Aktualne zagadnienia geologii

(1)

.. - . . _,--, '· .. •

Nr l · PRZEGL-ĄD GEOLOGICZNY Str. 7

ANDRZEJ BOLEWSKI

Prezes . Centralnego . Urzędu Geologii .

AKTUALNE--ZAGADNIENIA GEOLOG.II

_·.G. EOJ,.O~~A w P?!sce. .Ludowej ~oże się

po-. szczy.c1c powaznym1 sukcesrum naukowy-mi. ,W stosunkowo. _krótkim okreśie wzrosły

ilO:.

ściowo i jakościowo kadry, nastąpił rozwój pla-.

cówe~ · naukowo-baaawc~ych. Osiągnięcia te w

·bardzo wieildm· skrÓcie .. _można przedstawić .;,·

w

sposób następujący: ·

l.·. geologiajest silnie reprezentowana w gro.:.

nie członków· Polskiej Akademii Nauk; _ · · ·2.

ge~lodzY

uzyskali wiele

państ

~ow

ycł~

na- .

gród naukowich; · · - · .. 3. parokrotnie powiększyła się ilcść _katedr

:i zakładów geologicznych w wyższych uczelniach, a. t~kże iloŚć profesorów· i

asy-stentów;

4. na kilku uczelniach wyższych zorganizo-. wa.no studia geologiczne, a

w

krakowskiej

Akademii Górniczo-Hutniczej już w ·r<;>lrtl 1946 utworzono os9bny Oddział_ Geolo~ ' :gi-czno:...Poszukiwawczy;

· 5. ·znacznie powiększyły się szeregi ·człon ków Folskiego Towarzystwa Geologiczri.e~ ·go, ~ ilość uczestników dorocznych· zjaz~ .

. dów geologicznych wzrosła wielokrotnie;

6. .

wielokrotnie też wzrosła ilość. wydaw-nictw .geO:logicznych stoją:cych na ogół na bardzo wy8o1dm poziomie;.

7. utworzono nowe przedsiębiorstwa. geolo-giczne; a PaństwoW'y Instytut Geologicz-ny i MtiZeum Ziemi uzyskały nowe siedzi- ·:

. by ora~ budżety w wysoltości -~ieznanej

w

okresie: nllędzywujennym; . . . 8. poszczególni geolodzy odnieśli pow~żne

!Sukcesy naukowe,· O<;lkryto nowe złoża wę

gla, ropy naftowej,· g.azu ziemnego, rud i surowców skalnych oraz soli.

. Mimo tych. licznych sukcesów i' osiągnięć,

· które geologię wysoko postawiły wśród ~uk

przyrtidniczych, ostatnie lata coraz' jaskrawiej

wykazyw1!-ły niedostatki i opóźnienia .w jej działalnbści. ·Niedociągnięcia . te - rzecz . godna . podkreślenia -- n;ie przejawicy się na ~aszezyz;.

nie krytyki i. dyskusji naukowej, lecz wystąpiły . na tle gospodarczego życia. kraju, bowiem· geo ..

. logia zbyt p()wolnie WyjaŚniała budowę złóż su-rowców mineralny-ch, a także zbyt słabO przy- .

ceyniała ·się do rozwoju inwestycji p:rzemysło:..

wych i komunikacyjnych. Tak więc

w

zakr~ie . -'badań niez-będnych dla rozwoju gospodarki. na-.

rodowej geologia pozostawała

· w

·tyle za szyb~ kim f wielostronnym rozwojem kl'aju. Zesta-. wieille pozyty:Wnych ocen naukówycl). z 'kryty-:

ką ,ze strony życia g<XSpodarczego wykazuje; ił!: naukowa krytyka była dla geologii pois'kiej po~

błażliwsza .aniżeli- sprawdżhm życia _p

rak

tycz.::.. nego. Wszystkie !bowiem 'sukcesy . i prze.jawy uznania dla twórczośCi geologicznej nie są w stanie zróvmoważyć · niedostatku -badań . geo-Jo.;. gicznych dla gospoda~i krajowej.

·--

·

Te dwa przeciw~tawne stwit~rdzenia · wykazu-:-'ją jasno, że

mirilo

deklarów:ania łą-czności nąu ki geelogicznęj z pra'ktyką, łączność ta ;nie jest w pełni- reali~owana, . jak_ róvmież,

ze

rozwój życia gospodarczego i jego potrzeb naukow)rch ·

w Polsce poszedł dalej, aniżeli rozwój ~uk ·ge.Ologicznych. Nastąjliłp.

ta-

·

dlatego, że.

gospo-dar~ . naszego . kraju opiera się na planowaniu . socjali:Styczn,ym; Zasięg, dokładnOŚć i skutecz-. ność-gospodarki planowej jest ·.wynikiem ścisło-·

ści '"ImSŻej wiedzy. Uznanie zasad· pia:rlowania · jako czynnika reg\llującego Tozw6j .gospodarki kraju 'jest -jednoczesnym stwierdzemem ko-nieczności coraz dQkładniejszego naukowego

je-go poz11awani;:t, cąraz silniejszego_rozwoju ·~au ki i coraz głębszego jej powiązania ..

z

życiem praktycznytri.. Nauka· wywodzi się z praktycz~ . nej działalnośCi cdowieka, naukę··z kolei wzbo- . gaca i. rozwija myśl ludzka po to, aby tę prak..; ·_ tyczrią działalność usprawnić. ··wyniki -badań

·naukowych 'są n;ijdokładniej sprawdżane

w

praktyce i nauka zriajd1:1je w niej najwdzięcz

·niejsze źródło nowych wskazań. To właśn'ie'.jes_t fundamentem wspaniałego . rozwoju i potęgi geolo·gii radzieckiej. . .

z

dwną możemy mówić · 6 . tradycjach geoto ..

(2)

. .

Str. 8 . PRZEGLĄD GEO~.OGICZNY . ·Nr

r

. .

Ignacego Domeyki, a ·.potem Stailisława · Zarę~z

neg9 i wiel1,1 innych, stojąc na "Wyżynach. ów-. . czesnej nauki; skutecznie służyła narodowi. ··

Trudny okres międzywojenny, ·gdy geologia

· polska była pozbawiana pOdstaw bytu, gdy za-równo produk~ja górJ?.icza, jak. i większe inw~·

. stycje przemysłowe i komunikacyjne ·byłyj;t;>d..:

porządkowane intere5o.m kapitału międzynaro-. do~ego, nie spowodował jej załamania dzięki .

postawie , zdecyuowanej większo~ci geologów.

Dziś, gdy ten.ciężkiokies maniy poza sobą,

mo-. żerny . zgódnie ż D8SZft łrł,\dycją wspaniale :roz~

wijać gęologię w- słtdbie kulttiry

i

·go9p«kłarąi

narodo~ej. . ··.:_

GŁĘBOKIE'

· i>rtemia~y

gospod~rcze,

które.

. przeżyw;:l nasz kraj od. ·paru lat, wielkie

inwestycje i w$l)8TI.iały rozwpj. produkcji

gór-.

n{czej . mają. doniosłe: .. znaczenie dla· rozwoju

. :.nauk geologicznych~ .Coraz. głębiej i. coraz wni-. ~iwiej ~ kraczając ·

w

przyrodę 'i podpor~ko-. wując· ją potr.zębom życiowym, coraz· dokład- .

niej poinajemy· jęj treść i prawa nią .rządzące. ·Im ·głębiej wnikamy w · skorupę ziemską· ·w związku z: robotami inwestycyjnymi i . eksPloa-tacyjnyn;ti1 tym·'bardzi~ wzrasta nasza wieclża

. gęologicz~;

··• Gdy· ~śtępne pozMnie geologiczne stwierdza

istnienie złoZa. kopaliny· użytecznej i

kwalifiku-'. 'je . je do eksplOatacji. gómi~ej, wiedża; nasza

. ~gl"anfcza· się do pgóhlydi óbs~rwacji. i zasadni-czych stwierdzen. ·

Gdy

·

nafo~ast . :wyrobiSka ·

górnicze opasZą złOże i zbliża się kr~ jego Ża~

. sobów·,- WÓWCżaS posiadają~ · górniczy' spraw-. · dżmn na.Sżych teoretycznych· wiadomośCi

o

żło

źu,'· ·posladaj'ąc .. nadto. boga~two o~i-wacji. w

Wy-robiSkach kOp&lruanych, wiemy o nim n wie..: Je więcej aniżeli ·!Przed. · ro~częCiem: jego'

e'ks-. ploatac]i. Robo~y górnicze prbwadzone w z!o-~~h-·i '!ch otócze:tliu są źródłem o wiei~. sciśiej-:

s~

ego

ppznari~

geológiczneg~

·

· ari~~li

.

;

wstępne

teo~etyczne docieka~ia. · ·" . .. . ·. . · .

Realizaćja wielkich inwestycji opieta się .~na ·badaniach geologicznyCh, wykonyW-~nych

.

w

za-. kresie · geologii inżynieryjnej i hydrogeo}Ógii.

Budownictwo . wymaga od. nas . nader -ścisłych . . badań, a jednocześnie dostarcza nam. wielkiego

bogac;twa S'.Żdegółowych materiałów~ ~est·to bo·~

daj· · najdoskonalsze . i najobfitSze ··źródło

wiado-. _mości ~ . niektó~ych zjawisiGich geologi~znych

właściwych czwal'Wrzędowi.. -Na odsłonięc~ch

' . .

· przy. pracach budowlanych najlepiej i najdo-kładniej . poznajemy ~ -np. zjawiska glacitekto-.

niczne, które w. innych warunkach

w.

żnac.mej

części uszły}?y ni:!Szej uwagi. Badania wykonaile

dla budowj · ~etio

.

między innymi U:możliwi~ją

· . dqkładniej~ze pozńanie szczegółów budowy geo:.:

logi.CZI)ej i stosun.]:{ów· hydrogeologicznych

tere-nu' warsiawy, anizeli wszystkie !poprzednie do-ciekania teor,ety<:zne nad czwartorzędem i ża-. ·

den z naszych geologów-nie jest w stanie bez

$pecj.al:nych ·

bad.aJi

sformuło~ać · tak ścislych

opinii; ]ak _' tego wymagają _. kon.Strtiktorzy Metra . _. _. _.,_,

-. Swoistą ~ęchą działalności .Państwowej służ- · by. geo·logiczrtej jest to; że jej praca jest pracą naukową. Praktycznym wnioskiem, a zarazem

najdokładniejszym sprawdzianem jej wartości jest produkcyjna działalność górnicza lub inży nierska dzW3.lność inwestycyjna. Między

teo·

. ri1ł geologicżną; a prilktyką górniczą lub

'Inwe--sty-cyjną_ -istnieje głęboki organiczny związek .

Natiki':goolOgiczD:e w · swoim r~zwoju i w sw.o-ich osiiłgnięciacli winnY . w-Yprzed:f;ać . i· ułatwiać prawidłowe planowanie, proje~towanie i reali-zowanie inwestycji i pr.odukcji górniczej. J ed-noc~eśnie nauki. geologicŻD.e winny w p~aktycz nej działainoset dokonywanej . w obrębie sko-rupy ziemskiej znajdować sprawdzian ·swoich

metod· L-wnioskÓw.· Z tego· t~ źródła .. winny

. czerpali ·t~atykę c)alszyc.h . badafi; . .Geol~gia .. . polska spełni Wtedy śwoje zadanie, skoro. -

pan-·stwo ludowe ·.będzie · mogło plaiwwo. rozw~iać · prOdukcję. górniczą bez oba-wy . niep.J;Zewidzii- . . nych trudności złożowych i· skoro będzie inÓŻ-'

.na r_ealizować. z~ierzenia inwestycyjne. ściśle według _- _~harmonogramów i _. _- w ramach _._. k~zto-

-·:rysów. · · ·

Znane są powszechnie wspaniałe· osiągnięcia geologii radzieckiej, która skutecinie .

zabe-zpie-cza !Prawidłowy tok realizowania wielkich ·

bu-d <JW

H

!komunizmu, np. kanału Wołga --'-.Don.

. Chwiia obecna· stawia geologię polską przed

podobnie trudnymi i wlelkimi zadanialili zwią- .· , zanymi Ż żagospodarowaniem nasżyćh rzek, ·

budową :ka:ha'łów żeglownych i wielkich hyd ro-elektro.wni. Jest rzeczą .oCzyWistą, że ·całe spo-· . ł~czeństwo oczekuje od.' nas dokładnego i

tet-r:ni'nowego wyk!onani,a tych zadań, Jest to nasz obowiązek wobec. narodu .

Wielki·koiyfeusz nauki J:

W-

STALIN

:

~

pod-stawowej'. pracy·;,o· ekonómicznych podstawach

socjalizmu.

w

.

4SRR" ·wykazał, że podstawo~e . . . · prawo--ekonbmicz.ne $Ócjallzi:ą.U· pOlega

na

(3)

za-Nr 1

···&-···· .... ·-····

pewniemu maksymalnego -·.zaspokojenia: stale

rosnących materi.ałnych i kultur.al.tiych potrzeb

społeczeństwa

na

dro'dze nieprzerwanego:-wZtO.:.

:stu·i doskonalenia :pródwkcjf ósiąganej ··najdo~

skonaJSzą · teehniką; · Sfórmułowanie ·

:

p{xistawO..i

·

wego; prawa-ekonomicznego socjalizmu posiada dla nas doniosłe :Zn.aczenie __:_ jest" dla

·nas

dto.~

gows~żeni, gdyż kxaj nas~ ·realizacją pla11ów wieloletnich posuwa się ku socjalizmow!. Z

pod-stawąwago. prawa ęk(Jnonliczrieg

0

.~ocja!.~mu wyn,ilta donioąłe zp.aczęnie geol_ogic_znego.po~na:-. nia. te1;enów ;z;an;1ierz~nych inwestycji _oraz -złóż kopalin użytecznycP, . jako- ~zynnika ,zał>ezpie;.,·

c~jącego- i umożliwiającego·. ;pl.cq:lowy -rozwój:' . inw-estycji j ;produkcji górniczej, nięz_bę,dn.ej ~

maksyr;DĄlnego

-

z

.

a.bązpi~zenia: ętale

_

:r~ących

·potrzeb _społeczeństwa. An.al.i.zując· d:ł;iąłanie te:-:· gci ,prawa, xnożn~ stwie~zić_ n_iedociągnięcia. p91-skiej geologii. A by . Je us_unąć,. _przeprowa~oną wiele Z:q)ian w .życiu ~geologicz;nym, :pńę~y in,.. nym;i powołano dQ .życia państwową słll.żąę-

g(!Q-logiczną, zref·ormo:wana,; stud.ia . geologic~nę ną ·

·wyższych uczelniach, następuje wiele in:I!ych:

p:rZęobrażeń

w

.życiu.geolqgiczn-ym.

Śtr.

g

· · Folska j~t 'kraj"em-:starego górnictwa i

sta-. ·rych

robót

-

geologi~oszuldwawezych. Stan poznania. prze:ważnej ·:części teren6~

niepolny-tych

płaszczem ·utworów czwartorz~dtl ,jest ·dość wysoki. Dlatego też'; praktycznie· rze'Cz biorąc,

ma2py

mał~ szanse osiągnięcia . .wybitpiej.s.zych . wyników dmgą p-J::zypadkowych odkryć oraz

po-prz~z ®,ał;mię. iridy.w:idualne, pozbawiche no-; wocz.esnego. wyposai;ep.ia _technicznego ..

Naczel-ną więc. <;echą badań :prQwadzonych p;rzez pań-. s.twową słuŻ:Qę. gęOlo~c:zną winna być zespołooo:.

W9ŚĆ. i W~póJpra(!a specjalistów Z "wielu dziedzin

· · .Q.auk ge_pjogicznych; _

·RożWóf •.dŻiałainości ·geologiczńe]

w

-

Polse&

mu8i zej&ć

.z

poszukiwań·-··przypadkowych ·Ocf.;.'

Jr:rYc-

·

·na

· tory

planowej· ·działalności .--}>adawczef;

w

ciągu długich wieków nagrómadzone zostały .

bogate materlały dotyczące budoviy 'geologicz ...

· riej"-kraju. -Wydarzenia_ dziejo:wei wielokrotn~

riiszczeni1~· nasżych ośrodków ··naukowych;·· bi;;.· bliotek; archiwów · i ·zbiorów -Spowodowało,·

· ze·

. zna-czna część ·dókumentów zebranych

w

daw-

·

rtyeh latach uległa zniszczeniu_ lub też ·

pozosta-ła.

w

-

·

unikatówych· ·egzemplarzach. ··_Mimo; to' iStnieją- dostatecznie . .szeroiąe. podstawy,

aby

·

W

.

PEŁNI wi~ąca- 'dla> państwowej · słuźby·:. m-Ożna ·,było· -priwidłowo zaplanować kierunki

-. geologicznej· w · Polsc~ ~·po-winna · byc

9y

"'

dah!iych badań geologiC'Znych: · ·

. J5elk __ t y·- .wa 'XIX ZJ·a.OO~· ·KPZR,: ie nileży' ;,kon- -- .,.,. ·, .-- ... ·- .- _., ... - -- ·. . -- .. · ·- :. . ranstwowa: służba -gealogiczria pow$tała w

centr~wać

.

Wysiłki ucżonycn

·w ki(minku-szyb·"

· połowie

· reailŻaCj1

P!aim (Hletniegc), tj.. w·

Ókr&-kiego -

rożwiap;ywania

·

nauk()WyCh .

:

·prÓbH~~ÓW

s_ie znacznego , zaawansowania . wielkich inwe-olbrzyp.llch zasobów ·naturalnych· naszego kra.:. . s(ycji oraz silnego 'napięcia produkcji górniczej. J'u" -(G_ • Ma_'le.nkow).. _{Dotychczas geologii polskiej}· _{brakło jedności,}

Musimy i w :naszym kraju pl()djąć ś.rrna-

.

zeŚpołowości i planowości w działaniu i dlatego

łe badlania :naukQ\IVe . pozbawion-e wszeJJltiJego aktualnym zadan'iem jest możliwie ·szybkie .i do-prymityW.Lzrii.ii: ·.· Smoo-: lńawet naszymr.t-·:-;o~a.-.::· ::·~ ::--~~ładne-~zjednoczenie::- \Wzystkidr-siłt. ·by· ~plano .. ··

. mami wchodzimy · w 'kręgi nader . specjaińej wym wysiłkiem wyrównać istniejące zaległości

i wąskiej tematyki ściśle naukowej, nie jest to .i nadążyć za dalszym planowym gospodarczym'

w Zasadzie ani.~łe ani&Zkodliwe--d.la całQksztal- '• i kulturalnym rozwojem' kraju . .

• l ,,: • " . J. . ·, ··. . . •.. . .• • . . •. ' . . .. . - .

tu n~szej działalności.' Istotilą wartość 'zar6wno·.- Jedną ~ trudności

w

·

tym· dŹiałaniu jest

spra-nauk~wą, jak 'i Ptaktyczną posmdają· np. ba~,;..: • ··--.w~'

.ltadr

geologicznych. :Mtisnny ~jednak zw_ ró-nia naif budową, fiści'/ tdślin -karbońsktch.-hib . ·cj:Ć: uwagę;'.

ze:

T.eorganizacja~.:WyZszego szkolni•

studia -nad ich ~rcx4tik~L. ·

Q:dy

Vt.yni.k.i_. tych _ . , -~o/<~ ~e9:1'9_gi~:znego?.' d.ą~_onąna

.

~

..

~51 r., u two-·

b~irdzo teore~znych daciękań ·z na'ijko~ą pre-- rienie dwóc:h wydziałów: i . dw~h- oddziałów

cy~j ą przekute "zóstailą:

w

·

metodę-identyfikacji .. -- · .: ·geólt>gicznycft

· :na

·

*§źszycłi \fc.iehiiach

w

War- .

pokładów węgła i; gdy :-takie, identyfikacje po;:--.·: ..

· szawie,

..

~ak.oWie~<-WrciCławiu,::i~~Gdąńsku,

licz-twierdzą roboty górnicze "w tych pold~ch ••.••. ; .. !ła:.~ek:n,;t~cła..:~l?:dy;~tp-}'V. -~- ~rak studiów,

-wtedy górnicy dostaną do ręki .precyzyjną broń a przede . wszystkim~ istnienie w większości

umożliwiającą dokhidne : ustaianl.e sz<Jzeg"6łó~ ośrodków wszystkich czterech· normalnych la t

budowy geologicznej 'terenów· 'ich : działa.lndś'cf. · ·::::.: st\ldiów zapowiada zmniejsŻenie się tych trud~

. Umo-żliwia im to bowiem pokonywanie piektó- noścf. · Jednodeśnie szkolnictwo . zawodowe

.rych

nieprze~dzianych trudności produkcyj- przygotowuje kadrę techniczną· w dwóch

(4)

Str. 10 llr 1

i w Krakoyłie. Już bieżący ·rok przyniesie paczą- tOO.aini ·pracy, zapewniającymi przy

oszczęd-tc..~k normalnego dopływu młodej kadry geolo-. · nych nakładach należytą obsługę życia

gospo-gicznej zarówno ze szkół wyższych, jak i ze pai'c.zęgo, metodami, stwarzającymi prawidłową

szkół .zawodowych. Dalsze lata będą stopniowo -PQdstawę dla geologicznych badań i dqciekań . ·

Zmn~jsza~ b_~!l!ki k.adroiWe. teor~tycznych. Dlatego też ·ceologia polska

mu-... Tak ~ię je(;inak składa, ż~ zbliżające się wy-

sf

możliwie szybko opracować i wp:rowadzić w

.. chQdzenie z

ilościowego

kryzysu kadrowego. nie .

życie ~:acjońalne

•etody masowych

ba~ń.

· rozwiązuje .całkowicie zagadnienia. Wyłania siE: ·. Aktualne· zadania geologii ·polskiej nie są

bo"o/ic~m probj~ jakości

kadr, .a przede

wszyst-

małe

.i

łatwe

do realizacji. Obiektywnie

można

kim zaga4nieQ.i.e ·nowocżesnych mętod: pracy wykazać, że PO&iadamy warunki umożliwiające geOlogów.

w

tym 'OStatnim zakresie posiadamy wykQnanie pilnych i ważnych zadań postawio-bpv.riem ·zaniedbania nie mniej~ze aniżeli w za- · nych przed gealogią polską. Konieczne ·jednak

kresie liczebności kadr: Na: ,Obecnym etapie · .. jest. planowe powiązanie działalności

Wszyst-j~dnyltl z zasadniczych żagacb:lień jest przeto kichjednostett i komórek organizacyjnych geo.,.

s.prawa · uporzą'dkowania metod pracy,

instruk-

.

logii, ·a także zespolenie wszystkich

pracowni-id"

i nonhy. "uchwah(Prezydh1m, Rządu, a nie kÓw nauki, jakimi" dysponuje kraj. Wartki

raz-wynikiem .normalnej działalności naukowej

m1-

.

wój życia Polski stwarza wielkie bogactwo

.za-

.

. .:;zych ins~tucji, zostałY IJ?Ołożone podwallny gadnień geologicznych, a zaraŻem zabezpieeza

pod.meto.dykę -badania zł6ż kopalin i ustalania środki, o jakich geologia

P.,lska

· w

innych ·

wa-iCh

-

zasobów .. Zagadnienie

to

wymaga ·.jednak runkach nie mogła marzyć. lm: silniej z tym. opracowania

szczegółowych

instrukcji

~raz

sze;,- .. . wartkbn .nurtem

.

życia

narodu

będdemy

zjed-~o'kiego ~pro\V~d~enia ·ich w życie. Nie uśtaic? nocze!P, im aktywniejsza będzie.· n~zą ~wa~a , ·

no ~oty_chczas metodyki pracy geologów w za- o· gospodąrczy i· kulturalny rozwój

społeczeń-k~ie sporząd,.zania map geologicznych oraz N · stwa, tym obfitsze będą lJlateriały i tem~tyka ..

. zakresie ·dokumentacji geologiCZ:ilej dla celów naszych badań~ tym wspanials~ będą naukowe

inwestycyjnyq~. Nied~tateczrtie

_

sprawnie tak-· i

prakty~zne

rezultaty na"szej

działalności~

.tym

że przeprowadza si~ bad~ hydrogealogiczri.e,. większe zdobęd7;ieniy zaszczyty naukowe, a ... co

od który<;h zależy żaopatrzeriie ·ludności i prze- najważniejsze Pobka przez osiągnięcia w

gór-my

s

iu

-

w

wodę~ .Ze. względu na generalną~-. ~ctwie. i prz6 szybsże realizowanie. vvil~lkich·

. dę oszczędności sił i środków, państwovia służ- inwestycji przekształci się w kraj bogaty. i no-oa:geoiogiczna musi działać nowoCzesnymi me- . wocześnie UP~emysłowiony.

. ' . . . . . . .

.. : ·. ::.:

. ·-t g-.

_

J~d~Oezmy

me

BiZy,

umaC?tiaj~

· ~nie

_

szeregi.Frontu>

Nał"od(:,wego

~ walce o pokój i Plan 6~tQtn~. Strzeżmy tej jedności P,.ze~ niecnymi

. .

' . ·knowaniami' wrogów tutrodu, bądźmy cżujni wobec podżegaczy

.

wojen*

. .

• nych ·i. Mjmitów i~perialistycinych, Ją;ór~ .... :szerzqe falsz i potwarz chcie~