ZBIGNIEW KRUSZEWSKI 1,3, TADEUSZ LESZCZY SKI 1,2, ANDRZEJ STRASZAK 1,4, ANTONI ZABŁUDOWSKI 2
Szkoła Wysza im. Pawła Włodkowica w Płocku
Uniwersytet Technologiczno – Przyrodniczy w Bydgoszczy Politechnika Warszawska SNT w Płocku
Instytut Bada Systemowych PAN w Warszawie Streszczenie
Referat przedstawia przyszłe przełomowe informatyczne i telekomunikacyjne technologie oraz technologie transportowe wysokich szybkoĞci w szczególnoĞci kole-jowe w dostĊpne w drugiej i trzeciej dekadzie 21. wieku w Unii Europejskiej. W związku z tym przed Polską stoją najwyĪsze w historii wyzwania i moĪliwoĞci dla dzisiaj i najbliĪszej przyszłoĞci. DziĊki cyfrowej i transportowej rewolucji w Unii Eu-ropejskiej Polska moĪe przyspieszyü rozwój kraju i swoich regionów oraz dołączyü do poziomu innych krajów UE w oparciu o znaczne zwiĊkszenie twórczoĞci, innowa-cyjnoĞci i przedsiĊbiorczoĞci wiĊkszoĞci swoich regionów.
Słowa kluczowe: ICT, szybkie koleje, konkurencyjno Polski, innowacyjno Polski, aerotropolis, Polska 2020-2030
1. Nowe technologie w elektronice i telekomunikacji
Przewiduje si, e w cigu najbliszych dwóch, trzech lat zostanie wygenerowanych tyle in-formacji, ile od czasów prehistorycznych powstało do tej pory. Moc serwerów przetwarzajcych dane ronie znaczco, a ich wymiary fizyczne malej. Ogólnowiatowa sie teleinformatyczna ju niedługo powinna by gotowa do szybkiego przesyłania generowanych duych iloci informacji przy jednoczesnym wdraaniu nowoczesnych rozwiza w zakresie zarzdzania energi i ochron rodowiska. Moliwe to bdzie dziki powstaniu nowych oraz modyfikacji ju istniejcych tech-nologii elektronicznych stanowicych podstaw dla rozwoju systemów przetwarzania informacji.
Nowoczesne technologie elektroniczne wi si z minimalizacja rozmiarów układów i urz-dze elektronicznych. Pomimo bardzo zaawansowanych technologii wytwarzania układów elek-tronicznych nadal obowizuje empiryczne prawo Moore’a, które mówi, e co 18 miesicy podwa-ja si upakowanie oraz złoono układów elektronicznych. Wielka skala integracji układów wi-e si nie tylko z minimalizacj rozmiarów urzdze elektronicznych, ale posiada znaczcy wpływ na szybko ich działania Ograniczeniem w zakresie rozwoju układów elektronicznych s raczej problemy natury mechanicznej, bo w przypadku współczesnych cyfrowych układów scalonych mog one posiada nawet kilkaset wyprowadze co stanowi problem zwizany z ich obudow. Z kolei, poniewa układy te pracuj z czstotliwociami bliskimi mikrofalowych, wymagana jest odpowiednia konstrukcja płytki drukowanej, gdy kada cieka stanowi moe ju falowód, a nie
klasyczny przewód. Wszystkie te czynniki maj kluczowe znaczenie w technologii produkcji ob-wodów drukowanych, na których montowane s układy wielkiej skali integracji. Przewiduje si, e w cigu najbliszych kilku lat rozmiary płytek oraz szerokoci cieek powinny nadal male, osigajc poziom kilkunastu mikrometrów czyli rozmiar znany dotychczas w strukturach układów scalonych. Wiele firm prowadzi intensywne prace badawcze w zakresie technologii PCB, które obejmuje midzy innymi opracowanie nowych technik połczeniowych np. połczenia optyczne pomidzy układami scalonymi na płytce drukowanej. Z przedstawionych wyej zagadnie wynika, e rozwizania innowacyjne w zakresie tworzenia układów scalonych oraz płytek drukowanych zmierzaj raczej w kierunku nanotechnologii i s niestety bardzo kapitałochłonne. Dlatego mog by one rozwijane w tych obszarach wiata, które tradycyjnie s przodujcymi w tym zakresie. Miniaturyzacja urzdze elektronicznych kreuje rynki w zakresie zupełnie nowych aplikacji. Cza-sy współczesne charakteryzuj si przede wszystkim mobilnoci w zakresie transferu informacji oraz pełn dostpnoci kanałów transmisyjnych. Std te dynamicznie rozwija si rynek urzdze przenonych połczonych w sieci radiowe – Sensors Networks (GPS, czujniki, mierniki itp.) co zmusza przemysł półprzewodnikowy do tworzenia zintegrowanych rozwiza, łczcych kilka specjalizowanych układów razem, które produkowane były tradycyjnie jako oddzielne układy. Nie jest to proces zupełnie prosty bo duym, wyzwaniem jaki stoi dzi przed konstruktorami takich systemów jest integracja w układzie scalonym pasywnych i aktywnych elementów mocy, a naj-trudniejszym okazuje si zintegrowanie w układzie scalonym baterii czy innych ródeł zasilania. Pomimo tego, e współczesne układy scalone wymagaj niewielkich poborów mocy, to problem zasilania jest niezwykle krytyczny.
Nowe technologie stosowane przy wytwarzaniu cyfrowych i analogowych układów scalonych w połczeniu z nowatorskimi systemami projektowania i montau pozwalaj budowa wydajne systemy przetwarzania i przesyłania danych. Dla konstruktora sprztu elektronicznego dostpna jest na rynku cała gama rónych procesorów i komputerów, od specjalizowanych procesorów jednoukładowych, poprzez komputery klasy PC (w tym równie komputery przemysłowe PC– Industrial PC) czy wreszcie due systemy superkomputerowe. Te ostatnie mog by oczywicie aplikowane jedynie w bardzo specjalistycznych zastosowaniach. Oprócz procesorowych syste-mów sterowania konstruktor sprztu musi projektowa i wykorzystywa wiele rónych specjali-zowanych urzdze. Dla takich celów producenci sprztu udostpniaj konstruktorom wiele spe-cjalizowanych układów programowalnych FPGA, czy ASIC. Dziki temu inwencja twórcza kon-struktorów nie musi by hamowana adnymi ograniczeniami sprztowymi.
Jak ju wspomniano wyzwaniem naszych czasów jest wszechobecna mobilno. Osiga si j poprzez wykorzystanie wydajnych rozwiza radiowych. Interfejsy radiowe oparte na modulacji OFDM (Orthogonal Frequency Division Multiplexing) systematycznie zyskuj popularno. Ta wydajna i odporna na zakłócenia technika transmisji fal radiowych jest ju stosowana midzy innymi w sieciach bezprzewodowych Wi-Fi (802.11g, 802.11a), systemach dostpowych WiMax (standard IEE802.16) czy systemach cyfrowej transmisji satelitarnej DVB. Technologie bezprze-wodowej transmisji danych stworzone w warunkach pełnego wykorzystania moliwoci jakie zapewniaj procesory sygnałowe DSP, ale wyposaone w jedn anten zaczynaj by postrzegane jako systemy bez moliwoci ich dalszego rozwoju. Zastosowanie wielu anten (techniki MIMO Multiple-Input-Multiple-Output) moe sta si kluczem do osignicia wyszych prdkoci trans-misji danych oraz wikszej niezawodnoci samej transtrans-misji. Analizujc architektury istniejcych sieci transmisji danych łatwo dostrzec, e wydajne systemy radiowe lokuj si w ich warstwach dostpowych eliminujc zasadnicz przeszkod jak stanowi brak miedzianych linii dostpowych.
W zwizku z koniecznoci przesyłania ogromnej liczby danych rozwijaj si dynamicznie róne metody kompresji danych, szczególnie jest to istotne w przypadku przekazu w czasie rze-czywistym danych multimedialnych.
Szybka wymiana duych iloci danych (np. ruchomych obrazów wizyjnych ) wymaga budo-wy sieci szerokopasmobudo-wych, gdy dziki takim sieciom zarówno miasta jak i wsie staj lepszymi miejscami do ycia, pracy i zabawy. Przy czym w przypadku sieci szerokopasmowych nie chodzi tylko o moliwoci wdroenia zaawansowanych rozwiza i aplikacji teleinformatycznych, lecz równie o moliwo podłczenia si wszystkich mieszkaców do infrastruktury komunikacyjnej o wysokiej wydajnoci. Naprzeciw tym oczekiwaniom wychodz rozwijane obecnie w sposób niezwykle dynamiczny technologie dostpu i transferu informacji w sieci Internet. Ewolucja me-tod dostpu do Internetu odzwierciedla rosncy popyt na urzdzenia zapewniajce szersze pasmo oraz wiksz wydajno. Bardzo dynamicznie rozwijaj si technologie dostpu bezprzewodowe-go, technologie wykorzystujce istniejce linie telefoniczne (xDSL) oraz sieci telewizji kablo-wych. Szerokopasmowy dostp do Internetu to nie tylko dua przepustowo łcza klienta ale równie moliwo zaoferowania nowych multimedialnych usług na szerok skal. Cho przecit-nego uytkownika nie interesuje zwykle z jakich rozwiza korzysta w danej chwili i liczy si tylko dla niego efekt kocowy, to obecnie istotna wydaje si moliwo wyboru rodzaju sieci dostpowej, której wykorzystanie byłoby optymalne.
Idea integracji sieci komórkowych ze standardami bezprzewodowego przesyłania danych po-jawiła si wraz z rozwojem i dostpnoci nowych usług. Popularno telefonii komórkowej dru-giej generacji (2G) w dalszym cigu ronie i tylko do koca roku 2005 globalna liczba uytkowni-ków GSM przekroczyła 2 mld. Zauwaalne jest przy tym systematyczne rozszerzanie funkcjonal-noci telefonii drugiej generacji w kierunku usług 2,5 G (GPRS, HSCSD, EDGE) czy te standar-du 3G (UMTS). Ch korzystania z zalet zarówno telefonii komórkowej, jak i bezprzewodowych sieci lokalnych doprowadziła do idei integracji uywanych obecnie systemów łcznoci w jednym urzdzeniu.
W cigu najbliszych kilku lat istot systemu łcznoci stanie si konwergencja systemów sieci stałych oraz mobilnych, a ich cech wspóln bdzie protokół IP (wersja Ipv6). Rozwizanie takie otwiera wiele nowych moliwoci z zakresu przesyłania danych i roamingu pomidzy tech-nologiami sieci telekomunikacyjnych. Całkowite uzalenienie nowych systemów od sieci IP jest jednoczenie wypełnieniem załoe telefonii czwartej generacji 4G. Integracja systemów GSM, UMTS, WLAN jest procesem nieuniknionym.
Coraz wicej firm przedstawia rozwizania pozwalajce na wiadczenie usług triple play (TV, Video, VoIP) w sieciach IP. Produkowany ju sprzt oferuje multicastowe routowanie pakie-tów, umoliwiajce masow dystrybucj sygnałów wizyjnych i dwikowych przez infrastruktur IP. Coraz czciej przedstawiane s rozwizania telewizji interaktywnej IPTV, usługi takie s ju oferowane w wielu krajach (Włochy, Niemcy, Francja). Opracowywane w firmach wielousługowe sieci IP gwarantuj ewolucj istniejcych sieci do wspólnej infrastruktury IP, dajc jednoczenie operatorom moliwo rozwoju nowych usług w przyszłoci.
Najnowsze osignicia z dziedziny elektroniki i automatyki przeobraaj zwykły budynek lub mieszkanie w obiekt „inteligentny” co pozwala efektywnie nim zarzdza (zuycie energii, bez-pieczestwo itp.).
Technologia M2M (Machine - to - Machne, Machine - to - Mobile) jest bezprzewodow tech-nologi opart na infrastrukturze sieci GSM umoliwiajc zdalne zarzdzanie i monitorowanie urzdze, którymi mog by zarówno urzdzenia domowe, pojedyncze obiekty jak i całe procesy
produkcyjne. Technologia M2M obejmuje zarówno platform sprztow jak i programow (apli-kacje Java), umoliwiajc realizacj zaawansowanego sterowania i monitorowania procesów. Moliwoci oferowane przez technologi M2M s praktycznie nieograniczone. Wykorzystujc t technologi moemy sterowa np. :
- systemami alarmowymi zainstalowanymi w budynkach lub pojazdach, - systemami pomiarowymi (np. metrologicznymi),
- automatami dystrybucyjnymi,
- tablicami wietlnymi (ekrany uliczne), - przepompowniami cieków itp.
Z kolei połczenie technologii M2M z moliwociami instalacji inteligentnych umoliwia zdalne sterowanie niemal kadym urzdzeniem zainstalowanym w budynku lub mieszkaniu, co stwarza zupełnie nowe rozwizania technologiczne i uytkowe.
Zupełnie innym zastosowaniem technologii M2M s systemy radiowej identyfikacji RFID. Efektem prowadzonych prac stan si zunifikowane rozwizania drugiej generacji pozwalajce na identyfikacj w czasie rzeczywistym wszelkich obiektów w ramach całego łacucha dostaw i sprzeday. System RFID jest integraln czci kompleksowego rozwizania opartego na mobil-nej technologii wykorzystujcej czytniki stacjonarne i przenone metki radiowe, czyli tzw. tagi. W zalenoci od zastosowanego taga system RFID umoliwia odczytywanie danych z odległoci 3 – 8 m, a zapis moe odbywa si z odległoci 2- 3 m. Czytniki s w stanie odczytywa informacj z prdkoci 1000 tagów /sek. Moemy wic w ten sposób np. odczyta „zawarto” ciarówki opuszczajcej magazyn bez potrzeby zatrzymywania pojazdu.
Przy okazji bada nad systemami Systemy lokalizacyjne wykorzystujce technologi GPS i RFID s coraz czciej stosowane w biznesie logistycznym pozwalajc np. ledzi losy poszcze-gólnych partii towaru.
Bezpieczestwo wyrasta obecnie na jeden z podstawowych problemów w zarzdzaniu infra-struktur teleinformatyczn – wyzwaniem jest liczba zagroe i ich narastajca intensywno. Przekłada si to w prostej linii na architektur, sposób działania i moliwoci integracji systemów majcych chroni sieci i informacje w niej zgromadzone. Rozwijaj si wic dynamicznie róne technologie np. systemy biometryczne identyfikacji osób oraz systemy kontroli dostpu do sieci. Prowadzone s badania umoliwiajce wykorzystanie próbek biometrycznych w kryptografii oraz do wzmocnienia e-podpisu.
Specjalici ds. bezpieczestwa systemów elektronicznych przygldaj si równie coraz bar-dziej popularnej technologii RFID, udaje si budowa np. urzdzenia wykorzystujce fale radiowe do zakłócania łcznoci pomidzy tagami a czytnikiem. Za pomoc takiego urzdzenia mona równie zmienia „tre” taga co pozwala np. fałszowa dane i dokonywa wszelkiego rodzaju naduy
Obecnie i w przyszłoci ilo informacji, które bdzie trzeba przetworzy i przesła w róne miejsca bdzie dalej rosła i spraw kluczow bdzie budowanie szybkich, niezawodnych , bez-piecznych i łatwych w obsłudze systemów przesyłania i przetwarzania danych, charakteryzujcych si du przepustowoci kanałów transmisyjnych.
Rozwaajc zagadnienia dotyczce systemów przetwarzania i przesyłania danych nie sposób pomin take problematyki kompresji informacji. Pomimo tego, e współczesna technologia dysponuje praktycznie nieograniczonymi moliwociami transferu informacji, to jednak przy tak znacznym zwikszeniu jej wolumenu niezbdna staje si kompresja. Dlatego bardzo dynamicznie rozwijaj si równie róne metody kompresji danych, co jest szczególnie istotne w przypadku
przekazu informacji w czasie rzeczywistym, np. informacji multimedialnych – video czy obrazu telewizyjnego.
Reasumujc przedstawione powyej rozwaania, naley dobitnie podkreli, e innowacyj-no rozwiza dotyczcych przesyłania i przetwarzania informacji (ogólnie pojtej komunikacji komputerowej) wie si z wdraaniem nowych technologii zarówno w zakresie budowy sprztu, jak i oprogramowania. Gdyby próbowa okreli kierunki działa innowacyjnych rozwijanych lokalnie, np. w Regionie kujawsko- pomorskim, to mierzc siły na zamiary, naley z góry wyklu-czy te, które s zwizane z technologi rozwoju sprztu , a zdecydowa si raczej na działania innowacyjne w zakresie tworzenia aplikacji programowych. Działania te dotyczy mog zarówno wypełnienia sieci Internet nowymi treciami ( np. nauczanie na odległo czy e-commerce), jak i budowa nowych rozwiza dla okrelonych celów (Leszczyski, 2006).
2. Społecze stwo informacyjne w Europie, Polsce i Regionie
Społeczestwo informacyjne jest traktowane jako nowy typ społeczestwa wykreowany w krajach, w których rozwój technologii telekomunikacyjnych oraz informatycznych osignł wystarczajco wysoki poziom i członkowie tego społeczestwa w pełni potrafi korzysta z dobrodziejstw jakie stwarzaj istniejce systemy (sieci) teleinformatyczne. Budowa społecze-stwa informacyjnego koncentrowa si powinna na stworzeniu odpowiedniej struktury technolo-gicznej spełniajcej dwa zasadnicze warunki:
• po pierwsze: na obszarze zamieszkałym przez społeczestwo informacyjne istnie musi wydajna sie telekomunikacyjna (teleinformatyczna) łczc globalne oraz lokalne zaso-by informatyczne, do której dostp maj wszyscy ozaso-bywatele zamieszkujcy ten obszar; • po drugie: w sieci dostpne musz by publiczne zasoby informacyjne umieszczone
w sieciowych serwerach systemów informatycznych, z których korzysta moe, bez wy-jtku, kady z członków społeczestwa.
W sytuacji zapónienia infrastrukturalnego regionu, budowa społeczestwa informacyjnego, wymaga bdzie zarówno budowy sprawnej struktury sieciowej jak i wypełniania tej sieci treci (Leszczyski, 2006, Zabłudowski, 2006).
Kierunki rozwoju społeczestwa informacyjnego w Europie wyznaczyło kilka zasadniczych dokumentów z serii eEurope. Pierwszy z tych dokumentów uchwalony w marcu 2000 roku,
„eEu-rope An Information Society For All” precyzował działania w sferze kreowania szczegółowej
polityki nowego społeczestwa. Kolejny dokument, który pojawił si w czerwcu 2000 r.,
„eEuro-pe 2002 An Information Society For All” szczegółowo omawiał as„eEuro-pekty techniczne dotyczce
sieci teleinformatycznych takie jak: bezpieczestwo Internetu, dostpno dla obywateli poprzez tanie systemy dostpowe, szybko Internetu oraz aspekty społeczne, w tym przede wszystkim problem inwestowania w ludzi i umiejtnoci. Obecne spojrzenie na strategi rozwoju społecze-stwa informacyjnego precyzuje dokument „eEurope 2005 An Information Society For All. An
Action Plan” opublikowany w czerwcu 2002 r. W dokumencie tym zaproponowano, eby kraje
Unii Europejskiej posiadały do 2005 roku nowoczesne usługi publiczne online w trzech nastpuj-cych obszarach działania: e-Government, e-Learning oraz e-Health. Podkrelono równie, e roz-wój wyszczególnionych wyej usług oraz usług całej sfery e-Biznesu wymaga budowy sieci obej-mujcej swoim zasigiem wiksz cz społeczestwa i posiadajcej szerokopasmowy, bezpiecz-ny dostp do Internetu.
Powszechny dostpu szerokopasmowy do Internetu pobudzi rozwój oraz konkurencyjno re-gionów na poziomach regionalnym i lokalnym, gdy technologie ICT wspieraj przemiany w
sys-temie działania administracji publicznej, słuby zdrowia, edukacji i biznesu, dziki czemu instytu-cje te mog oferowa lepsze oraz bardziej efektywne usługi on-line.
Działania w zakresie budowy społeczestwa informacyjnego w Polsce rozpoczły si w lipcu 2000 roku, kiedy to Sejm Rzeczpospolitej Polski powził Uchwał w Sprawie Budowania Społe-czestwa Informacyjnego w Polsce. W listopadzie 2000 roku, Komitet Bada Naukowych wspól-nie z ówczesnym Ministerstwem Łcznoci zaprezentował dokument zatytułowany „Cele i
kie-runki rozwoju społeczeĔstwa informacyjnego w Polsce”, traktowany obecnie jako strategiczny
dokument w zakresie budowy społeczestwa informacyjnego w Polsce. W grudniu 2003 przyjta została przez Rad Ministrów Narodowa Strategia Rozwoju Dostpu Szerokopasmowego do In-ternetu na lata 2004-2006, w której podkrelono znaczenie bezpiecznej infrastruktury dostpu szerokopasmowego do Internetu dla wszystkich obywateli i przedsibiorców, administracji pu-blicznej, szkół i nauki oraz dla tworzenia konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy.
W Regionie Kujawsko-Pomorskim uchwalona została Strategia Rozwoju Województwa Ku-jawsko-Pomorskiego uwzgldniajca problematyk społeczestwa informacyjnego. W ramach tej Strategii wyznaczono zadanie budowy szerokopasmowej sieci dostpu do globalnego Internetu. Władze Regionu uznały, e zasadnicze inwestycje w struktur regionalnej sieci szerokopasmowej realizowane bd przy wykorzystaniu funduszy europejskich dostpnych w ramach Zintegrowa-nych Programów OperacyjZintegrowa-nych Rozwoju Regionalnego (ZPORR) finansowane w latach 2004 do 2006. Programy ZPORR precyzowały, e inwestycje w rozwój społeczestwa informacyjnego oraz infrastruktury teleinformatycznej bd realizowane w ramach działania 1.5 (w priorytecie I). W ramach tych funduszy Region Kujawsko-Pomorski uzyskał dostp do rodków inwestycyjnych na rozwój technologii informacyjnych i komunikacyjnych, za głównym projektem realizowanym w ramach działania 1.5 ZPORR jest „Budowa regionalnej szerokopasmowej sieci teleinformatycz-nej w Województwie Kujawsko-Pomorskim”.
Dla realizacji tak złoonego projektu, jakim jest budowa szerokopasmowej sieci IP, Samorzd Wojewódzki powołał specjalny podmiot prawny – Kujawsko-Pomorsk Sie Informacyjn (K-PSI) sp. z o.o., którego głównym celem działalnoci jest budowa szerokopasmowej sieci telein-formatycznej na obszarze województwa kujawsko-pomorskiego, czyli Kujawsko-Pomorskiej Sieci Informacyjnej. Mamy zatem tutaj do czynienia z dualnoci nazwy Kujawsko-Pomorska Sie Informacyjna, gdy zarówno projekt jak i podmiot, bdcy beneficjentem tego projektu nosz t sam nazw.
3. Kujawsko-Pomorska Sie Informacyjna (K-PSI)
Kluczowe kryteria oraz zasady wdraania funduszy strukturalnych wspierajcych rozwój ICT, szczególnie w zakresie rozwoju infrastruktury, okrelaj szczegółowe przepisy Unii Europejskiej. Kryteria te szczegółowo definiuj takie elementy jak:
• neutralno technologiczna proponowanych rozwiza,
• otwarty dostp dla wszystkich uytkowników, zarówno rezydentnych jak i instytucjonal-nych,
• niezakłócanie konkurencji rynku, poprzez nadmierne zanianie taryf, • ramy strategiczne wyznaczajce obszary działania.
Odpowiedzialno za budow opracowanej, w ramach strategii rozwoju województwa kujaw-sko-pomorskiego, szerokopasmowej sieci teleinformatycznej powierzono Kujawsko-Pomorskiej Sieci Informacyjnej (K-PSI) sp. z o.o., która powstała w wyniku inicjatywy oraz wspólnych dzia-ła trzech podmiotów: Województwa Kujawsko-Pomorskiego, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
w Toruniu oraz Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy (dawniej ATR). Celem, jaki załoyciele okrelili dla spółki było zbudowanie nowoczesnej, szerokopasmowej in-frastruktury teleinformatycznej obejmujcej swym zasigiem cały region kujawsko-pomorski, stwarzajc warunki dla rozwoju województwa oraz wzrostu jego atrakcyjnoci inwestycyjnej i konkurencyjnoci.
4. Projekt budowy szerokopasmowej sieci K-PSI
Załoenia dotyczce budowy sieci przewidywały, e sie posiada bdzie punkty dystrybu-cyjne w kadym powiecie, do których dołczone bd z kolei punkty dostpowe instalowane w gminach (Zabłudowski, 2006). Tym samym zapewni ona:
• mieszkacom Regionu, moliwo korzystania z szerokopasmowych usług teleinforma-tycznych, dostp do multimedialnych zasobów informacyjnych i usług wiadczonych elektronicznie;
• jednostkom samorzdu terytorialnego, efektywn wymian danych pomidzy jednost-kami (urzdy administracji pastwowej, placówki owiatowe, szpitale, biblioteki); • podmiotom gospodarczym Regionu, sprawn komunikuj z urzdami.
Załoenia dotyczce budowanej infrastruktury sieci teleinformatycznej, w ramach projektu Kujawsko-Pomorska Sie Informacyjna, precyzuj, e z logicznego punktu widzenia sie bdzie mie struktur dwupoziomow z warstwami logicznymi odpowiedzialnymi za róne funkcje sie-ciowe (Zabłudowski, 2006). Warstwami budowanej sieci s:
• warstwa szkieletowa składajca si z fizycznej struktury wiatłowodowej, wiatłowo-dowych systemów transmisyjnych oraz wzłów dystrybucyjnych instalowanych we wszystkich miastach powiatowych Regionu. Wzły dystrybucyjne instalowane w mia-stach powiatowych przesyłaj informacje pomidzy sob wykorzystujc optyczne syste-my transmisyjne;
• warstwa dostpowa łczca wzły dystrybucyjne z wzłami dostpowymi instalowany-mi w ginstalowany-minach. Wzły dostpowe, uinstalowany-mieszczone w siedzibach ginstalowany-min, szkołach, instytu-cjach uytku publicznego, pełni bd równie rol wzłów brzegowych, gdy trzeba b-dzie rozszerzy zasig sieci dostpowej.
Obsługa ruchu wymienianego z globaln sieci Internetow odbywa si bdzie poprzez dwa punkty styku z globaln sieci Internet (Internet Exchange Point), które zapewni odpowiedni funkcjonalno, wydajno oraz redundancj. Punkty styku sieci K-PSI z sieci Internet zlokali-zowane s w Toruniu i w Bydgoszczy.
Zgodnie z załoeniami projektowymi, warstw szkieletow K-PSI stanowi sie wiatłowodo-wa łczca wzły zlokalizowiatłowodo-wane we wszystkich miastach powiatowych Regionu. Medium wia-tłowodowe (włókna wiawia-tłowodowe) warstwy szkieletowej utworzono na zasadzie pozyskania pary ciemnych włókien od Operatorów telekomunikacyjnych dysponujcych infrastruktur wia-tłowodow. Włókna wiatłowodowe pozyskano od dwóch Operatorów – Netii oraz Energi, na zasadzie nieodwołalnego prawa uytkowania (IRU - Indefeasible Right to Use), za topologia fizyczna sieci tworzy struktur dwu piercieniow.
Z usługowego punktu widzenia sie teleinformatyczna pracuje z wykorzystaniem protokołu IP MPLS. Dotyczy to zarówno warstwy szkieletowej jak i warstwy dostpowej. Routery IP MPLS instalowane w wzłach dystrybucyjnych warstwy szkieletowej (w miastach powiatowych) pełni funkcje agregujce ruch z wzłów warstwy dostpowej. Rozwizanie zapewnia jednorodn, nieza-len sie o parametrach umoliwiajcych spełnienie biecych oraz przyszłych wymaga
uyt-kowników. Urzdzenia sieciowe (routery) zainstalowane w sieci zapewniaj jej skalowalno (bez potrzeby wymiany sprztu) w perspektywie co najmniej 8 lat, przy wzrocie ruchu o 15% rocznie, gdy sumaryczna wydajno zainstalowanych urzdze sieciowych przekracza 640 Gbps. Dla sterowania, utrzymywania oraz zarzdzania usługami, zainstalowano w sieci dwa dublujce si Centra Zarzdzania – jedno w Toruniu, a drugie w Bydgoszczy.
Wydajny transport informacji w warstwie szkieletowej zrealizowano na bazie optycznego sys-temu transmisyjnego, który korzysta z technologii zwielokrotnienia długoci optycznych fal wietlnych systemu DWDM, za pakiety IP przesyłane pomidzy routerami IP s przenoszone z wykorzystaniem transportu na urzdzeniach 1 GbE oraz 10 GbE. Kade z urzdze Gigabit Ethernet korzysta z własnego wydzielonego kanału optycznego (długoci fali wietlnej – lambdy) systemu DWDM. Routery IP MPLS, które s umieszczone za urzdzeniami transportowymi DWDM oraz zbieraj ruch z warstwy dostpowej, a take przesyłaj tranzytowy ruch pakietów IP w sieci.
Sie dostpowa zasadniczo została zbudowana z wykorzystaniem technologii radiowej jednak tam, gdzie pozwol na to warunki, moliwe bdzie wykorzystanie dostpu na kablach wiatłowo-dowych (na zasadzie sieci PON) lub na kablach miedzianych (w tym przypadku naley uzyska dostp do infrastruktury miedzianej). W przypadku sieci PON dla podłczenia lokacji gminy, czy powiatu, wykorzystane bd łcza optyczne, na których zainstalowane zostan urzdzenia Fast Ethernet z interfejsami optycznymi o przepływnoci 100 Mb/s.
Dla celów realizacji dostpu z wykorzystaniem technologii radiowej, zarówno w gminach jak i w miastach, przewiduje si wykorzystanie systemów radiowych działajcych zgodnie z techno-logi standardu IEEE 802.11a. Koncepcja budowy warstwy dostpowej zakłada, e wzeł dystry-bucyjny w powiecie bdzie połczony z wzłem dostpowym w gminie, systemem radiowym standardu IEEE 802.11a na zasadzie łcza typu punkt-punkt. Zalet technologii standardu IEEE 802.11a s jej parametry, czyli zasig, który dla łcza typu punkt-punkt przy widocznoci anten (LoS) wynosi nawet powyej 20 km oraz przepustowo, która przy odległoci do 5-ciu kilome-trów moe wynosi nawet powyej 25 Mb/s. Parametry takie potwierdzaj zarówno testy, jak i wyniki planowania radiowego. Nawet przy braku widocznoci anten (NLoS) zasig tego systemu radiowego wynosi od 3 do 5 km. Takie funkcjonalnoci zainstalowanego systemu radiowego oznaczaj, e istnieje rzeczywista moliwo dołczenia, do wzłów dystrybucyjnych sieci szkie-letowej, zarówno dowolnych wzłów dostpowych w miecie powiatowym (nawet bez widoczno-ci anten), jak i wszystkich wzłów dostpowych w gminach (przy widocznowidoczno-ci anten).
Połczenie od stacji abonenckiej do konkretnych uytkowników zarówno w powiecie, jak i w gminie s równie realizowane dwojako. Jeeli urzdzenia uytkowników s rozmieszczone w niedalekiej odległoci (do około 100 ÷ 300 m) od terminala abonenckiego, wówczas s one łczone po sieci Ethernet wykorzystujc interfejs 10/100 Base T. Jeeli jednak urzdzenia uyt-kowników znajduj si w odległoci wikszej od 300 m wówczas s one łczone z wykorzystaniem równie technologii radiowej, z tym, e technologii standardu IEEE 802.11b lub 802.11g. W odrónieniu od połczenia pomidzy punktem dystrybucyjnym a punktem dost-powym, dołczenie uytkowników kocowych realizowane bdzie na zasadzie połczenia typu punkt-wielopunkt. W niedalekiej przyszłoci K-PSI zamierza równie zainstalowa pilotowy sys-tem radiowy typu Mesh.
Całkowita realizacja projektu budowy regionalnej sieci szerokopasmowej w województwie kujawsko-pomorskim, w ramach finansowania na lata 2004 ÷ 2006, składała si z dwóch etapów
inwestycyjnych, z których kady, zgodnie z wymogami funduszy publicznych, wymagał przepro-wadzenia procedury przetargu publicznego:
1. etap 1: pozyskanie włókien wiatłowodowych jako medium dla budowy sieci trans-misyjnej warstwy szkieletowej sieci;
2. etap 2: budowa oraz integracja warstwy szkieletowej, warstwy dostpowej, Centrów Zarzdzania i Utrzymania Sieci, punktów styku z globalnym Internetem (Internet Exchange Point) oraz Centrów Przetwarzania Danych. Drugi etap inwestycyjny był prowadzony w formule ”Zaprojektuj i Wykonaj”.
Stan obecny realizacji projektu budowy sieci jest nastpujcy:
• K-PSI pozyskało na zasadzie IRU, na okres 20 lat, około 1000 km włókien wiatłowodo-wych. Sumaryczny koszt inwestycyjny pozyskania tych włókien wyniósł około 16 mln złotych + VAT.
• W fazie kocowej jest drugi etap budowy sieci. Wykonawc tego etapu jest konsorcjum dwóch firm: firmy Solidex z Krakowa oraz firmy Ericsson. Przetarg na realizacj drugie-go etapu w formule Zaprojektuj i Wykonaj, składał si z nastpujcych czci:
1. projektu oraz budowy optycznej sieci transportowej;
2. projektu oraz budowy warstwy usługowej IP MPLS wykorzystujcej optyczn sie transportow jako warstw fizyczn;
3. projektu oraz budowy sieci telefonii IP dla komunikacji głosowej administratorów wzłów sieci IP MPLS;
4. projektu oraz budowy radiowej warstwy dostpowej wraz z urzdzeniami sieciowy-mi instalowanysieciowy-mi u uytkowników;
5. projektu oraz budowy dwóch Centrów Zarzdzania urzdzeniami wszystkich warstw sieci oraz usługami oferowanymi przez Sie;
6. projektu oraz budowy dwóch punktów styku zapewniajcych dostp do ogólnowia-towej (globalnej) sieci Internet;
7. projektu oraz budowy odcinka wiatłowodowego łczcego miasta: Chełmno i wie-cie wraz z zamkniwie-ciem pierwie-cieni wiatłowodowych.
Sumaryczny koszt tej czci projektu wyniósł nieco ponad 43 mln złotych + VAT. Zakocze-nie procesu budowy sieci przewiduje si na koZakocze-niec trzeciego kwartału 2007 roku. Na obecnym etapie realizowana jest najbardziej pracochłonna cz projektu, czyli radiowa warstwa dostpowa (Zabłudowski, 2006).
5. Nowe Bardzo Szybkie Pocigi w Unii Europejskiej
W najbliszych latach przewiduje si dalsze umasowienie bardzo szybkich pocigów pasaer-skich w Unii Europejskiej (15) co obecnie oznacza szybko 300 km/h. Bardzo szybkie linie kole-jowe połcz innowacyjne regiony wiedzy Niemiec, Francji, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii i Włoch, tworzc innowacyjn supersie regionów B+R opartych na wiedzy o wielkich perspektywach w globalnej gospodarce rynkowej.
Take pocigami podmiejskimi i regionalnymi coraz czciej podróuje si w dobrze amorty-zowanym, klimatyzowanym wagonie – zdarza si, e s to linie wchodzce w skład rozrastajcej si sieci superszybkich połcze.
Rynek sprztu i urzdze kolejowych – według najwieszych bada wart na wiecie 103 mi-liardy euro rocznie – ma si w cigu dziesiciu najbliszych lat rozwija w tempie 2 % na rok.
Z prognoz Unife (europejskiego stowarzyszenia przemysłu kolejowego) wynika, e szybciej, bo o 3 % rocznie, bdzie ono rosło w otaczajcych Rosj krajach Wspólnoty Niepodległych Pastw oraz w regionie Azji i Pacyfiku.
Ta poprawa losu kolei wypływa z gwałtownego rozwoju miast i uwiadomienia sobie, e w tym kontekcie ma ona przewag nad innymi rodkami transportu: jest w stanie przewozi wiele osób, zajmujc niewielk tylko cz cennych gruntów miejskich. Zarówno w krajach rozwini-tych, jak i w rozwijajcych si zatkane drogi przekonały polityków, e kolej ma wan rol do spełnienia. Pomogła w tym odbywajca si po cichu na kolei rewolucja techniczna, która sprawiła, e pocigi stały si bardziej niezawodne i wygodniejsze.
Produkcja nowego sprztu kolejowego jest niemal w całoci kontrolowana za pomoc skom-plikowanych systemów komputerowych, podobnie jak zachowanie si tego sprztu podczas uyt-kowania. Stosowanie lekkich materiałów, takich jak włókna wglowe, sprawia, e cho ronie wytrzymało pojazdów, to nie zwiksza si ich ciar.
Dowiadczenia producentów samochodów stały si pomocn inspiracj: dziki niej opraco-wano technik produkcji podwozi, na których mona konstruowa pocigi według rozmaitych zamówie. Zastosowanie tej techniki znacznie zwikszyło zyskowno trzech głównych producen-tów sprztu kolejowego.
Czy klientom chodzi o tramwaj, czy o pocig podmiejski czy te o taki, który moe rozwija prdko do 320 km/h, wielcy producenci staraj si skłoni do zakupu której ze standardowych wersji projektu.
Podobnie jak w przemyle motoryzacyjnym, koszty bada zwizanych z opracowaniem takie-go jednolitetakie-go podwozia rozkładaj si na wiele zamówie.
Wida równie coraz wiksz gotowo do zwracania si do prywatnych firm w sprawie bu-dowy systemów kolejowych, zarzdzania nimi lub ich rozbubu-dowy.
Zarówno prywatni operatorzy, jak i firmy infrastrukturalne skłaniaj si do całkiem nowego podejcia do wiadczenia usług kolejowych.
Nie ma wtpliwoci, e kroki podjte w celu odwrócenia losów kolei doprowadziły ju do stworzenia solidnych podstaw na przyszło, gdy – jak wszystko wskazuje – jej rola w transporcie midzyregionalnym, miejskim i regionalnym okae si coraz istotniejsza. Wyzwaniem dla kolei jest w tej chwili przyspieszenie tempa zmian, eby ich efekty stały si bardziej widoczne.
Pionierem szybkich sieci kolejowych była Japonia. Projekt szybkiej kolei japoskiej Tokaido Shinkansen Project powstał w Instytucie Naukowo-Badawczym Japoskich Kolei Pastwowych w 1956 roku, zatrudniajcych take konstruktorów samolotów po klsce Japonii w 1945 roku. Pierwsza linia Tokyo-Osaka została uruchomiona 1 padziernika 1964 roku dla pocigów o szyb-koci maksymalnej 210 km/h.
W opracowywanym w 1969 roku Narodowym Planie Rozwoju Japonii wprowadzono do nie-go zadanie tworzenia sieci danych cyfrowych, sieci lotniczej, sieci bardzo szybkich kolei, sieci autostrad i sieci szybkich statków kontenerowych łczcych Tokyo z najwikszymi miastami Japonii a mianowicie Sapporo, Sendai, Nagoja, Osaka, Hiroshima i Fukuoka, za 18 maja 1970 roku parlament Japoski przyjł ustaw o Budowie Sieci Bardzo Szybkich Kolei o szybkoci wikszej ni 200 km/h.
Celem Sieci Bardzo Szybkich Kolei było „cinicie” wszystkich duych miast japoskich w przestrzeni czasu podróy. Przyjt w projekcie jednostk czasu była sekunda, a wic zaczto pierwszy raz na wiecie liczenie ile sekund bdzie si oszczdza w kadym etapie projektu.
W Projekcie Shinkansen wykorzystano wiatowe dowiadczenie w zakresie ówczesnej tech-nologii transportu kolejowego, przyjmujc jednak wany imperatyw systemowy korzystania z technologii najlepszej lecz nie awangardowej, przyjmowano rozwizania technologiczne jak najprostsze lecz nie za proste. Rozwizania technologiczne musiały odpowiada wysokiej jakoci i niezawodnoci.
W Projekcie Shinkansen w maksymalnym stopniu wykorzystano ówczesn technologi tele-komunikacyjn i informatyczn.
Jednoczenie rozpoczto prace badawcze i rozwojowe (B+R) nad nastpn przyszłociow technologi masowego transportu ldowego a mianowicie nad technologi lewitacyjn.
W zakresie wdroenia technologie lewitacyjne Japonia została wyprzedzona przez Niemcy, z tym e wdroenie nastpiło nie w Niemczech jak przewidywano lecz w Chinach budujc kilka lat temu transport lewitacyjny łczcy centrum Shanghai’u z lotniskiem. W Japonii nadal powa-dzone s prace B+R i dowiadczenia prototypowe z tego zakresu. Japoski pocig testowy, wyko-rzystujcy wysokotemperaturowe nadprzewodniki chłodzone ciekłym azotem, dziery rekord prdkoci pojazdu szynowego, który wynosi 581 km/h. Japoczycy szykuj si do budowy linii kolejowej w tej technologii, łczcej Tokio, Nagoy i Osak, która ma by gotowa w 2025 roku, za Korea Południowa jest wiatowym inkubatorem nowoczesnych technologii komórkowych. To tam latem ubiegłego roku po raz pierwszy zaprezentowano działajc sie czwartej generacji. Prototypowa komórka odbierała nieprzerwany strumie danych z prdkoci dochodzc do jed-nego gigabita na sekund.
Projekt Shinkansen został zgłoszony przez Japoski komitet ds. Współpracy z Midzynaro-dowym Instytutem Stosowanej Analizy Systemowej w Laxenburg do pierwszych na wiecie mi-dzynarodowych bada systemowych, które zostały przeprowadzone w latach 1976-1979. Raport pt. The Shinkansen Program. Transport, Railway, Environmental, Regional and National Issues został opublikowany przez Midzynarodowy Instytut Stosowanej Analizy Systemowej w 1981 roku (Straszak, 1981).
Na rysunku (Rysunek 2) przedstawiono główne kwestie rozwizane w stopniu doskonałym przez Technologie Shinkansen (Straszak, 1981).
Na kolejnym rysunku (Rysunek 3) przedstawiono ewentualny rozwój szybkich kolei w Polsce w latach 2010-2030, oparty na materiałach PKP, wystpieniu Marszałka Mazowsza Adama Stru-zika na konferencji w dniu 26 maja 2007 roku w Płocku na temat „Region płocki w strategii roz-woju Mazowsza 2020” oraz uzupełnieniu autorów referatu.
High-speed vehicle, heavy ballast track, lifetime limits, line and tunnel constructions. Truck security. Use of electronics.
JNR Style of design
and development
Transfer of knowledge from military industry to rail industry. JNR training system. Application of advanced programming. Fast transfer of knowledge from abroad. Centralized computer
traffic control. Seat reservation. Information
system. Accident prevention
concept, vehicle and line maintenance
Excellent railway research center, planning and scheduling systems.
Personal Cycling. JNR organizational potential and decision-making process. Construction contract systems. Government decision procedures. HARDWARE
SOFTWARE
ORGWARE THE SHINKANSEN TECHNOLOGY – ISSUES OF EXCELLENCE
Rysunek 2 DoskonałoĞci Technologii Shinkansen. ħródło: (Straszak, 1981).
Marszałek stwierdził „Dotd w historii kraju i naszego regionu takiej szansy nie mielimy i wicej mie nie bdziemy” (...) „planowane jest przedłuenie Centralnej Magistrali Kolejowej o odcinek Korytów – Sochaczew – Płock i dalej ladem istniejcych linii, w kierunku północnym do Trójmiasta”.
Autorzy referatu proponuj tras północn CKM przez Sierpc – Aglomeracj Bydgosko-Torusk – Grudzidz – Malbork – Trójmiasto.
Polska ma unikatow szans w latach 2020-2030 dogoni w oparciu o spónion realizacj Pierwszej Strategii Lizboskiej w 2020 oraz kolejn Strategi Lizbosk 2020-2030, osign redni konkurencyjno, innowacyjno i kreatywno krajów Unii Europejskiej opierajc si na rozwoju Społeczestwa Informacyjnego, Gospodarki Opartej na Wiedzy oraz Szybkich Technolo-gii Transportowych, Telekomunikacyjnych i Internetowych.
6. Zako czenie
W 2006 roku na 11 tysicach lotnisk na wiecie doszło w sumie do 72,2 mln startów i ldo-wa, prawie 4,4 mld osób korzystało w 2006 roku z usług lotniczych na wiecie. Najwicej pasa-erów midzynarodowych w 2006 roku obsłuyło lotnisko Heathrow pod Londynem: 61,3 mln osób. Z najwikszego lotniska w Polsce w 2006 roku, warszawskiego Okcia, skorzystało 8,1 mln pasaerów.
Najszybciej rozwijajcym si fragmentem rynku lotniczego s midzynarodowe przewozy pa-saerskie, które w zeszłym roku wzrosły o 6,8%. W regionie Azji i Pacyfiku co roku przybywa prawie 10% pasaerów.
Zdaniem ACI ruch pasaerski bdzie nadal rósł bardzo dynamicznie i w 2025 roku z usług portów lotniczych moe skorzysta ju prawie 9 mld osób.
Rysunek 3 Rozwój szybkich kolei według planowanej modernizacji linii kolejowych przez PKP, nowa propozycją Marszałka Województwa Mazowieckiego oraz lokalizacja Nowego Centralnego
Lotniska Polski w Sochaczewie wraz z nowym miastem elektronicznym - uzupełnienie przez auto-rów referatu.
ħródło: www.pkp.pl, Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego, uzupełnienie własne
Zrealizowanie koncepcji Polska Wielkich Szybkoci do 2030 roku oraz zrealizowanie celów Strategii Lizboskiej do 2020 roku, a nastpnie utrzymanie dynamiki wzrostu gospodarczego opartego na wzrocie bada naukowych i pracach rozwojowych w latach 2020-2030, a wic zbu-dowanie w Polsce zaawansowanej gospodarki opartej na wiedzy spowoduje dynamiczny wzrost osób korzystajcych zarówno z bardzo szybkich kolei jak i midzynarodowych lotnisk. Dlatego
zbudowanie sieci szybkich kolei i drugiego duego midzykontynentalnego lotniska w centrum Polski, połczonego szybkimi liniami kolejowymi z prawie wszystkimi polskimi aglomeracjami i lotniskami staje si imperatywem systemowym dla Polski 2020-2030.
Koniecznym take jest zahamowanie spadku ludnoci miejskiej polskich regionów wiedzy. Zgodnie z prognozami ludnoci w województwie mazowieckim w 2030 roku bdzie zamieszkiwa-ło 5070,7 tysicy osób, tj. o 2,0% mniej ni w 2006 roku. Z tym, e do koca 2030 roku liczba ludnoci w miastach Mazowsza, w stosunku do stanu obecnego zmniejszy si o 196 tys. osób, tzn. o 5,9%.
Strategia Lizboska jako jeden z czterech swych celów ma wzrost miejsc pracy w gospodarce opartej na wiedzy. Naley wic, za przykładem Korei Południowej, zbudowa replik Songdo New City połoonego około 60 kilometrów od Seulu, w pobliu midzynarodowego lotniska In-cheou. Docelowo ma tam mieszka 60 tysicy a pracowa 300 tysicy osób. Koreaskie władze bardzo licz na przycignicie zagranicznych firm. Dlatego Songdo zostało uznane za stref wol-nego handlu, by podatki były nisze, biurokracja mniej rozronita. Jzykiem urzdowym ma by jzyk angielski. Nad szkołami w Songdo New City piecz sprawowa bdzie słynny Harvard University z Bostonu.
Przewiduje si, e miasto bdzie cieszyło si popularnoci wród firm high-tech. W Songdo elektronika znajdzie si dosłownie wszdzie – take w cianach budynku, pod ulicami i w elemen-tach infrastruktury. Radiowy dostp do sieci sprawi, e w kadej chwili bdziemy mieli swoje cyfrowe zdjcia, filmy czy prezentacje. Wszechobecne bezprzewodowe czujniki bd odczytywa przyczepione do wszystkich ruchomych obiektów „radiowe kody kreskowe” (RFID), oznacza to, e tak zwany Internet „rzeczy” bdzie testowany w duej skali. Oficjalny termin zakoczenia prac budowlanych przewidziano ju na rok 2014 (www.songdo.com).
Koncepcja COWiT jako koncepcja dwudziestoletnia mogłaby skorzysta z dowiadcze bu-dowy skomputeryzowanego Songdu New City jako Nowego Cyfrowego Miasta przy przewidywa-nym w Strategii Mazowsza 2020 nowym centralprzewidywa-nym midzykontynentalprzewidywa-nym lotnisku zlokalizo-wanym midzy Warszaw a Łodzi, a wic byłby to pierwszy w Polsce aerotropolis (Kruszewski, 2007).
Zarzd województwa kujawsko-pomorskiego ogłosił pierwszy w Polsce przetarg na kolejowe przewozy pasaerskie na wszystkich zelektryfikowanych liniach województwa, czyli obejmuj-cych dwie trzecie przewozów osobowych w regionie. – Przetarg na zelektryfikowanie połczenia obejmuje wiadczenie regionalnych przewozów osobowych przez trzy lata. Warto zamówienia siga 52 mln PLN.
To drugi krok samorzdu kujawsko-pomorskiego na drodze do liberalizacji kolejowych poł-cze na razie zmonopolizowanych przez PKP Przewozy Regionalne. Wczeniej w połowie czerw-ca, samorzd ten – jako pierwszy w Polsce – zrezygnował z usług PKP PR na regionalnych liniach niezelektryfikowanych, obsługiwanych spalinowymi autobusami szynowymi. Na tych trasach pasaerów bdzie woziło polsko-brytyjskie konsorcjum PCC Rail/Arriva Polska.
Bibliografia
1. Denis C., K. McMorrow, W. Roger (2006) Globalisation: Trends, Issues and Macro Implica-tions for the EU. http:// europa.eu.int/comm/economy-finance.
2. Friedman T. (2005) The Exhausting Race for Ideas. W: The Knowledge Revolution. News-week Special Edition. December 2005 – February 2006.
3. Friedman T. (2006) wiat Jest Płaski, Dom wydawniczy Rebis, Pozna.
4. Innowacje w Europie, Publikacja, Dyrekcja Generalna ds. Przedsibiorstw i Przemysłu przy Komisji Europejskiej, Marzec 2007.
5. Kruszewski Z., Rutkowska J., Straszak A., Centralny E-Okrg Wiedzy i Twórczoci, w Wy-brane Problemy Elektronicznej Gospodarki, red. Niedwiedziski M., Monografia, Łód, 2007.
6. Leszczyski T.; Nowe Technologie – Nowe Wyzwania Rola Innowacyjnoci w Elektronice i Telekomunikacji, Materiały Konferencyjne WIPRO 2006, Bydgoszcz ISBN 83-89194-06-6 7. Owsiski J.W., A. Straszak, red. (2002) Społeczestwo informacyjne a Badania Operacyjne
i Zarzdzanie. Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT, Warszawa.
8. Rzeczpospolita, Firmy wykluwaj si z inkubatorów, Rynki & Firmy, 10.05.2007.
9. Straszak A. (2002) Badania operacyjne i systemowe 2002-2022. W: Owsiski J.W., A. Stra-szak, red., Społeczestwo informacyjne a Badania Operacyjne i Zarzdzanie. Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT, Warszawa.
10. Straszak A. (2003) D&PSS in the uncertainty of the internal society. W: Tung B., Sroka H., red., DSS in the Uncertainty of the Internet Age. Katowice.
11. Straszak A. (2004a) Miejsce Sektora E -Wiedza w Społeczestwie Informatycznym. Studia i materiały 2/2004. PSZW, Bydgoszcz.
12. Straszak A. (2004b) Społeczestwo oparte na Wielkich Zasobach Wiedzy. BOS, Warszawa. 13. Straszak A. (2006) Badania Operacyjne i Systemowe w Wysoce Zinformatyzowanej
Global-nej Gospodarce. W: Badania Operacyjne i Systemowe 2006. e-Wyzwania – E. Urbaczyk, A. Straszak, J. W. Owsiski, red, Wydawnictwo EXIT, Warszawa.
14. Straszak A., The Shinkansen Program: Transport, Railway, Environmental, Regional and National Development Issues. CP-81-S2, International Institute for Applied System Analysis, Laxenburg, Austria, 1981.
15. Straszak A., The Long term Regional Development in Poland Under The Impact of the New Global Management, Infrastructure and Technology, J.W. Ousinshied “Modelling and Analys-ing the Economies in Transition”, MODEST, Warsaw, 1998.
16. Strategia e-rozwoju województwa mazowieckiego na lata 2007–2013, Stowarzyszenie „Mia-sta w Internecie”, Urzd Marszałkowski, Tarnów-Warszawa 2005/2006.
17. Zabłudowski A.; Materiały dotyczce budowy Kujawsko- Pomorskiej Sieci Informacyjnej, Opracowanie wewntrzne, Bydgoszcz, 2006.
IC AND TRANSPORT TECHNOLOGIES - THE BIGGEST CHALLENGES AND OPPORTUNITIES FOR SPEED UP COMPETITIVENESS AND INNOVATIVENESS OF
HIGH SPEED POLAND Summary
This paper has reviewed future ICT and high speed transport technology impact for Poland in the twenty-first century. Poland have never before had bigger chal-lenges and more opportunities than today and tomorrow. Poland 2010-2030 is at unique crossroads. Due to digital and transport revolution within European Union Poland could speed up its national and regional development and catch up others European countries by increasing creativity, innovativeness and entrepreneurship of its much more than half regions.
Key words: ICT, High Speed Railways, Poland competitiveness, Poland innovativeness, aerotropolis, Poland 2020-2030
Zbigniew Kruszewski, Tadeusz Leszczyski, Andrzej Straszak, Antoni Zabłudowski Szkoła Wysza im. Pawła Włodkowica w Płocku
informatyka@wlodkowic.pl
Uniwersytet Technologiczno – Przyrodniczy w Bydgoszczy leszcz@mail.atr.bydgoszcz.pl
Politechnika Warszawska SNT w Płocku Instytut Bada Systemowych PAN w Warszawie straszak@ibspan.waw.pl
