492 Kronika
Z e s t a w e k s p o n a t ó w p r z e d s t a w i o n y c h n a p o k a z i e z d a j e się w s k a z y w a ć , że doroczne e k s p o z y c j e M u z e u m T e c h n i k i p r z y c z y n i a j ą się do dość s z e r o k i e j p o p u l a r y z a c j i w s p o ł e c z e ń s t w i e z a d a ń p l a c ó w k i . D a r y p r y w a t n y c h z b i e r a c z y o r a z i n s t y -t u c j i p a ń s -t w o w y c h p o z w a l a j ą żywić n a d z i e j ę n a c o r a z szersze z r o z u m i e n i e po-t r z e b y zabezpieczenia p r z e d zniszczeniem (bądź n a w e po-t z a p o m n i e n i e m ) p a m i ą po-t e k p o l s k i e j i o b c e j t w ó r c z o ś c i t e c h n i c z n e j . Zbigniew J. Wójcik ("Warszawa) Z P R A C O D D Z I A Ł U W R O C Ł A W S K I E G O T O W A R Z Y S T W A H I S T O R I I M E D Y C Y N Y Na z e b r a n i u w d n i u 21 stycznia 1978 r. doc. Z b i g n i e w S t u c h l y p r z e d s t a w i ł r e f e r a t o działalności n a u k o w e j J ó z e f a N u s s b a u m a - H i l a r o w i c z a (1859—1917). Uczo-ny t e n t o r o w a ł w Polsce drogę n o w o c z e s n e m u p r z y r o d o z n a w s t w u . N a j b a r d z i e j w a ż k i o k r e s w jego życiu — to l a t a p r a c y w U n i w e r s y t e c i e L w o w s k i m . N a s t ę p n i e m g r M i e c z y s ł a w R a d o j e w s k i p o d a ł k o m u n i k a t o n a j s t a r s z y m , odn a l e z i o odn y m przez siebie w z b i o r a c h B i b l i o t e k i im. Ossolińskich, l e k a r s k i m e k s -librisie P i o t r a W i d e l i c j u s z a z O b o r n i k .
Wreszcie d r R y s z a r d E r g e t o w s k i p r z e d s t a w i ł r e f e r a t o s t u d i a c h u z u p e ł n i a j ą c y c h H e n r y k a K a d y i e g o w L i p s k u — p ó ź n i e j s z e g o p r o f e s o r a a n a t o m i i w U n i -w e r s y t e c i e J a n a K a z i m i e r z a . W 1879 r. K a d y i z e t k n ą ł się -w L i p s k u bliżej z prof. R. L e u c k a r t e m , prof. W. H i s e m i doc. K . C h u n e m , k t ó r z y w y w a r l i n a jego me-t o d y b a d a ń i d y d a k me-t y k ę z n a c z n y w p ł y w .
N a p o s i e d z e n i u w d n i u 25 l u t e g o 1978 r. lek. m e d . M i k o ł a j B i a ł o w ą s p r z e d -s t a w i ł r e f e r a t pt. Grzech a choroba w k-sięgach Starego i Nowego Te-stamentu. A u t o r o p a r ł się n a szczegółowej analizie t e k s t ó w i w e r s e t ó w ksiąg, dotyczących c i e r p i e ń f i z y c z n y c h w y w o ł a n y c h p r z e k r o c z e n i e m o b o w i ą z u j ą c y c h w ó w c z a s z a k a -zów m o r a l n y c h i z w i ą z a n y c h z n i m i o b j a w ó w c h o r ó b s o m a t y c z n y c h . C h o r o b y so-m a t y c z n e w k s i ę g a c h S t a r e g o T e s t a so-m e n t u b y ł y t ł u so-m a c z o n e j a k o w y n i k g n i e w u J a h w e — s t ą d n a s u w a j ą c y się w n i o s e k , że g r z e c h b y ł w e d ł u g p r z e k o n a ń r e l i g i j -n y c h I z r a e l i t ó w p o w o d e m chorohy.
N a s t ę p n e posiedzenie odbyło się 18 m a r c a 1978 r. R e f e r a t pt. Siadami mitu Asklepiosa p r z e d s t a w i ł p r o f . T o m a s z H e r g e s s e l . S z e r o k o u j ę t a t e m a t y k a b a d a w c z a o b e j m o w a ł a z a g a d n i e n i a i d e o w e , o r g a n i z a c y j n e i p r a k t y c z n e l e c z n i c t w a g r e c k i e g o w t z w . a s k l e p i e i o n a c h — m i e j s c a c h p o ś w i ę c o n y c h k u l t o w i A k s k l e p i o s a . A u t o r omówił szczegółowo E p i d a u r o s , k t ó r e g o g e n e z ę i działalność — j a k o k o m p l e k s o -wego a n t y c z n e g o s a n a t o r i u n i — s c h a r a k t e r y z o w a ł w o p a r c i u o p r z e k a z y l i t e r a c k i e i ź r ó d ł a i k o n o g r a f i c z n e .
P o s i e d z e n i e w d n i u 22 k w i e t n i a 1978 r. p o ś w i ę c o n e było b i l a n s o w i s t r a t i bio-logicznych n a s t ę p s t w h i t l e r o w s k i e j p o l i t y k i e k s t e r m i n a c y j n e j w o b e c n a r o d u pol-skiego w czasie II W o j n y Ś w i a t o w e j . R e f e r a t n a t e n t e m a t wygłosił doc. Cze-s ł a w K e m p i Cze-s t y . D r u g i r e f e r a t — d r a L e s z k a B a r g a i p r o f . S. Szpilczyńskiego — dotyczył p r o b l e m ó w metodologii i k i e r u n k ó w b a d a ń p o l s k i e j h i s t o r i o g r a f i i m e d y c y n y do r o k u 1939. W d y s k u s j i p o r u s z o n o przede w s z y s t k i m p r o b l e m p e r i o d y z a c j i . Na p o s i e d z e n i u dnia 20 m a j a 1978 r. doc. J a c e k K o l b u s z e w s k i z a p r e z e n t o w a ł p e ł n ą k o n t r o w e r s j i postać p o p u l a r n e g o w d z i e w i ę t n a s t o w i e c z n e j W a r s z a w i e l e k a -rza, a z a r a z e m l i t e r a t a — J a n a T r i p p l i n a . R e f e r e n t , z a j m u j ą c się n i m już od dłuższego czasu, w y ś w i e t l i ł szereg n i e z n a n y c h l u b b ł ę d n i e p o d a w a n y c h f r a g m e n t ó w z b i o g r a f i i T r i p p l i n a . N i e m n i e j j e d n a k w i e l e s p r a w z w i ą z a n y c h z ż y c i o r y sem tego p i s a r z a n i e jest jeszcze w y j a ś n i o n y c h : p o s t ę p o w y l e k a r z — czy s z a r -l a t a n , a u t e n t y c z n y g -l o b t r o t e r i p i s a r z czy m i s t y f i k a t o r i p -l a g i a t o r ?
Kronika 493 Problem ten rozważano w n a d e r żywej dyskusji. Doc. T. H e i m r a t h zastana-wiał się n a d literackimi p a r a n t e l a m i Tripplina w pisarstwie polskim. Poprzedza go n a t y m polu T. T. Weichardt. Dr R. Ergetowski podkreślił nie ulegający kwestii n a r r a c y j n y talent Tripplina, który jednak został w znacznej mierze zmar-nowany. Dr. E. Piotrowski zaproponował zorganizowanie specjalnej sesji po-święconej Tripplinowi z udziałem lekarzy i historyków l i t e r a t u r y dla wszech-stronnego rozpatrzenia życia i działalności t e j n a d e r i n t e r e s u j ą c e j postaci.
Drugi referat pt. Rzut oka na rozwój towarzystw medycznych w Polsce wy-głosił prof. S. Szpilczyński. Nawiązał w swej wypowiedzi do kształtowania się pierwszych n a u k o w y c h środowisk w Polsce epoki Renesansu, śledząc poszcze-gólne e t a p y ich rozwoju aż po wiek XIX. Początkowe dyskusje profesjonalistów doprowadziły stopniowo do wyodrębnienia się zorganizowanej społeczności le-karskiej. Procesy te były szczególnie widoczne na północnych ziemiach Polski. Niemały wpływ na c h a r a k t e r zrzeszeń medycznych miały środowiska uczelni wyższych w Warszawie, Krakowie, Wilnie i Lwowie.
W dyskusji doc. J. Kolbuszewski podkreślił znaczenie szerokiego tła k u l t u r o -wego w referacie. Dr R. Ergetowski wskazał na zależność rozwoju towarzystw lekarskich n a ziemiach zachodnich i północnych d a w n e j Rzeczypospolitej od ośrod-ków innowierczych (Leszno, Toruń, Elbląg, Gdańsk). Bastiony katolickiej orto-doksji niechętnie widziały niezawisłe od nich organizacje, n a d którymi nie po-siadały kontroli. Stąd zapóźnienie pod tym względem np. Krakowa, który m a j ą c w miejscowym uniwersytecie Wydział Lekarski, nie potrafił powołać do życia to-warzystwa naukowo-medycznego, d a j ą c się zdystansować miastom Wielkopolski i Pomorza.
Ryszard Ergetowski, Danuta Nespiak
( W r o c ł a w )
Z ZAGRANICY
S Y M P O Z J U M P O Ś W I Ę C O N E H I S T O R I I A R C H E O L O G I I
Od 29 sierpnia do 2 września 1978 r . odbyło się w Danii spotkanie history-ków archeologii, k t ó r e m u dano nazwę Symposium on History of Archaeology. Organizatorem spotkania był prof. Ole Klindt-Jensen, który wykorzystał okazję, jaką było 50-lecie założenia uniwersytetu w Ârhus. Obrady toczyły się częściowo w Moesgârd, posiadłości leżącej kilka kilometrów na południe od Ârhus, w k t ó r e j urządzone jest wielkie i świetnie zorganizowane muzeum prahistoryczne (For-historisk Museum). Większość jednak obrad toczyła się w pobliskiej miejscowości H0jbjerg, na terenie Unge Hjems Itejskole, gdzie mieszkała znaczna część uczest-ników konferencji.
Obrady otworzył r e f e r a t Glyna Daniela (Cambridge): The Necessity of an Historical Approach to Archaeology. Tego samego dnia wystąpił jeszcze W. K r ä -mer (Berlin Zach.) z r e f e r a t e m : Die prähistorische Archäologie in Deutschland um 1900 i О. Klindt-Jensen (Moesgârd) przedstawiający t e m a t : Archeology and Ethnography in Denmark. Wieczorem uczestnicy byli zaproszeni na kolację do Thorsmolle. Następnego dnia (30 VIII) wysłuchano r e f e r a t ó w Bo Gräslunda (Uppsala): The Origin of Thomsen's Three-Age System i J u d y Rodden (Anglia): The Background to the Archaeological Three Age System prior to the 19th Cen-tury. Sesja popołudniowa wypełniona była r e f e r a t a m i Bruce Triggera (Montreal): Giants and Pygmies. The Development of Canadian Archaeology; J. A. Brongersa (Holandia): A History of Archaeological Collection and Documentation in the
