Jakuszowice, gm. Kazimierza Wielka, woj. kieleckie, st. 2

Kazimierz Godłowski

Jakuszowice, gm. Kazimierza Wielka,

woj. kieleckie, st. 2

Informator Archeologiczny : badania 22, 74

74

n y c h p o c h o d z ą c y c h z ró żn y ch p a rtu sz k ie le tu . W ż a d n y m z o b iek tó w n ie zalegały o n e w p o ­ rz ą d k u a n a to m ic z n y m .

Na p o d k re ś la n ie z a słu g u je w y d a tn ie w yższa n iż d o ty c h c z a s liczeb n o ść w sz y stk ic h k ateg o rii źródeł, a w szczeg ó ln o ści p a le o b o ta n lc z n y c h (27 p ró b z 22 obiektów ).

W yniki b a d a ń d o ty c h c z a so w y c h p o zw alają na p o staw ien ie tezy, żc o s a d a dzieli się n a dw ie strefy ; m ie sz k a ln ą - b a d a n ą w la ta c h 1982-83 I 1985 1 g o s p o d a rc z o -p ro d u k c y jn ą - b a d a n ą W 1988 r.

M a te ria ły 1 d o k u m e n ta c ja przech o w y w an e czasow o b ę d ą w Z ak ład zie A rcheologii Polski I n s ty tu tu P ra h is to rii UAM w P o z n a n iu .

t

B a d a n ia prow adził ргоГ. d r h a b . K azim ierz G odlow skl. F in a n s o w a ł WOA-K w K ielcach I U n iw ersy tet Ja g ie llo ń sk i. S ió d m y sezo n b a d a ń . O sady: n e o lity c z n a o ra z k u ltu r: trze lnice klej, łużyckiej, p rzew orskiej, z w czesn eg o śred n io w iecza 1 z czasów późniejszych.

Nie licząc w ykopów rato w n iczy ch b a d a n ia objęły 2 0 6 m 2 w liczając w to J e d n a k te re n , n a k tó ry m b a d a n ia rozpoczęto w 1937 r. o ra z o b s z a r n ie p rz e b a d a n y do c a lc a . O gółem od 1982 r. sy s te m a ty c z n y m i b a d a n ia m i o b jęto 9 0 7 m 2, z czego J e d n a k o b s z a r p rz e b a d a n y do c a lc a I n ie n a r u s z o n y przez no w o ży tn e w kopy obejm uje tylko 4 8 0 m 2. W yróżniono 105 now ych o b iek tó w o sa d o w y c h (n r 5 7 9 -6 8 3 ].

T a k Jak 1 w p o p rzed n ich la ta c h natrafio n o n a Intensyw ne śla d y o sa d n ic tw a k u ltu ry Irzcl- nlecklcj. O prócz w arstw y k u ltu ro w ej l licznych Ja m uchw ycono n aro ż n ik płytkiego row ka fu n d a ­ m entow ego (ob. 590) zap ew n e p ro sto k ątn eg o dom u. W Jednej z ja m znaleziono dw a całe naczynia tej k u ltu ry .

W d u ż e j Ilości w y stą p iły m a te ria ły z m łodszego o k re s u p rzed rzym skiego. O p ró cz w a rstw y k u ltu ro w e j z lego o k re s u u ch w y co n o po ra z p ierw szy d u ż e Jam y, w k tó ry c h zalegał zag ad k o w y 1 sk o m p lik o w a n y u k ła d n a w a rstw ie ń , p raw d o p o d o b n ie p o c h o d z e n ia o rg an iczn eg o . M aterial c e ra m ic z n y c h a ra k te ry s ty c z n y Je s t p rzew ażn ie d la k u ltu r y przew orskiej, a le w y stą p iły też p o jed y n cz e frag m en ty la te ń sk ie j c e ra m ik i “siwej" l g ran to w ej o ra z po ra z p ierw szy w J a k u sz o - w ic a c h c e ra m ik i m alo w an ej. Z naleziono frag m en t w ielo b arw n eg o p ie rśc ie n io w a tego w isio ra sz k la n e g o o ra z u ła m e k z a p in k i zbliżonej do ty p u Л .65.

Licznie rep rezen to w an e s ą m ateriały z o k re s u w czesno rzym skiego. U chw ycono w czesno- rzy m sk ą w arstw ę k u ltu ro w ą oraz b a d a n o 5 d u ży ch półzlem lankow ych o b iek tó w z tego o k resu . O b. 4, którego eksp lo rację dokończono w 1988 r. m iał w ym iary ok. 3 .7 x 4 m . Z zabytków w ydzielonych n a uw agę z asłu g u je p aciorek zdobiony w yobrażeniam i tw arzy ludzkich, u łam ek żelaznej zap in k i z ażu ro w ą pochew ką, brązow a zap in k a tr ą b ko w a ta o d m ia n y I wg T. Liany, żela zn a In k ru sto w a n a zlotem zap in k a ty p u Л.99 I fragm ent sia tk i kolczcj.

Z m łodszego o k re s u rzym skiego ek sp lo ro w a n o obiekty, n a k tó re n a tra fio n o Ju ż w tra k c ie p o p rz e d n ic h b a d a ń - głów nie Jam y zasobow e o ra z d o k o ń czo n o e k s p lo ra c ję d u ż e j p ó łzlem lan k l - ob. IS.

Z zab y tk ó w ru c h o m y c h z a słu g u je n a u w ag ę zd o b io n y g rz e b ie ń ty p u I wg S. T h o m a s, 2 z a p in k i ty p u A. 158, k ilk a p acio rk ó w s z k la n y c h 1 b u rszty n o w y ch , ro m b o w a ty w isio rek brązow y, s z ta b k o w a ta k o stk a do gry, fra g m e n t p o sreb rzan eg o brązow ego zw ierciad ła, u ła m e k sz k la n e g o p ie rś c ie n ia I k ilk a frag m en tó w n a c z y ń sz k la n y c h . W śród tych o s ta tn ic h z n a jd u ją się z n a le z io n e n a w tó rn y m złożu w ja m le w czesn o śred n io w ieczn ej u ła m e k g ru b o ś ć len n eg o p u c h a r k a z d o b io ­ nego szlifow anym i ow alam i późnego ty p u o ra z zdobionego p la s ty c z n ą d e k o ra c ją p u c h a r a ty p u S n a rtc m o niew ątpliw ie p o ch o d ząceg o Ju ż z V w. Z naleziono 5 d a ls z y c h m o n e t rz y m sk ic h : 1 c a ły l 1 fra g m e n t (ze ś la d a m i celow ego odplłow anla) d e n a r M. A u re liu sz a , n iecz y teln y d e n a r, a n to n ln la n K la u d iu s z a II I n ie c z y te ln ą m o n etę - za p e w n e rów nież a n to n ln la n z la t 2 6 0 -2 8 0 . Liczba m o n e t rzy m sk ich z n ale zio n y ch w J a ku szo w icach w zro sła ty m sa m y m do 3 3 .

Z w czesn eg o śred n io w iecza pochodzi Ja m a zasobow a, w k tó rej w y stą p iły m . In. u ła m k i p ra ż n lc y I d u ż a Ilość zw ęglonych szczątk ó w ro ś lin n y c h . W w arstw ie o rn e j zn ale zio n o b rązo w y m o d el do w y c isk a n ia z b la c h y o k u ć do p a sa . P raw d o p o d o b n ie p o ch o d zi o n z o k re s u środkow o- a w a rsk ie g o (VII w.). J e s t to p ierw sze tego ro d zaju z n ale zisk o w Polsce. Z n alezio n o też połów kę m ałej, s r e b rn e j m o n e ty śred n io w ieczn ej.

Uniwersytet Jagielloński Instytut Archeologii