
rzysta z małego pokoiku, w którym można już bezpiecznie prze
chować inwentarz świetlicy.
Poszukiwania za nowym lokalem zawiodły. A tymczasem do świetlicy garną się coraz większe rzesze. Na pracę tysięcy bez
robotnych jeden i to niezbyt odpowiedni i mały lokal okazuje się stanowczo za mały.
Świetlica nr. 3 Zawodzie-Bogucice.
Uruchomiona została 28 stycznia 1932 r. Posiada ona bardzo miły, otrzymany z Magistratu za poparciem p. dr. Przybyły, 3-pokojowy lokal w ratuszu na Zawodziu (pokój 23), umeblowany częściowo zebranemi meblami na strychach szkolnych, częściowo zakupionemi z subwencji Komitetu. Lokal jeszcze wystarczający, podzielony został na czytelnię z radjem, salę klubu szachowego, salę większą na gry towarzyskie, ping-pong i zebrania. Od 1 stycz
nia 1933 r. świetlica została przeniesiona do dawnej sali posiedzeń w tymże gmachu.
Świetlica czynna od godz. 10 do 12 i od 14 do 20.
Świetlica nr. 4 — Załęże.
Powstała 30 stycznia 1932 r. Posiada jedną, lecz dużą salę, użyczoną przez Magistrat w Azylu Miejskim w Załężu (ul. Ks. Po- śpiecha). Lokal miły, wygodny, umeblowany przeważnie inwenta
rzem Azylu. Głównym minusem tegoż jest, że lokal mógł być do
stępny tylko w godzinach od 10 do 15, a więc nie w czasie wieczo
rowym a południowym. Od stycznia 1933 r. świetlica przenie
siona została do 2-pokojowego lokalu w Azylu, a od 7. IV. b. r.
zawieszona.
Brak lokali w Bogucicach, Ligocie, a zwłaszcza w Centrum miasta istnieje nadal.
74
Świetlica nr. 5 (żeńska) w Kat. Hałdzie.
Świetlica znalazła pomieszczenie w 2 pokoikach szkoły po
wszechnej w Kat. Hałdzie i jest czynna od 1 maja hr. Czynna we wtorki i czwartki w czasie od 15 do 20 godz. Urządzona sta
raniem Komisji.
Czytelnia Wykładów Międzyświetlicowych.
Od 17. II. br. czynną jest codziennie od 10—20 przy ulicy Pocz
towej 16 publiczna czytelnia pism, ciesząca się dużą frekwencją.
Czytelnia wyposażona w 47 pism i 7 dzienników, posiada odpowie
dnie umeblowanie, gry towarzyskie, radjo. Lokal Magistratu.
W przedpokoju czytelni znajduje się biuro Koła Uczestników Wyki. Międzyśw. i samopomocowa fryzjernia.
Biuro i Bibljoteka Centralna.
Znajdują pomieszczenie w 2 pokoikach przy ul. Pocztowej 16.
Pomieszczenie na bibljotekę, w której również prowadzone są wszystkie prace administracyjne, kancelaryjne — za male, wobec narastającego księgozbioru.
Biuro Komisji.
Znajduje się w większym pokoju stanowi również magazyn pomocy świetlicowych, jak sprzętu sportowego, naczyń, sprzętu muzycznego it. p. Tu również odbywają się konferencje gospo
darzy. Zlikwidowanie telefonu, który dawniej biuro posiadało do
tkliwie daje się odczuć. Urządzenie biura i czytelni stanowią stare, wybrakowane sprzęty biur miejskich.
„Szopka Śląska“ w wykonaniu uczestników- świetlic.
75
Uczestnicy świetlic i kursów.
Według prowadzonej kartoteki członków świetlic i statystyki kursów, liczba korzystających z akcji świetlicowej przedstawia się następująco:
Świetlica nr. 1 (Dąb) 125 osób
„ „ 2 (Katowice-Centrum) 138 „
„ „ 3 (Zawodzie) 193 „
„ „ 4 (Załęże) 132 „
Wykłady międzyświetlicowe 176 „
Kursy języka polskiego 41 )>
„ esperanta 33 „
„ stenografji 47 ..
razem: 885 osób
Każdy z uczestników posiada legitymację, którą się prolonguje.
Frekwencja.
Jakkolwiek świetlice są czynne codziennie — frekwencja w nich zadowalająca.
Biorąc za podstawę ilość zapisanych wogóle do świetlicy, a przeciętną jej dzienną frekwencję, to przekonamy się, że nawet w okresie letnim blisko 50 % członków przychodzi do świetlicy regularnie, codziennie, a na wykładach międzyświetlicowych frek
wencja dochodzi do 80%. W zimie frekwencja lepsza.
Zajęcia świetlicowe.
Mają charakter różnorodny, przeprowadzane są swobodnie a rozkład ich jest mocno elastyczny, aby nie znudzić a uczestni
kom zapewnić jaknajwięcej wrażeń i możności wyboru.
Dotychczas przeważają zajęcia o charakterze kulturalno-roz- rywkowym. Dla niektórych zajęć przeznaczone są specjalne go
dziny n. p. ping-pong w świetlicy jest czynny codziennie od go
dziny 12—13, a w świetlicach, posiadających więcej pokoi rozdzie
lone są jak n. p. świetlica nr. 3 pokój a) kółko szachowe, b) gry towarzyskie, ping-pong, sala zebrań i wykładów i c) czytelnia, radjo.
Rozkładem zajęć dyryguje kierownik wzgl. gospodarz świetlicy.
Gry towarzyskie.
Zebrane rzesze bezrobotnych trzeba było już od początku czemś zająć, by ci zrażeni od nas nie odeszli. Trzeba było przede- wszystkiem dać odpowiednik kart. Wyposażono zatem każdą z świetlic w pokaźne komplety gier towarzyskich jak szachy, war
caby, domino, chińczyk, halma i t. p. Gry te są w stałem użyciu.
76
Szczególną wziętość zyskały sobie kluby szachowe. W każdej świetlicy istnieje od przeszło jednego roku liczny od 25—45 osób klub szachistów. Zespoły te przeprowadzają stałe rozgrywki świe
tlicowe.
W miesiącu lutym 1933 r. poraź trzeci przeprowadzono pod opieką Komisji międzyświetlicowy turniej szachowy, który dla świetliczan przez długie tygodnie stanowił niebywałą atrakcję. Roz
grywki te pomiędzy bezrobotnymi różnych dzielnic Katowic ze względu na panującą wśród tychże nienawiść dzielnicową, miały również duże znaczenie wychowawcze.
Podobno jak szachiści zorganizowali się i zwolenicy ping- pongu. Przeprowadzono szereg rozgrywek między świetlicami oraz pierwszy turniej o mistrzostwo świetlic katowickich. Każda świetlica posiada ping-pong. Zakupione są również stoły ping
pongowe.
Sport.
Każda świetlica posiada sekcję sportową, w łonie których pie
lęgnuje się poszczególne działy sportu. I tak w świetlicy nr. 3 łŻawodzie) na plan pierwszy wybili się bokserzy z instr. Pawlicą.
(Zorg. imponujące zawody). W świetlicy w Dębie istnieją aż trzy drużyny koszykówki. Zorganizowano również kilkakrotnie roz
grywki piłki nożnej.
Sekcje tworzą Wydział Sportowy, którego zadaniem jest pracę tą pogłębiać i prowadzić jako specjalną agendę Komisji.
Muzyka.
Niezmiernie duże znaczenie w życiu świetlicy posiada własny zespół muzyczny. Już i przy pierwszych pogawędkach organiza
cyjnych świetliczanie wyrażali chęć uczenia się muzyki lub tworze
nia zespołów muzycznych, zwłaszcza mandolinowych. Pojawiły się nawet kółka mandolinistów. By przygotować dalsze ich zastępy potrzebne były instrumenty, instruktorzy. Tych brakło. Wniosek Komisji na zakup instrumentów upadł, a gdy wreszcie zdołano skompletować 10 instrumentów, do nauki brakło instruktora. Do
piero w początkach maja ub. roku kurs mandolinistów i gitarzy
stów został uruchomiony. Prowadził go do lipca b. r. p. Kotas, również bezrobotny. Najczynniejszym był zespół mandolinowy Koła Uczestników Wykładów Międzyświetlicowych pod kierowni
ctwem p. Latuska.
Śpiew.
Mimo usilnych starań nie przyjął się należycie. Brak dyry
gentów pogarsza sprawę. Zresztą wiąże się on ściśle z rozwojem innych zajęć świetlicowych. Znalazł on dobry punkt zaczepny przy wieczorkach towarzyskich, wycieczkach, a w świetlicy w Dębie
77
zorganizował się nawet dosyć dobry zespół śpiewaczy, który na wieczornicy międzyświetlicowej 29 listopada występował nawet pu
blicznie.
Każda świetlica posiada po kilkanaście śpiewników ludowych, otrzymanych w darze ze Związku Kół Śpiewaczych. W zbliżają
cym się okresie zimowym należy sprawę śpiewu specjalnie dopilno
wać, a może nawet zorganizować dla bezrobotnych specjalne audy
cje śpiewacze, w sprawie których już porozumiewano się z Pań- stwowem Konserwatorjum Muzycznem.
Radjo.
Obecnie wszystkie świetlice posiadają własne aparaty radjowe, sieciowe. Jeden będący własnością Magistratu i cztery zakupione z funduszów Komitetu.
Z radja korzystają świetliczanie dowolnie z tern, że przy cie
kawych audycjach zgromadza się wszystkich uczestników, wyłą
czając inne zajęcia. Od. 1. III. 1933 r. otrzymują świetlice cotygo
dniowy biuletyn radjowy (z Komisji). Radjo jest bardzo łubiane.
Większość olbrzymia bezrobotnych nie ma możności poza świe
tlicą korzystać z radja. W wypadku uszkodzenia i unieruchomienia radja podnoszą głośny alarm i prośby o przywrócenie audycyj.
Jest ono może jednym z najbardziej czynnych pracowników . . . Komisji.
Patefon.
Z okazji likwidacji loterji fantowej otrzymaliśmy dobry pate
fon, stanowiący dziś niezawodną orkiestrę świetlicową ... Doku
piono płyty. Pełnił już dzielnie służbę przy n. p. uroczystości za
kończenia kursów, wieczorków świetlicy, na wycieczkach. Nabytek cenny.
Wycieczki.
Zorganizowano i w roku bieżącym kilka wycieczek, z których specjalnie wymienić należy:
a) 2-dniową wędrówkę do Piekar (sypanie Kopca), b) zbiorową międzyświetlicową do Murcek i
c) wędrówkę świetlicy z Zawodzia do powiatu pszczyńskiego.
Wycieczki organizowane były przez Komisję przy udziale samorządu. Komitet i Komisja zaopatrywała je w prowjant. Nadto zorganizowano szereg wycieczek mniejszych n. p.:
13. 12. 32 Instytut Badań Żywności w Katowicach 22. 1. 33 Radjostacja i amplifik. w Katowicach, 27. 1. 33 Drukarnia „Polonia“ w Katowicach,
7. 2. 33 Kopalnia „Eminencja“ w Katowicach,
16. 3. 33 Śl. Techniczne Zakłady Naukowe w Katowicach, 13. 5. 33 Murcki (całodzienne utrzymanie).
78
Wieczornice i imprezy międzyświetlicowe.
130 osób 480 ,,
48 „ (10. 12.32) 152 „ (21. 1. 33) Urządzono szereg imprez. Wymienić z nich przedewszyst- kiem należy:
a) Akad. z okazji święta Niepodległości b) Akademja Powstania Listopadowego c) Wieczorek sekcji amatorskiej i muz.
d) Wspólny opłatek
e) Wieczorek propagandy szkolnictwa polskiego zagranicą
f) 70-lecie Powstania Styczniowego g) Akademja ku czci Marszałka Józefa
Piłsudskiego
h) Wieczorek deklamatorski i) Święcone dla najbiedniejszych j) Akademja 3-cio majowa k) Zakończenie wykładów
163 ,, Ogółem z imprez powyższych wpłynęło do kasy Koła 861,13 zł.
Z tego wydano na wydatki, związane z organizacją imprez, łącznie z sumą odprowadzoną na szkolnictwo polskie zagranicą i bezrobot
nych — 756,27 zł. Pozostało w kasie 104,86 zł. Suma ta została przeznaczona na letni obóz wędrowny.
Obóz letni.
Najlepiej udalą jednakowoż imprezą stał się letni obóz wędro
wny do Podlęża nad Wisłą (Woj. Krakowskie) w czasie od 8 do 22 lipca 1933 r. Program obozu był nadzwyczaj bogaty. Uczestnicy z miejsca (Podłęże) urządzili trzy dalsze wycieczki, uroczystość sobótek, dwie zabawy taneczne, gawędy. Wycieczka odbyła się dzięki pomocy finansowej w 50 % Komisji Świetlicowej, jak za
równo i pomocy Miejskiego Komitetu do Spraw Bezrobocia.
Przedstawienia teatralne i kinowe.
Koło Uczestników Wykładów Międzyświetlicowych prowa
dziło nadto z ramienia Komisji sprzedaż tanich biletów dla człon
ków świetlic, przyczem członkowie Koła wzięli udział aż w 17 wy
cieczkach do teatru.
Ogółem sprzedano za pośrednictwem Kola 2330 biletów, z których prócz Koła, korzystały i świetlice (bilet 20 gr). Oprócz płatnych biletów członkowie Koła otrzymali 3-krotnie bezpłatnie bilety wstępu na łączną liczbę miejsc 205 biletów.
Nadto Komisja Świetlicowa otrzymała trzy razy cały teatr do dyspozycji, co łącznie z przedstawieniem „Hołd Pruski“ stanowiło 3800 bezpłatnych biletów.
79
Odczyty i pogawędki.
We wszystkich świetlicach odbywają się odczyty i pogawędki na różne tematy aktualne. Prowadzili je w Zawodziu p. Śliwa, w Dębie p. Gdański i Gornikiewicz, w Katowicach — grono naucz, szkoły powsz. im. M. Piłsudskiego. Systematyczna akcja wy
kładowa prowadzona jednakowoż była na terenie Wykładów Międzyświetlicowych.
Gospodarze w braku prelegentów posługiwali się nadto audy
cjami radjowemi.
Wykłady Międzyświetlicowe.
Wykłady zorganizowane zostały jako samodzielna jednostka organizacyjna. Uczestnicy otrzymali legitymacje, uprawniające do brania udziału w pracach. Prowadzona była codzienna ewidencja słuchaczy.
Z ramienia kierownictwa funkcje administracyjne załatwiał słuchacz i sekretarz równocześnie p. M. Tarasiewicz.
Wykłady miały do dyspozycji trzy dni w tygodniu (od 19 do 22) w sali rysunkowej szkoły wydziałowej męskiej.
Uczestników obowiązywał specjalny regulamin. Prace kultu
ralno-oświatowe wśród członków powierzono zorganizowanemu przez kierownictwo samorządowi.
Kierownictwo instytucji spoczywało w rękach sprawozdawcy.
Wykłady odbywały się zasadniczo trzy razy tygodniowo, w poniedziałki, środy i piątki, w czasie od godz. 18 do 21.30.
Nadto od lutego 1933 r. uruchomiono jeszcze zebrania kółka oświatowego, które odbywały się w czwartki od godz. 17 do 19 w czytelni przy ul. Pocztowej.
Plan wykładów.
Plan wykładów, aczkolwiek niezbyt jeszcze wszechstronny, przedstawiał się nader ciekawie. W czasie kursu został on nieco zmieniony. Złożyły się na to zarówno brak prelegentów, jak i mocne zainteresowanie słuchaczy specjalnemi wykładami, co w rezultacie wzmacnia dawny projekt zorganizowania wykładów systematycz
nych z podziałem na odrębne sobie, a głębiej ujęte działy.
Plan wykonany przedstawia się następująco:
Godz.
Temat wykła
dowe
P r e 1 e g e n
Literatura polska 11 prof. Dr. L. Kobiela
Geografia gospodarcza Polski 29 prof. W. Bobiński 4 naucz. Milówka
Ustawa handlowa 31 Dyr. A. Czylok
Ustawa przemysłowa 8 prof. W. Bobiński
Prawo wekslowe 7 prof. Gawdzik
80
Temat
2 prof. Dr. A. Kozłowska
Higiena 24 Dr. Janczyk
Prawo karne w życiu codziennem 4 W. Sichert
Historia, Polski 5 L. Wiatrowski, prof. Hadala
Zagadnienie kulturalno-oświatowe
(gawędy i komunikaty) 13 Wl. Sala.
Rozwój i upadek przemysłu 5 Inż. Kaczorowski Przyszłość gospodarcza 2 Inż. Kaczorowski 0 znaczeniu 'badań psychotechn. 2 prof. Gorzecho'wski
Pieniądz 2 naucz. Milówka
Muzyka ludowa 2 prof. F. Sachse
Francja, Stany Zjedn., Gdynia 1 prof. Betleja Zarys ruchu spółdz. w Polsce 2 prof. Madoń Związki gospodarcze, zawodowe
krajowe i międzynarodowe 2 prof. Madoń Liga narodów i jej prace 2 prof. Madoń Polskie zdobnictwo ludowe 2 Prof. Steller
Razem godzin wykład. 179
Jak widać z zestawienia stosowane były prócz cyklów wykła
dowych i wykłady luźne.
Zarówno dobór tematów, prelegentów, którymi byli prze
ważnie specjaliści, jak i umiejętne popularne ich ujmowanie, złożyły się na to, iż zainteresowanie wykładami stale wzrastało. Co waż
niejsze — wykłady prowadzone były sposobem dyskusyjnym.
Milczące przyjmowanie wykładu powoli zaczęło się ożywiać pytaniami, zmieniało się w dyskusję, a nawet w dosyć szczęśliwie i samodzielnie opracowywane referaty.
Oto i tematy:
1. O Sienkiewiczu — A. Siwiec,
2. Dzisiejsze wady społeczeństwa — L. Spyra, 3. Człowiek — R. Lazarewicz.
4. Teatr dawniej a dziś — H. Hermański, 5. Spółdzielczość w Polsce — M. Tarasiewicz, 6. Twórczość narodu polskiego — M. Tarasiewicz, 7. Co to jest praca społeczna — M. Tarasiewicz, 8. Starzy i młodzi — L. Spyra,
9. W rocznicę zgonu Sienkiewicza — F. Duda, 10. Poemat narodowości — L. Spyra,
11. Bałtyk — Pomorze, ich znaczenie dla nas — M. Tarasie
wicz.
12. Pić, czy nie pić — R. Lazarewicz,
13. Polska przed- i porozbiorowa — M. Tarasiewicz, 14. Teatr kukiełkowy — M. Tarasiewicz,
15. Nowa Polska według ś. p. Hołówki — A. Marczyk, 16. Słowianie w dobie powojennej — J. Lebioda, 17. Bezrobocie a ustrój społeczny — J. Lebioda.
SI
Po każdym referacie wywiązywała się żywa i rzeczowa dy
skusja. Kółko oświatowe (referatowe), które początkowo nie mogło ruszyć z miejsca teraz będzie czynne i po zamknięciu wykładów.
Ogółem było 89 dni wykładów o 179 godzinach lekcyjnych.
Wykładów wogóle było 113. — Referatów odbyło się dotychczas 17.
Czytelnia (ul. Pocztowa 16, III p.).
Uczestnicy wykładów korzystali z własnej czytelni, w której prócz pism, było radjo, odbywały się referaty, zebrania samorządu.
Przeciętna frekwencja dzienna w czytelni — 45 osób. Łączna liczba obecnych w czytelni od 16. II. do 30. VII. 1933 r. — 6200 osób.
Szczupłych wymiarów lokal nie pozwala na większą frekwencję.
Bibljoteki.
W roku sprawozdawczym zorganizowano dwie bibljoteki świe
tlicowe i jedną centralną. Stan księgozbioru przedstawia się obec
nie następująco:
Świetl. nr. 1 Dąb 300 tom. książek
„ „ 3 Zawodzie 100 „ „
„ „ 4 Załęże 100 „ „ od 1. 6. dano do ODR.
„ „ 5 Kat. Hałda 50 „ „ Bibljoteka Centralna 1000 „ „
„ „ 116 „ „ instrukt.
razem: 1666 tom. książek
Czytelnictwo książek wzrasta. I tak w jednym tylko miesiącu letnim, czerwcu, przedstawia się ono następująco:
Bibljotcka Ilość
wypożyczeń Czytelników
Świetl. Dąb 47 29
„ Zawodzie 76 46
„ Załęże (chwilowo unieruchomiona)
„ Kat. Hałda 27 18
Centralna 153 96
razem: 303 189
Książki w świetlicach są również wypożyczane do czytania na miejscu. Zwłaszcza uczestnicy wykładów korzystają zeń chętnie, uzupełniając lekturę słyszanemi prelekcjami.
82
Kursy.
W roku sprawozdawczym zorganizowano następujące kursy:
Kursy Okres
trwania
Liczba uczestników
Języka polskiego (pocz.) 3 mieś. 25
„ „ średni 3 „ 22
Stenografji 4 „ 30
Esperanta 4 „ 34
Higjeny mowy 3 „ 10
Wykłady Międzyświetlicowe 7 „ 164 Razem uczestników: 285 Teatr kukiełkowy.
W miesiącach ostatnich został zorganizowany przy Komisji stały teatrzyk kukiełkowy „Rusałka“. Teatrzyk posiada swój ze
spół, stałą scenę, magazyn lalek,, pracownię. Pierwsze seanse, które odbyły się w czasie drużyn jordanowskich, a w których brało udział ponad 4000 dzieci, cieszyły się nadzwyczajnem wzięciem.
Świetliczanin.
Akcja świetlicowa posiada własny organ, który jest subsydjo- wany przez Komitet. W roku sprawozdawczym wyszło 7 nume
rów w liczbie 7000 egzemplarzy. Pisemko jest zarówno dobrą ko
mórką organizacyjną, jak i propagatorem całej akcji, dla której i poza Śląskiem jaknajlepsze zdobyło sympatje. Jest jednem z trzech w całej Polsce istniejących tego rodzaju pisemek.
Finanse.
Koszt całej akcji pokrywa Komitet. Lokale urządzenia — pomoc w materjałach pisarskich naprawy — otrzymuje Komisja, dzięki coraz życzliwszemu stanowisku poszczególnych agend Magi
stratu. Komitet ponadto udzielił licznych subwencyj dla ognisk i świetlic, które prowadzą w porozumieniu z Komisją Świetlicową inne organizacje społeczne.
Władysław Sala.