III.4.1. Strategia Zrównoważonego Rozwoju Powiatu Tarnowskiego na lata 2011-2020
Strategia Zrównoważonego Rozwoju Powiatu Tarnowskiego na lata 2011-2020 to jeden z najważniejszych dokumentów przygotowywanych przez samorząd powiatowy. Określa on priorytety i cele polityki rozwoju społeczno-gospodarczego prowadzonego na obszarze subregionu. Dokument stanowi także odpowiedź na ustawowy wymóg prowadzenia polityki rozwoju w oparciu o strategię, jak również skuteczną próbę dostosowania się do standardów europejskich.
Aktualizacja Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Tuchów
Strona | 40
Strategia przyjęta została Uchwałą Nr XIII.84.2011 Rady Powiatu Tarnowskiego z dnia 15 listopada 2011 roku.
Zgodnie z założona analizowanym dokumentem wizją, powiat tarnowski to:
• lider rozwoju wschodniej części województwa małopolskiego, znaczący obszar na międzynarodowym szlaku Wschód – Zachód, z atrakcyjną ofertą gospodarczą, kulturalną i rekreacyjną;
• współpracujący na zasadach partnerstwa z miastem Tarnowem i powiatami ościennymi dla wzmocnienia konkurencyjności wschodniej części Małopolski;
• miejsce przyjazne dla mieszkańców i atrakcyjne dla przyjezdnych, gdzie rozwój i nowoczesność idzie w parze z poszanowaniem tożsamości regionalnej i rodzimych tradycji;
• zapewniający spójność i zrównoważony rozwój trzech obszarów funkcjonalnych o zróżnicowanych uwarunkowaniach rozwoju (obszar południowy, centralny i północny).
Natomiast misją powiatu tarnowskiego będzie:
• inicjowanie aktywności społeczno-gospodarczej mieszkańców;
• wykorzystanie zasobów wewnętrznych, potencjałów oraz szans rozwojowych;
• kultywowanie tradycji i poszanowanie (respektowanie) poczucia tożsamości regionalnej wspólnoty samorządowej.
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej stanowił będzie instrument realizacji wskazanego Strategią – Obszaru kluczowego IV: Ochrona środowiska naturalnego, w szczególności Celu głównego IV.2: Ochrona powietrza oraz zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Zgodnie z opisem cel niniejszy ukierunkowany jest na poprawę jakości życia mieszkańców, jak również budowę wizerunku czystego ekologicznie powiatu tarnowskiego.
Działania zmierzające w kierunku zmniejszania emisji substancji zanieczyszczających powietrze są także istotne ze względu na planowane zwiększenie tranzytowego ruchu samochodów przez obszar powiatu, co wiązać się będzie z dodatkowym obciążeniem dla środowiska naturalnego. Jednym z elementów ograniczania emisji będzie promowanie rozwiązań oferowanych przez alternatywne źródła energii (głównie kolektory słoneczne i kotłownie na biomasę).
W ramach celu głównego wskazany został ponadto następujący cel cząstkowy oraz kierunki działań:
Cel cząstkowy IV.2.1: Wprowadzenie nowych, przyjaznych środowisku technologii
Aktualizacja Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Tuchów
Strona | 41
Aktualizacja Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Tuchów
Strona | 42
Kierunki działania:
• Inwestycje infrastrukturalne w zakresie szerszego wykorzystania odnawialnych źródeł energii;
• Wspieranie działań zmierzających do zwiększania udziału odnawialnych źródeł w ogóle pozyskiwanej energii;
• Wspieranie inwestorów realizujących inwestycje z zakresu pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych.
III.4.2. Program Ochrony Środowiska Powiatu Tarnowskiego
Głównym celem polityki ekologicznej państwa jest – zgodnie z art. 13 ustawy prawo ochrony środowiska – stworzenie warunków niezbędnych do realizacji ochrony środowiska. Nowa polityka ekologiczna państwa ma służyć zaspokajaniu rosnących potrzeb człowieka, zarówno materialnych, jak i odnoszących się do jakości otaczającego go środowiska. Zarówno podstawowe zasady polityki ekologicznej państwa jak i cele i kierunki działań w ramach w/w etapów zostały zaadaptowane dla potrzeb niniejszego programu. “Program ochrony środowiska....” jest jednocześnie syntezą planów działań poszczególnych gmin i instytucji Powiatu.
Zgodnie z treścią dokumentu głównymi źródłami zanieczyszczeń powietrza w powiecie tarnowskim są: zakłady przemysłowe, transport, kotłownie lokalne i paleniska indywidualne oraz rolnictwo. Tym działom gospodarki towarzyszy emisja dużej ilości zanieczyszczeń powietrza w postaci pyłów i gazów, które przedostają się do atmosfery w znacznej ilości.
Emisja z punktowych źródeł zanieczyszczeń, tj. z zakładów przemysłowych jest w powiecie objęta kontrolą i ewidencją, natomiast emisja z pozostałych źródeł, ze względu na charakter i rozproszenie, jest trudna do zbilansowania i nie jest kontrolowana w skali powiatu. Udział źródeł niepunktowych w ogólnej emisji jest szacowany jako znaczący, lecz nieokreślony ilościowo.
Nadrzędnym celem wskazanym Programie Ochrony Środowiska jest – Racjonalne zagospodarowanie przestrzenne powiatu tarnowskiego umożliwiające postęp ekonomiczny i społeczny w harmonii z wymogami ochrony środowiska i zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju.
Program Ochrony Środowiska określił ponadto kierunki strategiczne w zakresie jakości powietrza oraz redukcji emisji zanieczyszczeń:
Kierunki strategiczne:
Aktualizacja Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Tuchów
Strona | 43
• optymalizacja gospodarki cieplnej;
• ograniczenie emisji za źródeł komunikacyjnych;
• czysta produkcja;
• promowanie właściwych zachowań społeczeństwa
Największy efekty w zakresie ochrony powietrza można uzyskać podejmując działania ukierunkowane na:
• Transport i komunikację (ograniczenie emisji ze źródeł komunikacyjnych).
Proekologiczne inwestycje: modernizacja taboru, budowa obejść i obwodnic (np. Wojnicza), eliminacja benzyny zawierającej ołów, biopaliwa;
• Gospodarkę cieplną (optymalizację gospodarki cieplnej). Z uwagi na słaby rozwój sieci cieplnej w powiecie, najważniejszym okażą się: termorenowacja obiektów, systemowa zamiana węglowych palenisk domowych na rozwiązania bardziej ekologiczne. Wiąże się to z wysokimi obciążeniami finansowymi gospodarstw domowych (koszty zmiany systemu ogrzewania i koszty eksploatacji).
Edukację ekologiczną poprzez promowanie właściwych zachowań społeczeństwa, a w stosunkowo mniejszym stopniu efekt przyniosą działania ukierunkowane na przemysł, poprzez redukcję wytwarzania zanieczyszczeń (czystsza produkcja w połączeniu z restrukturyzacją przemysłu).
Zgodnie z diagnozą zawarta w Programie Ochrony Środowiska, olbrzymim problemem jest również emisja z indywidualnych palenisk domowych o lokalnych kotłowni - decydujący wpływ na zanieczyszczenie powietrza mają lokalne kotłownie, pracujące dla potrzeb centralnego ogrzewania, małe i średnie przedsiębiorstwa spalające węgiel w celach grzewczych i technologicznych oraz piece węglowe używane w gospodarstwach domowych.
Lokalne systemy ogrzewania i piece domowe praktycznie nie posiadają jakichkolwiek urządzeń ochrony powietrza.
Analizując powyższe zapisy, łatwo wykazać, że Plan Gospodarki Niskoemisyjnej stanowi rozszerzenie niezbędnych działań zawartych w Programie Ochrony Środowiska w zakresie ochrony jakości powietrza atmosferycznego.
Aktualizacja Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Tuchów
Strona | 44