Teresa Dobrzyńska
"O delimitacji tekstu literackiego",
Teresa Dobrzyńska, "Pamiętnik
Literacki" R.LXII (1971) : [recenzja]
Biuletyn Polonistyczny 14/42, 144
/1/ DĄBROWSKI Stanisław: Zakres pojęcia " lit e r a t u r a " a fak tyczny m ateriał badań literack ich . "Pamiętnik L iterac k i" R. 1X11:1971 z .2 s . 69-96.
Praca z zakresu t e o r ii i s o c jo lo g ii lite ra tu ry . Zagadnie niem w n ie j dominującym je st zrozumienie i stosowanie w bada niach lite ra c k ic h pojęcia "lite ra c k o śc i" jako k ateg o rii histo rycznej. Autor nie kwestionuje przydatności tego pojęcia i po jęć jemu pokrewnych do badań nad lit e r a t u r ą , ale akcentuje ich "względność, różność i stopniowalność w każdorazowym zastoso waniu do m ateriału badań". Chodzi o zainteresowanie badaczy l i teraturą ludową, jarmarczną, trywialną, romansową - która- w przeszłości z trudnością wchodziła w zakres h is t o r ii i t e o r ii lit e r a t u r y . Autor omawia antyselekcjonistyczne stanowisko pew nych badaczy / K rid l, Skwarczyńska, Kłoskowska/, zmierzające do czasowego uchylenia wartościowania na rzecz wartości do odkry cia - nieoczekiwanych czy nieznanych. W zakończeniu pracy znaj dują s ię postulaty metodologiczne autora pod adresem h i s t o r i i lit e r a t u r y , która winna stać s ię h is to rią "dynamiki życia l i terackiego", powinna być nie statyczna, lecz procesualistycz
na.
-BP/42 E.Sz.
/1/ DOBRZYŃSKA Teresa: 0 d e lim ita c ji tekstu lite ra c k ie g o . "Pamiętnik L ite ra c k i" R. 1X11:1971 z. 2 s . 115-127.
Artykuł przedstawia typologię początków i końców XVI-wie- cznych p ie ś n i kościeljnych, wielkopostnych i wielkanocnych.Sta- nowi to ilu s t r a c ję leksykalnych symptomów delimitacyjnych - słownych znaków granicy tekstu, informujących w sposób n ie - eksplicytny o jego początku lub końcu. Zagadnienie wyznaćza1- ności granic tekstu rozpatrywane je s t w powiązaniu z problema tyką spójnościową. Główna teza autorki brzmi: "spójnośdowa in terpretacja tekstu możliwa je st tylko wtedy, kiedy traktujemy ten tekst jako autonomiczną cało ść". Taka sytuacja zachodzi wówczas,gdy odczytane zostają konwencjonalne układy sygnalizu jące początek i koniec tekstu,obowiązujące w ramach określone go gatunku. "Delim itatory funkcjonują tekstotwórczo" - stąd - "każdy szereg zdań zdelimitowanych w konwencjonalny sposób u - zyskuje,choćby s iłą ,in t e rp re t a c ję spójnościową". V artykule przeprowadzono k lasy fik ację delimitatorów ze względu pa ich postać /leksykalne - nieleksykalne/ oraz eksplicytność - im- plicytność /sygnały - symptomy/.
