L I D E R
PROMOCJA ZDROWIA, KULTURA ZDROWOTNA I FIZYCZNA
Numer 1. 2015 /289/
Kwestią dla mnie priorytetową jest ochrona zdrowia... jako główne cele w tym zakresie traktuję edukację zdrowotną oraz propagowanie profilaktyki... Beata Małecka-Libera, Pełnomocniczka Rządu ds. Ustawy o Zdrowiu Publicznym.
Lider jest wszędzie ! Właśnie specjalny wysłannik Lidera Adam Kin, przetestował i obfotografował osobiście nowootwarty Skate Park w podziemiach Stadionu Narodowego. Dodajmy, że kiedy wychodził pierwszy numer Lidera w 1991 roku, do narodzin Adama było jeszcze ponad pięć lat.
Ten numer Lidera – styczeń 2015, kolejny 289, otwiera 25 rok istnienia Lidera, trzeci rok jego edycji internetowej. Poświęcony on jest jak zawsze podstawowym problemom promocji zdrowia, kultury zdrowotnej i fizycznej. Chcemy, by był to rok konkretnych działań w tym zakresie. Oczekujemy, że tak będzie za sprawą Pani posłanki Beaty Małeckej - Libery, która została powołana na funkcję Pełnomocnika Rządu RP w Ministerstwie Zdrowia z zadaniem przyspieszenia prac nad Ustawą o Zdrowiu Publicznym. To bardzo dobra wiadomość - byłoby jednak konieczne,
aby nasze środowisko kultury fizycznej do tej pory nieobecne przy tych pracach, szybko zorganizowało się (może tworząc jakiś specjalny Think Tank) i wspierając Panią Pełnomocnik
zapewniło w przygotowywanej ustawie należne miejsce kulturze fizycznej. Chciałbym też zająć się obszerniej problemami starości. Sam coraz starszy coraz lepiej rozumiem problemy starych. W tym
Zbigniew Cendrowski
Drodzy czytelnicy
Na Nowy Rok dobra wiadomość –
pojawiły się szanse na
przyspieszenie prac nad Ustawą o
Zdrowiu Publicznym a tym samym
na właściwe i należne ulokowanie
kultury fizycznej w systemie
starań o zdrowie. Środowisko
nasze, zamiast kisić się we
własnym gronie powinno nie
czekając na zaproszenie, śmiało i
zdecydowanie nie tylko
zadeklarować swój udział w
pracach nad ustawą, ale
proponować konkretne
rozwiązania
Szanse te pojawiają się wraz z powołaniem, pani posłanki Beaty Małeckiej-Libery na stanowisko pełnomocnika pani Premier w resorcie zdrowia, z zadaniem przygotowania, przedstawienia i przeprowadzenia przez Sejm ustawy o zdrowiu publicznym. Ona sama powiedziała, że powołanie to rozumie jako wyzwanie do szerszego spojrzenia na zdrowie... Powiedziała też :
...Kwestią dla mnie priorytetową jest ochrona zdrowia... jako główne cele w tym zakresie traktuję edukację zdrowotną oraz propagowanie profilaktyki...
Wyraziła też nadzieję, że da sobie radę z zadaniem, jakim jest przygotowanie projektu, prace w Sejmie i wprowadzenie tej ustawy. Czasu nie ma zbyt wiele ...są bowiem plany i oczekiwania, (o czym mówi prof. Andrzej K. Fal), żeby ustawa zaczęła obowiązywać od 1 stycznia 2016 r.. ..Jest w tym duża logika ponieważ dokument ten będzie wspomagał m.in. realizację Narodowego Programu Zdrowia, którego kolejna edycja właśnie wtedy się rozpocznie...
W różnych dokumentach opisujących założenia do ustawy, a które już wielokrotnie prezentowałem na łamach Lidera, czytamy między innymi :
...Zakłada się, że istotą projektu ustawy o zdrowiu publicznym jest wprowadzenie zmian legislacyjnych i stworzenie prawnych warunków funkcjonowania zdrowia publicznego, wdrożenie i ustalenie kompetencji wszystkich podmiotów odpowiedzialnych za realizację zdrowia publicznego, w tym administracji publicznej, rządowej i samorządowej oraz podległych im instytucji zdrowia publicznego....
...Powinno to skutkować stworzeniem jednolitej i spójnej regulacji prawnej, obejmującej zakresem swojego obowiązywania szerokiego spektrum zagadnień dotyczących czynników warunkujących stan zdrowia populacji...
...Cele prozdrowotne zamierza się osiągnąć poprzez monitorowanie stanu zdrowia, promocję zdrowia poprzez tworzenie właściwych warunków społecznych dla udziału jednostki, grup, społecznych i państwa w kształtowaniu własnego zdrowia, inicjowanie przedsięwzięć promujących zdrowy styl życia, tworzenie warunków ułatwiających zachowania prozdrowotne, profilaktykę chorób oraz realizowanie programów zdrowotnych. W projektowanej ustawie zostaną zawarte regulacje odnoszące się do obowiązków władz publicznych oraz innych podmiotów, w zakresie wykonywania zadań dotyczących profilaktyki i edukacji zdrowotnej oraz promocji zdrowia ...
...Istotnym elementem projektowanej ustawy będzie edukacja zdrowotna, która stanie się niezbędnym elementem programów profilaktycznych i interwencyjnych mających na celu poprawę zdrowia społeczeństwa...
...Ustawa o systemie zdrowia publicznego ma zintegrować działania na rzecz zdrowia, prowadzone obecnie przez wiele instytucji, nie zawsze w sposób skoordynowany. W tej chwili część zadań spoczywa na samorządach, część na instytucjach państwowych, takich jak Ministerstwo Zdrowia, Narodowy Fundusz Zdrowia, czy Sanepid; są też instytucje zajmujące się pojedynczymi problemami, np. Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych...
...Projektowana ustawa umożliwić ma zintegrowanie wszystkich tego rodzaju działań, przyjmując zasadę oceny potrzeb zdrowotnych, stworzenia narodowego programu zdrowia, dopasowania działań z zakresu zdrowia publicznego do tworzonych równolegle programów wojewódzkich...
Zabierając głos na ten temat Prezydent RP Bronisław Komorowski powiedział :
"Nie mniej ważne od funkcjonowania służby zdrowia jest funkcjonowanie również szeroko pojętego zdrowia publicznego, czyli tego wszystkiego co wiąże się z profilaktyką promocją zdrowia, promocją zdrowego stylu życia, edukacją prozdrowotną tego wszystkiego co w moim przekonaniu powinno stanowić wspólny kompleks z propozycjami i założeniami szeroko zakrojonej reformy systemu opieki zdrowotnej" -.
Takie deklaracje i decyzja o przyspieszeniu prac nad ustawa o zdrowiu publicznym to alarm dla środowiska naukowego kultury fizycznej, które jakby nieco uśpione i rozbrojone prosportowym dryfem kultury fizycznej było nieobecne w ważnych debatach i stanowieniach systemu polityki społecznej i zdrowotnej. Wielokrotnie zwracałem uwagę na wielką nieobecność naszych przedstawicieli w pracach nad wieloma ważnymi strategicznymi pracami badawczymi i programującymi jak np. (NPOZ 2012 – 2020, Polska 2020, Polska 2030, Młodzież 2011, Młodzież 2014, Strategia zrównoważonego rozwoju do roku 2025 i wiele innych) gdzie ze świecą szukać nazwisk specjalistów z zakresu prozdrowotnych znaczeń aktywności fizycznej (a takich przecież mamy wielu). Jak z dużym przybliżeniem obliczyłem, nad dokumentami tymi pracowało ponad 2000 osób przedstawicieli różnych nauk o człowieku i ani jeden przedstawiciel kultury fizycznej.
Tak było i w pracach nad przygotowaniem ustawy o zdrowiu publicznym, w których zabrakło przedstawicieli naszego środowiska naukowego.
Trzeba więc pilnie, nie czekając aż nas zaproszą do stołu obrad – bo to, bez naszej inicjatywy może nie nastąpić - utworzyć silne lobby naszego środowiska
naukowego na rzecz takich rozwiązań prawnych i promocyjnych, które zapewnią kulturze fizycznej (kulturze zdrowotnej i fizycznej) należne miejsce w polityce zdrowotnej państwa i jego organów.
Być może należałoby promować rozwiązanie typu Think Tank – porozumienie poza strukturami i podziałami, ale zapewne z wykorzystaniem potencjału istniejących podmiotów – w szczególności właściwych Komitetów Polskiej Akademii Nauk, Akademie Wychowania Fizyczne, Polskie Towarzystwo Naukowe Kultury Fizycznej i Narodowe Centrum Badania Kondycji Fizycznej.
A jednak się kręci – Lider się kręci – 25 lat temu wyszedł pierwszy numer - ten jest 289 z kolei, 25 lat - to ćwierć wieku, zaczynaliśmy w wieku XX a już jest wiek XXI.A ja wciąż mam w sobie to co umiera ostatnie - czyli nadzieję, że jednak przyjdzie taki czas, gdy my ludzie kultury fizycznej potrafimy zrobić jakiś praktyczny użytek z wiedzy którą rozwijamy i staramy się krzewić – wiedzy, która dowodzi, że systematyczna aktywność fizyczna i racjonalny wysiłek to najlepsze remedium na powoli, ale systematycznie pogarszające się parametry zdrowotne społeczeństwa. Żadne najwspanialsze osiągnięcia medycyny (choćby : Religa, Skarżyński, Skalski, Tabakow) ani wielkie sukcesy sportowe (choćby : Radwańska, Stoch, Kowalczykowa, Bródka, siatkarze, lekkoatleci, nawet ostatnio piłkarze) nie przesłonią prawdy, że w tym o co nam chodzi sukcesy te, choć tak wspaniałe, mają znaczenie małe albo wcale. Tymczasem w ślad za postępem cywilizacyjnym, słabnie kondycja biologiczna narodu, rozwija się epidemia nadwagi i otyłości, utrwala się stan powszechnej hipokinezji a ponadto wskutek powszechnej lekomanii i nadużycia anytybiotyków pogarsza się kondycja immunologiczna i krzewią się choroby banalne. Sprawność służby zdrowia zaabsorbowanej leczeniem chorych maleje. Promocja zdrowia, profilaktyka i edukacja zdrowotna stanowią margines w działalności resortów edukacji, zdrowia, i sportu.
Zjawiska te w niedalekiej przyszłości, wskutek dobrze rozpoznanych procesów demograficznych położą się wielkim ciężarem na obecnie nieźle rozwijającej się gospodarce i na zasadzie sprzężenia zwrotnego mogą powodować dalsze niekorzystne zjawiska w obszarze zdrowia, a te z kolei ograniczać zdolność narodu do postępu. Na Nowy Rok wszyscy tradycyjnie życzyli sobie przede wszystkim zdrowia. Jednak życzenia te, wypowiadane chętnie i powszechnie – nic nie kosztują i mają małą zdolność sprawczą, nie wymagają żadnego działania. Tymczasem niezbędne zmiany w obszarze zdrowia można osiągnąć jedynie zdecydowanymi działaniami w zakresie edukacji, prawa i organizacji. Przede wszystkim należy zdecydowanie odrzucić szkodliwe neoliberalne koncepcje, że sprawy zdrowego stylu życia i sprawności fizycznej należą do sfery prywatnej i państwo zgodnie z fałszywie pojmowaną zasadą wolności nie powinno w te sprawy ingerować.
Powtórzę niektóre zapisywane w Liderach argumenty i rekomendacje wynikające głównie z prac nad Pomarańczową Księgą Promocji Zdrowia Kultury Zdrowotnej i Fizycznej :
- Coraz bardziej sieroce są, mimo istotnych wysiłków zapaleńców, problemy powszechnej edukacji zdrowotnej, promocji i profilaktyki, które odsyła się do sfery wolności i spraw prywatnych. Teza, że państwa nie obchodzi to co człowiek robi ze
swoim zdrowiem jest krótkowzroczna. Postępuje rozziew : edukacja to kształcenie
umysłu – już mniej wychowanie, medycyna to choroba,
klinika, farmacja, - i coraz mniej - spychane na obrzeża - profilaktyka i edukacja zdrowotna. Kultura fizyczna pozbywa się swego pierwszego członu – kultury. Nie da się tego załatać ideą olimpijską i powiem rzecz dla niektórych straszną – edukacja olimpijska to piękny ale boczny tor a sport to zdrowie – to fałszywy slogan.
- Przypomnijmy, że wielokrotnie wskazywaliśmy na konieczność strategicznych zmian w strukturze administracyjnej polegające na zapewnieniu należytej rangi w działaniu państwa problemom promocji zdrowia i szeroko rozumianej zintegrowanej polityki prozdrowotnej, w tym przywrócenie kulturze fizycznej jej właściwego znaczenia i miejsca w zespole środków wspomagania zdrowia.
- W analizowanych przez nas systemach edukacji, zdrowia i kultury fizycznej mamy do czynienia z postępującą skalą wyzwań cywilizacyjnych, trudności i specjalizacji, tak zresztą jak i winnych dziedzinach.:
- Edukacja musi nadążać za wyzwaniami nauki, dawać szanse talentom, przygotowywać kadry odkrywców i nadążających za postępami światowej nauki i techniki, mniej interesują ją (mimo deklaracji) wszyscy, nie daje sobie rady z podnoszeniem średniego poziomu, maleją jej funkcje wychowawcze i traktowanie edukacji jako źródło sukcesu życiowego.
- W systemie służby zdrowia mamy do czynienia z coraz bardziej złożonymi sprawami ściśle medycznymi (klinicznymi), opieką nad chorymi, szpitalnictwem, wyspecjalizowanymi procedurami, farmacją itp. coraz trudniej leczonymi chorobami i służba zdrowia nie ma czasu ani ochoty zajmować się człowiekiem zdrowym, aby nie chorował i nie pomnażał rosnącej armii ludzi starych i chorych – nadchodzącą i coraz bardziej widoczną klęskę medycyny i służby zdrowia. Różne podejmowane tu działania profilaktyczne mają charakter marginalny.
- Kultura fizyczna (ludzie i stworzony przez nich system i struktury) dość swawolnie, idąc po części za żądaniem mas udaje, że sport jaki lansują jest lekarstwem na hipokinezję. Ogromna większość potrzebujących ruchu, która sama z siebie, jakby chcieli niektórzy mało znający prawa społeczne,. po to najlepsze z lekarstw nie sięgnie.
- Podkreślaliśmy wielokrotnie, że konieczne są strategiczne zmiany w strukturze administracyjnej polegające na zapewnieniu należytej rangi w działaniu państwa problemom promocji zdrowia i szeroko rozumianej zintegrowanej polityki prozdrowotnej, w tym przywrócenie kulturze fizycznej jej właściwego znaczenia i miejsca w zespole środków wspomagania zdrowia. Obecnego usytuowanie w strukturze administracji państwowej działu kultura fizyczna nie można uznać za choćby poprawne, trudno też z tego usytuowania wywodzić jakieś ogólniejsze, poza sportowymi, powinności kultury fizycznej i jej miejsca w strategii budowania kondycji fizycznej człowieka.
-Należy, uznając że podstawowe możliwości tkwią w ustanowieniu nowoczesnego systemu edukacji położyć nacisk na wychowanie w zdrowiu i dla zdrowia od najmłodszych lat. To sprawa ważna dziś – kluczowa w niedalekiej przyszłości.
- Trzeba tak zreorganizować system kształcenia aby wszystkie działy administracji i gospodarki narodowej (przede wszystkim: edukacja, zdrowie, kultura fizyczna) wyposażyć w kadry posiadające wyspecjalizowaną wiedzę na temat zdrowego stylu życia i zapewnić możliwość efektywnego wykorzystania tej wiedzy i tych kadr w praktyce.
- Decyzje podjęte w tym zakresie powinny wyzwolić naszą praktykę z wąsko pojmowanych zadań resortowych i środowiskowych i zapewnić właściwą strukturę i system koordynacji działań, aby Narodowy Program Ochrony Zdrowia był planem zespolonych działań na rzecz promocji i profilaktyki zdrowia. Potrzebne są w tym zakresie zespolone działania teorii i praktyki.
- Wydaje się obecnie, że w odniesieniu do roli kultury fizycznej, prace nad Ustawą o zdrowiu publicznym zmierzają w słusznym kierunku naprawy błędu interpretacyjnego odnośnych przepisów konstytucyjnych w wyniku którego w sposób niewłaściwy wykorzystano dyspozycję artykułu 68 pkt 5 Konstytucji stanowiącego, że "Władze publiczne popierają rozwój kultury fizycznej, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży". Moim zdaniem złamano tu konstytucyjną zasadę nadrzędności i bezpośredniego stosowania. W sposób niezgodny z intencjami tego zapisu zrezygnowano bowiem z bezpośredniego określenia na czym ma polegać "popieranie rozwoju kultury fizycznej" do czego taki zapis zobowiązuje, poprzestając na bardzo szczegółowym regulowaniu spraw sportu. Przy okazji niejako dokonano dalszych nieuprawnionych zmian skreślając decyzją Sejmu (w wyniku poprawki senackiej) rehabilitację fizyczną. Była to próba ustawowego regulowania teorii kultury fizycznej, która jednoznacznie ustala, że częściami kultury fizycznej są wychowanie fizyczne, sport, rekreacja i rehabilitacja.. - Tak kategoryczne stawianie sprawy usprawiedliwia niekwestionowany już dziś przez nikogo w pełni udowodniony wpływ zachowań prozdrowotnych na długość życia w zdrowiu. Nie ulega też wątpliwości, że szeroko rozumiana profilaktyka zdrowotna, w tym aktywizacja fizyczna są jedynym ratunkiem dla pogłębiającej się zapaści służby zdrowia.
- Chcemy by był to rok konkretnych działań w tym zakresie. Powtórzę : Oczekujemy, że tak będzie za sprawą Pani posłanki Beaty Małeckej - Libery, która została powołana na funkcję Pełnomocnika Rządu RP w Ministerstwie Zdrowia z zadaniem przyspieszenia prac nad Ustawą o Zdrowiu Publicznym. To bardzo dobra wiadomość – powtarzam jednak - byłoby jednak konieczne, aby nasze środowisko kultury fizycznej do tej pory nieobecne przy tych pracach, szybko zorganizowało się (może tworząc jakiś specjalny Think Tank) i wspierając Panią Pełnomocnik zapewniło w przygotowywanej ustawie należne miejsce kulturze fizycznej. Będziemy pilnie obserwować rozwój wydarzeń w tej sprawie.
Lider3000@poczta.onet.pl Zbigniew Cendrowski www.lider.szs.pl Redaktor Naczelny
Spis treści :Lider 289 - Zbigniew Cendrowski
Prace nad Ustawą o Zdrowiu Publicznym nabierają tempa - Potrzebny Think Tank środowiska kultury fizycznej.
- Władza, przemoc, siła - wybór myśli.
- XX Tatrzańskie Sympozjum : Edukacja jutra prezentacja tomu V Od Uniwersytetu do starości. Aspekty edukacji osób dorosłych.
-Założenia długofalowej polityki senioralnej na lata 2014 – 2020.
-Krzysztof Męka
Zmiany w zakresie udziału Polaków w zajęciach rekreacyjnych oraz imprezach sportu powszechnego.
(Republikacja z tomu „Kultura fizyczna a zmiana społeczna, wyd. Salos 2014.)
- Bartosz Urbański
Oczekiwania studentów wobec nauczycieli akademickich.
-Zbigniew Cendrowski Rekomendacje książek
- Prozdrowotne wieści z różnych portali
Władza. Przemoc. Siła
Wybrane z książki „Szare Eminecje” Kerwina Swinta
1. Nie kwieciste przemówienia i większość głosów rozstrzygają najważniejsze sprawy.. ale żelazo i krew (Otto v. Bismarck ).
2. Silna organizacja może zdziałać więcej, niż tylko prowadzić wyborców do urn w dniu wyborów (J. Farley).
3. Pokażcie mi sześć linijek napisanych przez najbardziej uczciwego człowieka, a ja znajdę w nich powód, żeby go powiesić (Richelieu).
4. Jeżeli chcecie , aby Rzym był wieczny...to musimy mieć się na baczności przed własnymi namiętnościami (Cyceron).
5. Śmierć jest następstwem urodzenia ; ci, którzy sprawują władze nie powinni przetrwać utraty godności i panowania. (Teodora).
6. Nie bądź nigdy biedakiem. Ja zawsze byłem bogaty (Talleyrand).
7. Torowałem sobie drogę wśród tych , którzy chcieli mi przeszkodzić...niezadowoleni i ci, których uczucia zostały zranione, trafiali do Stalina.. (Trocki).
8. Władca nie powinien mieć innego celu, poza wojną...nie tylko służy panującym z urodzenia
ale i pomaga innym zdobyć władzę (
Machievelli).
9. Nie było już woli walki; przywódcy okazali się skorumpowani. Krótko mówiąc, nie miałem już nic do zrobienia (Che Ghievara).
10. Niech Neron (syn mój) nawet mnie zabije, byle tylko dostał cesarską koronę (Agrypina) .
XX Jubileuszowe Tatrzańskie Sympozjum Naukowe Edukacja Jutra.
Zakopane 23-24 czerwca 2014 r
Prezentacja zawartości tomu piątego – Od Uniwersytetu do starości. Aspekty
edukacji osób dorosłych.
Zgodnie z zapowiedzią kontynuuję prezentację dorobku Sympozjum. W tym numerze Lidera przypominam informacje ogólne oraz przedstawiam spis treści i wybrane fragmenty z tekstów tomu piątego.
Od Uniwersytetu do starości. Aspekty edukacji osób dorosłych.
Podobnie jak przy prezentacji tomów poprzednich przepraszam autorów, których fragmenty tekstu publikuję – za może niedość trafny wybór cytatów.
Oczywiście tylko lektura oryginałów (do czego zachęcam) może dać pełny obraz wiedzy zawartej w tej niezwykle interesującej publikacji. (Zbigniew Cendrowski)
Całość wydawnictwa to 6 tomów, 2000 stron, ponad 200 artykułów. Tematyka poszczególnych tomów :
1. XX LAT EDUKACJI JUTRA U STÓP GIEWONTU
2. OD TRADYCJI DO NOWOCZESNOŚCI. AKSJOLOGIA W EDUKACJI JUTRA 3. SYSTEMOWE ASPEKTY ORGANIZACJI SZKOLNICTWA W POLSCE
4. ASPEKTY EDUKACJI SZKOLNEJ
5. OD UNIWERSYTETU DO STAROŚCI. ASPEKTY EDUKACJI OSÓB DOROSŁYCH
6. EDUCATION OF TOMORROW. SINCE EDUCATION IN FAMILY TO SYSTEM ASPECT OD EDUCATION
SERIA: MONOGRAFIE EDUKACJA JUTRA ISBN: 978-83 61991-60-1 RADA NAUKOWA:
prof. dr hab. dr h.c. Kazimierz Denek - przewodniczący, dr hab. Władysława Łuszczuk - wiceprzewodnicząca, prof. dr hab. Ryszard Bera, prof. dr hab. Krystyna Duraj-Nowakowa, prof. dr hab. Ihor Dobryansky, prof. dr hab. Zenon Jasiński, prof. dr hab. Romuald Kalinowski, prof. dr hab. Wojciech Kojs, prof. dr hab. dr h.c. Zbigniew Kwieciński, prof. dr hab. dr h. c. Bronisław Marciniak, prof. dr hab. Janusz Mastalski, prof. dr hab. Tadeusz Maszczak, prof. dr hab. Juliusz Migasiewicz, prof. dr hab. Zbyszko Melosik, prof. dr hab. Katia Mitowa, prof. dr hab. Stanisław Palka, prof. dr hab. Ryszard Parzęcki, prof. dr hab. Józef Półturzycki, prof. dr hab. Andrzej Radziewicz -Winnicki, prof. dr hab. dr h.c. Bogusław Śliwerski, prof. dr hab. Kazimierz Wenta, prof. dr hab. Edward Włodarczyk, prof. dr hab. dr h.c. Mikola Zymomrya, prof. dr hab. Kazimierz Żegnałek, dr hab. Zygmunt Bąk, dr hab. Małgorzata Cywińska, dr hab. Jan Grzesiak, dr hab. Anna Karpińska, dr hab. Grzegorz Kiedrowicz, dr hab. Maria Kozielska, dr hab. Pola Kuleczka, dr hab. Janusz Morbitzer, dr hab. Ryszard Paczkowski, dr hab. Jadwiga Uchyła-Zroski, dr ]erzy Kopel, dr Janina Minkiewicz-Najtkowska, dr Aleksandra Kamińska.
RECENZENCI: prof. dr hab. Krystyna Duraj-Nowakowa dr hab. Jan Grzesiak Redakcja i korekta: Jacek Surzyn, Aleksandra Kamińska
Copyright by Wyższa Szkoła „Humanitas" w Sosnowcu ISBN: 978-83-61991-79-3
Wydawca: Oficyna Wydawnicza „Humanitas" ul. Kilińskiego 43 41-200 Sosnowiec
wydawnictwo@humanitas.edu.pl; dystrybucja@humanitas.edu.pl; www.humanitas.edu.pl Projekt okładki : Bartłomiej Dudek. W projekcie okładki wykorzystano zdjęcia autorstwa Jana Adama Malinowskiego przedstawiające : tom I – Widok na Kalatówki , tom II - widok na Giewont, tom III - widok na Świnicę, tom IV - widok na Kościelec, tom V - widok na Tatry z okolic Bukowiny Tatrzańskiej, tom VI – Rusinowa Polana
Wydanie I
Publikacja została dofinansowana przez:
Wyższą Szkołę Humanitas w Sosnowcu, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wyższą Szkołę Pedagogiki i Administracji im. Mieszka I w Poznaniu, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Uniwersytet Rzeszowski, Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Przyrodniczo -Humanistycznego w Siedlcach, Uniwersytet Opolski.
Sosnowiec 2014
Druk: Sowa Sp. z o.o. ul. Hrubieszowska 6a, 01-209 Warszawa www.sowadruk.pl Łamanie: Joanna Skorosz i Artur Bednarz
Edukacja Jutra
Od uniwersytetu do starości. Aspekty edukacji osób dorosłych
Spis treści
Wstęp
Jan Grzesiak
(prof. nadzw. dr hab. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu) Od uniwersytetu do starości - dyplom mobilizuje i wytycza drogę do
lepszego jutra 7 Część I. Jakość kształcenia, a wartości wynikające z idei uniwersytetu
Kazimierz Wenta
Parametryzacja szkoły wyższej a efekty kształcenia 23 Eugeniusz Kameduła
Niektóre problemy jakości kształcenia w edukacji jutra 35 Anna Sajdak
Miejsce dydaktyki ogólnej w przygotowaniu pedagogicznym
nauczycieli akademickich 47 Część II. Opinie studentów o edukacji w aspekcie kreacji ich przyszłości
Wdrażanie Krajowych Ram Kwalifikacji w odbiorze studentów 61 Karina Górska-Rożej, Anna Rożej
Reformowanie szkolnictwa wyższego w opinii studentów
studiów doktoranckich 73 Ewa Kraus
Osobowość nauczycieli akademickich wobec wyzwań cywilizacyjnych 83 Joanna Konaszewska
Wizje kariery zawodowej studentów kończących studia magisterskie
a ich poziom optymizmu 93 Ewa Augustyniak
Sylwetka absolwenta Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica
w Krakowie jako przejaw kultury organizacyjnej 107 Część III. Kształcenie zawodowe przyszłych nauczycieli
Kazimierz Żegnałek, Ewelina Gutkowska -Wyrzykowska
Kształcenie nauczycieli w nowej rzeczywistości edukacyjnej - oczekiwania
i realia 119 Janina Świrko-Pilipczuk
Zmiany w kształceniu pedagogicznym - świadomość ich założeń
i możliwych rezultatów 131 Barbara Grajdura
Potrzeba wartości a program kształcenia pedagogów w uczelni
niepublicznej 141 Część IV. Doskonalenie zawodowe nauczycieli i nauczycieli akademickich
Jolanta Szempruch
Kierunki zmian w doskonaleniu zawodowym nauczycieli 153 Julia Mianecka
Aktywizacja edukacyjna współczesnego nauczyciela 167 Karolina Zatoń
Problem samooceny nauczycieli akademickich 177
Część V. Kapitał ludzki a edukacja jutra. Aktualne
i perspektywiczne problemy edukacji prozawodowej i zawodowej
Zofia Remiszewska
Droga satysfakcji „na własną rękę" 189 Katarzyna Klimkowska
Edukacja do sukcesu narzędziem rozwoju kapitału ludzkiego 203 Jolanta Lenart
Niewydolność poradnictwa zawodowego i jego skutki.
Zapomniane doświadczenia z okresu Polski Ludowej 213 Monika Lewandowska, Izabela Korabiewska,
Anna Obszyńska-Litwiniec, Witold Rongies, Dariusz Białoszewski
Poziom wiedzy studentów fizjoterapii na temat ergonomii pracy 227 Część VI. Emigracja zarobkowa młodych Polaków i jej skutki
Ryszard Bera
Plany emigracji zarobkowej młodzieży kończącej studia wyższe
a ich nadzieja na sukces 239 Renata Franczak
Młodzi emigranci polscy o swoim zadowoleniu z życia 255 Część VII. Oświata w obliczu problemów osób starszych
Jerzy Potoczny
Wpływ andragogiki Europy Zachodniej i Ameryki Północnej na rozwój teorii i praktyki kształcenia dorosłych w Galicji na przełomie
XIX i XX wieku 267 Anna Kanios
Postawy osób starszych wobec własnej starości 279 Agnieszka Kozerska
Seniorzy w Polsce jako użytkownicy technologii
informacyjno-komunikacyjnych 289 Maria Królica
Edukacyjne oddziaływanie osób starszych na dzieci w wieku
Przedszkolnym - możliwości, zadania, formy działania 301
Fragmenty tekstów tomu V
Edukacja Jutra
Od Uniwersytetu do starości . Aspekty edukacji osób dorosłych
Jan Grzesiak
(prof. nadzw. dr hab. Uniwersytet. im. Adama Mickiewicza w Poznaniu) Wstęp
Od uniwersytetu do starości - dyplom mobilizuje i wytycza drogę do lepszego jutra
...Problematyka edukacji osób dorosłych znajduje swoje odzwierciedlenie w wielu opracowaniach naukowych i metodycznych. Niniejsza książka jest kolejną pozycją wydawniczą o dorosłym człowieku funkcjonującym w warunkach społeczeństwa wiedzy, przed którym współczesna rzeczywistość edukacyjna i społeczna wyznacza wciąż nowe wyzwania, zadania i społeczno-zawodowe role. Cokolwiek by nie pisać o założonych i rzeczywistych rolach każdego człowieka dorosłego wyznaczonych przez współczesne uwarunkowania edukacji uniwersyteckiej, nie można pominąć kategorialnie traktowanych kompetencji i odpowiedzialności nauczyciela akademickiego.
...W strukturze treści niniejszej książki wyróżnione zostały sekwencje problemowe w obszarze edukacji osób dorosłych w kontekście edukacji jutra od uniwersytetu do starości. Są to węzłowe zagadnienia stanowiące nie tyle o istocie, a o doniosłości i zadaniach edukacji dorosłych, a w tym także nauczycieli i nauczycieli akademickich. Jest to szczególnie wymowne podejście do problematyki przygotowania współczesnego absolwenta szkoły
wyższej ku temu, aby z dyplomem ukończenia tej szkoły dalej „iść w życie" i nie ustawać w pomnażaniu kompetencji nabytych w toku studiów. Funkcjonowanie dorosłego człowieka, a zwłaszcza nauczycieli i nauczycieli akademickich, nieustannie i nieuchronnie podlega społecznemu wartościowaniu i ocenie. W okresie dokonującej się transformacji w Europie i poza nią dość często, a może nawet zbyt często, spotykamy się z przejawami anomii w edu-kacji i w innych dziedzinach funkcjonowania społeczeństw. Potęguje się niepokojące zjawisko spadku poczucia wartości edukacji (i wartości norm stanowiących o wartości autorytetu jednostki oraz grup społecznych), a z innej strony narasta niepokojące zjawisko wypalania zawodowego ludzi pracy w wielu zawodach i specjalnościach. Te i inne mechanizmy, towarzyszące oddziaływaniom edukacyjnym każdej współczesnej szkoły i uczelni, nie mogą pozostawać obojętne nikomu, a tym bardziej w zakresie szeroko traktowanej edukacji jutra. ...Z punktu widzenia jakości i skuteczności oddziaływania pedagogicznego coraz większego znaczenia nabiera problematyka wartości wynikających z idei uniwersytetu, o czym stanowi lektura rozdziału pierwszego tej książki. Kompetencje i odpowiedzialność każdego nauczyciela zatrudnionego w uniwersytecie obejmują nieustanne i świadome uczestnictwo w ewaluacji jako specyficznej analizy wartości, wymagającej od niego gruntownych kompetencji w dokonywaniu samokontroli, autokorekty i samooceny, a także kontroli i oceny skuteczności oddziaływań edukacyjnych pod kątem przygotowania absolwentów w takim stopniu, aby byli w stanie sprostać realizacji wielorakich zadań wyłaniających się na co dzień w życiu zawodowym, społecznym czy osobistym i rodzinnym. Jednym z uwarunkowań skutecznej działalności uniwersytetu jest niezwykle gruntowne kształcenie i doskonalenie zawodowe nauczycieli oraz nauczycieli akademickich, wyrażające się wymiernymi efektami rzeczywistych kompetencji w kategoriach wiedzy, umiejętności oraz odpowiedzialnych zachowań (jako kompetencji społecznych). Pociąga to za sobą konieczność proporcjonalnie wyważonego akcentowania powinności uczących się podmiotów i sterowania procesami edukacyjnymi nastawionych na człowieka i uzyskiwanie przez niego wymiernych efektów w sferze kompetencji społecznych oraz kompetencji realizacyjnych i kompetencji wiedzotwórczych. Rozwinięcie poruszanych tutaj wątków znajduje się w rozdziałach tej książki poświęconych kształceniu zawodowemu przyszłych nauczycieli, a także doskonaleniu zawodowemu nauczycieli i nauczycieli akademickich.
W okresie transformacji ku społeczeństwu wiedzy przed każdym studentem, przed każdym uczniem, a tym bardziej przed każdym nauczycielem (i nauczycielem nauczycieli) coraz większego znaczenia nabierają kompetencje praktyczne polegające na dostosowywaniu się do zadań i sytuacji najpierw edukacyjnych, a w późniejszym okresie do wielorakich ról i zadań społeczno-zawodowych. Dostosowywanie w edukacji uniwersyteckiej, a także w pouniwersyteckiej edukacji osób dorosłych, wymaga jak najbardziej zupełnego „ożywiania" i upodmiotawiania procesu kształcenia poprzez konstruowanie nowych (najczęściej poza-podręcznikowych) składników procesów edukacyjnych - z uwzględnianiem integracji kształcenia teoretycznego z kształceniem praktycznym. W każdym przypadku wiedza znajduje swoje potwierdzenie w praktyce życia codziennego i z niej czerpie też źródła dla dalszego rozwoju nauki w ogóle. I stąd też kształcenie uniwersyteckie winno sprzyjać każdemu studentowi w poznawaniu prawd naukowych w poczuciu ich pełnej przydatności w praktyce zawodowej i w praktyce funkcjonowania społecznego po ukończeniu studiów - przez całe dorosłe życie. Kategoria mądrości, odnoszona nie tylko do wiedzy, ale również do sfery instrumentalnej oraz do sfery zachowań społecznych, będzie obdarzona uznaniem i wartościowaniem pozytywnym po stronie studentów tylko wówczas, gdy będzie zarazem obdarzona poczuciem jej przydatności utylitarnej w kontekście potrzeb indywidualnych i społecznych w obliczu przyszłych ról zawodowych. Stąd też szczególnej wartości i wymowy społecznej należy upatrywać w opiniach studentów o korzyściach wynikających ze
studiowania, o czym można się przekonać po zapoznaniu się z treścią rozdziału zatytułowanego „Opinie studentów o edukacji w aspekcie kreacji ich przyszłości".
Kształcenie uniwersyteckie nie kończy się w momencie uzyskania dyplomu ukończenia studiów - to oczywiste. Nasuwa się jednak pytanie, i poniekąd wątpliwość, w jakim stopniu dyplom uniwersytecki motywuje i inspiruje absolwenta uniwersytetu do refleksyjnego wzbogacania nabytych kompetencji w kategoriach wiedza - sprawności - wartości? Wszelkie przypuszczenia pod tym względem mogą mieć różnorakie przejawy i wskaźniki faktycznych zachowań absolwentów w różnych okresach ich aktywności zawodowej w kontekście kompetencji ukształtowanych w toku studiów uniwersyteckich. Jeśli wartość dyplomu będzie utożsamiana z refleksyjną dążnością danego absolwenta do jego wyższej doskonałości we wszystkich sferach kategorialnych kompetencji, wówczas można stwierdzić, że ta rzesza absolwentów będzie stanowić wysokojakościowy kapitał ludzki. Stąd też kompetentni i odpowiedzialni nauczyciele i nauczyciele akademiccy (a tym bardziej nauczyciele nauczycieli) nieuchronnie coraz wyraźniej podporządkowywani są stosowaniu procedur ewaluacyjnych, wymagających od nich samodzielności w podejmowaniu autonomicznych decyzji, a które mają wszystkie podmioty uczestniczące w edukacji prowadzić do ich pełnej satysfakcji. Metodyka ewaluacji uzyskiwanych efektów we współczesnej szkole i w szkole wyższej nabiera i będzie nabierać coraz większego znaczenia w kontekście konstruowania i stosowania narzędzi pomiaru dydaktycznego.
Ukierunkowanie procedury konstruowania (projektowania) dydaktycznego na uzyskiwanie jak najwyższego stopnia zgodności między zakładanymi a uzyskiwanymi efektami procesu kształcenia po stronie każdego studenta wymaga konsekwentnego respektowania psychopedagogicznych zasad diagnostyki edukacyjnej. Problematyka kapitału ludzkiego w kontekście edukacji jutra, a także problematyka edukacji prozawodowej (i zawodowej) oraz oświaty w obliczu problemów osób starszych, została bardziej szczegółowo rozpatrzona przez grupę kompetentnych współautorów w trzech ostatnich rozdziałach tejże książki.
W poszukiwaniu dróg ku wyższej jakości w edukacji jutra konieczne okazuje się prowadzenie szerzej zakrojonych badań dydaktycznych (w tym diagnostycznych i eksperymentalnych), które wymagają ewaluacji uzyskiwanych efektów kształcenia. Można to odnieść między innymi do prowadzenia badań eksperymentalnych podczas pisania prac magisterskich. Jest to niezwykle odpowiedzialne zadanie, jakie może być stawiane przed dydaktyką szkoły wyższej. Z drugiej jednak strony wszystkich nauczycieli i nauczycieli akademickich, a także studentów należy i wspierać i wspomagać w ich codziennych poczynaniach edukacyjnych na zasadzie wzajemności. Nie będzie to możliwe - jeśli dydaktyka wyższej szkoły w istocie nie będzie we własnym zakresie stanowić o tożsamości dydaktyki jako wiodącej subdyscypliny pedagogiki, integralnie powiązanej z dydaktykami szczegółowymi oraz wielorakimi formami praktyki zawodowej.
Dydaktyka ogólna, jako przedmiot studiów pedagogicznych, winna stanowić szczególnie gruntowną bazę teoriopoznawczą i zarazem utylitarną dla kształtowania kompetencji studentów w obszarze metodyki postępowania pedagogicznego z uwzględnieniem specyfiki przedmiotu i szczebla edukacji. Zależy to w głównej mierze zarówno od nauczycieli prowadzących zajęcia z dydaktyki, jak również od nauczycieli-metodyków, między którymi winna występować zacieśniona współpraca i korelacja.
Studia źródeł z zakresu dydaktyki wyższej szkoły stanowią szczególną kanwę naukową do dyskursów i medytacji o tym:
• co zmieniło się w minionym okresie w różnych obszarach edukacji pod wpływem postępowania metodycznego nauczyciela - zarówno w odniesieniu do teorii, jak i do praktyki szkolnej; a także o tym
• co należy zmieniać nadal, aby następował niewątpliwy postęp pedagogiczny jako środek i zarazem jako wyznacznik poprawy jakości kształcenia w ogóle.
Prezentuję bowiem pogląd, że kontynuowanie dyskursów dydaktycznych oraz upowszechnianie dobrych wydawnictw wśród nauczycieli i studentów jest nieodzowne dla dalszego postępu pedagogicznego na co dzień we wszystkich polskich szkołach i uczelniach już od dzisiaj.
Poczynione, z konieczności zwięzłe, rozważania o charakterze teoretyczno-praktycznym wskazują na konieczność konstruktywnego spojrzenia na kompetencje współczesnego nauczyciela akademickiego z punktu widzenia absolwenta uniwersytetu - jako człowieka w roli przewodnika siebie i drugich w przestrzeniach niezbędnych i uznawanych przez podmiot wartości, umiejętności oraz wiedzy. Nie zapominamy przy tym o mechanizmach samokontroli, autokorekty i samooceny zarówno po stronie nauczyciela, jak i po stronie studentów.
Na zakończenie przedmowy do niniejszej wartościowej książki o problematyce dydaktyki wyższej szkoły - w wymiarze edukacji jutra - należy podkreślić to, że rzeczywista poprawa jakości kształcenia uniwersyteckiego „na całe życie i do starości" ma wymiar wielopodmiotowy i wielozadaniowy, a troska o dobre imię edukacji wymaga rzeczywistego i profesjonalnego działania zbiorowego wszystkich bez wyjątku nauczycieli akademickich oraz władz uniwersytetu. Z przekonaniem stwierdzam, że lektura tej książki skłoni czytelników, nie tylko nauczycieli i nauczycieli akademickich, ale również studentów, a zwłaszcza studentów przygotowujących się do pracy w zawodzie nauczyciela, do konstruktywnych refleksji niezbędnych do ciągłego i jak najbardziej adekwatnego, a zarazem skutecznego dostosowywania się przez całe życie na linii od uniwersytetu do życia w społeczeństwie starszych i najstarszych, ale wciąż potrzebnych jednostek...
Część I . Jakość kształcenia , a wartości wynikające z idei uniwersytetu
Kazimierz Wenta
(prof. dr hab. Wyższa Szkoła Pedagogiczna TWP w Szczecinie) Parametryzacja szkoły wyższej a efekty kształcenia
„Istota wiedzy polega na tym, by posiadając ją korzystać z niej". (Konfucjusz )
Słowa kluczowe: parametryzacja szkół wyższych, efektywność akademickiego kształcenia
Streszczenie: Ocena jednostek naukowo-dydaktycznych w uczelniach wyższych jest trudna, zwłaszcza gdy tzw. parametry dotyczące sukcesów naukowych, korespondujących z zasadami finansowania nauki budzą zarówno zainteresowanie, jak i zatroskanie. W naukach humanistycznych i społecznych natrafia się na istotne przeszkody, ponieważ uwzględnia się m.in. i) osiągnięcia naukowe i twórcze, w tym publikacje w czasopismach oraz monografie; 2) potencjał naukowy, tzn. posiadane uprawnienia do nadawania stopni naukowych i zdobywanie tytułów i stopni naukowych, parametry dotyczące rozwoju kadr naukowych, udział w życiu naukowym; 3) efekty materialnej działalności naukowej; 4) efekty niematerialnej działalności naukowej. Związki przyczynowo-skutkowe w postaci wpływu uzyskanego przez jednostkę naukową, przede wszystkim pedagogiczną, a jakością kierunkowego kształcenia najczęściej są uwarunkowane przez selekcję w trakcie naboru studentów oraz ich uczestnictwo w badaniach naukowych.
...Jubileusz związany z XX Tatrzańskim Sympozjum Naukowym „Edukacja jutra" skłania nie tylko do zadumy nad meritum dociekanej problematyki dotyczącej nauki o edukacji, ale także do retrospekcji nad własnym rozwojem w służbie dla najszerzej rozumianego wychowania dla wspólnego dobra. W pokłosie takich przemyśleń, nacechowanych zarówno nadziejami, jak i zwątpieniami związanymi z plejadą wartości, które mogłyby wzbogacić człowieka - ludzi żądnych wiedzy, m.in. w sferze pożądanego dobrostanu w życiu społecznym i gospodarczym, nasuwa się wiele pedagogicznych pytań...
...Wybór tematu rozważań, dotyczący parametryzacji szkoły wyższej w kontekście do efektów kształcenia, ma intencjonalny charakter i koresponduje z ważnym nurtem własnego rozwoju naukowego związanego z pedagogiką szkoły wyższej, głównie z pedeutologią akademicką. Argumenty uzasadniające wybrany temat o szkole wyższej wynikają stąd, gdyż z jednej strony analizuje się wybrane merytoryczne wątki dotyczące oceny uczelni jako instytucji zajmującej się nauką i edukacją, które zasadzają się na przeświadczeniu o istnieniu funkcjonalnej sprzeczności pomiędzy interesami kadry naukowo-dydaktycznej a studentami. Z drugiej strony nasuwa się potrzeba wyrażenia niepokoju względem bardzo dużej liczby szkół wyższych w Polsce, które funkcjonują na zróżnicowanych zasadach jako uczelnie publiczne i niepubliczne... Dlatego niniejszy temat ujmuje się w relacjach dopełniających się i zarazem przeciwstawnych sądów dotyczących konfliktowych interesów nauczycieli akademickich. Wynikają one głównie z zasad funkcjonujących zobowiązań w zakresie jednostkowego rozwoju naukowego w postaci zdobywania kolejnych stopni i tytułów naukowych, które korespondują z uczelnianymi wskaźnikami ocen parametryzacji. Jednocześnie wiąże się to z ocenianiem uczelni i zatrudnionych w niej pracowników naukowo-dydaktycznych z punktu widzenia realizacji „Ram Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego"' zarysowujących efekty kształcenia na poziomie wyższym, uwzględniając przede wszystkim potrzeby rynku pracy, który nie jest przygotowany na masowy napływ absolwentów...
...W obecnej systematyce obszarów, dziedzin i dyscyplin naukowych (od 1 października 2011 r.) pedagogika występuje w obszarze nauk społecznych wśród takich dziedzin nauk społecznych, jak nauki o bezpieczeństwie, nauki o obronności, nauki o mediach, nauki o polityce, nauki o polityce publicznej, nauki o poznaniu i komunikacji społecznej, psychologia i socjologia...
...Wynika stąd, że w naukach pedagogicznych mamy do czynienia z daleko idącym zróżnicowaniem w ich podziale pod względem merytoryczno-metodologicznym. W związku z tym, tym większa jest trudność w procesie parametryzacji w sytuacji, gdy dana subdyscyplina (subdyscypliny), która w dawnej klasyfikacji wydawała się nawet bardziej przejrzysta, wyraźnie jest zróżnicowana w swym nazewnictwie jako kierunek studiów, dostosowany do potrzeb promocyjnych na rynku edukacyjnym w uczelni publicznej lub niepublicznej...
...Dociekania nad parametryzacją szkoły wyższej, gdzie przede wszystkim występują placówki naukowo-dydaktyczne, rzadko naukowo-badawcze, które np. zajmują się najszerzej rozumianą teoretyczno-praktyczną pedagogiką, wskazują, iż mamy do czynienia z konfrontacją, zwłaszcza na linii gorących sprzeczności pomiędzy działalnością badawczą a dydaktyczną, ponieważ przedmiot badań nie zawsze koresponduje z programem kształcenia..
Dlatego na ogół natrafia się na wyraźne utrudnienia na drodze poszukiwania tzw. związków przyczynowo skutkowych jako efektów wzajemnych oddziaływań pomiędzy kategorią uczelnianej jednostki, gdy najczęściej jest to wydział, a jakością kształcenia na zróżnicowanych kierunkach studiów. Kultywowanie idei jedności badań naukowych, kształcenia i wychowania studentów ujawniło już dawniej istotne obawy, gdy jeszcze nie występowała masowość edukacji na poziomie wyższym. Otóż już w latach osiemdziesiątych XX wieku wyrażał je Alain Touraine, który stwierdzał, że wytwarzanie, reprodukcja i stosowanie wiedzy rozdzielają
się w sferze funkcjonowania szkół wyższych na potrzeby w zakresie badań, kształcenia ogólnego i zawodowego i są one coraz trudniejsze do połączenia...
...Analizując dawne źródła dotyczące efektywności kształcenia, w kontekście do kry-zysowych zjawisk ekonomiczno-gospodarczych i edukacyjnych, jakie mają miejsce w drugim dziesięcioleciu XXI wieku, należy jednak wspomnieć o ujęciu ekonomicznym, dotyczącym efektywności szkoły jako instytucji i organizacji zbiorowości ludzi, nie zawsze żądnych wiedzy i umiejętności, ale zbyt często nastawionych na wynik formalny w postaci pozyskania certyfikatu o ukończeniu danej szkoły-uczelni. Otóż u schyłku minionego stulecia i tysiąclecia ekonomiczne ujęcia względem efektywności szkoły zwłaszcza dotyczyły wpływu edukacji na rozwój gospodarczy kraju. ..
...Chaos funkcjonalny dostrzega się również w procesach związanych z elektronizacją i informatyzacją szkoły wyższej, zwłaszcza w zakresie kontroli i oceny dydaktycznej...
Eugeniusz Kameduła
(dr hab.; Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.) Niektóre problemy jakości kształcenia w edukacji jutra
Słowa kluczowe: jakość, jakość kształcenia, system oświatowy, reforma oświatowa, wycho-wanie, ewaluacja procesu kształcenia
Streszczenie: Jednym z istotnych warunków dobrego przygotowania młodzieży do czekających ją zadań w przyszłym, dorosłym życiu jest sprawne funkcjonowanie systemu edukacji. Szybki postęp techniczny, technologiczny i społeczny powoduje konieczność określania nowych rozwiązań w różnych dziedzinach działalności, w tym także w zakresie kształcenia. Do niedawna w naszym kraju jakość kształcenia była zadowalająca, ale zaistniałe zmiany polityczne i społeczne oraz szybki postęp w rozwoju różnych dziedzin wymaga także zmian w funkcjonowaniu oświaty. Ostatnia reforma tego systemu w 1999 r. dawała pewne nadzieje na poprawę jakości kształcenia. Okazało się jednak, że te założenia nie pozwoliły jak dotąd na poprawę jakości edukacji, na co wskazują liczne publikacje naukowe oraz doniesienia me-dialne. Funkcjonująca struktura systemu oświatowego na wszystkich szczeblach kształcenia jest raczej zgodna z trendami światowymi, ale dla poprawy jakości kształcenia należy dokonać istotnych zmian, sugerowanych od dawna przez teoretyków i praktyków.
...Od wielu lat pedagodzy zajmowali się problematyką kształcenia i wychowania dla potrzeb przyszłych pokoleń. Już od starożytności było wiadomym, że kształcić należy nie tylko na potrzeby teraźniejszości, ale także i przyszłości. Poza tym wiedza i umiejętności miały służyć nie tylko dla uzyskania pozytywnych ocen w szkołach, ale przede wszystkim praktyce. Stąd znane jest stare przysłowie non schola, sed vitae discimus. Jest rzeczą oczywistą, że dobre przygotowanie młodzieży do czekających ją różnorodnych zadań w dorosłym życiu zależy w dużym stopniu od jakości edukacji szkolnej. Warto więc zwrócić uwagę na to, jak kiedyś to przygotowanie wyglądało, a jak powinno wyglądać dzisiaj? Jakie problemy wiążą się z jakością kształcenia i wychowania?
...Jednym z podstawowych warunków dobrej jakości kształcenia jest system oświatowy oraz filozofia kształcenia. Już od zarania dziejów ludzkości podstawową formą kształcenia było naśladownictwo. To od wiedzy i umiejętności praktycznych, ale także od talentu pedagogicznego osób, którym oddano kierowanie kształceniem dzieci i młodzieży, zależało dobre ich przygotowanie do czekających w dorosłym życiu zadań. Często w toku takiej nauki niezbędny był wysiłek umysłowy do opanowania wiadomości przekazywanych przez doświadczoną osobę, ale także wysiłek fizyczny, niekiedy połączony także z cierpieniem
fizycznym towarzyszącym opanowaniu niektórych umiejętności, np. umiejętności polowania, walki orężnej dla utrzymania lub podboju terytorium itp...
...Pojawienie się szkoły jako instytucji kształcenia i wychowania wymagało określenia długości edukacji, wieku jej rozpoczynania i kończenia, ustalenia treści kształcenia w poszczególnych jej etapach oraz profilu jej absolwenta. W starożytności pojawiły się dwa zasadnicze profile kształcenia: ogólnokształcący - reprezentowany przez system ateński oraz raczej zawodowy, który dominował w Sparcie...
...Mimo że absolwent szkoły zawodowej legitymuje się kwalifikacjami formalnymi, to często zakłady pracy wolą zatrudniać kandydata z dłuższym stażem, niż ryzykować zatrudnienie osoby, która w pierwszym okresie może być mało efektywna...
...Spore problemy z jakością kształcenia możemy obserwować w szkolnictwie wyższym. Upowszechnienie kształcenia na tym poziomie nie jest zasługą państwa, bowiem w niewielkim stopniu wzrosła liczba studiujących, zwłaszcza stacjonarnie, w uczelniach państwowych. Jak wcześniej wspomniano, w latach dziewięćdziesiątych zaczęły powstawać różnorodne wyższe szkoły niepaństwowe. Obecnie jest ich kilkakrotnie więcej niż uczelni państwowych. Do tych szkół przyjmowano wszystkich chętnych, a jedynym warunkiem było posiadanie świadectwo dojrzałości. Taki trend występuje - co prawda - w świecie, ale zakłada się również podjęcie działań w kierunku doskonalenia egzaminu maturalnego. Ukazuje to jeden z raportów, opracowany przez zespół pod kierownictwem A. Kraśniewskiego jako element składowy „Strategii rozwoju szkolnictwa wyższego do roku 2020”. Jednak wiele prestiżowych uczelni nadal będzie stosować selekcję w rekrutacji, ze względu na liczbę posiadanych miejsc oraz koszty kształcenia. Niestety, w naszym kraju na wiele kierunków studiów, także w szkołach państwowych, przyjmuje się praktycznie wszystkich, którzy tylko się zgłoszą. Przemawiają za tym niższe wskaźniki demograficzne oraz względy finansowe (dotacja dla szkół państwowych oraz czesne w innych uczelniach). Niepokojącym zjawiskiem związanym z tą sytuacją jest przyjmowanie kandydatów np. na kierunki nauczycielskie, szczególnie edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej, bez sprawdzenia elementarnych umiejętności w zakresie muzyki, plastyki, poprawnej wymowy, co jest szczególnie istotne w kształceniu integralnym...
...Warunki zatrudnienia pracowników tych uczelni są dość zróżnicowane. Zależy to w dużej mierze od podaży kadry dydaktycznej. Można spotkać takie szkoły, gdzie zatrudnia się na etacie tylko niezbędną kadrę, a wiele osób pracuje na zasadzie umów o dzieło lub prac zleconych. Bardzo często pracownicy z tytułem magistra prowadzą ćwiczenia i wykłady z kilku nawet przedmiotów, mimo że nie posiadają kwalifikacji formalnych w tych specjalnościach. To samo dotyczy także prowadzenia seminariów dyplomowych...
Anna Sajdak
(dr hab. Uniwersytet Jagielloński w Krakowie)
Miejsce dydaktyki ogólnej w przygotowaniu pedagogicznym nauczycieli akademickich Słowa kluczowe: przygotowanie pedagogiczne, dydaktyka ogólna, kompetencje do nauczania, kształcenie w szkołach wyższych.
Streszczenie: Rozdział podejmuje problematykę przygotowania pedagogicznego nauczycieli akademickich do prowadzenia zajęć. Zgodnie z zaleceniem nr 4, sformułowanym przez Grupę wysokiego szczebla ds. modernizacji szkolnictwa wyższego, wszystkie osoby nauczające w szkolnictwie wyższym powinny do 2020 roku odbyć certyfikowane przeszkolenie pedagogiczne. Zasadnym staje się więc postawienie pytania o to, jakie kompetencje potrzebne są nauczycielowi akademickiemu do nauczania? Autorka przyjmuje propozycję niemieckiej badaczki zajmującej się dydaktyką szkoły wyższej I. Stahr, która opisując „kompetencję do
nauczania" (Lehrkompe-tenz), wskazuje jej pięć wymiarów: kompetencje związane z dydaktyką ogólną, kompetencje społeczne, kompetencje metodyczne związane z dydaktyką przedmiotową, kompetencje systemowe oraz kompetencje osobowe. Podjęcie wskazanego tropu uzasadnia powoływanie w uczelniach in terdyscyplinarnych zespołów zajmujących się wspieraniem rozwoju nauczycieli akademickich, w których ważne miejsce będą zajmować pedagodzy reprezentujący dydaktykę ogólną.
...Na początku winna jestem wyjaśnienie terminologiczne. Nie zaistniało bowiem jeszcze w zapisach prawnych określenie „przygotowanie pedagogiczne" w odniesieniu do nauczycieli akademickich. Terminu tego używa się raczej w stosunku do nauczycieli szkolnictwa podstawowego i średniego oraz osób zatrudnionych na stanowisku nauczyciela w nawiązaniu do „Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 w sprawie w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli". Czy jednak taki stan utrzyma się w najbliższych latach? Moim zdaniem, istnieją wyraźnie przesłanki pozwalające postawić tezę, iż potrzeba kształcenia pedagogicznego/dydaktycznego kadry akademickiej dość szybko zostanie dostrzeżona i doceniona jako ważny element budujący jakość kształcenia w każdej uczelni...
...Do tej pory kształcenie dydaktyczne było rozumiane jako metodycznie związane z metodyką szczegółową (przedmiotową) i - jako takie - realizowane było w uniwersytetach oraz innych „niepedagogicznych" szkołach wyższych na macierzystych wydziałach przez osoby zajmujące się dydaktyką matematyki, fizyki, biologii itd. Dydaktycy przedmiotowi najczęściej nie posiadają wykształcenia pedagogicznego, a jedynie kierunkowe, tzn. są matematykami, fizykami, biologami itd. Stan ten rodził wiele trudności.
...Zmiana w standardach kształcenia, która wyodrębniła w przygotowaniu dydaktycznym obowiązkowy kurs z „Podstaw dydaktyki", jest znaczącym krokiem w stronę przełamania swoistego monopolu dydaktyk przedmiotowych na przygotowanie pedagogiczne w zakresie dydaktycznym. Kurs „Podstawy dydaktyki" jest bowiem w istocie kursem obejmującym podstawową wiedzę i umiejętności z zakresu dydaktyki ogólnej z elementami dydaktyki specjalnej, dotąd nieobecnych w strukturze standardów przygotowania nauczyciela. Sytuacja taka rodzi nadzieję, że dydaktyka ogólna - w jej z jednej strony paradygmatycznym ujęciu, a z drugiej w nastawieniu na promowanie rozwiązań konstruktywistycznych w odmianie psychologicznej i społecznej - na stałe zagości w kształceniu przyszłych nauczycieli...
Część II - Opinie studentów o edukacji w aspekcie kreacji ich przyszłości
Grzegorz Sanecki
(dr; Uniwersytet Marii Curie – Skłodowskiej w Lublinie)
Wdrażanie Krajowych Ram Kwalifikacji w odbiorze studentów
Słowa kluczowe: Krajowe Ramy Kwalifikacji, Europejskie Ramy Kwalifikacji, Proces Boloński, efekty kształcenia, sylabus
Streszczenie: Rozdział w swej pierwszej części jest próbą ukazania w skrócie historii oraz uwa-runkowań procesu wdrażania Krajowych Ram Kwalifikacji w Polsce. Wskazuje również obiek-tywne edukacyjne, społeczne i gospodarcze korzyści wynikające z tego procesu. W drugiej części opracowania, bazując na wynikach badań własnych, autor koncentruje się na wiedzy
studentów na temat wybranych elementów strukturalnych KRK i ich opiniach o konsekwen-cjach wdrażania tego projektu w ich Uczelni
...Zaprezentowane wyniki badań skłaniają do kilku uogólnionych refleksji i płynących z nich wniosków.
Niski poziom wiedzy (a nawet świadomości) studentów o wdrażanych Krajowych Ramach Kwalifikacji świadczy jednak o mało efektywnej akcji informowania o tak istotnych zmianach dla całego procesu kształcenia akademickiego. Wydaje się, że wymaga to większego zaangażowania się w upowszechnianie takich wiadomości ze strony poszczególnych wykładowców.
Łatwo wywnioskować, że wiedza studentów na temat roli KRK, w kontekście ich aktualnej aktywności edukacyjnej oraz przyszłości zawodowej jako absolwentów studiów - także w wymiarze międzynarodowym (mobilność edukacyjna i zawodowa w kraju i za granicą), jest równie niewystarczająca. W tym przypadku być może bardziej pożądane byłyby działania zakrojone na szerszą skalę (np. obejmujące akcje ogólnouniwersyteckie). Należałoby włączyć w ten proces np. ekspertów bolońskich, mających w zakresie informacji i promocji Europejskich i Krajowych Ram Kwalifikacji duże doświadczenie i zaplecze merytoryczne.
Sygnalizowane przez niektórych badanych studentów negatywy wdrażania KRK zasługują na osobną refleksję. Obserwując wciąż „dojrzewającą" koncepcję KRK w kształceniu na poziomie wyższym, trudno oprzeć się wrażeniu, że szczególnie dokuczliwa dla studentów (nie wspomnę o nauczycielach) biurokratyzacja edukacji akademickiej, niestety, postępuje dalej. Obiektywnie rzecz biorąc, trudno jest znaleźć inne sposoby dokumentowania efektów kształcenia niż te, które dziś obowiązują. Z drugiej strony, nowe pomysły polegające np. na konieczności wskazania poszczególnych efektów do osiągnięcia na konkretną ocenę z przedmiotu (modułu), mogą wydawać się już pewną nadgorliwością, wyrazem zupełnego ograniczenia samodzielności nauczycieli i braku wiary w obiektywizm ich ocen. Z oczywistych względów może to budzić uzasadniony skądinąd sprzeciw ze strony kadr akademickich. Tak jak w wielu przypadkach dotychczasowych ważnych społecznie reform zalecana jest tu duża ostrożność, umiar i racjonalne podejście do podejmowanych decyzji....
Karina Górska -Rożej
(mgr; Akademia Obrony Narodowej w Warszawie) Anna Rożej
(mgr; Akademia Obrony Narodowej w Warszawie).
Reformowanie szkolnictwa wyższego w opinii studentów studiów doktoranckich
„Cała nasza nauka, w porównaniu z rzeczywistością jest prymitywna i dziecinna - ale nadal jest to najcenniejsza rzecz, jaką posiadamy".
Słowa kluczowe: szkolnictwo, szkolnictwo wyższe, system szkolnictwa wyższego, studenci, reforma
Streszczenie: XXI wiek niesie ze sobą nieustanne zmiany, które w dodatku następują bardzo szybko. Ostatnie dekady przyniosły nowości, o których nawet nie marzyliśmy, a ostatnie lata -przemiany, których tak bardzo oczekiwaliśmy. Zmiany te zauważyć można niemalże w każdej dziedzinie życia społecznego. Jedną z nich jest reforma szkolnictwa wyższego w Polsce. Funda-ment tej reformy tworzą założenia dotyczące poprawy jakości kształcenia, gwarancji warunków
uczestnictwa w międzynarodowych badaniach naukowych oraz ciągłego rozwoju. System został zatwierdzony, zaczął działać, ale czy rzeczywiście jest zmianą, która nas satysfakcjonuje?
...Już Albert Einstein, jako naukowiec, przypisywał wiedzy ogromną wartość. Wydawać by się mogło, iż życie od czasów tego geniusza uległo ogromnej ewolucji i jego sentencje powinny odejść już do lamusa. Istnieje wyobrażenie, że dla współczesnego człowieka liczy się pogoń za karierą, która ma przynieść pieniądze gwarantujące godne życie. Jednak czy sentencję Einsteina należy uznać za nieaktualną? Czy może jednak posiada ona pewne cechy ponadczasowości? Faktem jest, że w dobie ogromnego rozwoju niemal każdej dziedziny życia człowiek ma dostęp do wszelkich dóbr. Ponadto globalizacja sprawiła, że dzisiaj praktycznie wszystko jest osiągalne i - jeśli tylko człowiek posiada odpowiednie środki finansowe - może zaspokoić każdą swoją potrzebę. Już młodzi ludzie są wychowywani w duchu materializmu. Od najmłodszych lat obserwują, że dzięki pieniądzom mogą mieć niemal wszystko to, czego zapragną. Jednak należy się zastanowić, czy taka sytuacja nie jest zgubna i nie prowadzi do pewnego zatracenia? Co w sytuacji, kiedy nastąpi pewien kryzys bądź człowiek straci pracę czy inne źródło dochodów? Czy wtedy pieniądze można czymś zastąpić? Jak wówczas sprawić, żeby życie nadal było atrakcyjne i na wysokim poziomie? Niestety pieniądze, choć bardzo potrzebne, bywają ulotne i przychodzą momenty, kiedy zdajemy sobie sprawę, że zostaliśmy bez środków do życia. Czy wówczas wiedza nie jest czymś dużo cenniejszym? Czy wiedzę może nam ktoś odebrać bądź możemy ją stracić? Odpowiedź na powyższe pytania zawsze będzie zaprzeczająca, gdyż dyskomfortem staje się sytuacja, gdy ktoś udowadnia człowiekowi niewiedzę. W innych momentach posiadanie wiedzy jest cennym darem, który zdobywamy jedynie dzięki samodzielnej oraz ciężkiej pracy....
Ewa Kraus
(mgr; Wyższa Szkoła Humanitas w Sosnowcu.)
Osobowość nauczycieli akademickich wobec wyzwań cywilizacyjnych
„Wiedza jest skarbem, uczenie się jest przywilejem, a uczenie innych najszlachetniejszą misją".
Czesław Kupisiewicz
Słowa kluczowe: osobowość, cechy osobowości, nauczyciel akademicki, cywilizacja, zmiany Streszczenie: Współczesne zmiany cywilizacyjne wymuszają zmiany w życiu społecznym go-spodarczym i politycznym, co powoduje, że zmieniają się również wymagania dotyczące wy-konywania różnych zawodów. Społeczeństwo oparte na wiedzy potrzebuje ludzi wszechstronnie wykształconych, posiadających nowe kompetencje. Są one determinowane zarówno przez dokumenty oficjalne, jak również przez oczekiwania „klientów". Początek tych zmian zaczyna się oczywiście w szkole, która potrzebuje wysoko wykwalifikowanej kadry nauczycielskiej. Przedmiotem niniejszego opracowania jest wskazanie na cechy osobowości i predyspozycje, które - w opinii studentów - powinien posiadać nauczyciel akademicki (prof.; dr hab:, dr; mgr) we współczesnej szkole wyższej.
...Szybkie i głębokie zmiany, jakie dokonały się w przeciągu dwóch ostatnich wieków, powodują wielką ewolucję w życiu społecznym, gospodarczym i politycznym. Przeobrażenia te w równiej mierze dotyczą sfery edukacji i szkolnictwa wyższego, a po części są przez nie powodowane. Człowiek XXI wieku powinien nie tylko być przygotowany do korzystania z wytworów cywilizacji, ale sam winien uczestniczyć w jej kreacji. Zgodnie z Raportem
Komitetu Ekspertów edukacja nie tylko musi przystosowywać do aktualnych, cywilizacyjnych wyzwań życia społecznego, ale również - a może przede wszystkim - do „[...] kierowania pro-cesami rozwoju cywilizacji".
...Cywilizacja określana jest przez Czesława Kupisiewicza jako „poziom rozwoju
społeczeństwa w danej epoce historycznej określany za pomocą wskaźników obrazujących ten rozwój w sferze kultury materialnej, nauki, techniki i technologii, ukazujący zwłaszcza stopień opanowania przez ludzi sił przyrody i wykorzystania przez nich jej bogactw"...
...Szkoła powinna więc przygotowywać młodego człowieka do funkcjonowania zawodowego w ciągle zmieniającej się rzeczywistości, która wymaga od niego coraz to nowych wiadomości, umiejętności i kompetencji społecznych. Wymagania rynku pracy wskazują, że współczesny człowiek - oprócz kompetencji zawodowych...
Joanna Konaszewska
(dr; Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie)
Wizje kariery zawodowej studentów kończących studia magisterskie a ich poziom optymizmu
Słowa kluczowe: studenci, wizja kariery zawodowej, optymizm
Streszczenie: Młodzi ludzie, stojąc u progu podjęcia pracy zawodowej, mają wobec niej pewne wyobrażenia. Na to, jaką karierę zawodową będą chcieli realizować w dorosłym życiu w dużej mierze mają wpływ ich zasoby osobiste, a przede wszystkim optymizm przejawiany w różnych sferach życia. W podjętych badaniach wśród studentów kończących studia magisterskie w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej dążono do określenia zależności między wizją kariery zawodowej a ich poziomem optymizmu w kontekście zbliżania się przez nich do momentu podjęcia pracy zawodowej.
...Praca zawodowa jest podstawową formą aktywności człowieka. To właśnie wokół niej jednostka organizuje wszelkie inne działania. Zjawisko to bardzo intensywnie dostrzegane jest we współczesnej rzeczywistości, w dobie gwałtownego postępu technicznego i technologicznego, rozwoju cywilizacyjno-gospodarczego, a co za tym idzie w nieustannie zmieniających się realiach na rynku pracy.
Dzisiejsza młodzież kończąca pięcioletni okres przygotowania do wykonywania zawodu znajduje się w szczególnej sytuacji. Stanowi grupę społeczną, która dopiero wkracza w świat dorosłych i rozpoczyna własną karierę zawodową. Część z nich prezentuje postawę otwartą, pełną optymizmu na uzyskanie satysfakcjonującej pracy i możliwości dalszego rozwoju, inni zaś krytycznie odnoszą się do swoich możliwości zatrudnienia na trudnym rynku pracy. W zależności od poziomu optymizmu wizje własnej kariery mogą być różne, tak jak różnie sama kariera jest definiowana....
Zarówno w znaczeniu potocznym, jak i rozumieniu naukowym pojęcie kariery zawodowej w różny sposób jest precyzowane znaczeniowo. Problem wieloznaczności tego terminu zapoczątkował D.T. Hall, wyodrębniając najczęściej spotykane profile semantyczne definicji: kariera zawodowa jako posuwanie się naprzód; jako wykonywanie zawodu; jako następstwa prac realizowanych na przestrzeni życia oraz sekwencja doświadczeń związanych z realizowaną rolą zawodową...
...Jak pokazują wyniki badań, młodzież kończąca studia magisterskie i wkraczająca „za chwilę" w świat „walki" o pracę i jej utrzymanie nie postrzega siebie jako osób, które za wszelką cenę będą chciały osiągać wysokie stanowiska kierownicze. W większości nie jest również ważne dla nich to, aby nieustannie przezwyciężać nowe trudności czy wyzwania. W zdecydowanej
większości studenci widzą swoją karierę zawodową przez pryzmat umiejętności pogodzenia życia rodzinnego z życiem zawodowym. Obserwując trudną sytuację na rynku pracy, chcą mieć poczucie bezpieczeństwa i stabilizacji. Z punktu widzenia oczekiwań współczesnego rynku pracy, który nastawiony jest na poszukiwanie pracowników zdolnych i przede wszystkim ambitnych i dyspozycyjnych, wizje kariery jakie studenci przed sobą roztaczają nie wyglądają zbyt optymistycznie. Wiązać się to może z tym, iż zdecydowana większość studentów jest w mniejszym lub większym stopniu pesymistami. Jedynie co trzeci respondent postrzega wydarzenia pomyślne i niepomyślne w sposób optymistyczny. Badania wykazały, że osoby patrzące na świat chociażby w sposób umiarkowanie optymistyczny za cel stawiają sobie zdobycie nowych doświadczeń zarządzania, podejmowania decyzji, zwiększania zakresu władzy czy dążenia do sukcesu finansowego. Również i oni, częściej niż osoby patrzące w sposób pesymistyczny, chętniej podejmują pracę w środowisku stwarzającym okazję do walki i rywalizacji, patrząc na pracę jak na miejsce stawiające wciąż nowe wyzwania. Bezpieczeństwa i stabilizacji w karierze oczekują przede wszystkim osoby o pesymistycznym podejściu do życia oraz ci, którzy jedynie w umiarkowanym stopniu są optymistami. Wydaje się, że osoby odczuwające nieustannie zagrożenia płynące z życia pragną przede wszystkim, aby ich praca zawodowa nie była na tyle angażująca, by nie mogli pogodzić jej z ważnym dla nich życiem osobistym...
...Wnioski płynące z przeprowadzonych badań wydają się dość istotne dla kształtowania osobowości studentów - przyszłych pracowników. Wszakże poziom optymizmu, jakim cechuje się jednostka, ma istotny wpływ nie tylko na jej stan zdrowia, na odczuwane emocje i umiejętność radzenia sobie z nimi, ale także na efektywne i zadowalające funkcjonowanie na płaszczyźnie zawodowej. Jak pisze Seligman: „Optymizmu można się nauczyć". Warto zadbać więc w procesie kształcenia o podnoszenie poziomu optymizmu studentów. Być może skutkować będzie to tym, że specjaliści opuszczający mury uczelni będą bardziej otwarci na nowe wyzwania, jakie może im przynieść praca zawodowa. Bezpieczeństwo i stabilizacja, która jest wyznacznikiem zadowolenia, ustąpi miejsca chęci podejmowania nowych wyzwań i pokonywania własnych słabości..
Ewa Augustyniak
(dr; AGH - Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Humanistyczny)
Sylwetka absolwenta Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie jako przejaw kultury organizacyjnej
Słowa kluczowe: kultura organizacyjna szkół wyższych, sylwetka absolwenta, misje uniwer-sytetów
Streszczenie: W obecnych czasach zwraca się szczególną uwagę na rozwój kultury organi-zacyjnej wyższych uczelni. Misja uniwersytetów nie sprowadza się jedynie do nauczania i pro-wadzenia działalności badawczej. W jej skład wchodzi często także wychowywanie młodych ludzi, realizowane poprzez przekazywanie im uznanych i poważanych w danym środowisku wartości i norm. Kultura organizacyjna Akademii Górniczo-Hutniczej (do której należą również wypracowane w obrębie poszczególnych wydziałów sylwetki absolwentów) stanowi w wielu płaszczyznach bardzo ważny element funkcjonowania tej uczelni, tworząc jej główne cele, jak i wiele wynikających z nich szczegółowych dyrektyw. Wyznaczniki silnej kultury organizacyjnej tej uczelni, poprzez budowane programy studiów i sylwetki absolwentów, są widoczne na co dzień w życiu uczelni, jej wykładowców, studentów i absolwentów.
