Kazimierz Godłowski
Jakuszowice, gm. Kazimierza Wielka,
woj. kieleckie. Stanowisko 2
Informator Archeologiczny : badania 20, 93-94
S3
-2
Przebadano obszar o pow ierzchni oh, ISO m . W yekeploronano 1S grobpw ciałopalnych /czçi< zniszczo na/, w w lçliaz o łc l piąilelnlcowjrch. P o p ie ln ice w p rzew ażającej czpdcl b yły czernione. C ro by zaw ierały wyposa żenie zardwno m pekle, Ja k 1 kobieco, W grobach inysMch wyekepbrowuno m .in . elem enly uzbrójenls: 3 m lecze. 5 u mb. zachowanych w c a lo ic l lub Гга gm en 1e r yc tn ie, 1 groty oszczepów, a tak ie noZyce oraz licznie wyetępują- cą ceram ik ę, Z grobów kobiecych pochodzą; ceram ik a, p r z ę illk l, Żelazne okucia akrzyneczek. klucze, n o ie, fibule - wykonane a Żelaza 1 brązu o raz brązowa bransoletka. W lęk ez o M grobOw obsypana b y li resztkam i stoen pogr zebow ego.
W yek s p lo ro w ało rö w n le t część w a rstw y claln p alm la, t której wydobyto π ,ΐη . drobne rragm *nty c e ra m ik i, częściow o stopiony p acio re k szklany, fragm enty kościanej ozdoby /lub ozdób/ oraz 2 kości do gry*
Dążono rö w n le t do w yjaśnieni* funkcji odkrytych w poprzednim sezonie obiektów; bruku oraz kopca. O ku tało eię„ t e o d s ta tę te konstrukcje kam ienne. Interpretow ane wcześniej jako bruk, tworzą fragm enty dwóch "m u ró w *, zbudowanych * dużych płyt piaskowca 1 obłożonych w górnej w arstw ie drobniejszym* kam ieniam i. "M u r y * te usytuowane b yły po obu stronach kopce* Ponieważ w znacznej cz ę ści są one z nlszczaie od strony wschodniej, trudno jeat obecnie stw ierd zić, e t y te konstrukcje stanowiły obstawę kopca, c z y p ełn iły inną funkcję, zw łaszcza, t e od s tro n y zachodniej n ie zostały w ca ło ś c i przebadane.
Zakończono odkrywanie kopca. Usypany był głów-nie z głazów narzutowych. 'W czasie p rac ziemnych, prowadzonych w poprzednich latach przez Kopalnię S la r U obiekt ten uległ częściowem u zniszczeniu. Podczas badań ns jego (fetle odkryto kilk a fragm entów nl zapalonych kości.
O dkryto rö w n le t kolejne Ja m y z celowo um ieszczonym i w nich kośćm i zw ie rz ę cym i. W czasie dwuletnich badań w yeksp lorow ało 4 pochówki zw ierzęce /w tym 1 zbiorowy/ o raz natrafiono na 2 dalsze, pozostawiając Ich ek sp lo rację do następnego sezonu.
M a te ria ły orez dokumentacja znajduję s ię w B iu rz e Badań 1 Dokumentacji Zabytków w. Tarnobrzegu. Badania będę kontynuowane.
G U L4N M Ł Y N , gm, Z ak rz e w patrz w oj. radom skie o kres lateński Stanowisko J
J A KU SZ O W [C B , gm * K a z im ie rz a W ie lk a U n iw e rsyte t Ja g ie llo ń sk i woj. kieleck ie Instytut A rcheologii Stanowisko 2
Badania prow adził prof, d r hab. K a z im ie rz С odlowsld« Finansow ał WO А К w TQfilcach i Uniw ersytet Ja g ie llo ń sk i. P ię t y sezon badań. Osada neolityczna o raz kultur; trz cln le ck le j, łużyckiej, przewor- • H e j, z wczesnego średniow iecza 1 czasOw późniejszych. 2
Badania objęły obszar 317 m w licz ając w to jednak teren częściowo ju t przebadany w latach poprzed nich, a obecnie wyeksptorowany do calca* a ta k ie cz ęść, ktdra n ie została przebadana do ca lca oraz p rzestrz e n ie zakłócone przez nowożytne wkopy. Ogółem od 1982 r , badania objęły obszar 687 m^, w tym Jednak tytko 225 terenu ca łk o w icie nienaruszonego przez nowożytne wkopy 1 przebadanego do cslca, W 1986 r . zakończo no rozpoczęte w 1989 r , badania ratow nicze na te re n ie zagrożonym przez przebudowę drogi /345 m®/, gdzie w a rs tw y kulturow e b yły w p rze w atn e j m ierze już przem ieszane Jakkolw iek wystąpiła duża Ilo ś ć m ateriałów. Kontynuowano badania w reg io n ie gdzie prowadzono prace w latsch 1982-1984, założono też wykop /25 m^/ w nowym m iejscu t m ały wykop ratow niczy. Ogółem wyróżniono 121 nowych obiektów osadniczych, W różnych punktach stanowiska przeprowadzono w ie rcen ia geologiczne.
Znaleziono n ie licz n e ułam ki c e ra m ik i k u ltu ry pucharów lejkowatych 1 m a te ria ły krzem ienne. Bogato reprezentow ane b yły ślad y osadnictwa k u ltu ry trz cln le ck le j /k llk ud zleelęd ocentym etrow a w arstw a kulturowa I liczne Jam y zasobowe/. P o ra z p ie rw s z y natrafiono na lic z n ie jsz e m a te ria ły wczesnej fazy ku ltu ry łużyckiej. Odkryto grób popielnicow y grupy tarn ob rzeskiej wyposażony w żelazną bransoletę 1 kółeczko brązowe, a ta k ie lic z n e m a te ria ły, k tó re mogą pochodzić z d alszych zniszczonych grobów pOŁnohtżycklch. Dość licz n e były m a te ria ły ce ra m icz n e k u ltu ry p rzew orsk iej z młodszego okresu przed rzym ski ego. W jednym z wykopów natra fiono na wyraźną 15-20 cm w arstw ę kulturową z tego okresu. Znaleziono też 2 brązowe zapinki póinołateńskle - typu O 1 form ę p rzejścio w ą do fibul s iln ie profilow anych. Podobnie ja k w Latach poprzednich n ie uchwycono w a rstw y kulturow ej z okresu wczeshorzym eJdego natom iast częściow o przebadano dwie prostokątne póizlem ian- k i z a w ie rając e ce ra m ik ę z tego okresu, W kontekście p óihorzym sklm B is ie clono Э brązowe fibule ch araktery styczne Óła pófnego stadium faz y lub faz y B g / C |: kolankowatą» pochodną od s iln ie profilowanych 1 z grzeby k iem na główce. W arstw a kulturowa z okresu późnortym skiego dochodu do 1 m m iąższości 1 je s t bardzo bogato nasycona m ateriałem zabytkowym. W śród licznych obiektów z tego okresu przebadano m .in , 4 ja m y zasobowe o głębokości ponad 2 m. Obok bardzo licznego m ateriału ceram icznego / w tym duży procent ceram ik] w ykfnsnej nz kol e/ znaleziono m, ln. : złoty w isio re k kos tyczkowa ty zdobiony filig ran e m , bardzo rzadld na naszym terenie b rązęw y w isio re k toporkowaty, 3 brązowe 1 I żelazną 2aplnkl z podwiniętą nóżką, 2 g ro ty oszczepów, fragment te r r a s ig illa ta , licz ne p acio rk i /w tym i w ykonany techniką m llłe flo r l 11 bursztynowy/, w iele ułamków naczyń szklanych oraz 4 dalsze den ary rz ym sk ie /Faustyny l, p ośm iertny Fa u styn y П, A , P lu s a , M, Aureliusza/. L ic z b a znalezionych w Ja kuszo w icach monet rz ym sk ich w z ro sła w ięc do 21. Niezbyt liczne są ślad y osadnictwa
94
-wczesnośredniowiecznego, m .in . natrafiono na (U n ie x n lacciçm . k n d r a t e . . p<9ileml*nkę o botach ok. 4.3 10. Z oeadnlctwom p ein le jez j m Je at m .ln . r w i ą u n ; * r e A llow te o z n j denarek w ig ie rs k i 1 Э azelggl Ja n a К а й mle- rza_
»
« JE Z IO R K O F O Ł N O C N E , (m . Ko cierzew B iu ro В к Ш I Dokuments с Д Ztb^tVO* wüj. ilûornleiftckrl* w S k ie r Jtlewicach
Stanowisko 4
h d i f i i i p r ^ w id tU m gr Ju styn S b * r « a Fin a n so w ał W K Z w S k iś n ie - , wlckćh, P U r w u j K i o D b ttkU , SEuio w tik o k n lla r y ( r t ł u o r a l d ? ] t wczesnego o kresu rzym skiego*
* Stanowisko znajduje e lf ne nie w ie lk i га płaskowyżu ne południe od w si p r i j drodze K o cie rz e w - Je z io rk o . Z ajm u je obszar ок. 1 ha. Badania w eryfikacyjne o bjęły pow ierzchnię 60 tn . Owa wykopy o w ym iarach 2 z 1S m zlokalizowano w centrom stanowiska* C e ra m ik ę I ślad y obiektów archeologicznych odkryto Jed yn ie w wykopie L Na głębokości ok. 30 cm od pow ierzchni natrafiono na bardzo słabo czyteln y obiekt sk ła d a ją cy alę z dwóch Jam owalnego kształtu połączonych ze sobą w górnej cz ę ś c i. W y m ia r y poszczególnych Ja m w y n o s iły U h z I M cm .
1 145 z 110 cm . W ypełnia ko w przekroju nieckowa ta o m iąższości do 40 cm stanowił brunatno* azaro-żólty pia sek. W ewnątrz ja m znajdowały alg lic z n e ułam ki dwóch naczyń rę cz n ie lepionych, i l e zachowanych* Na podsta wi e lep iej zachowanych den I p a r tii p rzyd atn ych o k re ś lić można Ich chronologię na w c z e a iy o k re s rz ym sk i. W obrębie jam n ie występow ały węgle drzewne, natom iast znaleziono dwa n ie w ie lk ie fragm enty przepalonych kości, Trudno je s t w ś w ie tle tych danych wnioskow ał o rodzaju stanowiska. W idoczna ślad y wkopów no w olyl* nych sugerują d u ie zniszczeni* eta no wieka.
Ew entualne badania d alszych p a rtu stanowiska należałoby p odjął w najbUżezym te rm in ie . K A M IE Ń C Z Y K · B Ł O N IE ^ Państw ow e Maeeum Archeologiczne woj. o stro łęck ie * w W arsz aw ie
Bp dania prow adziła m gr C r if t jo a Dmochowska p r r y u d z ts le m g r mgr M ałg o rz aty Kam iński e j ! Ja c k a Andrzejów atóego. Konsultacja m ery· toryczna - doc, dr hab* T e re s a W ęgrzynow icz. Finansow ało F M A w W arsz aw ie . C z w a rty sezon badań. Osada k u ltu ry wie łba rek) ej. P o z o stało ści osadnictwa k u ltu r: trz ctn le c k le j I łu ż yck ie j o raz pochów ków nieokreślonych chronologicznie 1 kulturowo*
2
Przekopano obszar o pow ierzchni 378 m . Rozpoznano ostatecznie część wschodnią stanowiska, a rts dotychczas nie bś danej cz ę ści zachodniej przeprowadzono rozległe sonda tę , które pozw o liły na o k re ślen ie peł nego zasięgu 1 charakteru osady ku ltu ry w ie lb a rsk le j. Odsłonięto łącz n ie 113 obiektów / część % nich była zado kumentowana w poprzednich sezonach p ra c / ï fragm ent ja m y z epoki brązu lub w czesnej epoki żelaza* H t pale n isk ku ltu ry w ie lb ar sklej 1 zniszczony grdb ciało paln y /bexpoplelnlcow j ? / n ieo k reślon y kulturowo 1 chronolo gicznie.
Pa le n isk a posadowione b yły bardzo gęsto* często p rz y le g a ły do sieb ie tub b y ły wkopane jedno w drugie. M ia ły z a ry s y na ogół czworokątne* wypełniska czarne* k sz tałty w p ro filac h nleckowgte* <feis n ie k ie d y p łaskie. M iąższość Ich dochodziła do 45 cm . Dna palenisk wytoścne byty zwykle w arstw ą przepalonych kam ieni. W nie których obiektach kam ienie r o t m ieszczone b yły bezładnie - zagruzowano nim i część lub ca le wypełni sko, W w ie lu paleniskach zachowały się re sz tk i zwęglonych belek d rew nianych, leżących m iędzy 1 pod kam ieniam i* zwykle równolegle do ale M e. W kilku przypadkach stwierdzono ru sztow y układ drewna · prostopadłe belki z alegały piętrowo os aoMe. Z p alen isk pochodzi ubogi m ateria! zabytkowy: pojedyncza* n iech arak terystycz n e ulam łd na czyń* grudki polepy lub surow ej g lin y oraz nie spalone zęby bydlęce* znajdowane nielded y w układzie szerego w ym . Je d yn ie w obiektach położonych w pobliżu wielowarstwowego skupiska ce ra m ik i* badanego w poprzetbilch sezonach wykopaliskow ych, na trafi cno na lic z n e fragm enty naczyń m. in. grup 11 V I wg k la sy fik a c ji ce ra m ik i ku ltu ry w ie lb ar sk le j R . Sch in dlera.
Po z a zasięgiem palenisk* w cz ę ści południowej stanowiska* odsłonięto spąg grobu ciałopalnego. Je g o z aw artość: nieliczne przepalone kostki* d ru cik brązowy* fragm ent skorodowanego przedm iotu żelaznego 1 okruch ce ra m ik i* n ie pozwala na o kreślen ia chronologie zno-kulturowe. N a le ż y sądzić* że cm entarzysko mogło ulec zniszczeniu zarówno wskutek d ziałalno ści ludności k u ltu ry w ielbar sklej* js k 1 w spółczesnych p r a c ro lniczych ,
W cz a s ie badań nie natrafiono na nowe obiekty z epoki brązu lub w czesnej epoki żelaza. N ie lic z n y m a t e r ia ł ce ra m ic z n y k u ltu ry łużyckiej m .ln . fragm enty wylewów s otworkam i pod krawędzią* zbierano z całego badanego obszaru* często z żółtego plasku m iędzy paleniskam i.
Po c i ter ech sezemach wykopaliskowych stan badań przedstawi· elę następująco: przekopano około 660 п ? я odsłaniając łącz n ie 20 Ь obiektów archeologicznych: 17 jam z epoki brązu lob w czesnej epoki żelaza* 184 p ale niska 1 wielow arstw ow e skupisko c e ra m ik i k u ltu ry w ie lb ar sklej* zniszczony grób ctałop ałny prex 5 obiektów nieokreślonych.
