S P R A W O Z D A N I A
I
M A T E R I A Ł Y
R O C Z N IK I H U M A N IS T Y C Z N E T o m X V I I I , z e s z y t 2 — 1970 R Y S Z A R D B E N D E R H IS T O R IA N A W Y D Z IA L E N A U K H U M A N IS T Y C Z N Y C H K U L (1918— 1908) W is tn ie ją c y m od z a ło ż e n ia U n iw e r s y te tu L u b e lsk ie g o W y d z ia le N a u k H u m a n i sty c z n y c h u tw o rz o n a z o s ta ła ju ż w p ie rw s z y m r o k u d z ia ła ln o ś c i u c z e ln i tzw . g ru p a h is to r y c z n a ! B y ła o n a p rz e z p e w ie n czas je d y n y m sa m o d z ie ln y m s tu d iu m h is to ry c z n y m w U n iw e rsy te c ie . S e k c ja h is to rii K o śc io ła p o w s ta ła b o w ie m n a W y d z ia le T eologicznym d o p ie ro w r. a k a d . 1922/23. P rz e d te m h is to r ia K o śc io ła s ta n o w iła je d y n ie p rz e d m io t w y k ła d a n y n a w s p o m n ia n y m w y d z ia le 2.Z a ję c ia w g ru p ie h is to ry c z n e j W y d z ia łu N a u k H u m a n is ty c z n y c h ro zp o częto w r. a k a d . 1918/193. W y k ła d a li w ó w c z a s: S ta n is ła w S m o lk a , S ta n is ła w P ta s z y c k i
1 P r z y p i s a n i u n i n i e j s z e g o z a r y s u d z i e j ó w s e k c j i h i s t o r y c z n e j W y d z i a ł u N a u k H u m a n i s ty c z n y c h K U L w y k o r z y s t a n o n a s t ę p u j ą c e m a t e r i a ł y : a ) P r o t o k o ł y R a d y W y d z i a łu N a u k H u m a n i s t y c z n y c h z l a t 1928/29—1967/68. b ) A k t a p e r s o n a l n e . c ) R e l a c j e p i s e m n e p r a c o w n i k ó w n a u k o w y c h s e k c j i . d ) S p is y w y k ł a d ó w i w y k a z y i n s t y t u c j i u n i w e r s y t e c k i c h z a l a t a 1918/19—1932/33; S k ł a d o s o b o w y , s p is w y k ł a d ó w i i n s t y t u c j i K U L , 1933/34—1959,60. e) „ W i a d o m o ś c i T o w a r z y s t w a U n i w e r s y t e t u L u b e l s k i e g o , 1923—1931” . f) O p r a c o w a n i a Z o s t a t n i c h , w p o r z ą d k u c h r o n o l o g i c z n y m , w y m i e n i ć n a l e ż y : R . B e n d e r , W. M ii 11 e r, J . Z a w a d z k a , Ś r o d o w i s k o h i s t o r y c z n e K U L , „ z e s z y t y N a u k o w e K U L ’1, I (1958), n r 3, s. 127—132; J . Ł o ś , M. H a f t k a , K a t o l i c k i U n i w e r s y t e t L u b e l s k i a L u b l i n i L u b e l s z c z y z n a , ta m ż e , V II (1964), n r 4, s. 55—73; J , K ł o c z o w s k i , S e k c j a h i s t o r i i w l a t a c h 1944—1964, t a m ż e , V II I (1965), n r 3, s. 57—62; K a t o l i c k i U n i w e r s y t e t L u b e l s k i — 50 l a t i s t n i e n i a i d z i a ł a l n o ś c i , L u b l i n 1968, ss. 64; Z . S u ł o w s k i , Cz. B l o c h , K r o n i k a W y d z i a ł u N a u k H u m a n i s t y c z n y c h 1944—1968, [W :] K s i ę g a j u b i l e u s z o w a 50 - le c ia K a t o l i c k i e g o U n i w e r s y t e t u L u b e l s k i e g o , L u b l i n 1968, s. 213—247; A. W o j t k o w s k i , K a t o l i c k i U n i w e r s y t e t L u b e l s k i 1918—1944, t a m ż e , s. 21— 104; J . N i e m i r s k a - P I i s z c z y ń s k a , P i ę ć d z i e s i ę c i o l e c i e f i l o l o g i i k l a s y c z n e j n a K U L - u , „ R o c z n ik i H u m a n i s t y c z n e ” , X V I (1968), z. 3, s. 5—21. W y k o r z y s t a n e z o s t a ł y r ó w n i e ż b i o g r a f i e i n e k r o l o g i z m a r ł y c h p r o f e s o r ó w s e k c j i , w ś r ó d n i c h : J . S m e r e k a , S p . P r o f e s o r K o n s t a n t y C h y l i ń s k i , „ E o s ” , X L (1939), z. 2, s . 1—12; K . T y m i e n i e c k i , C h a r a k t e r y s t y k a n a u k o w e j d z i a ł a l n o ś c i S t a n i s ł a w a S m o l k i (1854—1924), P o z n a ń 1950 ( n a d b i t k a z m i e s i ę c z n i k a „ Ż y c ie i M y ś l” , 1950, n r 5/6, s. 476—509; n r 7/8, s. 727—766); W . Ł o p a c i ń s k i , S p . S t a n i s ł a w P t a s z y c k i , „ P r z e g l ą d H i s t o r y c z n y ” , X X X I I (1935), z. 1, s . 292—307; J . K ł o c z o w s k i , Sp. L e o n B i a łk o w s k i, „ R o c z n i k i H u m a n i s t y c z n e ” , IV (1953), z. 4, s. 277—286; A . W o j t k o w s k i , Sp. A l e k s a n d e r K o s s o w s k i (1886— 1965), „ Z e s z y t y N a u k o w e K U L ” , I X (1966), n r 1—2, s . 192—199; R . B e n d e r , A l e k s a n d e r K o s s o w s k i ( 3 0 1 1886— 24 V I 1965), „ K w a r t a l n i k H i s t o r y c z n y ” , L X X IV (1967), n r 2, s. 551—552; F . C i e ś l a k , L e o n B i a ł k o w s k i , „ K a l e n d a r z L u b e l s k i ” , 1968, s . 105— 108. ! K s. Z . Z i e l i ń s k i , H i s t o r i a K o ś c i o ł a n a W y d z i a l e T e o l o g i c z n y m K a t o l i c k i e g o U n i w e r s y t e t u L u b e l s k i e g o 1918—1968, „ R o c z n i k i T e o l o g i c z n o - K a n o n i c z n e ” , t. X V , (1968), z. 4, s. 5—52. ! W n i n i e j s z y m z a r y s i e m o w a b ę d z i e g ł ó w n i e o d z i a ł a l n o ś c i n a u k o w e j., d y d a k t y c z n e j i o r g a n i z a c y j n e j p r a c o w n i k ó w w r a m a c h s e k c j i . I c h d z i a ł a l n o ś ć o r g a n i z a c y j n a n a W y d z i a le N a u k H u m a n i s t y c z n y c h , w e w ł a d z a c h K U L , w T o w a r z y s t w i e N a u k o w y m K U L o r a z w i n n y c h i n s t y t u c j a c h z o s t a ł a p r z e d s t a w i o n a w w y ż e j c y t o w a n y c h p r a c a c h .
142
S P R A W O Z D A N IA I M A T E R IA Ł Yi p rz y b y ły do L u b lin a z p e w n y m o p ó ź n ie n ie m w 1919 r., w sp ó łzało ży ciel U n iw e r s y te tu , K o n s ta n ty C h y liń sk i. K a te d r b y ło tr z y : h is to r ii sta ro ż y tn e j, n a u k p o m o cn i c z y c h h is to rii i li te r a tu r y p o ls k ie j, h is to r ii P o lsk i.
P ie r w s z ą z n ic h k ie r o w a ł a ż do r. a k a d . 1934/35, k ie d y p rz e s z e d ł do p ra c y w M in is te rs tw ie W y z n a ń R e lig ijn y c h i O św ie c e n ia P u b lic z n e g o , K o n s ta n ty C h y l i ń s k i 4. U r. 1 4 X 1 8 8 1 r. w Z m e ry n c e W ie lk ie j w pow . W innickim n a P o d o lu , do s z k ó ł ś r e d n ic h u c z ę sz c z a ł w K ijo w ie i P e te r s b u rg u . M a tu rę u z y sk a ł w 1899 r. i w ty m ż e r d k u w s tą p ił n a W y d z ia ł H isto ry c z n o -F ilo lo g ic z n y U n iw e rs y te tu P e te r s b u r sk ieg o , k tó r y u k o ń c z y ł w 1903 r. z d y p lo m e m I sto p n ia . W ty m s a m y m ro k u zo stał d o c e n te m h is to rii k u lt u r y i a rc h e o lo g ii w W yższej S zk o le S z tu k i S to so w a n e j w P e te r s b u r g u , a w k ró tc e ta k ż e d o c e n te m h is to rii s ta ro ż y tn e j n a W yższych K u rs a c h Ż e ń s k ic h o ra z p ro fe s o re m w C e s a rs k im W y ższy m I n s ty tu c ie P e d a g o g ic z n y m . W 1908 r. h a b ilito w a ł się z h is to r ii s ta ro ż y tn e j w U n iw e rs y te c ie P e te r s b u rs k im . W 1. 1908— 1910 p r z e b y w a ł w e W łoszech, G re c ji i T u rc ji. P o p o w ro c ie z o sta ł d o d a tk o w o d o cen te m n a W y d z ia le E k o n o m ic z n y m P o lite c h n ik i P e te r s b u rs k ie j. W y k ła d a ł te ż n a W yż sz y c h K u r s a c h P o ls k ic h . W 1919 r. p o p rz y j eźd zie d o P o ls k i z o sta ł p ro fe so re m z w y c z a jn y m h is to rii s ta ro ż y tn e j U n iw e rs y te tu L u b e lsk ie g o i d y re k to re m B ib lio te k i U n iw e rs y te c k ie j (1919— 1923). O d 1922 r. b y ł ró w n ie ż p ro fe so re m z w y c z a jn y m h is to rii s ta ro ż y tn e j w U n iw e rs y te c ie im . J a n a K a z im ie rz a w e L w o w ie. W d n iu 2 I X 1934 r. z o s ta ł m ia n o w a n y p o d s e k r e ta rz e m s ta n u w M in is te rs tw ie W R iO P, k tó re g o p rz e z k il k a m ie się c y w 1935 r. b y ł ta k ż e k ie ro w n ik ie m . P o o d e jś c iu z m i n is te r s tw a w r o k u n a s tę p n y m , n ie w z n o w ił ju ż z a ję ć w K U L -u , w y k ła d a ł n a d a l je d y n ie w e L w o w ie. O d zn a c z o n y b y ł K rz y ż e m K o m a n d o rs k im z g w ia z d ą O rd e ru O d ro d z e n ia P o ls k i, K rz y ż e m K o m a n d o rs k im L e g ii H o n o ro w e j o raz w ie lu in n y m i o r d e r a m i p o ls k im i i z a g ra n ic z n y m i. Z m a r ł w e L w o w ie 5 I I 1939 r. K a te d r ą n a u k p o m o c n ic z y c h h is to r ii i li te r a tu r y p o ls k ie j k ie r o w a ł S ta n is ła w F t a s ż y c k i 5. U r. 1 2 I V 1853 r. w e w s i K u z o w o w g u b . m o s k ie w sk ie j, u k o ń c z y ł g im n a z ju m w 1872 r. w W iln ie. S tu d ia o d b y w a ł w 1. 1873— 1877 w U n iw e rsy te c ie P e te r s b u r s k im , u z y s k u ją c w o s ta tn im r o k u sto p ie ń k a n d y d a ta n a u k h is to ry c z n o - -filo lo g ic z n y c h . W 1896 r o tr z y m a ł v e n ia m le g e n d i i ja k o d o c e n t p ry w a tn y w y k ła d a ł h is to r ię li te r a t u r y p o ls k ie j o ra z p ro w a d z ił p ro s e m in a r iu m z ję z y k a p o lsk ieg o w U n iw e rs y te c ie P e te r s b u r s k im . O d 1878 r. p ra c o w a ł je d n o c z e śn ie w M in is te rs tw ie S p ra w ie d liw o ś c i, a w 1. 1884— 1887 p e łn ił fu n k c ję o sta tn ie g o m e t r y k a n t a M e try k i L ite w s k ie j. W 1914 r. z o s ta ł p ro f e s o re m lite r a tu r y ro s y js k ie j w P io tro g ro d z k ie j A k a d e m ii D u c h o w n e j. O d 1916 r. w y k ła d a ł ta k ż e w P io tro g ro d z ie n a W yższych K u r s a c h P o ls k ic h . P o o p u sz c z e n iu R o sji, z p o c z ą tk ie m r. a k a d , 1918/19 o b ją ł s ta n o w is k o p r o f e s o r a z w y c z a jn e g o n a u k p o m o c n ic z y c h h is to rii i li te r a tu r y p o lsk ie j w U n iw e rs y te c ie L u b e ls k im . J e d n o c z e ś n ie b y ł d y re k to re m B ib lio te k i U n iw e rs y te c k ie j (1918— 1919) o ra z od sam eg o p o c z ą tk u d y re k to re m A rc h iw u m P a ń stw o w e g o w L u b lin ie . Z d n ie m 10 X I I 1926 r. z o sta ł d y r e k to r e m n a c z e ln y m A rc h iw ó w P a ń s tw o w y c h 1 fu n k c ję tę s p r a w o w a ł d o 30 V I 1931 r. W 1ym o s ta tn im ro k u zo stał c z ło n k ie m c z y n n y m k r a jo w y m P o ls k ie j A k a d e m ii U m ie ję tn o ś c i. U c h w a łą S e n a tu A k a d e m ic k ie g o z 1927 r. z o sta ł m ia n o w a n y p ro fe s o re m h o n o ro w y m . W y k ła d a ł do r. a k a d . 1932/33, p o d k o n ie c d o je ż d ż a ją c z W a rsz a w y . Z m a rł w W a rsz a w ie 20 X I I 1933 r. 4 B i b l i o g r a f i ę z o b .: S r a e r e k a , d z . c y t ., s. 1—12 o r a z „ S p r a w o z d a n i a T o w a r z y s t w a N a u k o w e g o w e L w o w i e ” , n r 2, s. 135 n. 5 B i b l i o g r a f i ę z o b .: H . B a e h u l s k a , B i b l i o g r a f i a p r a c S t a n i s ł a w a P t a s z y c k i e g o 1877— 1934, „ A r c h e i o n ” , X I I (1934) 59—76.
S P R A W O Z D A N IA I M A T E R IA Ł Y
143
K a te d r ą h is to rii P o ls k i k ie r o w a ł S ta n is ła w S m o l k a 6. U r. 29 V I 1854 r. w e L w o w ie, ta m u z y sk a ł w 1871 r. m a tu r ę . S tu d io w a ł w e L w o w ie , a n a s tę p n ie w G e ty n d z e w 1. 1871— 1874, g łó w n ie p o d 'k ie ru n k ie m J e rz e g o W a itz a . D o k to ry z o w a ł się w G e ty n d z e w 1874 r., po czym po p o w ro c ie do k r a j u p ra c o w a ł w Z a k ła d z ie N a ro d o w y m im . O sso liń sk ic h w e L w o w ie. W 1875 r. h a b ilito w a ł się w U n iw e rs y te c ie Ja g ie llo ń sk im . W 1877 r. z o s ta ł p ro fe s o re m n a d z w y c z a jn y m h is to rii a u s tr ia c k ie j w ty m ż e u n iw e rs y te c ie . W 1883 r. o b ją ł w U n iw e rs y te c ie J a g ie llo ń s k im k a te d r ę z w y c z a jn ą h is to rii p o lsk ie j, z k tó r e j uistąpił w 1903 r., a b y p o ś w ię c ić się w y łą c z n ie p ra c y p is a rs k ie j. W 1881 r. z o sta ł c z ło n k ie m k o re s p o n d e n te m A k a d e m ii U m ie ję tn o ś c i w K ra k o w ie , a w 1884 r. c z ło n k ie m czy n n y m , P rz e z l a t 12 (1891— 1902) p e łn ił o b o w ią z k i s e k r e ta rz a g e n e ra ln e g o A k a d e m ii U m ie ję tn o ś c i w K ra k o w ie . B y ł c z ło n k ie m w ie lu z a g ra n ic z n y c h to w a rz y s tw n a u k o w y c h . Z p o c z ą tk ie m r. a k a d . 1918/19 p r z y ją ł ja k o p ro fe s o r z w y c z a jn y k a te d r ę h is to rii P o ls k i w U n iw e rs y te c ie L u b e ls k im . Z m a rł 27 V I I I 1924 r. w N o w o szy cach n a P o lesiu .
W g ru p ie h is to ry c z n e j od m o m e n tu je j u tw o r z e n ia b r a k b y ło p ro fe s o ró w p o w sz e c h n e j h is to rii śre d n io w ie c z n e j i n o w o ż y tn e j. Z d n ie m 3 V 1923 r. o b o w ią z k i za stęp cy p ro fe s o ra h is to rii n o w o ż y tn e j n a W y d z ia le N a u k H u m a n is ty c z n y c h p o d ją ł ks. R o m a n K o n e c k i z d ie c e z ji w ło c ła w sk ie j. P r o w a d z ił o n w y k ła d y z h is to r ii p o w szech n ej n o w o ż y tn e j o ra z z h is to rii P o ls k i w X V II I w . p rz e z c a ły r. a k a d . 1923/24. W ro k u n a s tę p n y m , z d n ie m 9 X 1924 r., p r z e r w a ł w y k ła d y , u z y s k a w s z y b e z p ła tn y u rlo p . W p rz y sz ło śc i z a ję ć ju ż n ie p o d ją ł, u c z ą c w g im n a z ju m w P a b ia n ic a c h . W cze rw c u 1925 r. m ia n o w a n o k s. d r a L u d w ik a Z a le w sk ie g o , w y c h o w a n k a U n iw e r s y te tu F ry b u rsk ie g o w S z w a jc a rii, z a s tę p c ą p ro f e s o ra h is to rii p o w sz e c h n e j n o w o ż y tn ej. Ze w z g lę d u je d n a k n a zły s ta n z d ro w ia w y k ła d ó w w p a ź d z ie rn ik u 1925 r. n ie p o d jął. C h c ia ł j e ro zp o cząć w ro k p ó ź n ie j, a le w ty m czasie, z a s p r a w ą S ta n i sła w a P taszy ck ieg o , n a k a te d r ę h is to rii n o w o ż y tn e j p o w o ła n o A le k s a n d r a K o sso w skiego. W ygłosił on 20 V 1926 r. w y k ła d w s tę p n y o p ie r w ia s tk a c h p o g a ń sk ic h i c h rz e ś c ija ń s k ic h w k u ltu r z e e u ro p e js k ie j X IV w ie k u .
A le k s a n d e r K o s s o w s k i , u r. się 3 0 1 1886 r. w S a b łu k o w ie w g u b e rn i n iż n io - n o w o g ro d z k ie j w R osji. S zk o łę re a ln ą u k o ń c z y ł w 1904 r. w S m o le ń sk u . O d 1906 r. stu d io w a ł h is to rię w U n iw e rs y te c ie P e te r s b u rs k im , o tr z y m u ją c w 1910 r. a b s o lu to riu m , a w 1912 r. d y p lo m I sto p n ia . W 1917 r. m ia n o w a n y z o s ta ł d o c e n te m teg o ż u n iw e rs y te tu i ro z p o c z ą ł w y k ła d y z h is to rii n o w o ż y tn e j. U czył też w ś r e d n ic h s z k o ła c h p o lsk ic h i w y k ła d a ł n a W y ższy ch K u r s a c h P o ls k ic h w P io tro g ro d z ie . O d lis to p a d a 1918 do m a r c a 1924 r. b y ł p ro fe s o re m U n iw e rs y te tu P e rm s k ie g o i w y k ła d a ł h is to rię P o lsk i o ra z S ło w iań szczy zn y . P o p o w ro c ie do k r a j u w 1. 1924/25— 1925/26 uczył h is to rii w g im n a z ju m w K o w lu . O b ją w sz y n a s tę p n ie w L u b lin ie k a te d r ę h is to rii n o w o ż y tn e j, k ie r o w a ł n ią z p r z e r w ą w o je n n ą l a t 34, n a jp ie r w ja k o z a s tę p c a p ro fe so ra , od 1938 r. ja k o p ro f e s o r n a d z w y c z a jn y , a od 1947 r. ja k o p ro f e s o r z w y czajn y . Je d n o c z e ś n ie w 1. 1928— 1949 p ra c o w a ł w A rc h iw u m P a ń s tw o w y m w L u b lin ie ja k o a r c h iw is ta i k u sto sz. W cza sie o k u p a c ji w ra z z in n y m i p ro fe s o ra m i K U L b y ł w ięzio n y p rz e z N iem có w n a Z a m k u L u b e lsk im . W o k re s ie m ię d z y w o je n n y m o b o k h is to rii n o w o ż y tn e j p o w sz e c h n e j w y k ła d a ł ta k ż e h is to rię R o sji, g łó w n ie X V I—X IX w . P o w o jn ie d z ię k i in ic ja ty w ie A. K o sso w sk ieg o K a to lic k i U n iw e r s y te t L u b e lsk i p ie rw s z y ro z p o c z ą ł w y k ła d y z h is to rii n a ro d ó w Z SR R , o b e c n ie o b o w ią z u ją c e w e w sz y stk ic h u c z e ln ia c h . W 1960 r. A. K o sso w sk i p rz e s z e d ł n a e m e r y
• B i b l i o g r a f i ę z o b .: T y m i e n i e c k i , d z . c y t . o r a z S. Z a k r z e w s k i , S t a n i s ł a w
144
S P R A W O Z D A N IA I M A T E R IA Ł Ytu rę . N a d a l je d n a k p ro w a d z ił w y k ła d y zlecone. Z m a rł w L u b lin ie 24 V I 1965 r. B ył a u to r e m lic z n y c h p ra c , g łó w n ie z h is to r ii re f o rm a c ji i u n ii k o śc ie ln e j. Do g łó w n ie j szy ch n a le ż ą : A r ia n ie p o ls c y w L u b lin ie a sp r a w a J a n a K o k o ta m ie s z c z a n in a lu b e l
skieg o , „ P a m ię tn ik L u b e ls k i” , I (1930) 52—68; P r o te s ta n ty z m w L u b lin ie i w L u b e l s k ie m w X V I — X V I I I w ie k u , L u b lin 1933, ss. 256; D o k u m e n ty z ż y c ia ró ż n o w ie rc ó w p o ls k ic h w la ta c h 1658— 1663, „ O d ro d z e n ie i R e fo rm a c ja w P o ls c e ”, I I (1957) 191—214; M a te r ia ły d o d z ie jó w L u b ie n ie c k ic h w L u b e ls k ie m w la ta c h 1648— 1660, ta m ż e , V
(1960) 185— 200; L u b lin w la ta c h „ p o to p u ”, „ R o czn ik i H u m a n is ty c z n e ”, V I (1957), z. 5, s. 223— 257; A r c h iw a lia lu b e ls k ie d o d z ie jó w u n ii k o ś c ie ln e j w P olsce, „ A rc h iw a , B i b lio te k i i M u z e a K o ś c ie ln e ”, IV (1962) 227—258.
S tu d iu m h is to rii śre d n io w ie c z n e j p o w s ta ło w g ru p ie h is to ry c z n e j z p o c z ą tk ie m r. a k a d . 1926/27. D o jeg o z o rg a n iz o w a n ia doszło w n a s tę p s tw ie p o d ję c ia z a ję ć n a K U L p rz e z L e o n a B ia łk o w sk ie g o . O b ją ł o n k a te d r ę h is to rii P o ls k i po S ta n is ła w ie S m o lce, do k tó r e j d o łącz o n o w ie k i ś r e d n ie ja k o jeg o b e z p o ś re d n ią specjaln o ść . Z c z a se m k a te d r ę tę p o łącz o n o z k a t e d r ą n a u k p o m o cn iczy ch , k ie r o w a n ą do r. ak a d . 1932/33 p rz e z S ta n is ła w a P ta sz y c k ie g o .
L e o n B i a ł k o w s k i u r. się 1 I I 1885 r. w P a s y n k a c h n a P o d o lu . Do g im n a z ju m u cz ę sz c z a ł w 1. 1895— 1904. W r. a k a d . 1904/5 s tu d io w a ł p ra w o w U n iw e rsy te c ie K ijo w s k im , a od 1905 do 1910 r. h is to rię w U n iw e rs y te c ie Ja g ie llo ń s k im , u z y sk u ją c w o s ta tn im r o k u d o k to ra t. O d 1919 r. b y ł z a tr u d n io n y w p a ń s tw o w e j słu ż b ie a r c h i w a ln e j. W 1. 1921— 1926 p ra c o w a ł ja k o k u s to s z A rc h iw u m P a ń stw o w e g o w P o z n a n iu . W 1924 r. h a b ilito w a ł s ię w U n iw e rs y te c ie P o z n a ń sk im . W ,1926 r. p rz y b y ł do L u b lin a i z o s ta ł p ro f e s o re m n a d z w y c z a jn y m U n iw e rs y te tu L u b e lsk ie g o , a od 1929 r. z w y c z a jn y m . J e d n o c z e ś n ie a ż do 1949 r. b y ł d y re k to re m A rc h iw u m P a ń stw o w e g o w L u b lin ie . W d n i u 24 V I 1949 r. z o sta ł c z ło n k ie m k o re s p o n d e n te m P o ls k ie j A k a d e m ii U m ie ję tn o ś c i. P o s ia d a ł lic z n e o d z n a c z e n ia , m . in. K rz y ż O fic e rsk i O rd e ru O d ro d z e n ia P o ls k i o ra z Z ło ty K rz y ż Z asłu g i. Z m a rł w L u b lin ie 2 2 1 1952 r. O głosił d r u k ie m 151 p o zy cji, w ty m p rz e d e w s z y s tk im z h is to rii sp o łe c z n e j i h e ra ld y c z n o --g e n e a lo g ic z n e j, o ra z sz e re g w y d a w n ic tw ź ró d ło w y c h 7.
P r z e d s ta w io n y w y ż e j u k ła d k a t e d r u tr z y m a ł się d o o s ta tn ie j w o jn y . N ie doszli te ż ju ż n o w i p ro fe so ro w ie . W o k re s ie je d n a k m ię d z y w o je n n y m z a ję c ia zlecone w g ru p ie h is to ry c z n e j p ro w a d z ili ta k ż e p ro fe s o ro w ie z in n y c h g r u p i w y d ziałó w U n iw e rs y te tu . J u ż w r. a k a d . 1918/19 h is to rię K o śc io ła w y k ła d a ł z W y d z ia łu T eo lo g iczn e g o k s. p ro f. d r C z e sła w F a lk o w s k i; re lig ie lu d ó w p ie r w o tn y c h — k s. prof. d r J ó z e f A rc h u to w s k i, a d z ie je g o sp o d a rc z e z a c h o d n ie j E u ro p y — ks. prof. d r A le k s a n d e r W ó jcick i. W r. a k a d . 1922/23 d o sz e d ł jesz c z e z W y d z ia łu T eolo g iczn eg o k s. prof. d r J ó z e f U m iń s k i, k tó r y u tr z y m a ł z a ję c ia w g ru p ie h is to ry c z n e j n a jd łu ż e j z w y m ie n io n y c h , b o do r. 1926/27. P ro w a d z ił o n ta k ż e s e m in a riu m d la s tu d e n tó w h isto rii. D z ie je g o s p o d a rc z e po ks. A. W ó jc ic k im w y k ła d a ł do r. a k a d . 1932/33 w g ru p ie h is to ry c z n e j p ro f. d r L u d w ik G ó rsk i z W y d z ia łu P r a w a i N a u k S p o łeczn o -E k o n o m ic z n y c h . P o n im w y k ła d y p r z e ją ł i p ro w a d z ił p rz e z c a ły o k re s m ię d z y w o je n n y i p o w o jn ie p ro f. d r Cz. S trz e s z e w s k i z teg o ż w y d z ia łu .
H is to rię u s t r o ju P o ls k i w y k ła d a ł n a p o c z ą tk u la t d w u d z ie sty c h p ro f. d r B ole s ła w G ru ż e w s k i z W y d z ia łu P r a w a i N a u k S p o łe c zn o -E k o n o m iczn y ch , a po n im z te g o ż w y d z ia łu p ro f. d r P a w e ł S k w a re z y ń sk i. P ro w a d z ił on w y k ła d y od r. akad.
7 B i b l i o g r a f i ę z o b .: W . N o w o d w o r s k i , B i b l i o g r a f i a p r a c p r o f . L e o n a B i a ł k o w s k i e g o , „ A r c h i w a , B i b l i o t e k i i M u z e a K o ś c i e l n e ” , X V (1967) 271—282.
S P R A W O Z D A N IA I M A T E R IA Ł Y
145
1932/33 do k o ń c a o k re s u m ię d z y w o je n n e g o . O n a u c e o b y w a te ls k ie j m ie w a ł w y k ła d y w n ie k tó ry c h la ta c h p ro i. d r Ig n a c y C z u m a z W y d z ia łu P r a w a i N a u k S p o łeczn o - -E konom ieznych.
P r a c a d y d a k ty c z n a w g ru p ie h is to ry c z n e j o p a r t a b y ła w o k re s ie m ię d z y w o je n n y m g łó w n ie o w y k ła d y , w y ższe i n iższe s e m in a r ia o ra z p r o s e m in a r ia i k o n w e r s a to ria . P ro w a d z ili je w y łą c z n ie p ro fe so ro w ie . Ć w iczeń k ie r o w a n y c h p rz e z a s y s te n tó w n ie stosow ano. A sy ste n tó w z re s z tą n a d łu ż sz y o k re s n ig d y n ie z a a n g a ż o w a n o . P ie rw s z y m a s y s te n te m , m ło d szy m , m ia n o w a n o n a w n io s e k p ro f. d r a L. B ia łk o w skiego w d n iu 8 V 1929 r.' T a d e u sz a M u sia ła , a b s o lw e n ta h is to rii K U L . D ecy zję tę je d n a k ju ż 25 V 1929 r. a n u lo w a n o . O s ta te c z n ie p ie rw s z y s ta ły a s y s te n t m ło d szy , i do teg o w o lo n ta riu sz , p o ja w ił się w g ru p ie h is to ry e z n ę j d o p ie ro ¡na ro k p rz e d w o jn ą . Z o sta ł n im z d n ie m 291X193® r., n a w n io s e k p ro fe so ró w L. B ia łk o w sk ie g o i A. K ossow skiego, s tu d e n t h is to rii ks. A le k s a n d e r M u ra t.
P o d ru g ie j w o jn ie ś w ia to w e j z a ję c ia w g ru p ie h is to ry c z n e j ro z p o częto z c h w ilą w z n o w ie n ia d z ia ła ln o ś c i p rz e z K U L ja k o p ie rw s z y u n iw e r s y te t w w y z w o lo n y m k r a ju . N azw ę g ru p a h is to ry c z n a p ró b o w a n o z m ie n ić , p rz y s tę p u ją c w 1. 1948— 1950 do u tw o rz e n ia I n s ty tu tu H isto ry czn eg o . N ie z o sta ł on je d n a k n ig d y w p e łn i z o rg a n izo w an y . O d 1953 r. n a to m ia s t z aczęto sto so w a ć d la o k re ś le n ia d o ty c h c z a so w e j g ru p y h is to ry c z n e j n a z w ę se k c ja h is to rii.
W ro z p o c z y n a ją c y m p o w o je n n y o k re s r. a k a d . 1944/45 p o d ję li w y k ła d y obok d a w n y c h p ro fe so ró w ta k ż e n o w i, p rz e w a ż n ie z in n y c h u c z e ln i, k tó r y c h k o n ie c w o jn y z a s ta ł w te j części k r a ju . N ie k tó rz y z n ic h p o z o sta li w L u b lin ie i n a s ta łe zw ią z a li się z K U L -em ,
N ie o b sa d z o n ą od r. a k a d . 1935/36 kaffedrą h is to rii s ta ro ż y tn e j po K . C h y liń sk im zaczął z a w ia d y w a ć J a n S ta n is ła w Ł o ś . U r. 21 X 1890 r. w C zy szk ach , pow . S am b o r, od 1908 r. s tu d io w a ł n a W y d z ia le P r a w a i N a u k P o lity c z n y c h U n iw e rs y te t u W iedeńskiego. W 1913 r. u z y s k a ł ta m d o k to r a t p ra w . O d r. 1919 do 1930 p r a co w ał w słu ż b ie d y p lo m a ty c z n e j, m . in. n a p la c ó w k a c h z a g ra n ic z n y c h . N a p o d s ta w ie u c h w a ły R a d y W y d z ia łu N a u k H u m a n is ty c z n y c h K U L z 11 X 1944 r. p o d ją ł w y k ła d y zlec o n e z h is to rii s ta ro ż y tn e j. U c h w a łą z 25 V I 1947 r. p o w o ła n y z o sta ł n a z a stę p c ę p ro fe s o ra i o b ją ł k a te d r ę h is to rii sta ro ż y tn e j. W 1957 r. d e c y z ją C e n tr a l n e j K o m is ji K w a lifik a c y jn e j d la P ra c o w n ik ó w N a u k i m ia n o w a n y d o c e n te m , w 1961 r. p ro fe so re m n a d z w y c z a jn y m , w ty m ż e r o k u p rz e s z e d ł n a e m e r y tu r ę . N a d a l p ro w a d z i z a ję c ia zlecone. O p u b lik o w a ł m . i n , : H ella d a n a p r z e ło m ie , W a rs z a w a 1939, ss. 243;
S p ra w a a g ra rn a w R z y m ie II i I w ie k u p r z e d C h r y s tu s e m , L u b lin 1946, ss. 24, n łb . 4; S y lw e t k i r z y m s k ie , W a rs z a w a 1958, ss. 270; R z y m n a ro zd ro żu , W a rs z a w a 1960; Ś w ia t h is to r y k ó w s ta r o ż y tn y c h , K ra k ó w 1968, ss. 317. P r z e tłu m a c z y ł p o n a d to szereg p ra c h is to ry c z n y c h n a ję z y k p o lski. P o w o jn ie doszło do u tw o rz e n ia n a se k c ji h is to ry c z n e j n o w y c h k a te d r . W z w ią z k u z ro zp o częciem n a K U L -u z a ję ć p rz e z A n d r z e ja W o jtk o w s k ie g o z P o z n a n ia , e r y g o w an o ¡katedrę h is to rii k u ltu r y p o ls k ie j, k tó r e j o b ją ł on k ie ro w n ic tw o .
A n d rz e j W o j t k o w s k i , u r. się 20X 1 1891 r. w Je z io rz e , pow . O stró w W ie lk o p o lsk i, w oj. p o z n a ń sk ie . S zk o łę p o d s ta w o w ą u k o ń c z y ł w P rz y g o d z ic z k a e h , a g im n a z ju m w O stro w ie W lkp., u z y s k u ją c ta m m a tu r ę w 1912 r. W g im n a z ju m c z y n n y b ył w ta jn y m r u c h u n a ro d o w y m m ło d łie ż y . W 1911 r. s p r a w o w a ł w g im n a z ju m o s tro w sk im fu n k c ję p re z e s a ta jn e j p o ls k ie j o rg a n iz a c ji sa m o k s z ta łc e n io w e j, n a z w a nej p ó źn iej T o w a rz y s tw e m T o m a sz a Z an a. W 1. 1912— 1914 s tu d io w a ł w U n iw e rs y
146
S P R A W O Z D A N IA I M A T E R IA Ł Yte c ie B e rliń s k im h is to rią i filo lo g ię k la s y c z n ą . T a m w 1914 r. b y ł o s ta tn im p rz e d w o je n n y m p re z e s e m b e rliń s k ie g o „ Z e tu ” . W cie lo n y do a r m ii p ru s k ie j w a lc z y ł n a fr o n c ie z a c h o d n im . P o w ró c iw sz y do k r a j u w z ią ł u d z ia ł w p o w s ta n iu w ie lk o p o l sk im , a n a s tę p n ie w in n y c h w a lk a c h . O d je s ie n i 1919 r. p ra c o w a ł w p a ń stw o w e j s łu ż b ie a r c h iw a ln e j w W a rs z a w ie , a o d 1920 r. w P o z n a n iu . D o k to ry z o w a ł się w U n iw e rs y te c ie P o z n a ń s k im w 1921 r. W 1. 1923— 1925 w y k ła d a ł w U n iw e rsy te c ie L u d o w y m w D a lk a c h k. G n ie z n a . O d 1926 r. do w o jn y b y ł d y re k to re m B ib lio te k i im . R a c z y ń sk ic h w P o z n a n iu . W 1930 r. h a b ilito w a ł się w U n iw e rs y te c ie P o z n a ń s k im , g d z ie do 1939 r. w y k ła d a ł ja k o d o cen t. W y sie d lo n y p rz e z o k u p a n ta do tzw . G e n e ra ln e g o G u b e r n a to r s tw a p ra c o w a ł w cza sie w o jn y ja k o r a c h m is tr z i uczył p o ta je m n ie h is to rii o ra z ła c in y . U c h w a łą R a d y W y d z ia łu N a u k H u m a n is ty c z n y c h K U L z 11 X 1 9 4 4 r. z o s ta ł p o w o ła n y n a p ro f e s o ra n a d z w y c z a jn e g o h is to rii n o w o ży t n e j ze sz czeg ó ln y m u w z g lę d n ie n ie m Z ie m Z a c h o d n ic h P o lsk i. W 1945 r. ro zszerzy ł n a K U L -u h a b ilita c ję w z a k re s ie k u lt u r y p o ls k ie j i o b ją ł no w o u tw o rz o n ą k a te d r ę te j sp e c ja ln o śc i. W ty m sa m y m r o k u z o s ta ł p ro fe s o re m z w y czajn y m . W 1. 1944— 1949 s p r a w o w a ł ta k ż e fu n k c je d y r e k to r a B ib lio te k i U n iw e rs y te c k ie j. W 1. 1952— 1956 b y ł p o słe m n a S e jm P R L . W 1962 r. p rz e s z e d ł n a e m e ry tu rę . N a d a l p ro w a d z i z a ję c ia zlecone. O d z n a c z o n y : K rz y ż e m N iep o d leg ło ści, K rz y ż e m O b ro n y L w o w a , Z ło ty m K rz y ż e m Z a słu g i, W a w rz y n e m P o ls k ie j A k a d e m ii L ite ra tu r y , K rz y ż e m O fic e rsk im O r d e r u O d ro d z e n ia P o lsk i. Z o lb rz y m ie g o d o ro b k u , o b e jm u ją c e g o k ilk a s e t p o zy c ji — k s ią ż e k i a rty k u łó w , w y m ie n ić n a le ż y p rz e d e w s z y s tk im : K a ro l L ib e lt ja k o
w y c h o w a w c a , P o z n a ń 1925, ss. 127, n lb . 5; H isto ria T o w a r z y s tw a P rz y ja c ió ł N a u k w P o zn a n iu , P o z n a ń 1928, ss. 450; E d w a r d R a c z y ń s k i i jeg o d zieło , P o z n a ń 1929,
ss. 8 n lb . 420, C X I; B ib lio g ra fia h is to r ii W ie lk o p o ls k i, t. I, P o z n a ń 1935— 1936 i czę ścio w o o c a la ły t. II, P o z n a ń 1937. P o z o s ta ła część p rz y g o to w a n e j d o d r u k u b ib lio g ra f ii u le g ła z n is z c z e n iu w o k re s ie w o je n n y m . P o w o jn ie o p ró cz k ilk u d z ie s ię c iu ro z p r a w o p u b lik o w a ł k s ią ż k ę p t. T e z y i a r g u m e n ty p o ls k ie w sp o ra ch te r y to r ia l
n y c h z K r z y ż a k a m i, O lsz ty n 1968, ss. 281.
W d n iu 10 X 1945 r. u c h w a łą R a d y W y d z ia łu N a u k H u m a n is ty c z n y c h n a w n io s e k L. B ia łk o w sk ie g o p o d z ie lo n o d o ty c h c z a so w ą jeg o k a te d r ę n a d w ie : 1. śre d n io w ie c z n e j h is to rii P o ls k i i E u ro p y w s c h o d n ie j, k tó r ą on z a m ie rz a ł zach o w ać, i 2. h is to rii p o w sz e c h n e j w ie k ó w ś re d n ic h . N a tę o s ta tn ią p o s ta n o w io n o p o w o łać o d p o w ie d n ią osobę. Do o b s a d z e n ia je j je d n a k n ig d y n ie doszło. L. B ia łk o w sk i p o zo stał p rz y d o ty c h c z a so w e j k a te d r z e .
U c h w a łą R a d y W y d z ia łu N a u k H u m a n is ty c z n y c h z 2 8 I V 1947 r. p o w o łan o K a lik s ta M o r a w s k i e g o n a z a stę p c ę p ro f e s o ra i k ie r o w n ik a k a te d r y h is to rii n o w o ż y tn e j E u ro p y z a c h o d n ie j o ra z k r a jó w p o z a e u ro p e js k ic h (o b ecn ie I I k a te d r a h is to r ii n o w o ż y tn e j). U r. 1 4 X 1 9 0 7 r. w W a rs z a w ie , w 1. 1925— 1929 stu d io w a ł w U n iw e rs y te c ie W a rs z a w sk im , w r. a k a d . 1931/32 w R zym ie. D o k to ra t z filozofii u z y s k a ł w 1933 r. w U n iw e rs y te c ie W a rs z a w sk im . H a b ilito w a ł się w K U L -u w 1946 r. w z a k re s ie h is to r ii n o w o ż y tn e j n a ro d ó w ro m a ń s k ic h . H a b ilita c ję ro z sz e rz y ł w 1951 r. n a h is to rię l i te r a tu r y fr a n c u s k ie j, p o czy m p rz e s z e d ł n a se k c ję filo lo g ii r o m a ń s k ie js. W K U L -u p ra c o w a ł w 1. 1945— 1958, o b e c n ie p ro fe s o r U n iw e rs y te tu A d a m a M ick ie w ic z a w P o z n a n iu . G łó w n ie js z e p r a c e : G io b e rti. M y ś l 4 d zia ła n ie p o lity c z n e , W a r s z a w a 1936, ss. 258; P o la c y i sp r a w a p o ls k a w d z ie ja c h Ita lii w la ta c h 1830— 1866, • O d z i a ł a l n o ś c i K . M o r a w s k i e g o n a s e k c j i f i l o l o g i i r o m a ń s k i e j z o b .: W . K w i a t k o w s k i , Z a r y s z d z i e j ó w f i l o l o g i i r o m a ń s k i e j n a K U L - u , „ R o c z n i k i H u m a n i s t y c z n e ” , X V I (1967), z. 4, s. 12 n .
S P R A W O Z D A N IA .! M A T E R IA Ł Y
147
W a rs z a w a Í937, ss. 227; Z p r o b le m ó w n o w o ż y tn e j h is to rio g ra fii W ło c h , „R o c z n ik i H u m a n is ty c z n e ” , I (1949) s. 357—374; F r y d e r y k O za n a m , W a rs z a w a 1955, ss. 169, n lb. 2; D a n te A lig h ie ri, W a rs z a w a 1961, ss. 459. W 1957 r. k a te d r ę p re h is to r ii o b ją ł A n d rz e j N a d o l s k i . U r. 26 X 1 1921 r. w K ra k o w ie , s tu d io w a ł p re h is to r ię w U n iw e rs y te c ie Ł ó d z k im w 1. 1945— 1949. D o k to ry zo w ał się ta m ż e w 1951 r. N a s tę p n ie b y ł ta m a d iu n k te m . D o c e n te m m ia n o w a n y z o sta ł p rz e z C K K w 1954 r. K a te d r ą p re h is to r ii w K U L -u k ie r o w a ł d o 1961 r. G łó w n ie jsz e p u b lik a c je : S tu d ia n a d u z b r o je n ie m p o ls k im w X , X I i X I I w ie k u , Ł ódź 1954, ss. 287, ta b l. 8, m a p 8 ; P o lsk ie s iły z b r o jn e w cza sie B o le sła w a C h ro
brego, Ł ódź 1956, ss. 111, ta b l. 1, m a p 7; Ś c ie ż k i a rch eo lo g ó w , Ł ó d ź 1967, ss. 105, ta b l. 27. W o k re s ie p o w o je n n y m zaszły d a ls z e z m ia n y w o b sa d z ie d o ty c h c z a so w y c h k a te d r. P o śm ie rc i L. B ia łk o w sk ie g o k a te d r ę h is to rii ś re d n io w ie c z n e j i n a u k p o m o c niczy c h o b ją ł J e rz y K ł o c z o w s k i . W 1962 r. z rz e k ł się je j i p r z e ją ł p o p ro f. A. W o jtk o w s k im k a te d r ę h is to rii k u ltu r y p o lsk ie j. U r. 27 X I I 1924 r. w B o g d a n a c h , pow . P rz a sn y sz , s tu d io w a ł w 1. 1945— 1947 w U n iw e rs y te c ie P o z n a ń s k im i U n iw e r sy te c ie im . M ik o ła ja K o p e rn ik a w T o ru n iu . W ty m o s ta tn im u z y s k a ł w 1950 r. d o k to ra t. W K U L -u : a d iu n k t w 1950 r., z a s tę p c a p ro f e s o ra w 1953 r., d o c e n te m m ia n o w a n y p rz e z C K K w 1956 r., od 1967 r, p ro fe s o r n a d z w y c z a jn y . U c z e s tn ik p o w s ta n ia w a rsz a w sk ie g o 1944 r., o d zn aczo n y K rz y ż e m V ir tu ti M ilita ri V k la s y , K r z y żem W aleczn y ch , S re b r n y m K rz y ż e m Z a słu g i z M ieczam i, O d z n a k ą G ru n w a ld u , M ed alem Z w y c ię stw a i W olności. Z w ie lu p u b lik a c ji, a rty k u łó w i k sią ż e k , w y m ie n ić n a le ż y : D o m in ik a n ie p o lsc y n a Ś lą s k u w X I I I —X I V w ie k u , L u b lin 1956, ss. X X V III, n lb. 1, 356, m a p a 1; D o m in ik a n ie p o ls c y n a d B a łt y k ie m w X I I I w ie k u , „N asza P rz e s z ło ść ”, V I (1957), 83— 126; R e fo r m a p o ls k ie j p r o w in c ji d o m in ik a ń s k ie j
w X V — X V I I I w ., „ R o czn ik i H u m a n is ty c z n e ”, IV (1953), z. 4, s. 45— 92; P r o b le m a ty k a b a d a ń k u ltu r y u m y s ło w e j P o ls k i p ia s to w s k ie j, [W:] P a m ię tn ik i V I I I P o w s z e c h nego Z ja z d u H is to r y k ó w P o lsk ic h w K r a k o w ie , W a rs z a w a 1958, s. 56— 63; Z a r y s h is to rii ro z w o ju p r z e str ze n n e g o m ia s ta C h ełm a , „ R o czn ik i H u m a n is ty c z n e ”, V I (1958), z. 5, s. 193—221; R o z w ó j i p r o b le m a ty k a b a d a ń n a d g eo g ra fią h is to r y c z n ą
K o ścio ła k a to lic k ie g o , tam że, X I, 1962, z. 2, s. 5—93; W s p ó ln o ty c h r z e ś c ija ń s k ie ,
K ra k ó w 1964, ss. 554, n lb . 2; L u b lin po n a d a n iu p ra w a m ie js k ie g o , [W :] D z ie je L u
blina, L u b lin 1965, t. I, s. 45—56; Z a k o n y n a z ie m ia c h p o ls k ic h w w ie k a c h ś r e d n ic h
[W:] K o śció ł w P olsce, t. I: Ś r e d n io w ie c ze , K ra k ó w 1968, s. 375— 584.
W 1962 r. k a te d r ę h is to rii śre d n io w ie c z n e j i n a u k p o m o cn iczy ch , k tó r ą d o tą d k ie r o w a ł J. K ło czo w sk i, p r z e ją ł Z y g m u n t S u ł o w s k i , d o ty c h c z a so w y d o c e n t p rz y te jż e k a te d rz e . U r. 2 V 1920 r. w L u b lin ie . W 1. 1945— 1950 s tu d io w a ł h is to rię i so c jo logię w U n iw e rsy te c ie Ja g ie llo ń s k im . S ta rs z y a s y s te n t U n iw e rs y te tu P o z n a ń sk ie g o w r. a k a d . 1950/51, n a s tę p n ie od 1951 r. s ta rs z y a s y s te n t i a d iu n k t K U L . W 1956 r. m ia n o w a n y p rz e z C K K d o cen te m . G łó w n ie js z e p u b lik a c je : N a js ta r s z a g ra n ic a z a
ch o d n ia P o lski, „ P rz e g lą d Z a c h o d n i”, 1952, n r 3— 4, s. 343— 482; N a js ta r s z e d o k u m e n ty b is k u p s tw a h o b o liń sk ie g o , „R o czn ik i H is to ry c z n e ”, X IX , (1952), 1— 67; S ło w ia ń s k ie o rg a n iza cje p o lity c z n e n a d B a łty k ie m , ta m ż e , X X V I, (1960), 55— 88; M i
g ra c ja S ło w ia n na Z a ch ó d w p ie r w s z y m ty s ią c le c iu n a s z e j ery, ta m ż e , X X V II (1961) 9— 54; O w ła śc iw ą m e to d ę w y k o r z y s ty w a n ia m e tr y k k o ś c ie ln y c h d la b a d a ń d e m o
g ra fic zn y c h , „ K w a r ta ln ik H is to rii K u ltu r y M a te r ia ln e j”, X (1962), z. 1—2, s. 81— 101; C h ry stia n iza c ja S ło w ia n , „ Z eszy ty N a u k o w e K U L ”, V II (1964), j i r 3, s. 25—38 i to
148
S P R A W O Z D A N IA I M A T E R IA Ł Y„ O rie n te E u ro p e o ”, 1966, n r 2, s. 113— 135; P o c z ą tk i K o ścioła p o lskieg o , [W :] K ościół
w P olsce, t. I : Ś re d n io w ie c z e , K ra k ó w 1968, s. 17— 126.
W r. a k a d . 1961/62 je d y n ą w ó w c z a s n a se k c ji k a te d r ę h is to rii n o w o ży tn ej, w a k u ją c ą p o A. K o sso w sk im , o b ją ł k s. p ro f. d r M ieczy sła w Ż y w czy ń sk i z W y d zia łu T eologicznego, g d z ie s ta le p o s ia d a k a te d r ę h is to rii K o ś c io ła 9. W te n sposób se k c ja z y s k a ła p ro f e s o ra h is to rii n o w o ż y tn e j, k tó re g o w ó w czas b ra k o w a ło . K a te d r ą k ie ro w a ł k s. prof.* d r M. Ż y w c z y ń sk i do r. a k a d . 1966/67.
W r. a k a d . ,1967/68 k ie ro w n ic tw o re a k ty w o w a n e j II k a te d r y n o w o ż y tn e j o b ją ł W ła d y s ła w R o s t o c k i , U r. 12 I I I 1912 r. w Ż y to m ie rz u , s tu d io w a ł od 1936 r. p ra w o i h is to rię w U n iw e rs y te c ie W a rs z a w sk im . D y p lo m m a g is tra p r a w o trz y m a ł ta m w 1947 r., a d o k to r a t z h is to rii w 1951 r. H a b ilito w a ł się w I n s ty tu c ie H isto rii PA N .w 1963 r. W 1. 1942— 1953 p ra c o w a ł w A rc h iw u m G łó w n y m A k t D a w n y c h w W a r
szaw ie, p o n a d to w 1. 1949— 1966 n a W y d z ia le P r a w a U n iw e rs y te tu W arszaw sk ieg o o ra z w 1. 1954— 1967 w In s ty tu c ie H is to rii P A N . W K U L -u w r. a k a d . 1966/67 p ro w a d z ił z a ję c ia zlecone. W a ż n ie jsz e sp o śró d 31 p u b lik a c ji: W ła d za w o d zó w n a c ze l
n y c h w p o w s ta n iu lis to p a d o w y m , W ro c ła w 1955, ss. 243, ta b l. 8; K a n c e la ria i d o k u m e n ta c ja a k to w a u r z ę d ó w a d m in is tr a c ji w K s ię s tw ie ' W a r s z a w s k im i K ró le s tw ie P o ls k im (do 1867 r.), W ro c ła w 1964, ss. 117; [w raz z S. K ie n ie w ic z e m i T. M en
elem ], W y b ó r te k s tó w ź r ó d ło w y c h z h is to rii P o lsk i w la ta ch 1795— 1864, W a rs z a w a 1956, ss. 795; Z b a d a ń p o r ó w n a w c z y c h n a d u s tr o je m a d m in is tr a c y jn y m K s ię s tw a
W a r s z a w s k ie g o i F rancji. O rg a n iza c ja k a n c e la rii, „C zaso p ism o P ra w n o -H is to ry c z n e ”,
X I I I (1961), z. 1, s. 105— 125; G w a r d ia N a ro d o w a W a r s z a w s k a w 1831 r., S tu d ia
i M a te r ia ły do H is to r ii W o js k o w o ś c i, IX (1963), z. 2, s. 171—230; P o sta w a p o lity c z na k o m is a r z y o b w o d o w y c h w 1830— 31 r., [W :] S p o łe c z e ń s tw o K ró le s tw a P olskiego,
t. II I, W a rs z a w a 1968, s. 7—45.
W la ta c h p o w o je n n y c h p ro w a d z ili z a ję c ia n a se k c ji h is to ry c z n e j ta k ż e zastęp cy p ro fe s o ró w b e z k a te d r . P rz y k a te d r z e h is to r ii k u ltu r y p o ls k ie j z a s tę p c ą p ro fe so ra b y ł d r J e r z y Ł u k a s z e w s k i . U r. 21 I I I 1924 r. w T ere b ie ż o w ie , pow . sto liń sk i, w 1. 1945— 1950 s tu d io w a ł n a W y d z ia le P ra w n o -E k o n o m ic z n y m U n iw e rs y te tu P o z n a ń skiego. D o k to ra t p r a w u z y s k a ł ta m ż e w 1950 r. A sy s te n t U n iw e rs y te tu P o z n a ń s k ie go do 1951 r. O d r. a k a d . 1951/52 w K U L -u ja k o s ta rs z y a sy s te n t, od 1954/55 a d iu n k t, od 20 I I I 1957 r. z a s tę p c a p ro fe s o ra . W 1958 r. u rlo p o w a n y ; G łó w n ie js z e p u b lik a c je :
Z e s tu d ió w n a d im p e r ia liz m e m n ie m ie c k im (S p r a w a m is ji gen. L im a n a v o n S a n d ers w T u rc ji), L u b lin 1955, ss. 106; Im p e r ia liz m n ie m ie c k i a T u r c ja (p r ze d m isją gen. L im a n a v o n S a n d e r s z r. 1913), „ P rz e g lą d Z a c h o d n i”, 1954, n r 3—4, s. 392— 405; Im p e r ia liz m n ie m ie c k i a T u r c ja 1912113, „R o c z n ik i H is to ry c z n e ” X X II (1956) 127—
170.
P rz y k a te d r z e h is to rii śre d n io w ie c z n e j i n a u k p o m o cn iczy ch z a s tę p c ą p ro fe so ra b y ła d r M a r z e n n a P o lła k ó w n a . U r. 6 X 1926 r. w W a rs z a w ie , w 1. 1945— 1951 s tu d io w a ła h is to rię w U n iw e rs y te c ie Ja g ie llo ń s k im , U n iw e rs y te c ie W a rs z a w sk im i U n i w e rsy te c ie P o z n a ń s k im . D o k to ra t z filo zo fii u z y s k a ła w 1951 r. w U n iw e rsy te c ie P o z n a ń sk im . W K U L -u b y ła od r. a k a d . 1951/52 a s y s te n tk ą , o d 1952/53 s ta r s z ą a s y s te n tk ą , od 1953/54 a d iu n k te m , o d 20 I I I 1957 r. z a s tę p c ą p ro fe so ra . W 1961 r. u rlo p o w a n a . O b e c n ie je s t d o c e n te m P A N w P o z n a n iu . G łó w n ie js z e p u b lik a c je : O sa d
n ic tw o W a r m ii w o k r e s ie k r z y ż a c k im , P o z n a ń 1953, ss. X II, 186, m a p 5; U n iw e r s y
S P R A W O Z D A N IA I M A T E R IA Ł Y
149
te c k ie s tu d iu m h isto rii, „ R o czn ik i H u m a n is ty c z n e ” V I (1958) 275—285; K r o n ik a P io tra z D usburga, W ro c ła w 1968, ss. 229.
Z a ję c ia zlec o n e n a se k c ji h is to rii w o k re s ie p o w o je n n y m p ro w a d z ili:
P ro f. d r J a n D o b rz a ń sk i (z se k c ji p e d ag o g ik i) w 1. 1945/46—1955/56 — w y k ła d y z h is to rii w y c h o w a n ia i s z k o ln ic tw a o ra z w r. a k a d . 1955/56 se m in a riu m .
Doc. d r Jó z e f G a je k (z W y d z ia łu P r a w a i N a u k S p o łec z n o -E k o n o m ic z n y c h ) w 1. 1944/45— 1946/47 — w y k ła d y z etn o lo g ii i e tn o g ra fii.
O. d r R o m u a ld G u s ta w (d y re k to r B ib lio te k i G łó w n e j K U L ) w 1. 1951/52— 1952/53 — w y k ła d y z b ib lio te k a rs tw a i n a u k i o k siążce.
D r W ito ld H e n se l (z se k c ji filo lo g ii k la sy c z n e j) w 1. 1944/45— 1945/46 — w y k ła dy z w czesnego ś re d n io w ie c z a w' P olsce.
M g r E m ilia J ó z e fa c k a z L u b lin a od r. a k a d . 1954/55 — w y k ła d y z m e to d y k i n a u czan ia h is to rii o raz ćw iczen ia.
P ro f. d r W it K lo n o w ie c k i (z W y d z ia łu P r a w a i N a u k S p o łec z n o -E k o n o m ic z n y c h ) w 1. 1961/62— 1965/66 — w y k ła d y z u s tr o ju P R L .
D r J a n K o w a lc z y k (z U M C S-u) r. a k a d . 1952/53 — w y k ła d y i ć w ic z e n ia z a r cheologii.
M g r Z o fia K ra m a r z z L u b lin a w r. a k a d . 1952/53 — w y k ła d y i ć w ic z e n ia z m e to d y k i n a u c z a n ia h is to rii. P ro f. d r A le k s a n d e r K u n ic k i (z W y d z ia łu P r a w a i N a u k S p o łe c z n o -E k o n o m ic z nych) w r. a k a d . 1952/53 — w y k ła d o p o d s ta w a c h u s tr o ju i p r a w a P R L . P o se ł K o n s ta n ty Ł u b ie ń s k i z W a rs z a w y od r. a k a d . 1967/68 — w y k ła d z h is to rii P o lsk i po 1939 r. D r H a n n a M a n k ie w ic z -D y lą g o w a z W a rs z a w y od r. a k a d . 1967/68 — w y k ła d y i ćw ic z e n ia z h is to rii P o lsk i.
M g r Jó z e f M a rsz a łe k z L u b lin a w 1. 1958/59— 1959/60 — ć w ic z e n ia z h is to rii P o l ski i p o w szech n ej.
P ro f. d r S te fa n N o sek (z U M C S-u) w 1. 1946/47— 1951/52 — w y k ła d y z p r e h is to rii i arch eo lo g ii.
M g r W ito ld N o w o d w o rsk i (z B ib lio te k i G łó w n e j K U L ) w 1. 1951/52— 1952/53 — w y k ła d y i ćw ic z e n ia z b ib lio te k a rs tw a , b ib lio g r a fii i n a u k i o książce.
P ro f. d r Z d zisław P a p ie r k o w s k i (z W y d z ia łu P r a w a i N a u k S p o łe c z n o -E k o n o m icznych) od r. ak a d . 1945/46 — w y k ła d y z h is to rii u s tr o ju P o lsk i.
P ro f. d r S ta n is ła w P o p ła w s k i (z se k c ji filo lo g ii k la s y c z n e j) w 1. 1944/45— 1945/46 — w y k ła d y z h is to rii sta ro ż y tn e j.
K s. doc. d r S ta n is ła w P ło d z ie ń (z W y d z ia łu P r a w a K a n o n iczn eg o ) w 1. 1952/53— 1960/61 — w y k ła d y i ć w ic z e n ia z h is to rii s ta ro ż y tn e j.
Ks. p ro f. d r M a ria n R ech o w icz (z W y d z ia łu T eologicznego) w 1. 1952/53-—1954/55 — w y k ła d y z h is to rii P o ls k i i h is to rii K o ścio ła o ra z se m in a riu m .
Doc. d r W ito ld S a w ic k i (z W y d z ia łu P r a w a K a n o n ic z n e g o , a n a s tę p n ie z U M C S-u) w 1. 1959/60— 1962/63 — w y k ła d y z h is to rii E u ro p y w w ie k a c h ś re d n ic h .
P ro f. d r C zesław Strzes-zew ski (z W y d z ia łu P r a w a i N a u k S p o łe c z n o -E k o n o m ic z nych, a n a s tę p n ie z W y d z ia łu F ilo zo fii C h rz e ś c ija ń s k ie j) od r. a k a d . 1945/46 — w y k ła d y >z h is to rii -sp o łeczno-gospodarczej, a w 1. 1959/60—-1965/66 ta k ż e se m in a riu m . Ks. doc. J a n S z y m u s ia k (z^ W y d ziału T eologicznego) od r. a k a d . 1958/59 — w y k ła d y z h is to rii k u ltu r y p rz e ło m u sta ro ż y tn o ś c i i śre d n io w ie c z a .
Doc. d r J a n T u ro w sk i (z W y d z ia łu F ilo zo fii C h rz e ś c ija ń s k ie j) od r. a k a d . 1958/59 — w y k ła d y , a w 1. 1962/63— 1964/65 ta k ż e s e m in a riu m z h is to rii P o lsk i.
150
S P R A W O Z D A N IA I M A T E R IA Ł Yp o w sz e c h n e j, h is to rii N ie m ie c o ra z h is to rii K o ścio ła, a w 1, 1952/53— 1954/55 ta k ż e s e m in a riu m z h is to rii n o w o ż y tn e j,
Z d y s c y p lin p o m o c n ic z y c h z a ję c ia zlec o n e w o k re s ie p o w o je n n y m p ro w a d z ili: m g r Z b ig n ie w C z a jk o w sk i w 1. 1952/53— 1955/56 — w y k ła d y o ra z ćw ic z e n ia ze w sp ó łc z e s n y c h k ie r u n k ó w filo zo ficzn y ch , sp o łeczn y ch , g o sp o d a rc z y c h ; m g r R u d o lf B u c h a ła , m g r Z y g m u n t D ro zd ek , m g r Z d z isła w S z p a k o w sk i — ć w ic z e n ia z tegoż p rz e d m io tu w ty m sa m y m o k resie. P o n a d to m g r Z. S z p a k o w sk i od r. a k a d . 1956/57 p r o w a d z i ć w ic z e n ia z e k o n o m ii p o lity c z n e j.
W o k re s ie p o w o je n n y m zesp ó ł a s y s te n c k i z a czął się tw o rz y ć n a se k c ji h is to ry c z n e j p o c z ą tk o w o p o w o li. W p ie rw s z y m p o w o je n n y m r. a k a d . 1944/45 n ie było w ogóle a s y s te n tó w . D o p iero w w r. a k a d . 1945/46, a s y s te n ta m i n a g ru p ie h is to ry c z n e j z o sta li P io t r K a z n o w s k i i H a lin a H a m e rs k a . Z a ję c ia je d n a k p ro w a d z ili przez k r ó tk i o k res. W r, a k a d . 1947/48 p o w o ła n o trz e c h s ta ły c h a sy s te n tó w . P rz y k a te d rz e h is to rii śre d n io w ie c z n e j i n a u k p o m o c n ic z y c h — m g r M iro sła w ę Z a k rz e w s k ą (m a g is te riu m 1946 r., d o k to r a t 1947 r.), k tó r a w r. a k a d . 1947/48 z o sta ła s ta rs z ą a s y s te n t k ą . W K U L -u p ra c o w a ła do 1949 r., o b e c n ie d o c e n t UM CS. P rz y k a te d r z e h is to rii k u ltu r y p o ls k ie j a s y s te n te m w ty m sa m y m ro k u z o sta ł H e n ry k Z in s (m a g iste riu m 1948 r., d o k to r a t 1949 r.), od r. a k a d . 1948/49 b y ł on sta rsz y m a sy s te n te m , w 1. 1949/ /50— 1954/55 a d iu n k te m . O b e c n ie p ro f e s o r n a d z w y c z a jn y UM CS. P rz y k a te d r z e h i s to rii s ta ro ż y tn e j a s y s te n tk ą m ia n o w a n o w ó w czas d r a A le k s a n d r ę C h o d źk o -D o m a- n ie w s k ą (d o k to ra t w U n iw e rs y te c ie W a rs z a w s k im w 1926 r.); w r. a k a d . 1947/48 zo s ta ła o n a s ta rs z ą a s y s te n tk ą , w 1950/51 — a d iu n k te m . Z m a rła 6 II 1955 r.
D a lsi a s y s te n c i d o szli n a se k c ji h is to ry c z n e j d o p iero z p o c z ą tk ie m l a t p ię ć d z ie s ią ty c h . O b ję li w ó w c z a s z a ję c ia n a se k c ji, p rz y b y li z in n y c h u czeln i, p ó ź n ie jsi k ie ro w n ic y k a te d r i z a stę p c y p ro f e s o ra : J. K ło czo w sk i, J. Ł u k a sz e w sk i, M. P o lla k ó w n a , Z. S u ło w sk i. J a k o a d iu n k t o b ją ł te ż w r. a k a d . 1950/51 z a ję c ia p rz y k a te d r z e h is to r ii ś r e d n io w ie c z n e j doe. d r W ito ld S a w ic k i. O b o w ią z k i te sp ra w o w a ł ty lk o p rz e z ro k , p ó ź n ie j z o s ta ł p ro fe s o re m k o n tr a k to w y m n a W y d z ia le P r a w a K an o n iczn eg o , a z c z a se m d o c e n te m U M CS. J e d n o c z e ś n ie m ia n o w a n o w r. a k a d . 1950/51 p rz y k a te d r z e h is to rii śre d n io w ie c z n e j s ta rs z ą a s y s te n tk ą m g r a H a n n ę M an k iew icz-D y ląg (p ra c o w a ła do r. a k a d . 1952/53) o ra z a s y s te n tk ą m g r a E lż b ie tę C z a rto ry s k ą (p ra c o w a ła do r. a k a d . 1953/54), a sp o ś ró d a b s o lw e n tó w se k c ji a s y s te n tk ą p rz y te jż e k a te d r z e z o s ta ła m g r K r y s ty n a K o z ło w sk a (p ra c o w a ła do r, a k a d . 1951/52). W ty m s a m y m r o k u a s y s te n tk ą p rz y k a te d r z e h is to rii k u ltu r y p o ls k ie j m ia n o w a n o m g ra J a n i n ę S a ła c iń s k ą (p ra c o w a ła do r. a k a d . 1953/54), a p rz y k a te d r z e h is to rii n o w o ż y tn e j a s y s te n tk ą z o s ta ła m g r R o m u a ld a J a b ło ń s k a (p ra c o w a ła do r. a k a d . 1951/52). W r. a k a d . 1950/51 s ta rs z y m a s y s te n te m p rz y k a te d r z e h is to rii n o w o ży tn ej zo stał m g r J ó z e f T o m c z y k (p ra c o w a ł do r. a k a d . 1953/54).
O b e c n y z esp ó ł a s y s te n tó w i a d iu n k tó w se k c ji p o w s ta ł g łó w n ie z g ro n a a b so l w e n tó w K U L z la t p ię ć d z ie s ią ty c h i sz e śćd ziesiąty ch . D y p lo m y m a g is te rs k ie u zy s k a li o n i n a K U L -u n a s e m in a ria c h p ro f. J. K ło czo w sk ieg o , A, K ossow skiego, J. S. Ł osia, Z. S u ło w sk ieg o , A. W o ł o w s k i e g o , M. Ż y w czy ń sk ieg o . D o k to ra ty w y k o n ali p od k ie r u n k ie m p ro f. J. K ło czo w sk ieg o i A. W o jtk o w sk ieg o . Z e w z g lę d u je d n a k n a k o n ie c z n o ść p rz e p r o w a d z e n ia p rz e w o d ó w d o k to rs k ic h w u n iw e rs y te ta c h p a ń s tw o w y ch , k o rz y s ta n o z u p rz e jm o ś c i w ła d z i p ro fe s o ró w U n iw e rs y te tu W a rszaw sk ieg o — J. B ie ż u ń s k ie j-M a ło w is t, A. G ie y sz to ra , S. H e rb s ta , S. K ie n ie w ic z a , T. M a n te u ffla ; U n iw e r s y te tu W ro c ła w sk ie g o — M. C h a m c ó w n y i U M CS w L u b lin ie — K. M y śliń - skiego, k tó r z y b y li p ro m o to ra m i p ra c n a w s p o m n ia n y c h u czeln iach .
S P R A W O Z D A N IA I M A T E R IA Ł Y
151
A d iu n k c i
D r R y sz a rd B e n d e r , im 16 II 1932 r. w Ł om ży, m a g is te riu m w 1955 r. n a se m in a riu m prof. d ra A. W o jtk o w sk ieg o (F lo ria n C e y n o w a i u d z ia ł jeg o w w y d a r z e
n ia ch 1846 r. w P ru sa ch W s c h o d n ic h i n a P o m o rzu ), d o k to r a t w 1961 r. w U n iw e r
sy tecie W a rs z a w sk im (U d zia ł lu d n o śc i m ie js k ie j L u b e ls k ie g o w a k c ji p r z e d p o w s ta -
n io w e j w la ta ch 1861— 1862 — p ro m o to r p ro f. d r S. K ien iew ic z). O d 1 9 IV 1955 r.
do 30 IX 1959 r. a s p ira n t, w r. a k a d . 1959/60 z a ję c ia zlecone, od 1 IX 1960 r. a s y s te n t, od 1 II I 1961 r. st. a s y s te n t, od 1 X 1961 r. a d iu n k t p rz y k a te d r z e h is to rii k u ltu r y p o lsk iej, a n a s tę p n ie p rz y I k a te d r z e h is to rii n o w o ż y tn e j. W 1965 r. p ro w a d z ił b a d a n ia n a u k o w e w A n g lii, B elg ii i F ra n c ji. P o n a d 50 p ra c d ru k o w a n y c h , g łó w n ie j sze: L u d n o ść m ie js k a L u b e ls k ie g o w a k c ji p r z e d p o w s ta n io w e j w la ta ch 1861— 1862, L u b lin 1961, ss. 110: J ó z e f K a lin o w s k i. W s p o m n ie n ia 1835— 1877, w yd. R. B e n d e r, L u b lin 1965, ss. X X V II, 158; R e fo r m a c z y n s z o w a w O r d y n a c ji Z a m o y s k ie j 1833—
1864, L u b lin 1969, ss. 2 n lb ., X IV , 424, ta b l. 17; M a n ife s ta c je r e lig ijn o -p a tr io ty c z n e w L u b lin ie w r. 1861, „ R o czn ik i H u m a n is ty c z n e ”, V II (1958), z. 2, s. 303— 325; F lo ria n C e y n o w a w K r ó le w c u (1843— 1846), „ K o m u n ik a ty M a z u r s k o -W a rm iń s k ie ”, 1961,
n r 4, s. 589— 593; R a d y m ie js k ie w L u b e ls k ie m w la ta c h 1861— 1863; „C zaso p ism o P ra w n o -H is to ry c z n e ”, X IV (1962), z. 2, s ..127—163; D zia fa ln o ść J ó z e fa K a lin o w s k ie
go (o. R a fa ła od św . J ó ze fa k a r m e lity bosego) w p o w s ta n iu s ty c z n io w y m , „Z eszyty
N a u k o w e K U L ”, V III (1965), n r 2, s. 47— 61; o p u b lik o w a ł ró w n ie ż , sz e re g p ra c w o p a rc iu o p o lo n ic a o d n a le z io n e w a rc h iw a c h i b ib lio te k a c h z a g ra n ic z n y c h .
D r L u d o m ir B i e ń k o w s k i , u r. 1 3 II 1925 r. w e w si Z a g ro d a , pow . k r a s n o staw sk i, m a g is te riu m w 1947 r. n a W y d z ia le P r a w a i N a u k S p o łe c z n o -E k o n o m ic z n y ch K U L , d o k to r a t ta m ż e w 1951 r. n a s e m in a riu m p ro f. d r a C z e sła w a S trz e sz e w - skiego, a s y s te n t n a W y d z ia le P r a w a i N a u k S p o łe c z n o -E k o n o m ic z n y c h od r. a k a d . 1947/48, st. a s y s te n t n a se k c ji h is to rii od 1 X 1950 r. a d iu n k t od 1 X II 1956 r., a d iu n k t d o k u m e n ta c ji te c h n ic z n e j p rz y Z a k ła d a c h H is to rii od 1 1 1968 r. W 1962 r. p rz e b y w a ł za g ra n ic ą , p ro w a d z ą c p o s z u k iw a n ia n a u k o w e p rz e d e w s z y s tk im w e W ło szech. G łó w n ie js z e p u b lik a c je : P r z e m ia n y s t r u k tu r y a g ra r n e j w s i od X V I I I do p o
ło w y X X w . S tu d iu m szc ze g ó ło w e n a p r z y k ła d z ie „ p a ń stw a ż d ż a ń s k ie g o ” i w s i Z a groda pow . k ra sn o sta w sk ie g o , L u b lin 1959, ss. 229, n lb . 3; D zia ła ln o ść o r g a n iza c y jn a b is k u p a Ja n a B is k u p c a w d ie c e z ji c h e łm s k ie j (1417— 1452), „ R o czn ik i H u m a n is ty c z
n e ”, V II (1958), z. 2, ;s. 187— 254, O rg a n iza cja K o ścio ła W s c h o d n ie g o w P olsce, [W :]
K ościół w Polsce, t. II. W ie k X V I — X V I I I , K ra k ó w 1969, s. 781— 1049. W d r u k u :
Z d ziejó w K ra s n e g o s ta w u do k o ń c a X V I w ie k u , R zem io sło w L u b lin ie o d p o c z ą tk u X IV do p o c z ą tk u X IX w iék u .
D r C zesław B l o c h , u r. 1 X 11927 r. w N o w ej W si W sc h o d n ie j, pow . o stro łę c k i, m a g is te riu m w 1958 r. n a s e m in a riu m prof. A. K o sso w sk ieg o (G e n e ra ł W o jc ie c h
C h rza n o w sk i w p o w s ta n iu lis to p a d o w y m ), d o k to r a t w 1964 r. w U n iw e rs y te c ie W a r
sz a w sk im (G en era ł Ig n a c y P r ą d z y ń s k i ja k o h is to r y k p o w s ta n ia listo p a d o w e g o — p ro m o to r prof. d r S. H e rb st). O d 1 X 1958 r. a s y s te n t, od 1 X 1 9 6 1 r. st. a s y s te n t, od 1 X1 1964 r. a d iu n k t p rz y I k a te d r z e h is to rii n o w o ż y tn e j. G łó w n ie js z e p u b lik a c je :
G en era l W o jc ie c h C h r z a n o w s k i ja k o d o w ó d c a i tw ó rc a p la n ó w o p e r a c y jn y c h w w o j n ie p o ls k o -r o s y js k ie j 1830— 1831 r., „ S tu d ia i M a te ria ły do H is to rii W o js k o w o ś c i”,
V II (1961), cz. 2, s. 143— 207; Ig n a c y P r ą d z y ń s k i o in s p ir a c ji fr a n c u s k ie j w w y b u
ch u p o w sta n ia listo p a d o w eg o , „ K w a r ta ln ik H is to ry c z n y ”, L X X I (1964), z. .1, s. 26—
152
S P R A W O Z D A N IA I M A T E R IA Ł Yi M a te ria ły do H is to rii W ojskow ości.”, X (1964), cz. 1, s. 140— 183; Ig n a c y P r ą d z y ń -
s k i i je g o w k ła d w b u d o w ę K a n a łu A u g u s to w s k ie g o , [W:] S tu d ia i m a te ria ły do d z ie jp w P o je z ie r z a A u g u s to w s k ie g o , B ia ły s to k 1967, s. 357—399. D r L u d w ik D e m b i ń s k i , u r. 22 V III 1928 r. w W ilk o w ic a c h , w 1. 1946— 1950 s tu d io w a ł n a W y d z ia le P r a w a U n iw e rs y te tu P o z n a ń sk ie g o , ta m ż e w 1951 r. u z y sk a ł d o k to r a t (Z a g a d n ie n ie r e je s tr a c ji u m ó w m ię d z y n a r o d o w y c h — p ro m o to r prof. d r M. Z im m e rm a n ). W 1. 1950— 1952 st. a s y s te n t n a W y d z ia le P r a w a i N a u k S połeczno- E k o n o m ic z n y c h . K U L p rz y k a te d r z e filo z o fii p ra w a , w 1. 1952— 1961 p r a k ty k a a d w o k a c k a w W a rs z a w ie , od 1 5 I I 1961 r. a d iu n k t p rz y I k a te d rz e h is to rii n o w o ży t n e j W y d z ia łu N a u k H u m a n is ty c z n y c h K U L , od 15 V I 1967 r, u rlo p o w a n y , a k tu a ln ie s e k r e ta r z g e n e ra ln y „ P a x R o m a n a ” w e F ry b u r g u w S z w a jc a rii. G łó w n ie jsz e p u b li k a c je : D ise n g a g e m e n t, „W ięź”, 1959, n r 4, s. 12—21; K o śció ł w o b e c k r a jó w k o lo n ia l
n y c h i za c o fa n y c h , ta m ż e , n r 11, s. 38— 46; S p o łe c zn o ść m ię d z y n a r o d o w a iv filo z o fii i r z e c z y w is to ś c i, „ Z n a k ” , 1959, n r 60, s. 756—766; E w o lu c je u stro jo w e W s p ó ln o ty F r a n c u sk ie j, „ S p ra w y M ię d z y n a ro d o w e ” , 1960, n r 5, s. 33—52; P r o b le m y rasow e C za rn e j A fr y k i , „W ięź”, 1960, n r 5, s. 112— 117, P o n a d to w d r u k u o b sz e rn ie jsz a ro z p r a w a o p o lity c z n e j e m a n c y p a c ji k o n ty n e n tu a fry k a ń s k ie g o p o II w o jn ie ś w ia to w ej. P r z e b y w a ł w ie lo k r o tn ie z a g ra n ic ą . D r C z e sła w D e p t u ł a , u r. 20 V II 1937 r. w W a rsz a w ie , m a g is te riu m w 1958 r. n a s e m in a riu m p ro f. d r a J. K ło-czow skiego (Ś ro d o w isk o -kościelne p ło c k ie za rzą d ó w
b is k u p ó w A le k s a n d r a i W e r n e r a 1129— 1172), d o k to r a t w 1967 r. w U n iw e rsy te c ie
W a rs z a w s k im (P o c z ą tk i g r u p y b r z e s k ie j p r e m o n s tr a te n s ó w p o ls k ic h — p ro m o to r
p ro f. d r T. M a n te u ffe l). O d 1 X 1958 r. a s y s te n t, od 1 X 1961 r. st. a s y s te n t, od 1 X II 1968 r. a d iu n k t — k a te d r a h is to rii śre d n io w ie c z n e j i n a u k p om ocniczych. G łó w n iejsze p u b lik a c je : K rą g k o ś c ie ln y p ło c k i w p o ło w ie X I I w ie k u , „ R o czn ik i H u m a n is ty c z n e ”, V III (1959), z. 2, s. 5— 122; D w ie fu n d a c je k la s z to r u n o r b e r ta ń sk ie g o w K r z y ż a n o
w ic a c h , ta m ż e , X I (1962), z. 2, s. 95— 123; P o c zą tk i k la s zto r ó w n o rb e r ta ń sk ic h
w D łu b n i- Im b r a m o w ic a c h i P ło c k u , ta m że, X V I (1968), z. 2, s. 5— 42; N ie k tó r e a s p e k t y s to s u n k ó w P o ls k i z c e s a r s tw e m w w ie k u X I I , [W :] P o lska w E uropie, L u b lin
1968, s. 35— 92; B is k u p i w ła d ca , „W ięź”, 1968, n r 9, s. 42— 64.
D r M a ria E w a J a b ł o ń s k a - D e p t u ł a, u r. 3 I I 1931 r. w W arszaw ie, m a g i s te riu m n a s e m in a riu m p ro f. d r a S. A rn o ld a w U n iw e rs y te c ie W a rsz a w sk im w 1951 r. (K r ó le w s z c z y z n y s a n d o m ie r s k ie w X V I I I w ie k u ), d o k to r a t w 1962 r. w U n iw e rs y te c ie W ro c ła w s k im im . B o le sła w a - B ie r u ta (D zieło d y d a k ty c z n o -p e d a g o -
g ic zn e M a r c e lin y D a r o w s k ie j na tle r o z w o ju s z k o ln ic tw a że ń s k ie g o w G a licji w 1863— 1911 — p ro m o to r doc. d r M. C h a m c ó w n a ). O d 1 X 1957 r. a s y s te n tk a , od
1 X 1960 r. st. a s y s te n tk a , od 1 X I I 1964 r. a d iu n k t — k a te d r a h is to rii k u ltu ry . P r z e b y w a ła za g r a n ic ą w e F r a n c j i i W ło szech w 1958 r., w B elg ii w 1965 r. G łó w n iejsze p u b lik a c je : N ie k tó r e za g a d n ie n ia z z a k r e s u b a d a ń n a d h isto rią p o lsk ie g o z g r o m a
d z e n ia w y c h o w a w c z e g o ss. n ie p o k a la n e k , „ R o czn ik i H u m a n is ty c z n e ”, V II (1958), z. 2,
s. 289— 301; P o w s ta n ie z g r o m a d z e n ia n ie p o k a la n e k i jeg o sp o łe c zn e oblicze, tam że, X I (1962), z. 2, s. 163— 192; K u lt m a r y jn y w P olsce X I X w ., /'W i ę ź ”, 1963, n r 5, s. 43— 51; P r o b le m y r o z w o ju i a d a p ta c ji p o ls k ic h X lX -w ie c z r u y c h z g r o m a d ze ń ż e ń
s k ic h , „ Z n a k ” , 1966, n r 5, s. 549— 569; O. P io tr S e m e n e n k o , ta m ż e 1966, n r 6, s. 692—
708; R e fo r m a to r o, H o n o ra t K o ź m iń s k i (1829— 1916), [W:] W n u rc ie za g a d n ie ń poso
b o ro w y c h , W a rs z a w a 1967, s. 389— 406.
