Wrzesiński, Wojciech
"Bibliografia Ziem Zachodnich
1945-1958", Feliks Czarnecki, Poznań
1962 : [recenzja]
Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 3, 397-398
W części h is to ry c z n e j a u to r m y ln ie p o d a je , że O ls z ty n o trz y m a ł p r a w a m i e j s k ie n a m o cy a k t u lo k a c y jn e g o k a p itu ły p o m e z a ń s k ie j (w in n o b y ć : w a r m iń s k ie j, co z re s z tą w y n ik a z n a s tę p n e g o z d an ia). 28 g r u d n ia 1945 r. p o w s ta ła w O ls z ty n ie W o je w ó d z k a R a d a N a ro d o w a , a le p e łn o m o c n ik r z ą d u n a O k rę g M a z u rs k i n ie p rz e k a z a ł je j w ła d z y , p rz e z s ie b ie s p r a w o w a n e j. O d p o w ie d n ik ie m s ta n o w is k a p e łn o m o c n ik a r z ą d u n a O k rę g M a z u rs k i b y ło do p o ło w y 1950 r. s ta n o w is k o w o je w o d y o ls z ty ń sk ie g o . T o są d ro b n e u s te r k i, z re s z tą z am iesz cz o n e w ro z d z ia le m a ło w ią ż ą c y m się z z a s a d n ic z ą c zę ścią — j a k p o d k re ś la łe m — b a rd z o w a rto ś c io w e j r o z p r a w y i n ie z w r a c a łb y m n a n ie u w a g i, g d y b y n ie to , że a u t o r p o w o łu je s ię p rz y ty m n a m o ją (w s p ó ln ą z m g r B o le s ła w e m W o l s k i m ) p r a c ę S z e ś ć w ie k ó w O ls z ty n a , k t ó r a ty c h b łę d ó w n ie z a w ie ra .
A n d r z e j W a k a r
F E L IK S C Z A R N E C K I, B ib lio g r a fia Z ie m Z a c h o d n ic h 1945— 1958, P o z n a ń 1962, I n s t y t u t Z a c h o d n i, s. 545.
W 1962 r. n a k ła d e m I n s t y t u t u Z a c h o d n ie g o w P o z n a n iu z o s ta ła w y d a n a b a rd z o p o ż y te c z n a k s ią ż k a — b ib lio g r a f ia p iś m ie n n ic t w a p o lsk ie g o o z ie m ia c h z a c h o d n ic h i p ó łn o c n y c h z l a t 1945— 1958, k t ó r e j tr e ś c i ą je s t, j a k p is z e a u to r w e w s t ę p ie : „ w sp ó łc z e s n a p r o b le m a ty k a n a sz y c h Z ie m Z a c h o d n ic h j a k n a j sz e rz e j ro z u m ia n a , d o ty c z ą c a o k r e s u p o w y z w o le n iu w 1945 ro k u " . Z u w a g i n a p r z y ję te z a ło ż e n ia , w b ib lio g r a f ii z o sta ło p o m in ię te c z a s o p iś m ie n n ic tw o d o ty czące h is to rii ty c h z iem p rz e d 1945 r. B ib lio g ra fia o b e jm u je p u b lik a c je z w a rte , s e r y jn e i c z a so p ism a , z w y ją tk ie m ty c h , k tó r e u k a z u j ą się czę ściej n iż ra z w m ie sią c u . T e o s ta tn ie , tz n . d z ie n n ik i, ty g o d n ik i, d w u ty g o d n ik i z o s ta ły u ję te je d y n ie w d z ia le c z a s o p ism ja k o p o szc z eg ó ln e t y tu ły . P r ó c z s ło w a w s tę p n e g o i k r ó tk i e j c h a r a k t e r y s t y k i z a s a d s to s o w a n y c h p rz y o p ra c o w y w a n iu b ib lio g ra fii, k s ią ż k a z a w ie ra s k o ro w id z a u to ró w i ty tu łó w p ra c a n o n im o w y c h , s p o rz ą d z o n y c h p rz e z M a r ię C z a r n e c k ą . S z k o d a , że te n u ż y te c z n y d la c z y te ln ik a s k o ro w id z p rz y a u to r a c h p o d a je ty lk o n u m e ry , p o d ja k im i f ig u r u ją ic h p ra c e , b ez s k ró c o n e g o t y tu łu , co s to s u je s ię w w ie lu b ib lio g ra fia c h .
B ib lio g ra fia z o sta ła u ję ta w t r z y n a s t u d z ia ła c h o m a w ia ją c y c h z a g a d n ie n ia : o g ó ln e, ś ro d o w is k a g e o g ra fic z n e g o , lu d n o ś c io w e , e tn o g ra fic z n e , g o sp o d a rc z e , s p o łec z n e i p o lity c z n e , p r a w n o - a d m in is tr a c y jn e , s łu ż b y z d ro w ia , k u ltu r y , n a u k i i o ś w ia ty , ję z y k o z n a w s tw a , o n o m a sty k i, s z tu k i, w y z n a ń , b ib lio te k , a rc h iw ó w , k s ią ż k i i-c z y te ln ic tw a . Z a w ie ra w s u m ie 4753 p o z y c je . M im o to n ie s ta n o w i o n a p e łn e g o o b ra z u p iś m ie n n ic t w a p o ls k ie g o o z ie m ia c h z a c h o d n ic h i p ó łn o c n y c h w o k re s ie 1945— 1958. P r z y p o ró w n y w a n iu z b ib lio g r a f ia m i re g io n a ln y m i d o ty czą c y m i Ś lą s k a , czy te ż E m ilii S u k e r t o w e j - B i e d r a w i n y o W a rm ii i M a z u ra c h m o ż n a w y r a ź n ie d o s trz e c w ie le p o w a ż n y c h lu k . L u k i t e s ą w id o c z n e n ie ty lk o w d z ia le z a w ie r a ją c y m k a ta lo g w y s t a w a rty s ty c z n y c h , w y d a w n ic tw o k o lic z n o śc io w y c h , a le ta k ż e w w y d a w n i c tw a c h I n s t y t u t u M a z u r sk ieg o . T a k n p . p o m in ię te z o s ta ły W y ty c z n e p la n u o d b u d o w y i p r z e b u d o w y
g o s p o d a rc ze j w o je w ó d z tw a o ls z ty ń s k ie g o K o m is ji G o sp o d a r c ze j W o je w ó d z k i e j R a d y N a r o d o w e j, w y d a n e p rz e z I n s t y t u t M a z u rs k i w „ K o m u n ik a ta c h D z iału I n f o r m a c j i”, n r 6 z 1947 r. Z u w a g i n a s to s o w a n ie o d rę b n e j n u m e r a c ji d la ty c h s a m y c h p o z y cji (np. 2410 i 2889, 2708 i 3316, 1264 i 1290, 2056) a u to ro w i n ie u d a ło się u n ik n ą ć p o w tó rz e ń w ró ż n y c h d z ia ła c h . C z a sa m i p rz y p o w ta r z a n i u t e j s a m e j p o z y c ji z d a r z a ją się d ro b n e o d c h y le n ia w o p is ie b ib lio g ra fic z n y m . L u k i w b ib lio g r a fii, w c h w ili o p ra c o w y w a n ia k s ią ż k i n ie d o u n ik n ię c ia , m o ż n a u z u p e łn ić je d y n ie p rz y p o m o c y re g io n a ln y c h p la c ó w e k b ib lio g r a fic z n y c h .
A u to r p rz y s p o rz ą d z a n iu b ib lio g r a f ii n a p o ty k a ł n ie ty lk o n a tr u d n o ś c i z w ią zan e z n ie m o ż liw o śc ią d o ta rc ia d o w sz y s tk ic h p u b lik a c ji. J e d n ą z n a jw a ż n ie j szy c h tru d n o ś c i b y ła s p r a w a o k re ś le n ia te r y to r iu m , k tó r e m ia ło b yć o b ję te b ib lio g ra fią . P o d n a z w ą Z ie m ie Z a c h o d n ie u k ry w a ły się o b s z a ry ziem o d z y s k a n y c h , z w a n e d z isia j z ie m iam i z a c h o d n im i i p ó łn o c n y m i. F . C z a r n e c k i s łu sz n ie w y o d rę b n ił w p o szc z eg ó ln y ch d z ia ła c h re g io n y : Ś lą s k , z z a z n a c z e n ie m D o ln y , G ó rn y i o p o lsk i, z ie m ia lu b u s k a , P o m o rz e z a c h o d n ie , g d a ń s k ie , W a rm ia i M a z u ry . P o d z ia ł a d m in is tr a c y j n y ziem z a c h o d n ic h i p ó łn o c n y c h w o m a w ia n y m o k re s ie n ie z aw sz e o d p o w ia d a ł p o d z ia ło w i n a te re g io n y . S łu s z n ie a u to r w w y p a d k u z iem i lu b u s k ie j p rz y ta c z a ł p o z y c je d o ty c z ą c e w o je w ó d z tw a p o z n a ń sk ie g o , g d y ż część te g o w o je w ó d z tw a w e sz ła w s k ła d w o je w ó d z tw a z ie lo n o g ó rs k ie g o u tw o rz o n e g o w 1961 r. (N ie m a j e d n a k r a c ji C z a r n e c k i p isząc, że w o je w ó d z tw o z ie lo n o g ó rs k ie w cało śc i z o sta ło w y o d rę b n io n e z p o z n a ń sk ie g o ). P o za ty m z a s a d y te j n ie s to s o w a ł j e d n a k k o n s e k w e n tn ie . W b ib lio g ra fii u w z g lę d n io n e z o sta ły n p . p o w ia ty m a z u rs k ie z w o je w ó d z tw a b ia ło sto c k ie g o , lecz p o m in ię to p ra c e d o ty c z ą c e c ało ści te g o w o je w ó d z tw a .
F. C z a r n e c k i n ie z d o ła ł się n ie s t e ty u s trz e c p rz e d p o m y łk a m i w p o d z ia le p ra c n a p o sz c z e g ó ln e re g io n y . T a k np . w W a rm ii i M a z u ra c h z o s ta ła u m ie s z c zo n a B ib lio g ra fia po?7iorska W . N o w o d w o r s k i e g o , i „G łos E lb lą g a ’’; w P o m o rz u g d a ń s k im k s ią ż e c z k a A. H a n s a , O d r e s z e ls k ic h p ó l, czy w z iem i lu b u s k ie j K r a k o w s k i e g o . P ila , m ia s to S ta n is ła w a S ta szic a . T r u d n o je s t te ż w y tłu m a c z y ć ró ż n o ro d n o ść , ja k ą m o ż n a z a o b s e rw o w a ć p rz y z a p isa c h b ib lio g ra fic z n y c h c z a so p ism : p o d a w a n ie n a z w is k r e d a k to r ó w lu b ic h p o m i ja n ie , n ie je d n o lite sp o so b y z a p isó w m u ta c ji, d o d a tk ó w , n o to w a n ia d a t u k a z a n ia się p ie rw s z y c h n u m e ró w , czy z m ia n w ich c zę sto tliw o ści. N ie z ro z u m ia łe d la c z y te ln ik a je s t te ż u w z g lę d n ie n ie w d z ia le Z a g a d n ie n ia s p o łe c z n e i p o li ty c z n e — . P r a c e o g ó ln e w p ra c a c h d o ty c z ą c y c h W a r m ii i M a z u r ty lk o N e w e r l e g o , A r c h ip e la g lu d z i o d z y s k a n y c h , p rz y p o m in ię c iu p o d o b n y c h k s ią ż e k ta k ic h a u to r ó w j a k : P a u k s z t y , D o m a ń s k i e g o , K a m i ń -s k i e g o , S y -s k i , O g r o d z i ń -s k i e g o i in n y c h . B ib lio g ra fia n o s i c h a r a k t e r p ra c y p io n ie rs k ie j i w s k a z a n e p o w y ż e j u s te r k i w d u ż y m s to p n iu z w ią z a n e są z k o n s e k w e n c ja m i te g o s ta n u rz e cz y i z a n ie d b a n ia m i w z a k r e s ie g ro m a d z e n ia w sz y s tk ic h d r u k ó w i o d n o to w a n ia ich , sz c z e g ó l n ie w o k re s ie p ie rw s z e g o p ię c io le c ia . S ta n o w i o n a n ie z b ę d n ą p o m o c d la w s z y s t k ic h p ra c o w n ik ó w n a u k o w y c h i n te r e s u ją c y c h się p ro b le m a m i z ie m z ac h o d n ic h i p ó łn o c n y c h , d la d z ia ła c z y sp o łe c z n y c h i p o lity c z n y c h , czy m iło ś n ik ó w re g io n u . W sk a z u je n a k o n ie c zn o ść k o n ty n u o w a n ia i u s p r a w n i e n ia o ra z k o o rd y n o w a n ia p r a c b ib lio g ra fic z n y c h w o ś ro d k a c h re g io n a ln y c h . W o jc ie c h W r z e s iń s k i T A M A R A W A JS B R O T , B ib lio g r a fia W a r m ii i M a z u r z a r o k 1961, O ls z ty n 1964, W o je w ó d z k a i M ie jsk a B ib lio te k a P u b lic z n a w O lsz ty n ie , s. 84, 8°. O s try do n ie d a w n a p ro b le m b ib lio g r a f ii r e g io n a ln e j W a r m ii i M a z u r w sz e d ł z k o ń c e m l a t p ię ć d z ie s ią ty c h w ła g o d n ie jsz e s ta d iu m ; p o tr z e b ą s ta ł a się p rz e d e w s z y s tk im ro c z n a b ib lio g r a f ia b ie ż ą c a o ra z b ib lio g r a f ia do 1945 r. L ic z n e — choć o p a rte o o g ra n ic z o n y w y b ó r h a s e ł — p r a c e W ł. C h o j n a c k i e g o i je g o w s p ó ln ie z H. B a r a n o w s k i m p u b lik o w a n a od 1958 r. B ib lio g ra fia h is to r ii P o m o r za w sc h o d n ie g o i z a ch o d n ie g o , r e g io n a ln e o p r a c o w a n ia k s. J. O b ł ą к a, S t. F l i s a , T. W a j s b r o t , a w szczeg ó ln o ści b ib lio g ra fia za l a t a 1945— 1960 o p ra c o w a n a p rz e z E. S u k e r t o w ą - B i e d r a w i n ę w y sz ły n a p rz e c iw d o ra ź n e j p o trz e b ie n a u k o w e j, a c zęścio w o ta k ż e p o p u la r y
