Udział poszczególnych procesów i zjawisk na zarodkowanie i rozprzestrzenianie się pęknięć przedstawia się następująco?
a) Budęwę strukturalną granic z i a m charakteryzuje wąski obszar przejściowy między ziarnami, w którym atomy zajmują nic prawidłowe pozycje sieciowe.. W związku z tym strefa ta wykazuj o podwyższoną energię wewnętrzną i staje się w pro
cesie korozyjnego niszczenia metali anodą ogniwa elektro- korozyjnego w stosunku do katodowej osnowy ziam* '^ydziole- nia mikrowtrącoń względnie faz trzeciorzędowych w .obszarze granic ziam, wywołane warunkami krzepnięcia metalu względu nie zabiegami technologicznymi, również .uaktywniają anodowo to strefy. W badanych stalach niskowęglowych, podobnie jak w innych stalach i stopach, naturalnym miejscem zapoczątko
wania wżer w procesie elektrokorozyjnego niszczenia stopów są za tym granice ziam.
b) Proces pękania korozyjnego w miejscu utworzenia się wżer korozyjnych uwarunkowany jest działaniem odpowiednich statycznych naprężeń rozciągających w materiale, Pod wpły»
wem tych naprężeń w osnowie z i a m stali, w szczególności w strukturze ferrytyczne.j, następuje przemieszczanie zarćwno
już istniejących, jak również nowo wytworzonych dyslokacji, przy czym miejscem ich zatrzymania i spiętrzenia są przede wszystkim granico ziam.
c) Spiętrzanie a następnie koalescencja dyslokacji okreś
lonych znaków na granicach z i a m umożliwia lokalne nagroma
dzenie się w tych miejscach wakansów, jako zarodków mikro«
pęknięć typu Griffitha* Koncentracja naprężeń rozciągających u wierzchołków utworzonych mikropęknięć, działających jak karb, powoduje rozwieranie się już wytworzonych mikropęknięć oraz warunkuje w tych miejscach aktywniejsze tworzenie no»
wych dyslokacji, ich dalsze spiętrzanie i koalescencję, a przez to powiększenie się mikropęknięć. W związku z tym zwiększa się również energia wewnętrzna tych stref, w wyniku Ciłogo granice zj.am uaktywniają się olektrokorozyjnie je- szcs&f. bardziej* Ponadto, przemieszczanie się dyslokacji do granic z i a m maże również wywołać dyfuzję obcych atomów i mikrawtrącer. vi iyn kierunku, a więc dalsze uaktywnienie
alektrokorozy jns granic i zubożenie najbliższych obszarów w określone składniki*
d) W miarę wzrostu przyłożonych naprężeń do zakresu gra
nicy sprężystości przemieszczanie, jak róvmież tworzenie się nowych dyslokacji jest coraz energiczniejsze i pękanie koro- zyjne stali występuje coraz intensywniej0
c) Nieznaczne zwiększenie naprężeń w stali powyżej grani“
cy sprężystości It wywołuje wzrost odporności m pę-Jp 0,01
lianie korozyjne, płaszcza w wyżarzonych stopach jednofazo
wych jak np.0 w żelazie "Armco"o Naprężenie w zakresie około 1 a 05 R_ wywołują odkształcenie plastyczne ziarn ferrytu
Ł.p ^
określonej wielkości i utworzenie się pasm poślizgu, które utrudniają przemieszczanie się dyslokacji do granic ziara0 Spiętrzenie i koalescenc^a dyslokacji na pasmach poślizgu zmniejsza efekt tych zjawisk na granicach ziam, a zwiększa możliwość zaistnienia pęknięć korozyjnych wydłuż tych pła
szczyzn«, W wyniku jednak pewnego rozpruszenia i zmniejsze
nia efektu spiętrzenia dyslokacji w poszczególnych pasmach poślizgu, obniża się możliwość utworzenia odpowiedniej wiel
kości mikropęknięć, co ujawnia się wzrostem odporności sta
li na pękanie o Również drobneziamistość stali w tych warun
kach tworzenia się mi kropę knięć, powodowa^ będzie zwiększe
nie odporności korozyjnej na pękanie0
. f) Zwiększenie naprężeń przyłożonych do zakresu względnie powyżej granicy plastyczności Rpl, a odpowiadających na ogół w badanych stalach wielkości większej niż 0 * 1 , 1 Rsp, wy
zwala nowe warunki przemieszczania się dyslokacji poprzez granice z i a m i płaszczyzny poślizgu, w wyniku większego stopnia odkształcenia plastycznego materiału,, Powoduje to uaktywnienie procesu pękania i zmniejszenie odporności koro
zyjnej stalio
g) "Występowanie w stali perlitu pasemkowego utrudnia tego rodzaju przemieszczenie i tworzenie się nowych dyslokacji®
Stwarza ,to naturalno przeszkody dla zarodkowania nakropęk- nieć, dlatego też wzrost zawartości węgla w stali i występo
wanie coraz większej ilości perlitu pasemkowego wywołuje większą odporność stali na pękanie korozyjno«,
Przedstawiony schemat zarodkowania i rozprzestrzeniania się pęknięć korozyjnych wyjaśnia w zasadzie zjawiska jakie zaistniały w toku. badań korozyjnych stali niskowęglowej o Niemniej jednak pękanie korozyjno zachodzić może przy współ
działaniu jeszcze innych czynników warunkujących przebieg zjawisk nieco odmienny od przytoczonego«,
Zbadanie dalszych zjawisk wymagałoby jednak znacznego poszerzenia wariantów badań - wprowadzone więc sugestie do=>
tyczą zatem warunków ściśle określonych programem0
LITERATURA
[1] RoîîoParkinsg J0Iron Steel Insto 149 ° 1952„ str01720 [2] LoVoVollmerg Corrosion«, T089 Nr 10 => 1952* str03260 [3j CoNoBowerSj, JoW0Me0Guire9 AoE0Wicheg Corrosion0 T089
Nr 10 «= 19529 str0355o
[4] PoToGilbert and S0E0Hadden8 JoInsi0Metals0 77 •= 19509 str0237o
[5] LoGrafg Z0Metallkunde0 To409 Hr 7 - 1949» str0275o [6] R0B0Mears9 R 0H 0Brcrwn and E0H.0Dix Jrg Symposium on Stress <= Corrosion Cracking of Metals0 ASTM ° AIME Philadelphia - 1944s str023ê0
•
[7] JoTo^abor,, H 0 JoMc0Donaldg Stress Corrosion Cracking of Mild Stello Corrosion Publisning Co0 ° Pittsburg => 1947o [8] JoSoUmanskijj B0N 0Finkelszte;în9 M 0E 0Bïanter9 S0T0Kiszkin
i innig Fizyezeskoje mietalîowiedenije <= Mietaïlurgiz«=
dat « 1955o
[9] JoJoHorwoodg Exe Phenomena and Mechanizm of Stress Corrosion Cracking in Stress Corrosion Cracking and Embrittlemento WoDoRcbertson» ed0*»iley9 New=York = 19560 [10J E 00rowans Repts0Progr<> in0Phys0 12 => 1949» str0185o [11] CoZenerg Fracturing => Am0Soe0Metals => Cleveland 19489
StXo3o
[12] Eo0rowans Conference on Brittle Fracture Mechanics0 Nate0 Research Counsii Repto » May9 17 => 1954» stro201o [13] D 0K 0Priest» PoHoBeck and MoGoFontanag Trans0Am0Soc0
Metalso 47-1955* str0473o
[h ] NoDoTomaszowg Teoria korozji i ochrony me tali 0 B>N ~ 1962, stro240o
[15] Hugh l0Logang Stress Corrosion Cracking in Low Carbon Steelo Physical Metallurgy of Stress Corrosion Prac<=
t e e => 1959» str0295o
[iß] PoAoChampionä J0Inst0Metal0 Hr 8 = 1955» str#385*
[1?] E0L0Jones8 J0Appl®Chem0 T®4 ~ 1954, str«7«
[18] EoHorzogg Metaux corrosion ind0 Nr 325 - 1952, str»329»
[19] E®Houdremont, HoBemeck u0HoWentrupg Stahl und Eisen To60, 1940 - Nr 35» str«757,--Nr 36, str«797.
[20] NoD0Soholew8 Zumał tschniuzeskoj fizyki® T022, Nr 10 « 1952, strol630e
[21] MoSmiałcwskig Korrosion u0Metallschutz 0 T015, Nr 3 - 1939 ~ str081®
[22] EeBaerlecken und UoHischs Stahl und Eisen, H018 -4 Juni 13 ■= Jahr => 1953o
[23] RoChadwiek, N0B0Muir, H0B0Crainger8 J0Inst0Metals0 85 - No 5 - 1957®
[24] ToPoHoar and J0Hiness Stress Corrosion Cracking and Embrittlemonent 1956, stro107o
' [25] KoMatthaesg Spannungskorrosion und Pestigkeitstheorie Korrosion 9 Verl, Chemie ~ 1958, str05o
[26] MoSmiałowski, BaKopeć, i J 0Miehalikg Praca GIM0=>I => 1949 str®10
[27] LoGraf und Fahrnerg ZoMetallkunde® H®7 = Juli 1953, str®44o
[28] WoMoNikoforowa, A0W eRiabczenkow i NoAoReszetkinas VKlijanije korrozionaych sred na proeznost stalio
C3NIMASZ - too72 - 1955, str0580
[29] KłoLoLiehtman, P0A0Rebinder i G®YUKarpienkog Vflijanije powierchnostno «=> aktywnej sriody na procesy dieforma^
cji mietałłow => AN=SSSR = 1954o
[30] GoLoSzwarcs Isledowanije korrozii stati@zeski nagrużen- nyeh uglerodistych stalej w niekotorych agresimnych.
sriedach ® dyssertacja 1947, za p®34o
[31] G0L0Szware i M0M0Kristal8 Korrozija ehimiczeskoj apparatury =■ Maszgiz => 1958, str®58e
% sRädekerg Stahl u0Eisen© Te73, Nr 4 - 1953» s-fcr»485a RJJf. Par kins Stress Corrosion Cracking in Mild Steell in«W»D «Robertson »'Stress Corrosion Cracking and Embrit
tlement » 1956, stri,132e
MffiŚmiałowskis Pras© C-łównego Ins «Metalurgii 9 Ta3, Nr 1»
1951, str.17.
r
M.Smiałowski% Corrosion of Iron and Mild Stell in