Koncentracje antropogeniczne czy okruszcowanie As, Ba na obszarze bloku przedsudeckiego

munm SiOz (23~15%) H A1Z03 (11,40%) H nOBLIIUeBHOM CO~epmumH

Cao

(16,71°(0). 30JlLI JJIOCyBCmX yrneit nenOII.lIaBm, '1a.cTH11HO cpeAHennaBD. YXIl3LIB8IOT Ba TO 'pe3ym.TaTY HccnelloBaHHit B BhICOXOTeMnepaTypHOM MHXpocxone JIeima H nO~~T aBaJIH3h1 30n (4x>PM)'JIa TeitHe).

HCCJIe~oBa.B1Ul cnoco6HOCTH 30n X lWIaxOBaHHIO

(Ri) H ~eHHlO (Ro) TBep,ZI;JdX XOMnOHeHTOB t30na, IUJIax) B KaMepax TOJIm 06BapymIJIH O'leHb BhICOme nOXll3aTenH, MHOroIq>amo npeBh1IIIaJOlIlHe CT~PT­ Hhle 3Ba'lelllUl. B 'laCTH0CTH 3TO CBJJ33.HO C BhICOXHM CO~epJKaBHeM FeZ

0

3, MgO H Na2

0

B 3OJIax. YrJIeit Taxoro nma He cne~eT IIpHMemrn, B 3HepreTHlte, HecMOTpJl Ba xopoDIHe nOXll3aTenH XaJIOpHiHOCTH.

MAGDALENA J~CZMYK., WOJCIECH MARKOWSKI PaDstwowy Instytut Geologiczny, Warszawa

KONCENTRACJE ANTROPOGENICZNE CZY OKRUSZCOW ANIE

As,

Ba

NA OBSZARZE BLOKU PRZEDSUDECKIEGO

W rejonie Zlotego Stoku, w potokach Zloty Jar, Trujllca, Pusta i Kamieri.ica, wystwujll interesuj~ !con-centracje okruchowego lollingitu i barytu. Infonnacj~ t~ uzyskaliSmy w trakcie badania skladu mineralnego pro-bek pobranych do systematycznego zdj~cia szlichowegc Sudetow, prowadzonego od 1985 r. przez Zaklad Geo· logii Zloz Metali Panstwowego Instytutu Geologicznego (8). Byl to dla autorow fakt dose zaskakujllCY, ze wzgl~du na to, Ze M. Chorowska (3), prowadzllca zdj~e szlichowe w okolicach Zlotego Stoku, stwierdzila po zakonczeniu badarl, Ze nie widzi moZliwoSci rozszerzenia obszaru perspektywicznego dla okruszcowania arsenowego.

Probki do badan pobral zesp61 kierowany przez 1. Kanasiewicza. Oprobowano systematycznie koryta rzek, strumieni, ciekow wodnych i ciekow suchych, w od-stwach 250 - 300 m. Przygotowanie probek oraz analizy mineralogiczne pQ:eprowadzono wg metody podanej w pracy M. J~yk (7), z niewielkimi uzupelnieniami.

Oznaczenia ~ mineralow ci~h, w tyro. lollin-gitu i barytu, potwierdzono metodll analizy rentgeno-strukturalnej. Pomiary przeprowadzil R. Diduszko z OS-rodka Badan i Rozwoju Elektroniki ProZniowej w War-szawie na dyfr8ktometrze finny Siemens, typ D 500, z detektorem p61przewodnikowym Si(Li). Obrobk~ wid-ma oraz 8n~ fazowll wykonano na mikrokomputerze IBM PBj AT z pomOCll programu Diffract Analizy kontrolne As i Ba w koncentratach szlichowych wykona-no w

Zakladzie

Geochemii i Chemii Analitycznej Pad-stwowego Instytutu Geologicznego, stosujllC dla arsenu metod~ kolorymetryczno-ekstrakcyjnll. a dla barn - me-tod~

rentgenospektraInll-Zanalizowano sklad mineraIny probek pobranych w 4 potokach, zlokalizowanych po poludniowej i p6lnoc-nej stronie sudeckiego uskoku brzei:nego (ryc. 1). Potok Zloty Jar w cz~sci poludniowej przeplywa wzdIuZ strefy tektonicznej Zloty Stok - Skrzynka, zbudowanej z lup-kow, gnejsow, leptynitow, amfibolitow, wapieni krysta-licznych, skal wapienno-krzemianowych oraz granitoi-dow. Na polnoc od uskoku brze.znego, na obszarze bloku przedsudeckiego potok ten IllCzy si~ z potokiem Trujllca i podobnie jak dwa sllsiednie Pusta oraz Kamienica -wcina si~ w pliocetiskie piaski, iIy i Zwiry kwarcowe lub nadlegle Zwiry wysokiego zasypania ~az piaski i Zwiry tarasow zlodowacenia srodkowopolskiego

Omawiany obszar w ~sci poIudniowej obejmuje fragment strefy dyslokacyjnej Zloty Stok - Skrzynka, zwanej rownieZ strefll GOr Zlotych, wchod.zlt.cej w sklad

.UKD [553.497.1

+

553.689.2].08(234.57) p6lnocnej gal~ metamorfiku lIldecko-snie.znickiego. ZloZe arsenu w Zlotym Stoku wystwuje w ob~bie synklinorium Orlowca, zbudowanego z prekambryj~kich lupkow stronskich i gnejsow leptytowych. W.M. KowaI-ski (9) willZe okruszcowanie zloZa.As z hercyDskll intruzjll granitoidow klodzko-zlotostockich.

Na p61noc od wyrobisk kopaIni zaznacza si~ wyrainy prog morfologiczny 0 przebiegu WNW - £SE, oddziela-jllCY Sudety od ich przedgorza. Jest to linia sudeckiego uskoku brze.znego, ktora oddziela od siebie dwie jedno-stki morfostrukturalne: blok sudecki i blok przedsudecki. Amplituda uskoku w Gorach Zlotych, podana przez J. Oberca i potwierdzona przez S. Cwojdzinskiego (4), wynosi 280 - 300 m.

Dla p61nocnej ~ terenu badad, na obszarze bloku przedsudeckiego brak inform.acji 0 budowie geologicznej

morfologii i tektonice podloZa krystalicznego. Na mapie fotogeologicznej Sudetow, opracowanej przez J. BaZyti-skiego i in. (1) dla tego obszaru, przedstawiono bardzo interesujllCY obraz przebiegu lineamentow, wyznaczo-nych zarowno w zdj~ciu satelitamym, jak i radarowym. Obydwa rodzaje zdj~ potwierdzily obecnose sudeckiego uskoku brzemego 0 przebiegu WNW - ESE oraz uskoku

Radoch6w-Zloty Stok 0 kierunku NNE-SSW, od-powiadajllCCgo granicy litologicznej mi~ lupkami doli-ny Zlotego Stoku a gnejsami RadochOw - Homich-Hostic. Drugi uskok rownolegly do poprzedniego, wy-znaczony jedynie na zdj~ciu satelitarnym, pokrywa si~ ze wschodnill graniCll intruzji klodzko-zlotostockiej.

Poza lini~ sudeckiego uskoku brzei:nego przechodzi kilka drobnych fotolineamentow zaznaczonych na zdj~ ciu radarowym,lineament pokrywajllCY si~ z przebiegiem doliny potoku Kamienica, wyznaczony zdj~ciem sateH-tarnym, oraz zesp61 fotolineamentow 0 kierunku ENE- WSW, biegnllcych wzdluZ

linii

lllCZllCCj miejs-cowoSci Lasowka, Paczkow, Boleslawow i Niemojow. Fotolineament ten, 0 nieznanej genezie, jak okreslajll go autorzy mapy, przekraczajllC lini~ sudeckiego uskoku b:rzeZ:nego, zmienia kierunek na NE-SW i daIej biegnie rownolegIe do potoku Zloty Jar i Trujllca, a jednoczeSnie rozdziela w podloZu dwie jednostki geologiczne: synkli-norium Wzgorz Niemczadskich i struktury Wzgorz St:xn· tiDskich. Na drugiej, przygotowanej przez J. BaZydskiego i in.. (1) mapie fotogeologicznej (wersja B), lineament ten nie zostal oznaczony jako dyslokacja.

Wedlug najnowszej nie 0publikowanej mapy

Dok-o 1km L , . ' _ _ ....L.. _ _ .J'

Ryc. 1. KDncentracje IOllingitu i barytu

w

utworach a/JuwitiJnych rejonu Zlotego Stoku

1 - micjsce pobrania pr6bki szlichowej; zawartoSC lollingitu . w gfm3

: 2a - powyZej 200, 2b - od 101 do 200, le - od 10 do

l00,2d - poni2:ej 10,2e - Slady; zawartoliC barytu w gjm3: 3a '-powyi.ej SOO, 3b - od 101 do SOO, 3c ...,. od 10 do 100, 3d

-poni2:ej 10, 3e - Slady; zawartoSC zlota rodzimego: 4 - od 1 do 4 ziaren; proterozoik:: 5 - lupki blastomylonityczne, gnejsy biotytowe, Ieptynity, lupki mylonityczne, Iup.ki muskowitowe, amfiOOlity, wapienie krystaIiczne i skaly wapieDno-krzemiano-we, 6 - ·gncjsy plagioklazowo-mikrok.Iinowe (gncjsy haniackie); brOOn g6my: 7 - granity, granodioryty i inne granitoidy;

tI7.ecio~ neogen: 8 - jIy szarozieIone, piaski, jIy i Zwiry

kwarcowe, ily biaIe i rOZowe; czwarto~: 9 - Zwiry zasypania WY80kiego, piaski i

iwiry

taras6w z10d.0wacenia srodkowopol-skiego, glinypylasto-pi8szczyste :dodowacenia baltyckiego (wg Szczeg6lowej Mapy Geologicznej Sudet6w, ark. Kamienica, L.

...

~&

• 1 10 • • • • • 2

~.8

11 a b c d e

_ELJ7

. . . 3 - - - - 12 a b c d e

~

g...,_ 8

04

_._13

c::::J

9 .:.:..

UJ

14 a b

Sawickiego z 1956 r. oraz ark. Zloty Stok S. CwojdziDskiego

z 1974 r.~ fotolineamenty: 10 - wyzoaczone na zd.wa,acb

sateIitamycb i radarowycb, 11 - wyznaczone na zdj~cb

. satelitamycb, 12 - wyznaczone na zd~acb radarowycb

twg

Mapy Fotogeologiczncj Sudet6w w sltali 1:200000, J. BaZyti-skiego i in., 198~ 13 - granica panstwowa. 14 - koncentracje antropogeniczne .w doIinie Zlotego Potoku: a - ZuZlowiska.

b - s:damy anodowe i haldy barytu po przer6bce

Fig. 1. LOllingite and barite concentrations in al/u,ia/ deposits/rom Zloty Stok region

1 - slick sample location; lo1lingite content in gjm3_{: 2a - over}

200,2b - berween 101-200, 2c - between 10100, 2d

-lower 1O,2e - traces; barite content in gfm3: 3a - over SOO,

3b - between 101- 500, 3c - between 10-100, 3d - lower 10, 3e - traces; gold content betWeen 1-4 grains; Proterozoic: 5 -blastomylonitic shales, biotite gneisses, leptinite, mylonitic

sha-tora i in. (5~ przebieg lineament6w w w~Z1e tektonicmytq. Zlotego Stoku zostal przyj~ty w formie nieco zmienionej. Uskok Radoch6w-Zloty Stok nie"k.onczy si~ na sudec-kim uskoku brzeZnyIn, lecz biegniedalej w kierunku NNE i tu pokrywa si~ z

liIilil

wyznaczoIUt: przez potoki Zloty Jar i Tmj~ Jest to lineament potwierdzony badaniami geofizycznymi i ma charakter gI~kiego rozlamu.

Na za.bt.czonej mapie (~c. 1) podano zawartoSci 3 mineralow ci~ch w gfm probki wyjsciowej: lollin-gitu, barytu i zlota rodzimego.

LOIIingit - mineral frakcji niemagnetycznej wyst~u­ je w formie dobrze wyksztaiconych krysztalow lub niefo-remnych ziaren 0 granulacji od 0,2 do 2 mm. Na og61 napotykano w probkach ziama wydruzone, w formach kopertowych oraz gladkich lub prllZkowanych srupkow, zakonczonych dwuScianem" alho Scianami innych srup-k6w. Oznaczenie lollingitu potwierdzono ana.li7Jl fazowll, oraz mikroreakcjll, na As. W badanych koncentratachjest rowniez napotykany arsenopiryt, lecz w ilosciach tak Sladowych, iZ nie zostal wykryty ana.li7Jl rentgenostruk-turalnll- Mineral ten wyst~uje w zrostach z lollingitem lub w postaci wydluZonych oktaedrow pseudorombo-wyeh 0 eharakterystyemym zbruZdZeniu Scian.

Baryt - mineral frakcji niemagnetycznej 0 uziar-nieniu od 0,1 do 2,5 mm, wyst~ujll,Cy w formie tabliczek lub zbitych skupieri. Oznaczenia barytu potwierdzono ana.li7Jl rentgenostrukturalnll, oraz reakcjll, plomieniowll, na Ba ObecnoSt barytu w asocjacji z lollingitem w zloZu zlotostoekim nie byla notowana: przez takich polskich mineralogow,jak H. BudzyJiska (2) i W.M. Kowalski (9); jedynie w pracy H. Fiedlera (6) jest informacja 0 pojawie-niu ~ tego mineralu w mdzie, lecz w ilosciach sladowych.

"

Zloto

rodzime - wyst~uje w formie masywnych, plytkowych ziaren zlocistozOltych, rzadziej srebrzystych, owalnych 0 granulacji od 0,1 do 1,1 mm.

*

Probki sz1ichowe 0 najwi~kszej masie i najbardziej urozmaieonym. skladzie mineralnym pobrano w dolinie potok6w Zloty Jar i Tmjll,Ca.

Na podstawie skladu jakoSciowego koncentratow, autorzy podzielili mineraiy ci~e na 3 zespoly:

Zesp6ll - mineraly strefy okruszcowania. ZespOl ten zawiera mineraly kilku generacji wydzielone z ro:inotem-peraturowych roztworow hydrotermalnych. Obecny w sz1ichach lollingit, zdaniem A. Neuhausa (fide 9),

stanowi najstarsZll, generacj~ kmszcow; arsenopiryt, piryt, siarczki

eU,

ktorych obecnosc w zloZu potwierdzajll, wtome mineraly Cu w aluwiach, nale:iy zaliczyc do generacji mlodszej, natomiast galena i w~glany mialYby reprezentowac generacj~ najmlodsZll,. Autor nie wspomi-na wszakZe 0 obecnoSci w zloZu As innych niskotem-peraturowych mineralow, takich jak: baryt, fluoryt oraz licznyeh pierwotnych i wtomych mineralow olowiu,

les, muscovite shales, "amphibolitcs, crystalline limestones and siliceous-carbonate rocks, 6 - plagiocla8~-microcline gneisses (Hianiak gneisses); Upper Carboniferous: 7 - pure granites. granodiorites and other granitoids; Tertiary, Neogene: 8 -grye-green clays, sands, clays and quartz gravels, white and pink clays; Quaternary: 9 - bigh terrace gravels, sands and gravels of Baltic glaciation terraces (ace. L. Sawicki, 1965 and S. Cwojdml-ski, 1974); photolineaments: 10 - found on satelite and radar" "images, 11 - found on satelite images, 12 - found on radar images (ace. J. Baiyliski et al., 1986), 13 - national boundary, 14 - antropogenic concentrations in Zloty Stok valley: a

-cinder tip, b - anoda 80ams and bari.e dumps

oznaczonych przez nas w koncentratach. Wsrod nich wydzielono i potwierdzono analizll, fazowll= cemsyt, an-glesyt, tlenki Pb - mini~ i plattneryt oraz olow w formach kroplistyeh.

Autorzy postawili sobie pytanie, czy wymienione

w

tym zespole mineraly ci~ tworZll, koncentracje o charakterze antropogenicmym, ktore powstaly w"wyni-ku rozmywania ZuZlowisk, bald i szIa:mow poflotacyj-nych, usytuowanych po obydwu stro~h doliny Zloty Jar, czy tez chocby ~owo SlI: one odbiciem niskotem-peraturowej minera1izacji pietwotnej Ba - Pb?

Zesp6I 2 - mioeraly

skaIotwon7.e,

poboczne i

ak.-cesorycme, atimentowane

do

potokow z otaczaillCYeb

skal krystaIicznydl. Wsrod nieh najwi~kszy udzial majQ,: gm-naty, magnetyt, hematyt, amfibolc, staurolit, pirokseny oraz okmchy skai diopsydowo-forsterytowych. Mniej licznie wys~pujll,: ilmenit, epidot, jasne lyszczyki, mtyl, apatyt, turmalin, chloryt, andaluzyt, cyrkon i w~glany. W il08ciach sladowych napotykano: szelit, anataz, dysten, komnd, topaz, kasyteryt, monacyt, biotyt, syllimanit i spinele Mg. Wymienione w trzeciej gmpie mineraly mogl!, ~owo pochodzic z rozmycia utworow fluwio-glacjalnych.

Zesp6I 3 - skladnikl antropogeniczne. W sldad tej gmpy wchodzll,: Zu2:el magnetyczny, szmirgiel, ulamki polew i szkliwa, opilki metalicme, smt olowiany i in. Do tegQ samego zespolu nale:iy zaliczyc koncentracje okm-chowego bazaltu, oliwinu, pikotytu i ~sc magnetytu, tj. skladniki, ktore dostaly si~ do potokow z podsypki drogowej.

Rozmieszczenie w aluwiach wybranych mineralow ci~Zkich, reprezentujll,Cych wymienione zespoly paragene-tyczne, jest bardzo interesujllCC. Na rye. 2 przCdstawiono krzywe zawartoSci miIieral6w i skladnikow w probkach sz1ichowych, pdbranych wzdluZ 9 km odcinka potokow Zloty Jar, Trujll,Ca i Pusta. Mineraly skaiotworcze po-boczne i akcesoryme SlI: obecne we wszystkich koncen-tratach, ch06 w zmiennych iloSciach, podczas gdy minera-ly kruszcowe pojawiajll, si~ tylko w niektorych probkach,

w

~to ekstremalnie wysokich zawartoSciach, a w SlI:-siednich nie q w o,gole notowane.

Udzial mineraiow zespolu 1 ilustmjl!, krzywe lollin-gitu, barytu (tab.~ fluorytu i lll,cznie potraktowane mine-raly olowiu. Bardzo wysokie koncentracje lollingitu, si~gajllCC 4070 gfm3, stwierdzono w miejscu, gdzie potok

przeplywa przez teren zloZa As w sltSiedztwie sztolni Pawla, nas~e na odcinku 3 km zawartosc tego mineralu spada POnlzej 100 gjm3, aby za uskokiem

brzemym wzrOSDlI,C do 200 gjm3

, a w odlegloSci ok. 1 km

od uskoku nawet powy£ej 330 gfm3_{• Dalej} udziallollin-gitu wyraZrrle i gwaitoWnie spada.

Zupelnie odmienny jest obraz rozmieszczenia i udzia-ru barytu oraz Ruorytu w probkach szlichowych wzdluZ profilu tych samych potokow. W poludniowym odcinku potoku Zloty Jar barytu nie stwierdzono. Pojawia si~ on w aluwiach tuZ przed uskokiem brzemym w iloSciach poniZej 10 gjm3_{, a nast~pnie jego zawartosc rosnie, aby} w odlegl08ci ok. 2 km za uskokiem osi~lI,C maksymalnll wartosc

580

gfm3• Niekt6re probki 0 wysokich zawartos-ciach barytu odznaczaill, si~ rownieZ obecnoSclll fluorytu w iloSciach do 10 gfm . Zdaniem A. Wojciechowskiego, ktory zbierai informacje na temat 10ka1izacji i skladu mineralnego bald i zbiomikow poflotacyjnych w rejonie Zlotego Stoku, baryt okmchowy w aluwiach pochodzi z baldy zlokalizowanej przy lewym brzegu omawianego potoku.

BARYT I LOLLINGIT W UTWORACH ALUWIALNYCH REJONU Zl.OTEGO STOKU

Numer pr6bki Zawartosc w gfm3 aluwi6w Zawartosc w prob-cc szlichowej w ~o baryt ]oDingit Ba As

Potok Bialy Jar

K-0720 0,15

-

n.o. n.o.

K-0721

-

-

n.o. n.o.

K-0723

-

4068,2 n.o.

K-0724

-

2,0 n.o. n.o.

K-0725

-

SI. n.o. n.o.

K-0727 M.

-

n.o. n.o. K-0731 1,6 19,2 n.o. n.o. K-0733 3,4 177,6 0,60 9,6 K-0734 51,8 262,9 n.o. ok. 23 K-0735 317,5 22,0 13,1 n.o. K-0737 431,3 33,2 13,8 2,1 K-0739 586,6 SO,O 20,4 n.o. K-0741 206,8 18,8 6,9 n.o. K-0801 M. 92,5 n.o. 3,8 K-0809

-

97,5 D.O. 1,6 K-0811 2,6 2,6 n.o. n.o. K-0813 9/1 128,4 n.o. n.o. K-0816 40,5 261,9 1,2 12,2 K-0817 50,0 79,S 0,4 7,1 K-0818 102,0 335,9 2,9 12,2 K-0819 252,1 60,4 14,0 1,4 K-0821 465,8 90,2 16.4 3,1 Potok TrujQCa K-0745 229,6 51,8 n.o. 1,8 K-0826 0,6

-

D.O. n.o. K-0830 5,8 103,7 n.o. 5,0 Potok Pusta K-0746 992,0 162,6 8,3 . 2,8 K-0748

-

-

n.o. n.o. K-0751

-

-

n.o. n.o. K-0752 3,0

-

n.o. n.o. K-0776

-

-

n.o. n.o. K-0778 0,4

-

0,03 n.o. K-0831 71,6 5,6 3,5 n.o. K-0832 209,4 18,2 6,3 n.o. K-0833 16,4 23,3 n.o. n.o. K-0834 4,4 14,2 n.o. 1,9 K-0835 2,0 0,7 n.o. n.o. K-0836

-

-

n.o. n.o.

K-0838

-

SI. n.o. n.o.

K-0940

-

-

n.o. n.o.

K-0842

-

-

n.o. n.o.

K-0845 SI.

-

n.o. n.o.

K-0847

-

M. n.o. n.o. K-0849 0,2

-

n.o. n.o. K-0853

-

-

n.o. n.o· K-0855 S1.

-

n.o. n.o. K-0898

-

-

n.o. n.o. Potok Kamicnica K-0856 0,07 0,2 n.o. n.o. K-0858 0,7

-

0,01 0,01 K-0862 0,2 0,1 n.o. n.o.

K-0885

-

SI. n.o. n.o.

K-0886

-

-

n.o. n.o.

K-0887 SI. M. n.o. n.o.

K-0889 SI.

-

n.o. n.o.

K-0892 SI.

-

n.o. n.o.

K-0894

-

-

n.o. n.o.

- mineraly stref okruszcowanych,

- mineraly skalotworcze, poboczne i akoesoryczne pochodzQCC ze skal krystaIicznych Gor Zlotych,

~ sJdadniki antropogeniczne;

2) duZe nagromadzenia lollingitu, barytu, pirytu, ga-leny, tlenkow i w~g1anow Pb, fiuorytu oraz innych malo odpomych na wietrzeDie i dlugotrwaly transport minera-low m08ll pochodziC ~owo z licznych bald i

tuZ-lowisk, rozmieszczonych na

5,5

km

odcinku potoku Zloty Jar. Autorzy Die wykluczajll jednak istnienia w ob~bie

zlewni badanych potokow innych strefmineraIizacji poza

zoanym zlo:i.em. As, zlokaIizowanym w poIudniowej ~

obszaru badad;

3) w bezposrednim .edztwie zloia As w potoku Zloty Jar stwierdzono bardzo duZll anomaIi~ okruchowe-go lollingitu, ktoreokruchowe-go zawartose przekracza 4 kg/ml aluwiow. pozostale anomalie okruchowe wykryto na obszarze bloku przedsudeckiego:

- w potoku Zloty Jar, w odlegloSci

1-1,5

km.

na pOInoc od sudeckiego uskoku brzeZnego, wystwuje lollingit (ze sladowym udzialem arsenopirytu) w iloSci 330 g/m3

• Na tym samym odcinku potoku, chaC

przesu-ni~te w stosunku do poprzedniej anomaIii, wystwuje nagromadzenie galeny, wtomych mineralow Pb oraz kropJistego oIowiu w iloSci 550 g/ml. Ta anomaIia ma prawdopodobnie cbarakter antropogeniczny, ze wzgl~u

na bliskose bald i obecnose oIowiu, ktorego uZywano w proccsie metalurgicznym przy odzysku zlota z rudy As (11),

- w tym samym potoku, w odlegloSci ok. 2 km. od uskoku brzemego, cillSnie siC;; rozlegla anomaIia okrucho-wego barytu (do 580 g/ml), z fiuorytcm (do 10 g/ml). SIl<W!c z dlugoSci odcinka potoku, na ktorym kolejno pobrane probki Sll wzbogacone w baryt, trudno PrzyjllC,

~ mineral ten pochodzi jedynie z haldy. Baryt jest grubookruchowy, swieiy, wsp6lwystwuje z fiuorytem, siarczkami w typowym dla siebie zespole paragenetycz-nym, ·charakterystycznym dla niskotemperaturowej

mi-neraIizacji. Zdaniem autor6w, w tej anomaIii koncentra-cje antropogeniczne naloZyIy si~ na ·koncentracje natural-ne,

- w dolnym biegu potoku Pusta, w pobliZu miejs-cowoSci Blotnica. na 7S~metrowym odcinku, wys~puje

bogate nagromadzenie wszystkich wspomnianych wy7Ati mineralOw. Zawartose lollingitu sic;;ga 160 g/m3_,

bary-tu - lkg/ml.mineralowPb - SOg/m3,pirybary-tu200 g/ml

i fiuorytu 17 g/m3• Wyra-my wzrost u~aIu mineralow

skalotworczych w tych samych probkacb mo~ swiadczye o pIytk:im poIo~u zmineraIizowanych skal podloZa na tym obszarze. Z daIa od wszystkich bald i ZuZlowisk anomaIia wydaje siC;; bye prawdziwa i bardzo interesujfl(:8; 4) przebieg 1ineamentow na mapie fotogeologicznej

.oraz elementow tektonicznych na mapie geofizyczno--teledetekcyjnej wskazuje, i;e zjednej strony rejon Zlotego Stoku stanowi w~zeI tektoniczny, nzasadniajllCY obec-nose bogatej minera1izacji arsenowej. a z drugiej strony sugeruje moZliwose kontynuowania sic;; stref okruszcowa-nych w kierunku p6lnocnym, poza sudecki uskok brzei-ny, wzdJuZ slc;;bokiego·rozlamu

Vi

kierunku NNE-SSW, oddzielajQCCgo struktury Wzgoa StrzeliDskich od syn-klinorium Wzgorz NiemczaIiskich. Drogami roztworow

nio~ch mineralizacjc;; arsenoWIl w z10Zu zlotostockim

Sll zdaniem Z Mossoczego (10) qskoki rownolegle do sudeckiego uskoku' brzemego, 0 biegu WNW - WSE

i upadzie ku NNE, niskotemperaturowa natomiast mine-ra1izacja Ba - F z siarczkami Pb, Co, Fe i wc;;glanami jest prawdopodobnie

zwiIlzana

z dyslokacjami 0 kierunku NW - SE lub NNW -SSW, podobnie jak na obszarze ca.lych Sudetow. Taki kierunek na terenie badaIi ma uskok Radochow - Zloty Stok. Jest to lineament potwier-dzony badaniami geofizycznymi, 0 cbar8kterze ~bokie­

go rozlamu, ktory przechodzi na blok przedsudecki;

5) z1oto rodzime napotykano w nielicznycb pr6bkach pobranych w potokach Pusta i Kamienica w iloSci od 1 do 4 ziaren;

6) utwory aluwialne badanych potok6w SIlzanieczysz-czone w wysokim stopniu skJadnibmi antropogenicz.-nymi, hore stanowill od 2 do 125 g/ml. WSroo nich

sldadnikami bezspomymi Sll= ZuZeI magnetyczny, opiHd metalowe, srut oIowiany, ulamki polew, szmirgiel, ulamki

polew, szldo i in.;

7) w celu sprawdzenia perspektywicznoSci omawiane-go obszaru pod wzgl~dem okruszcowllPia AB i ewentual-nie Ba - F, naleZy;

- sprawdzic zasi~g i sklad mineralny hald zlo-kaJizowanych po obydwu stronach dolin Zlotego Poto-ku, Trujllcej i Pustej na odcinku 7 km od sudeckiego uskoku brzemego do Nysy Klodzkiej,

- zag~6 oprabowanie szlichowe w tych potokach do 100 ID,

- za pomOOl badaJi geofizycznych szczeg6l0wo przeSledziC hieg stref dyslokacyjnych, kt6re moglyby stanowic drogi migracji roztwor6w zmineralizowanych,

- w ~iedztwie maksymalnych okruchowych

kon-centracji lollingitu i barytu oprobowaC szlichowe takZe utwory piaszczysto-:iwirowe i piaszczysto-gliniaste

wyZ-szych taras6w.

LITERATURA

1. B a Z

y

n ski l., G ran i c z n y M., 0 b e r c

l .. W i I c z y

n

ski M.S. - Mapa Fotogeologicz-na Sudet6w. Wyd. Geol., 1986.

2. Bud

z

y n s k a H. - Arch. Miner., 1971 z.1-2 s. 29-74.

3. C h 0 row s k a M. - Kwart. Geol., 1961 nr 1 s. 39-54 . .

4. C w 0 j d z ins

k

i S. - Objasnienia do Szczeg6l0-wej mapy geologicznej Sudet6w. Arkusz Zloty Stok. 1:25000. Wyd. Geol., 1977.

5. D 0 k tar

s.,

G ran i c z n y M., K u c h a r-ski R. - Mapa liniowoSci element6w tektonicz-nych na podstawie analizy geofizyczno-teledetekcyj-nej, w skali 1:200000, arkusz Klodzko (w opracowa-niu).

6. Fie die r H. - Die Mineralien Schlesiens mit Bemcksichtung der angrenzenden Under. Breslau, 1863.

7. 1 ~ c z m y k M. - BiuL Inst oOOL, 1979 nr 3198.

75-155. .

8. K a n a s i e

w

i c z J., J ~ c z m y k M. et aL

-Projekt zdj~cia geochemicznego i szlichowego na arkuszu M-33-XVll Klodzko (woj. walbrzyskie,jele-niog6rskie, opolskie). Arch. PIG Warszawa, 1985.

9. K 0 w a 1 ski W.M. - Pr. Miner. Kom. Nauk Miner. PAN Oddz. w Krakowie. 1969 nr 16 s. 23 -42. 10. M 0 s s 0 c z y Z. - Sprawozdanie z badari. nad

budQWIl zl6z rod arsenowych w Zlotym Stoku. Arch. PIG Warszawa,· 1947.

11. D z i e k 0 n ski T. - Wydobywanie i metalurgia kruszc6w na Dolnym

SIIlSku

od

XIII

do poIowy

XX

. wieku. Ossolineum Wroclaw, 1972

SUMMARY

Mineralogical studies of concentrations from slick samples from Zloty Stok region argued high

accumula-tions of lollingite and barite in alluvial deposits from Zloty Jar, Truj~ and Pusta creeks.

Such detrital accumulation with associated pyrite, Duorite, galena, Pb oxides and carbonates could come partially from washed dumps and cinder tips of closed AB

mine in Zloty Stok. But without

detail

complex

ge0-logical, mineralogical and geophysical analysis could not

be excluded possibility of occurrence of other miner~

zones within drainage system of studied creeks, which may be fragments or continuous AB ore on the Fore--Sudetic Block.

PE310ME

MHHepanoI1£'iecme UCCJIe,ZJ;OBaBIIJI XO~empaTOB,

DOJIY'leBlllllX R3 06p~oB OT06pllJlBHX. B paioBe

3no-TOro Croxa ~ CHCTeMaTll'lCCXOH IDJIUXOBoii C':beMXII,

DOX33aJIH DpucyTCTBue BblCOmx HaXoDJIeHBii

JIeJIJIHII-ruTa U 6aPRTa B a.wnoBIDIX DOTOJ:OB lnOTY Rp, Tpye~ U I1YCTa.

Bwcome XOHI(e~ 3THX MBHep8JIOB, XOTOPLIM

COnyTCTByroT: DHpHT, Ifmy0PHT, raneHHT, omClILI U

xap-60HaThl CBlIHI.la, MOryT DpoBCXO,l(BTb 'laCTH'mO B3

p33-MLlBaHmI DOPO~ OTBaJIOB U OTBaJIOB IDJI8U

uepa-6OT8lOlI(erO py.ltHBXa ML1IDhJWlB 3JIOnDd CToxe. Be3 .D:eTaJILm.IX, XOMIIJIeJ:Cm.IX MllHepaJIOI1£'iecmx U

reoct>u-3lI'Iecmx HCCJIe.D:OBaHHii BeJIL3ll Bee Tan BCXJIIO'IIlTL

npHcyTCTBHJI B 6acceiHax UCCJIe.D:OBaHHloIX DOTOXOB

.npy-rux 30B 0pY.D:eHHJI, XOTOpwe MOryT 6LlTL

Dpo.D:OJDJ[e-HHeM MeCTopolK.D:emm MLmILJWl Ha TepPHTOPBH Dpe.D:-CY.D:eTCJ:oro 6JIoxa.

SYLWESTER SKOMPSKI

PaDstwowy Instytut Geologicmy, Warszawa

,

PLEJSTOCENSKIE

SLIMAKI

L\DOWE ZE STANOWISKA LUCZYCE K.

PRZEMYSLA

Odkryte przez W. Laskowskll-WysoczaIiskll stanowi-sko plejstoceD.sk:ich Slimakaw lll,dowych w Luczycach

naleZy" do nielicznych znalezisk tego typu w Karpatach. Stanowiska te skupione SIl .w dolinie Dunajca: w Kros-cienku, Szczawnicy, Naszacowicach i Podegrodziu koto Nowego SIlCZB- Nieliczny gatunkowo zesp6l8liinak6w (w sumie 7 gatunkaw) wystllPil tam w osadach

soliftukCY.i-. nych i deluwialnych. Lapidarnll ocen~ tego zespoIu

zawarto w syntetycznym opracowaniu malakofauny

Kar-pat ,Jest to fauna, ktara zasiedlala obszar Karpat

mm

564.3:551.793(438.242)

w surowych warunkach klimatycznych ostatniego gia:

cjalu i jego schylkowej fazy" (3, str. 190~

Podobne pod wzgl~em genetycznym stanowisko z ostatniego zlodowacenia znaleziono w osadach delu-wialnych w Osobnicy kolo Jasla (5), zawierajllCC obok gatunk6w llldowych, pojedyncze okazy Slimak6w wod-nych - Lymnaea truncatula (MiiIler) i Gyrau/us laevis (Alder).

NajbliZej Luczyc znajduje si~ mane stanowisko w