Podziemny odp³yw jednostkowy w Bieszczadach Wysokich
Joanna Plenzler
1, Joanna Bajorek
1, Barbara Jaœkowiec
1, Adam Ko³odziej
1,
Bart³omiej Rzonca
1, Janusz Siwek
1, Sabina Wójcik
1Specific base flow in the High Bieszczady Mountains. Prz. Geol., 58: 1147–1151.
A b s t r a c t. The paper presents spatial distribution of base flow in the High Bieszczady Mts. (the Outer Carpathians). Discharges in 30 investigated catchments were measured in October 2009 during low flow period. Differences observed in unit base flow were vary-ing from 0.9 dm3s-1km-2in the NiedŸwiedzi catchment to 6.8 dm3s-1km-2in the Hulski catchment. Occurrence of colluviums is condu-cive to high values of base flow. On the other hand, low values of base flow are common to catchments drained by short and shallow streams. Correlations between unit base flow and stream density, altitude or geological unit were not proved.
Keywords: specific base flow, High Bieszczady Mts.
Woda podziemna stanowi najbardziej trwa³e Ÿrod³o za-silania cieków. Z tego wzglêdu przyjmuje siê, ¿e w okre-sach niskich stanów wód powierzchniowych, gdy brak jest zasilania powierzchniowego i podpowierzchniowego, wo-da p³yn¹ca ciekiem pochodzi wy³¹cznie z zasilania pod-ziemnego (Dêbski, 1970; Pazdro & Kozerski, 1990; Ozga-Zieliñska & Brzeziñski, 1994; Che³micki, 2003). Odp³yw jednostkowy pozwala bezwzglêdnie porównaæ ca³kowit¹ iloœæ wody odp³ywaj¹c¹ ze zlewni o ró¿nych powierzch-niach. Analogicznie, dla sk³adowej podziemnej odp³ywu ca³kowitego stosuje siê podziemny odp³yw jednostkowy. Jest on wykorzystywany m.in. w celu okreœlenia zasobno-œci wodnej obszaru.
Charakterystyki hydrologiczne Bieszczadów Wyso-kich by³y do tej pory przedmiotem nielicznych badañ. Ogólne informacje dotycz¹ce odp³ywu mo¿na znaleŸæ w opracowaniach o charakterze regionalnym, odnosz¹cych siê do obszaru Karpat, dorzecza Wis³y lub ca³ej Polski (Dynowska, 1972; Ziemoñska, 1973; Dobija, 1981; Pun-zet, 1991; Stachy & Biernat, 1994–1997; Bartnik, 2005). Zamieszczone tam charakterystyki pochodz¹ z analizy da-nych z posterunków wodowskazowych zlokalizowada-nych na g³ównych rzekach regionu: Sanie i Solince. Istniej¹ tak¿e bardziej szczegó³owe wyniki pomiarów wykonanych w zlewni górnej Wo³osatki przez Siwka i in. (2009) oraz niepublikowane badania £ajczaka (1996) dotycz¹ce wschodniej czêœci Bieszczadów Wysokich.
Celem niniejszego opracowania jest prezentacja infor-macji o wielkoœci i przestrzennym zró¿nicowaniu pod-ziemnego odp³ywu jednostkowego w Bieszczadach Wy-sokich. Dodatkowo podjêto próbê ustalenia zale¿noœci po-miêdzy modu³em odp³ywu podziemnego a budow¹
geolo-giczn¹, gêstoœci¹ sieci rzecznej oraz œredni¹ wysokoœci¹ zlewni nad poziomem morza.
Obszar badañ
Obszar badañ obejmuje zlewnie Sanu i Solinki powy-¿ej zbiornika Soliñskiego (ryc. 1). Zgodnie z regionalizacj¹ fizycznogeograficzn¹ Karpat wed³ug Balona i in. (1995) jest po³o¿ony w obrêbie podprowincji Karpaty Wschodnie Zewnêtrzne, makroregionu Bieszczady, mezoregionu Bie-szczady Wysokie; jego znaczna czêœæ znajduje siê w grani-cach Bieszczadzkiego Parku Narodowego.
Bieszczady Wysokie zbudowane s¹ z dwóch jednostek tektoniczno-facjalnych fliszu Karpat Zewnêtrznych: œl¹-skiej i nasuniêtej na ni¹ od po³udnia jednostki dukielœl¹-skiej (ryc. 1). Po³udniowo-zachodnia czêœæ jednostki œl¹skiej wyró¿niana jest jako strefa przeddukielska. W sk³ad obu jednostek wchodz¹ naprzemianleg³e warstwy ³upków i pias-kowców o biegu NW-SE (Haczewski & B¹k, 2007). RzeŸba Bieszczadów wyraŸnie nawi¹zuje do budowy geologicznej, co widoczne jest miêdzy innymi w kratowym (w makro-skali) uk³adzie sieci rzecznej (Henkiel, 1982).
Górny San charakteryzuje siê niewyrównanym re¿i-mem przep³ywu z wezbraniem wiosenno-zimowym oraz deszczowo-gruntowo-œnie¿nym zasilaniem (Dynowska, 1972). Œredni wieloletni odp³yw jednostkowy ze zlewni Sanu i Solinki wynosi ok. 25 dm3
s-1
km-2
(Dynowska, 1972; Ziemoñska, 1973; Dobija, 1981; Punzet, 1991; Stachy & Biernat, 1994–1997). Wed³ug informacji zawartej w do-kumentacji hydrogeologicznej Bieszczadów œredni wielo-letni modu³ odp³ywu podziemnego dla obszarów fliszo-wych wynosi 3,0 dm3s-1km-2, z kolei dla dolin rzecznych – 3,2 dm3
s-1
km-2
(Kurdziel, 1978, zob. Chowaniec & Witek, 2002).
1
Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloñski, ul. Gronostajowa 7, 30-387 Kraków; j.plenzler@ uj.edu.pl, bjaskowiec@gis.geo.uj.edu.pl, b.rzonca@geo.uj.edu.pl, j.siwek@uj.edu.pl, sabina.wojcik@uj.edu.pl.
Metodyka
Badania terenowe przeprowadzono w dniach 3–6 paŸ-dziernika 2009 r. w warunkach g³êbokiej ni¿ówki, poprze-dzonej d³ugotrwa³ym okresem bezdeszczowym. Podczas badañ przep³yw Sanu w Zatwarnicy (IMGW, 2009) wy-nosi³ 1,13 m3s-1(3.10.2009) oraz 1,02 m3s-1(4–6.10.2009) i by³ wyraŸnie ni¿szy od œredniego z minimalnych prze-p³ywu (SNQ = 1,19 m3s-1) w wieloleciu 1973–1990 (Atlas
posterunków dla potrzeb Pañstwowego Monitoringu Œro-dowiska, 1995–1996). Sytuacjê tak¹ okreœla siê w³aœnie
jako g³êbok¹ ni¿ówkê (Bajkiewicz-Grabowska & Mikul-ski, 2006). Nale¿y tak¿e zauwa¿yæ, ¿e przep³yw w okresie ba-dañ by³ dziesiêciokrotnie ni¿szy od œredniego rocznego prze-p³ywu Sanu (SSQ) w tym profilu hydrologicznym (tab. 1).
Przep³ywy cieków zmierzono w punktach zamykaj¹-cych 30 wybranych zlewni o powierzchni 3,21–42,95 km2
(ryc. 2; tab. 2). Wybrane zlewnie zajmuj¹ nieco ponad po³owê powierzchni badanego dorzecza Sanu i Solinki. Wybrano je tak, aby by³y rozmieszczone mo¿liwie równo-miernie w ca³ym obszarze badañ oraz reprezentowa³y za-równo najni¿sze, jak i najwy¿sze czêœci Bieszczadów Wy-sokich, a tak¿e wszystkie g³ówne pasma i grupy górskie. Uwzglêdniono równie¿ orientacjê osi zlewni (lub kierunku koryta cieku) wzglêdem osi fa³dów oraz to, czy w danej zlewni stoki s¹ nachylone zgodnie czy przeciwnie do upa-du warstw geologicznych. Wczeœniejsze badania w zlewni górnej Wo³osatki (Rzonca i in., 2008; Siwek i in., 2009) wykaza³y, ¿e ma to du¿e znaczenie dla szeroko pojmowa-nych warunków hydrologiczpojmowa-nych. Dostêpnoœæ zdecydo-wa³a jedynie o nietypowym po³o¿eniu kilku profili
Przep³yw [m3s-1] Odp³yw jednostkowy [dm3s-1km-2] WWQ – najwy¿szy z maksymalnych 322,00 656,5 SWQ – œredni z maksymalnych 162,00 330,3 SSQ – œredni 11,50 23,4 SNQ – œredni z minimalnych 1,19 2,4 NNQ – najni¿szy z minimalnych 0,72 1,5
Tab. 1. Przep³ywy charakterystyczne i odpowiadaj¹ce im od-p³ywy jednostkowe Sanu w Zatwarnicy w wieloleciu 1973–1990 (wg Atlasu posterunków wodowskazowych dla potrzeb Pañstwo-wego Monitoringu Œrodowiska, 1995–1996)
J. Soliñskie J. Soliñskie Solin ka Solink a W etlina Wo³ os at y Ryka San San San San 44 40 43 41 42 30 35 31 32 55 33 34 57 56 51 52 50 53 24 23 22 20 21 25 14 12 11 13 15 16 Wo ³osatka 6km 3 0
S ³ o w
a c j a
Ukraina
44 oligocen, warstwy kroœnieñskie:piaskowce, ³upki, i³owce i rogowce
kreda–paleogen, facja inoceramowa: piaskowce, mu³owce, i³owce eocen–oligocen, warstwy menilitowe i eocen podmenilitowy: piaskowce, ³upki, zlepieñce, margle, podrzêdnie i³owce i mu³owce rzeki badane zlewnie nasuniêcie granice pañstw
Polska
Ryc. 1. Po³o¿enie i budowa geologiczna obszaru badañ na podstawie Œwidziñskiego (1958) oraz Marksa i in. (2006). Numery zlewni jak w tab. 2 oraz na ryc. 4
A [km ]2 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10,00 17,00 24,00 31,00 38,00 n 45,00 3,00
zamykaj¹cych zlewnie i nie by³a kryterium wyboru zlewni badawczych. Poniewa¿ wed³ug Atlasu podzia³u
hydrogra-ficznego Polski (Czarnecka, 2005) dwa spoœród wybranych
cieków nosz¹ nazwê Górna Solinka, w niniejszym artykule dla rozró¿nienia przyjêto nazwy: Górna Solinka-¯ubracze (dla Ÿród³owego odcinka Soliniki) oraz Górna Solinka-Moczarne (dla lewego dop³ywu górnej Wetlinki).
Pomiary przep³ywu wykonano za pomoc¹ m³ynka hydrometrycznego HEGA-1, przystosowanego do badania ma³ych i bardzo ma³ych cieków. Na podstawie pomierzo-nych wartoœci przep³ywu obliczono odp³yw jednostkowy badanych zlewni. Ze wzglêdu na warunki hydrologiczne podczas prowadzenia badañ (d³ugotrwa³a, bardzo g³êboka ni¿ówka) uzyskane wyniki mo¿na uto¿samiaæ z odp³ywem podziemnym bazowym, czyli najtrwalsz¹ sk³adow¹ g³êbo-kiego zasilania cieków wodami podziemnymi (Dêbski, 1970; Pazdro & Kozerski, 1990; Ozga-Zieliñska & Brze-ziñski, 1994; Che³micki, 2003).
Wyniki
Badane cieki w paŸdzierniku 2009 r. charakteryzowa³y siê przep³ywami od kilku do ponad stu litrów na sekundê. Modu³ odp³ywu podziemnego by³ zró¿nicowany i przyj-mowa³ wartoœci od 0,9 dm3s-1km-2w zlewni potoku NiedŸ-wiedziego do 6,8 dm3
s-1
km-2
w zlewni potoku Hulskiego, przy czym a¿ w 60% przypadków kszta³towa³ siê na pozio-mie 1–3 dm3s-1km-2(ryc. 3).
Najwy¿sze wartoœci modu³u odp³ywu podziemnego odnotowano na pó³nocnych stokach Po³onin Wetliñskiej i Caryñskiej, Pasma Granicznego oraz w zlewniach poto-ków odwadniaj¹cych masyw Tarnicy (ryc. 4); najni¿sze natomiast – w zachodniej czêœci obszaru badañ (lewobrze-¿ne dop³ywy Solinki w paœmie £opiennika i Durnej) oraz w zlewniach Kindratu, Kalnicy, Rzeczycy i potoku Nasicz-niañskiego. Wartoœci podziemnego odp³ywu jednostkowe-go w tych zlewniach wnosi³y poni¿ej 2 dm3
s-1
km-2
(ryc. 4).
Nr Zlewnia Profil Powierzchnia
[km2]* Podziemny odp³yw jednostkowy [dm3s-1km-2] Data pomiaru
11 Górna Solinka-¯ubracze ¯ubracze 23,1 2,0 3.10.2009
12 Roztoczka ujœcie do Solinki 28,2 2,4 3.10.2009
13 Ciœnianka ujœcie do Solinki 10,3 1,9 3.10.2009
14 Do³¿yczka ujœcie do Solinki 19,0 3,3 3.10.2009
15 £opienka ujœcie do Solinki 10,3 1,9 3.10.2009
16 Bukowiec ujœcie do Solinki 4,4 4,1 3.10.2009
20 Górna Solinka-Moczarne przed po³¹czeniem z potokiem Górna Wetlinka 38,0 4,2 3.10.2009
21 Smerek ujœcie do Wetlinki 27,8 3,8 3.10.2009
22 Górna Wetlinka przed po³¹czeniem z potokiem Górna Solinka-Moczarne 14,3 2,4 3.10.2009
23 Spod Hnatowego Berda ujœcie do Wetlinki 5,6 2,2 3.10.2009
24 Kindrat ujœcie do Wetlinki 4,7 1,6 3.10.2009
25 Kalnica ujœcie do Wetlinki 11,3 1,3 3.10.2009
30 Wo³osatka Ustrzyki Górne (most powy¿ej Ustrzyk Górnych) 43,0 2,7 4.10.2009
31 Terebowiec ujœcie do Wo³osatki 12,9 3,8 5.10.2009
32 Rzeczyca ujœcie do Wo³osatki 20,3 1,4 4.10.2009
33 Bystry ujœcie do Wo³osatego 6,1 3,1 5.10.2009
34 Spod Magury Stuposiañskiej ujœcie do Wo³osatego 5,7 1,7 5.10.2009
35 Górna Wo³osatka przed po³¹czeniem z potokiem Zgni³ym 8,3 4,8 6.10.2009
40 Halicz Bukowiec (most) 14,3 1,2 5.10.2009
41 Roztoki ujœcie do Sanu 12,8 2,3 5.10.2009
42 Muczny ujœcie do Sanu 22,9 3,5 5.10.2009
43 Litmirz ujœcie do Sanu 9,1 2,3 5.10.2009
44 NiedŸwiedzi ujœcie do Sanu 6,8 0,9 5.10.2009
50 Otryt ujœcie do Sanu 3,2 2,1 4.10.2009
51 Hylaty przed po³¹czeniem z Rzek¹ 14,7 2,4 4.10.2009
52 Rzeka przed po³¹czeniem z potokiem Hylatym 14,3 3,2 4.10.2009
53 Hulski most na asfaltowej drodze do Zatwarnicy 10,8 6,8 4.10.2009
55 Caryñski przed po³¹czeniem z potokiem Nasiczniañskim 17,4 3,5 4.10.2009
56 Nasiczniañski przed po³¹czeniem z potokiem Caryñskim 28,1 1,8 4.10.2009
57 Smolniczek ujœcie do Sanu 18,4 2,1 5.10.2009
*Wg Czarneckiej (2005), z wyj¹tkiem zlewni nr: 30, 35, 40 i 53, których powierzchnia zosta³a obliczona na podstawie mapy topograficznej 1 : 10 000.
Dyskusja
Badania wykaza³y znaczne przestrzenne zró¿nicowa-nie modu³u odp³ywu podziemnego na terezró¿nicowa-nie Bieszczadów Wysokich. Najwy¿sze wartoœci wystêpuj¹ w zlewniach charakteryzuj¹cych siê g³êboko wciêtymi dolinami. Do-datkowo, zwiêkszeniu zasilania podziemnego sprzyja wy-stêpowanie rozleg³ych osuwisk i zwi¹zanych z nimi Ÿróde³ osuwiskowych zasilanych wodami retencjonowanymi w materiale koluwialnym (Rzonca i in., 2008). Tego typu warunki panuj¹ w obrêbie pó³nocnych stoków Pasma Po-³onin oraz Pasma Granicznego (ryc. 4; Haczewski i in., 2007). Z kolei stosunkowo niskimi wartoœciami modu³u odp³ywu podziemnego cechuj¹ siê zlewnie odwadniane
przez p³ytko wciête, krótkie potoki, wystêpuj¹ce na po³u-dniowych stokach Po³oniny Wetliñskiej i Caryñskiej.
Uzyskane wyniki s¹ nieco wy¿sze od prezentowanych w literaturze. Dla zlewni górnej Wo³osatki Siwek i in. (2009) stwierdzili modu³ odp³ywu podziemnego na pozio-mie 3,6 dm3s-1km-2. Natomiast podczas badañ, których wy-niki s¹ prezentowane w niniejszym artykule, stwierdzono na podstawie pomiaru w tym samym profilu 4,8 dm3
s-1
km-2
. Z kolei £ajczak (1996) okreœli³ (w warunkach g³êbo-kiej ni¿ówki) wielkoœæ modu³u odp³ywu podziemnego w zlewniach cz¹stkowych Wo³osatki, Rzeczycy, Terebowca i górnej czêœci potoku Nasiczniañskiego (o powierzch-niach 0,8–3,8 km2) na 0,1–4,0 dm3s-1km-2.
Odp³yw jednostkowy wykazuje zazwyczaj zwi¹zki ko-relacyjne z rozwiniêciem sieci rzecznej i bezwzglêdn¹ wy-sokoœci¹ zlewni (Dynowska, 1976, 1978). Rozwiniêcie sieci rzecznej jest bowiem silnie zwi¹zane z warunkami drena¿u wód podziemnych (a tak¿e wód sp³ywaj¹cych po powierzchni terenu) oraz z mechanizmem formowania siê odp³ywu – zarówno w okresach wezbraniowych, jak i w czasie ni¿ówek. Z kolei wysokoœæ bezwzglêdna terenu ma bezpoœrednie prze³o¿enie na wielkoœæ opadów, a przez to na zasilanie zbiorników wód podziemnych, wp³ywa wiêc tym samym na wielkoœæ odp³ywu i, najczêœciej, jednost-kowego odp³ywu podziemnego (Dynowska, 1976, 1978). W badanych zlewniach nie stwierdzono jednak istotnych zale¿noœci pomiêdzy modu³em odp³ywu podziemnego a gêstoœci¹ sieci rzecznej (reprezentuj¹c¹ jej rozwiniêcie) ani pomiêdzy modu³em odp³ywu podziemnego a œredni¹ wysokoœci¹ zlewni nad poziomem morza (ryc. 5). Wskazuje to na z³o¿onoœæ czynników kszta³tuj¹cych odp³yw pod-ziemny w badanym terenie.
J. Soliñskie J. Soliñskie Solin ka Sol inka W etlina Wo³ os at y Ryka San San San San Wo ³osatka 44 40 43 41 42 30 31 32 55 33 34 57 56 51 52 50 24 23 22 21 25 14 12 11 13 15 35 53 20 16 Odp³yw jednostkowy > 4,1 3,1–4,0 2,1–3,0 1,1–2,0 < 1,0 dm3 s × km2 6km 3 0
S ³ o w
a c j a
Ukraina
rzeki granice pañstwRyc. 4. Podziemny odp³yw jednostkowy w Bieszczadach Wysokich wg pomiarów z paŸdziernika 2009 r. Numery zlewni cz¹stkowych jak w tab. 2 oraz na ryc. 1
q dm3 s × km2 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0,0 2,0 3,0 4,0 < 5,0 n 1,0
Sprawdzono tak¿e ró¿nicê miêdzy wartoœciami mo-du³u odp³ywu podziemnego ze zlewni po³o¿onych w obrê-bie jednostki œl¹skiej i jednostki dukielskiej (ryc. 6). W tym celu wykonano test statystyczny t Studenta. Nie stwierdzo-no jednak ró¿nic istotnych statystycznie na przyjêtym w teœcie poziomie istotnoœci p£ 0,05. Taka zale¿noœæ, o ile istnieje, jest trudna do statystycznego wykazania na
pod-stawie wykonanych pomiarów, gdy¿ przewa¿aj¹ca liczba badanych zlewni po³o¿ona jest w obszarze jednostki œl¹skiej.
Dziêkujemy dr. Sebastianowi Buczyñskiemu za znacz¹c¹ pomoc organizacyjn¹ oraz Agnieszce Wójcik za udzia³ w bada-niach terenowych.
Literatura
Atlas posterunków wodowskazowych dla potrzeb Pañstwowego
Mo-nitoringu Œrodowiska, 1995–1996, Biblioteka Pañstwowego Monitorin-gu Œrodowiska, Warszawa-Katowice.
BAJKIEWICZ-GRABOWSKA E. & MIKULSKI Z. 2006 – Hydro-logia ogólna. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
BALON J. 1995 – Regiony fizycznogeograficzne. [W:] Warszyñska I. (red.) Karpaty polskie: przyroda, cz³owiek i jego dzia³alnoœæ. Wyd. UJ, Kraków: 117–130.
BARTNIK A. 2005 – Odp³yw niski w Polsce. Acta Geogr. Lodz., 91: 1–95. CHE£MICKI W. 2003 – Odp³yw podziemny. [W:] Pociask-Karteczka J. (red.) Zlewnia, w³aœciwoœci i procesy. Inst. Geogr. Gosp. Przestrz. UJ, Kraków: 207–214.
CHOWANIEC J. & WITEK K. 2002 – Mapa hydrogeologiczna Polski wraz z objaœnieniami w skali 1 : 50 000. Arkusz 1068 – Ustrzyki Górne. Pañstw. Inst. Geol., Warszawa.
CZARNECKA H. (red.) 2005 – Atlas podzia³u hydrograficznego Polski. Cz. 2 – Zestawienia zlewni. IMGW, Warszawa. DÊBSKI K. 1970 – Hydrologia. Arkady, Warszawa.
DOBIJA A. 1981 – Sezonowa zmiennoœæ odp³ywu w zlewni górnej Wis³y (po Zawichost). Zesz. Nauk. UJ, Pr. Geogr., 53: 51–112. DYNOWSKA I. 1972 – Typy re¿imów rzecznych w Polsce. Zesz. Nauk. UJ, Pr. Geogr., 28: 1–150.
DYNOWSKA I. 1976 – Pogl¹dy na wp³yw elementów œrodowiska geograficznego na podziemne zasilanie rzek w Polsce. Folia Geogr., Ser. Geogr.-Phys., 10: 43–52.
DYNOWSKA I. 1978 – Znaczenie œrodowiska geograficznego dla przestrzennego zró¿nicowania odp³ywu. Folia Geogr., Ser. Geogr.-Phys., 11: 85–98.
HACZEWSKI G. & B¥K K. 2007 – Budowa geologiczna Bieszczadów Wysokich. [W:] Terenowe warsztaty geomorfologiczne pt. Œrodowisko i cz³owiek w górach œrednich. Muczne, 5–7.10.2007, Kraków: 8–9. HACZEWSKI G., KUKULAK J. & B¥K K. 2007 – Budowa geolo-giczna i rzeŸba Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Wyd. Nauk. Uniw. Pedagog., Kraków.
HENKIEL A. 1982 – O pochodzeniu kratowej sieci rzecznej Beskidów Wschodnich. Czas. Geogr., 53: 19–27.
IMGW 2009 – Codzienny biuletyn stanu wody (3–6.10.2009) [http://www.pogodynka.pl/polska/hydro/wisla].
£AJCZAK A. 1996 – Hydrologia. [W:] Skiba S. (red.) Plan ochrony Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Operat zasobów przyrody nieo¿ywionej i gleb. T. 1. Kraków: 12–38.
MARKS L., BER A., GOGO£EK W. & PIOTROWSKA K. (red.) 2006 – Mapa geologiczna Polski w skali 1 : 500 000. Pañstw. Inst. Geol., Warszawa.
OZGA-ZIELIÑSKA M. & BRZEZIÑSKI J. 1994 – Hydrologia stosowana. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
PAZDRO Z. & KOZERSKI B. 1990 – Hydrogeologia ogólna. Wyd. Geol., Warszawa.
PUNZET J. 1991 – Przep³ywy charakterystyczne. [W:] Dynowska I. & Maciejowski M. (red.) Dorzecze górnej Wis³y. Cz. 1. Pañstw. Wyd. Nauk., Warszawa-Kraków: 167–215.
RZONCA B., KO£ODZIEJ A., LASZCZAK E., MOCIOR E., PLENZLER J., P£ACZKOWSKA E., ROZMUS M., SIWEK J., ŒCI-S£OWICZ B., WÓJCIK S. & ZIÓ£KOWSKI L. 2008 – ród³a w zlew-ni górnej Wo³osatki w Bieszczadach Wysokich. Prz. Geol., 56: 772–779. SIWEK J., KO£ODZIEJ A., LASZCZAK E., MOCIOR E.,
PLENZLER J., P£ACZKOWSKA E., ROZMUS M., RZONCA B., ŒCIS£OWICZ B., WÓJCIK S. & ZIÓ£KOWSKI L. 2009 – Geolo-giczne i geomorfoloGeolo-giczne uwarunkowania wykszta³cenia sieci hydro-graficznej w zlewni górnej Wo³osatki (Bieszczady Wysokie). Kwartal-nik AGH, Geologia, 35: 249–261.
STACHY J. & BIERNAT B. 1994–1997 – Œredni odp³yw jednostkowy. [W:] Atlas Rzeczypospolitej. G³ówny Geodeta Kraju, Warszawa. ŒWIDZIÑSKI H. 1958 – Mapa geologiczna Karpat Polskich, czêœæ wschodnia 1 : 200 000. Wyd. Geol.
ZIEMOÑSKA K. 1973 – Stosunki wodne w polskich Karpatach Zachodnich. Pr. Geogr. IG PAN, 103: 1–103.
Praca wp³ynê³a do redakcji 17.02.2010 r. Po recenzji akceptowano do druku 21.10.2010 r.
0,0 1,0 2,0 3,0 4,0 5,0 6,0 7,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 R = 0,082
B
600 700 800 900 1000 1100 H [m] q dm 3 s×k m 2 D km km2 q dm 3 s×k m 2 0,0 1,0 2,0 3,0 4,0 5,0 6,0 7,0A
R = 0,022Ryc. 5. Zale¿noœæ pomiêdzy: A – podziemnym odp³ywem jednos-tkowym (q) a œredni¹ bezwzglêdn¹ wysokoœci¹ zlewni (H); B – podziemnym odp³ywem jednostkowym (q) a gêstoœci¹ sieci rzecznej (D) 0,0 1,0 2,0 3,0 4,0 5,0 6,0 7,0 jednostka dukielska n = 4 jednostka œl¹skan = 26 mediana 75% 25% q dm 3 s×k m 2 maks. min.
Ryc. 6. Charakterystyki statystyczne podziemnego odp³ywu jed-nostkowego w zlewniach po³o¿onych w obrêbie jednostki œl¹skiej i dukielskiej; n – liczba zlewni
