Problematyka dotycz¹ca uzyskania zgody na wydobycie surowców skalnych
poni¿ej zwierciad³a wód podziemnych
na przyk³adzie wybranych kopalñ w regionie œwiêtokrzyskim
Katarzyna Bia³ecka
1, Marcin Kos
1Problems related to obtaining the mining concessions for extraction of industrial minerals beneath the groundwater table – examples from selected quarries in the Holy Cross Mts. region. Prz. Geol., 68: 237–241.
A b s t r a c t. The Holy Cross Mts. region is a very important mining district of industrial minerals used in the building industry, road construction and cement/lime manufacturing. Due to high demand for construction aggregates, the owners of mineral deposits apply to local authorities for permits to extract industrial minerals from beneath the groundwater table. However, some local authorities do not grant such permits in order to prevent the impact of mine drainage related to such extraction on admissible volumes of groundwater in local intakes. The paper presents the consecutive stages of administrative procedure, starting from the entry of mining operations (beneath the groundwater table) to the local zoning plan until the granting of the legal permit for specified use of inland waters (i.e. for mine drainage). Problems encountered during the granting procedure of the permit are presented as case studies of selected quarries from the £agów region and of the “Celiny” limestone quarry.
Keywords: opencast mines, mine dewatering, Holy Cross Mts. region
W regionie œwiêtokrzyskim od wielu lat jest prowadzo-na intensywprowadzo-na eksploatacja z³ó¿ wapieni i dolomitów dewonu œrodkowego trzonu paleozoicznego Gór Œwiêto-krzyskich oraz wapieni i margli jury górnej na jego obrze-¿eniu permsko-mezozoicznym. Dynamicznie wzrastaj¹ce ich wydobycie ma œcis³y zwi¹zek z prowadzonymi w ca³ym kraju pracami nad infrastruktur¹ drogow¹ (budowa autostrad i dróg szybkiego ruchu). Cech¹ charaktery-styczn¹ wydobycia surowców skalnych w regionie jest nie-wielka iloœæ z³ó¿ nowo udokumentowanych. Znacznie czêœciej i chêtniej inwestorzy decyduj¹ siê na dokumen-towanie oraz eksploatacjê z³ó¿ na coraz to ni¿szych, zawodnionych poziomach eksploatacyjnych. Powoduje to czêsto du¿e zmiany warunków hydrogeologicznych u¿yt-kowych poziomów wodonoœnych, które na tym terenie sta-nowi¹ g³ówne Ÿród³o zaopatrzenia w wodê okolicznych mieszkañców.
Aktualnie w regionie œwiêtokrzyskim jest odwadnianych dziewiêæ z³ó¿: Ostrówka, JaŸwica, Trzuskawica, Kowala, Piskrzyn, Wszachów I, Wymys³ów, Gliniany-Duranów i Morawica. Trwaj¹ starania o zgodê na odwadnianie kolej-nych dwunastu: O³owianka, Kowala Ma³a, Ma³ogoszcz i Celiny, a tak¿e z³ó¿ w rejonie £agowa: £agów II, £agów III, £agów IV, £agów V, Nowy Staw, Winna, Komorniki I i Wszachów II.
Prace poprzedzaj¹ce odwadnianie z³o¿a wymagaj¹ m.in. uzyskania formalnej zgody na wykonanie tego typu prac od w³adz w³aœciwej gminy. Po spe³nieniu wszystkich wymogów formalnych przez kopalniê jedne gminy wyra¿aj¹ zgodê szybko i bez wiêkszych trudnoœci, zaœ inne nie chc¹ od razu udzieliæ takiej zgody. Ich obawy wynikaj¹ ze œwiadomoœci wyst¹pienia znacznych zmian warunków wodnych, skut-kuj¹cych zagro¿eniem trwa³oœci zasobów eksploatacyjnych gminnych ujêæ wód podziemnych. Gminy wymagaj¹ od inwestora spe³nienia ró¿nych warunków, m.in. dodatko-wych badañ hydrogeologicznych. Inwestorzy czêsto musz¹ opracowywaæ dodatkowe dokumenty i opinie bez
gwaran-cji, ¿e uzyskaj¹ zgodê na wydobycie kopaliny poni¿ej zwier-ciad³a wód podziemnych. Ich starania trwaj¹ latami, co prowadzi do spowolnienia, a w skrajnych przypadkach nawet zatrzymania procesu inwestycyjnego. G³ówne pro-blemy zwi¹zane z uzyskaniem zgody na prowadzenie prac odwodnieniowych od jednostek samorz¹du terytorialnego (gminy) przedstawiono na przyk³adzie wybranych kopalñ z rejonu £agowa i kopalni Celiny po³o¿onej na NW od Chmielnika (ryc. 1, 2).
PRAWNE UWARUNKOWANIA WYDOBYCIA KOPALIN PONI¯EJ ZWIERCIAD£A WODY
Eksploatacja surowców skalnych ze z³ó¿ zawodnio-nych jest uwarunkowana wieloetapowymi i d³ugotrwa³ymi procedurami administracyjnymi. W artykule przedstawio-no kolejne etapy postêpowania w celu umo¿liwienia wy-dobycia kopalin z zawodnionych poziomów eksploatacyj-nych, dla których organem koncesyjnym jest marsza³ek województwa.
Podstawowym warunkiem wydobycia surowców skal-nych ze z³ó¿, w tym zawodnioskal-nych, jest przeznaczenie terenu na z³o¿u pod dzia³alnoœæ górnicz¹ wraz z mo¿liwo-œci¹ prowadzenia jego odwadniania w dokumentach plani-stycznych gminy, tj. w miejscowym planie zagospodaro-wania przestrzennego (MPZP) lub (w przypadku jego braku) – studium uwarunkowañ i kierunków zagospodarowania przestrzennego (SUiKZP). Studium jest dokumentem okreœ-laj¹cym politykê rozwoju przestrzennego dla ca³ej gminy i stanowi podstawê merytoryczn¹ dla miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Je¿eli w MPZP i SUiKZP nie ma zapisu o mo¿liwoœci prowadzenia wydobycia suro-wców skalnych poni¿ej zwierciad³a wody wtedy nale¿y wnioskowaæ o zmianê studium i planu miejscowego. Pro-cedury zwi¹zane z uchwalaniem i dokonywaniem zmian ww. dokumentów planistycznych reguluj¹ przepisy Ustawy
1
Pañstwowy Instytut Geologiczny – Pañstwowy Instytut Badawczy, Oddzia³ Œwiêtokrzyski, ul. Zgoda 21, 25-020 Kielce; kata-rzyna.bialecka@pgi.gov.pl; marcin.kos@pgi.gov.pl
z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Ustawa, 2003).
Projekt zmiany studium powinien byæ wykonany wraz z prognoz¹ oddzia³ywania na œrodowisko. Sporz¹dzanie prognozy jest elementem przeprowadzanego postêpowa-nia w sprawie oceny oddzia³ywapostêpowa-nia na œrodowisko skutków realizacji SUiKZP, a wnioski z jej wykonania powinny byæ zawarte w jego projekcie. Nastêpnie projekt jest przekazy-wany przez wójta/burmistrza do opiniowania i uzgodnienia innym organom i instytucjom (m.in Regionalnej Dyrekcji Ochrony Œrodowiska – RDOŒ, urz¹dowi wojewódzkiemu). Zgromadzone w postêpowaniu opinie i uzgodnienia mog¹ wp³yn¹æ na zmianê projektu studium. Ostatnim etapem przed jego uchwaleniem jest wy³o¿enie do publicznego wgl¹du oraz przeprowadzenie publicznej dyskusji nad przy-jêtymi w projekcie rozwi¹zaniami. Studium uchwala rada gminy, rozstrzygaj¹c jednoczeœnie o sposobie rozpatrzenia uwag. Nastêpnie wójt/ burmistrz przedk³ada niniejsz¹ uchwa³ê wojewodzie celem dokonania oceny jej zgodnoœci z obowi¹zuj¹cymi przepisami prawa.
Etapy uchwalania lub zmiany miejscowego planu maj¹ podobny przebieg. Koñcowym etapem postêpowania w spra-wie uchwalenia MPZP jest publikacja uchwa³y w dzienniku urzêdowym województwa. Miejscowy plan zagospodaro-wania przestrzennego jest aktem prawa miejscowego, a wiêc prawa powszechnie obowi¹zuj¹cego na terenie danej gmi-ny, stanowi¹cego podstawê do wydawania decyzji admini-stracyjnych.
Zagadnienie dotycz¹ce odwodnienia wyrobisk górni-czych jest istotne ju¿ na etapie projektowania eksploatacji z³ó¿, a prognozowane odwodnienie mo¿e mieæ wp³yw na decyzjê o powstrzymaniu dalszego funkcjonowania za-k³adów górniczych. W fazie dokumentowania zasobów kopaliny w dokumentacji geologicznej s¹ przedstawiane warunki wystêpowania wód podziemnych (Ustawa, 2011). W celu dok³adnego okreœlenia warunków hydrogeologicz-nych sporz¹dzana jest dokumentacja hydrogeologiczna w zwi¹zku z projektowanym odwodnieniem kopaliny ze z³o¿a, zgodnie z wymogami Rozporz¹dzenia Ministra Œrodowiska z dnia 18 listopada 2016 r. w sprawie doku-mentacji hydrogeologicznej i dokudoku-mentacji geologiczno-in¿ynierskiej (Rozporz¹dzenie MŒ, 2016).
Po zatwierdzeniu dokumentacji hydrogeologicznej przez marsza³ka województwa inwestor jest zobligowany do uzyskania decyzji o œrodowiskowych uwarunkowaniach na realizacjê przedsiêwziêcia, polegaj¹cego na wydobywa-niu kopaliny ze z³o¿a, w tym prowadzenia jego odwadnia-nia. Wynika to z przepisów Ustawy z dnia 3 paŸdziernika 2008 r. o udostêpnianiu informacji o œrodowisku i jego ochronie, udziale spo³eczeñstwa w ochronie œrodowiska oraz o ocenach oddzia³ywania na œrodowisko (Ustawa, 2008). Decyzjê œrodowiskow¹ wydaje wójt/burmistrz po zasiêgniêciu opinii RDOŒ oraz dyrektora Pañstwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie (PGW WP). Inwe-stor wystêpuje do gminy z wnioskiem o wydanie decyzji o œrodowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsiê-wziêcia, do którego do³¹cza:
– raport o oddzia³ywaniu przedsiêwziêcia na œrodowi-sko w przypadku przedsiêwziêæ mog¹cych zawsze
zna-cz¹co oddzia³ywaæ na œrodowisko2, do których zalicza siê wydobywanie kopalin ze z³ó¿ metod¹ odkrywkow¹ na powierzchni obszaru górniczego nie mniejszej ni¿ 25 ha, z tym, ¿e zamiast raportu inwestor mo¿e z³o¿yæ kartê infor-macyjn¹ przedsiêwziêcia wraz z wnioskiem o ustalenie zakresu raportu;
– kartê informacyjn¹ przedsiêwziêcia w przypadku przed-siêwziêæ mog¹cych potencjalnie znacz¹co oddzia³ywaæ na œrodowisko, do których zalicza siê wydobywanie kopalin ze z³ó¿ metod¹ odkrywkow¹ na powierzchni obszaru górni-czego mniejszej ni¿ 25 ha.
W przypadku przedsiêwziêæ mog¹cych zawsze zna-cz¹co oddzia³ywaæ na œrodowisko konieczne jest przepro-wadzenie oceny oddzia³ywania na œrodowisko (OOŒ), co oznacza, ¿e wymagane jest zapewnienie udzia³u spo³eczeñ-stwa w prowadzonym postêpowaniu. Natomiast w sytuacji, gdy przedsiêwziêcie mo¿e potencjalnie znacz¹co oddzia-³ywaæ na œrodowisko, obowi¹zek przeprowadzenia OOŒ stwierdza organ prowadz¹cy (wójt/burmistrz) po zasiê-gniêciu opinii RDOŒ oraz dyrektora PGW WP. Jednoczeœ-nie organy wspó³dzia³aj¹ce w postanowieniu opiniuj¹cym okreœlaj¹ zakres wymaganego raportu oddzia³ywania przedsiêwziêcia na œrodowisko.
Efektem postêpowania œrodowiskowego jest wydanie przez wójta/burmistrza decyzji o œrodowiskowych uwa-runkowaniach na realizacjê przedsiêwziêcia polegaj¹cego na wydobywaniu kopaliny ze z³o¿a, w tym obejmuj¹cego jego odwadnianie. Decyzjê tê do³¹cza siê do wniosku o wydanie koncesji na wydobywanie kopaliny ze z³o¿a, a jej ustalenia s¹ wi¹¿¹ce dla organu koncesyjnego.
Po uzyskaniu koncesji przedsiêbiorca mo¿e siê staraæ o uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego na odwadnianie zak³adu górniczego zgodnie z Ustaw¹ z dnia 20 lipca 2017 r.
– Prawo wodne (Ustawa, 2017). Legalizacji wymaga tak¿e
ca³a gospodarka wodno-œciekowa prowadzona na terenie kopalni, dlatego te¿ iloœæ pozwoleñ wodnoprawnych, o które ubiega siê inwestor, jest uzale¿niona od specyfiki danego zak³adu górniczego.
Na podstawie informacji zebranych od zak³adów gór-niczych zlokalizowanych w regionie œwiêtokrzyskim ca³y proces administracyjny od wyst¹pienia przedsiêbiorcy o zgodê na wydobycie kopaliny ze z³o¿a poni¿ej zwier-ciad³a wód podziemnych a¿ do uzyskania pozwolenia wod-noprawnego na odwadnianie wyrobiska kopalni mo¿e trwaæ nawet kilka lat.
REJON £AGOWA
Rejon £agowa obejmuje obszar po³o¿ony ok. 35 km na wschód od Kielc, w województwie œwiêtokrzyskim w po-wiecie kieleckim (gmina £agów) i opatowskim (gmina Baækowice). Znajduje siê w œrodkowej czêœci synklino-rium kielecko-³agowskiego trzonu paleozoicznego Gór Œwiêtokrzyskich. Na tle regionalizacji hydrogeologicznej Polski, jest po³o¿ony w granicach jednolitej czêœci wód podziemnych (JCWPd) nr 115, w prowincji Wis³y, subre-gionie Wis³y œrodkowej, wy¿ynnym – czêœæ centralna (Pra-¿ak, 2007).
2
Rodzaje przedsiêwziêæ okreœla Rozporz¹dzenie Rady Ministrów z dnia 10 wrzeœnia 2019 r. w sprawie przedsiêwziêæ mog¹cych znacz¹co oddzia³ywaæ na œrodowisko (Rozporz¹dzenie, 2019).
Wydobywane tu œrodkowo- i górnodewoñskie wapie-nie oraz dolomity s¹ cennym surowcem eksploatowanym na potrzeby przemys³u. S¹ tak¿e lokalnym, jedynym na tym terenie, u¿ytkowym zbiornikiem wodonoœnym, z którego miejscowa ludnoœæ zaopatruje siê w wodê. W j¹drach syn-klin zbiornik œrodkowo- i górnodewoñski jest rozdzielony lokalnie przez pó³przepuszczalne i nieprzepuszczalne utwory karbonu dolnegi i dewonu górnego (famenu). Nato-miast od pó³nocy i po³udnia jest otoczony wystêpuj¹cymi w j¹drach antyklin pó³- przepuszczalnymi i/lub nieprze-puszczalnymi utworami starszego paleozoiku (Pra¿ak, 2012).
Wydobycie wapieni i dolomitów dewoñskich bezpo-œrednio w rejonie £agowa rozpoczêto pod koniec lat 90. XX w. ze z³ó¿ Winna i Wszachów I. Szczególnie intensyw-na eksploatacja intensyw-nast¹pi³a po 2010 r., co wi¹¿e siê z du¿ym rozwojem inwestycji drogowych i kolejowych. Obecnie wydobycie jest prowadzone z dziesiêciu z³ó¿ (ryc. 1). Odwadniane jest tylko jedno z³o¿e Wszachów I w gminie Baækowice. Na terenie s¹siedniej gminy £agów eksploata-cja wapieni i dolomitów jest obecnie prowadzona w war-stwie suchej, gdy¿ g³êbiej nie przewiduje tego SUiKZP gminy. Przedsiêbiorcy od kilku lat podejmuj¹ starania o zgodê urzêdu miasta i gminy na odwadnianie z³ó¿. Wiêk-szoœæ z nich posiada ju¿ dokumentacje hydrogeologiczne okreœlaj¹ce warunki hydrogeologiczne w zwi¹zku z
pro-jektowanym odwodnieniem, gdzie obliczenia wp³ywu odwadniania wykonano metod¹ wielkiej studni. Jednak w warunkach du¿ego zgrupowania z³ó¿ nale¿¹cych do ró¿nych w³aœcicieli i przewidywanego wzajemnego od-dzia³ywania odwodnieñ wyniki obliczeñ zawodnienia wy-konane dla pojedynczych z³ó¿ bez uwzglêdnienia planów wydobywczych s¹siednich kopalñ s¹ w tym rejonie nie-miarodajne.
W 2018 r. Oddzia³ Œwiêtokrzyski PIG-PIB wykona³ w ramach prac badawczych regionalny model matema-tyczny w programie Visual Modflow dewoñskiej struktury wodonoœnej w rejonie £agowa (Bia³ecka, Pra¿ak, 2019). Obliczono prognozowane zawodnienie wyrobisk górniczych i zasiêg oddzia³ywania odwodnieñ w zale¿noœci od postêpu wydobycia kopalin. Wyniki obliczeñ pozwoli³y autorom rozpoznaæ skutki zmian warunków wodnych i ich wp³ywu na zasoby eksploatacyjne ujêæ. W sytuacji planowanego odwadniania kopalñ powstanie ich wspólny rejonowy lej depresji, który obejmie swym zasiêgiem czynne ujêcia wód podziemnych (ryc. 1). Jak wykaza³y badania modelo-we, prognozowane odwodnienie kilku kopalñ ju¿ na pierw-szych zawodnionych poziomach eksploatacyjnych spowo-duje obni¿enie zwierciad³a wody w studniach gminnych. Zmniejszy siê ich wydajnoœæ i konieczne bêdzie odwierce-nie nowych studni awaryjnych, które bêd¹ stanowi³y dodatkowe zabezpieczenie dla wodoci¹gu gminnego
Ryc. 1. Z³o¿a wapieni i dolomitów dewoñskich w rejonie £agowa (baza Midas, 2019; Bia³ecka, Pra¿ak, 2019) Fig. 1. Devonian limestone and dolomite deposits in the £agów region (Midas database, 2019; Bia³ecka, Pra¿ak, 2019)
(Bia³ecka, Pra¿ak, 2019). Ustalenie udzia³u poszczegól-nych kopalñ w ewentualposzczegól-nych szkodach górniczych oraz wyegzekwowanie odszkodowañ mo¿e okazaæ siê trudne i czasoch³onne. Z wynikami badañ autorzy zapoznali w³a-dze gminy, które rozpoczê³y rozmowy z w³aœcicielami zak³adów górniczych w sprawie dobrowolnej, wyprzedza-j¹cej rekompensaty za przewidywane szkody górnicze, np. koniecznoœci pog³êbienia lub odwiercenia nowych studni. Kolejnym problemem w uzyskaniu zgody na eksplo-atacjê kopalin poni¿ej zwierciad³a wody w gminie £agów jest negatywne nastawienie lokalnej spo³ecznoœci do dzia-³alnoœci górniczej. Maj¹ na to wp³yw typowe uci¹¿liwoœci stwarzane przez dzia³alnoœæ kopalñ odkrywkowych, tj. za-pylenie, ha³as, roboty strza³owe i niszczenie dróg gminnych.
KOPALNIA CELINY
Z³o¿e górnojurajskich wapieni, wapieni marglistych i margli Celiny I znajduje siê w miejscowoœci Celiny w województwie œwiêtokrzyskim (gmina Chmielnik, po-wiat kielecki), w po³udniowo-zachodniej czêœci permsko--mezozoicznego obrze¿enia trzonu paleozoicznego Gór Œwiêtokrzyskich. Poziom górnojurajski jest tam jednocze-œnie g³ównym poziomem wodonoœnym o charakterze u¿yt-kowym. Ska³ami zbiornikowymi dla wód podziemnych s¹ wapienie, wapienie margliste i margle. Dla opisywanego poziomu charakterystyczna jest du¿a zmiennoœæ para-metrów hydrogeologicznych. Wartoœci wspó³czynnika fil-tracji, przewodnoœci hydraulicznej i wydajnoœci maksy-malnej pojedynczej studni wierconej zale¿¹ od stopnia rozwiniêcia szczelin i pustek krasowych, które s¹ po-chodn¹ stopnia zaanga¿owania tektonicznego wodonoœca. Jego zasilanie odbywa siê na drodze bezpoœredniej
infiltra-cji wód opadowych b¹dŸ poœrednio przez pokrywê utwor-ów m³odszych. W okolicach Celin zwierciad³o wód pod-ziemnych ma generalnie charakter swobodny. Wystêpuje ono najczêœciej na g³êbokoœci 15–50 m p.p.t.
Kopalnia Granitu Kamienna Góra – Celiny Sp. z o.o. aktualnie wydobywa kamieñ wapienny z niezawodnionego poziomu eksploatacyjnego, którego zasoby ju¿ siê koñcz¹. W zwi¹zku z powy¿szym ju¿ od kilku lat stara siê o umo¿li-wienie eksploatacji kopaliny na trzech ni¿szych, zawod-nionych poziomach eksploatacyjnych. W tym celu wyko-nano opracowanie Dodatek nr 1 do dokumentacji
hydrogeo-logicznej okreœlaj¹cej warunki hydrogeologiczne w zwi¹zku z projektowanym odwodnienia z³o¿a wapieni jurajskich Celiny I (Szklarczyk i in., 2016), który zosta³ zatwierdzony
decyzj¹ marsza³ka województwa œwiêtokrzyskiego. Urz¹d Miasta i Gminy w Chmielniku, niezale¿nie od tej pracy, zleci³ opracowanie ekspertyzy w sprawie urucho-mienia eksploatacji wapieni jurajskich w kopalni Celiny. Dopuszcza siê w niej odwodnienie tylko pierwszego zawod-nionego poziomu eksploatacyjnego. Zwrócono uwagê na niebezpieczeñstwo wp³ywu odwodnienia kopalni na wydaj-noœæ eksploatacyjn¹ znajduj¹cego siê w odleg³oœci ok. 3 km na wschód od kopalni Ÿródliska w Zreczu (ryc. 2). Stanowi ono wa¿ne Ÿród³o zaopatrzenia w wodê dla du¿ej czêœci gminy Chmielnik i Busko-Zdrój. Jego zasoby eksploata-cyjne wynosz¹ 600 m3/h, a aktualny pobór ok. 200 m3/h.
Urz¹d Miasta i Gminy w Chmielniku uzale¿nia ewen-tualne dopuszczenie do odwodnienia z³o¿a Celiny od spe³-nienia przez kopalniê szeregu warunków postawionych w zleconej przez siebie ekspertyzie, tj. wykonania hydro-wêz³a badawczego i przeprowadzenia w nim d³ugo-trwa³ego pompowania.
Ryc. 2. Lokalizacja kopalni Celiny i Ÿródliska w Zreczu Fig. 2. Location of the Celiny mine and the springfen in Zrecze
Pomimo kilku spotkañ zainteresowanych stron Urz¹d Miasta i Gminy w Chmielniku nie chce siê zgodziæ na uwzglêdnienie odwadniania z³o¿a w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego dla gminy. Opieraj¹c sie na opinii eksperta wydanie ewentualnego pozwolenia na prace odwodnieniowe uzale¿nia od opracowania projek-tów monitoringu i rozwi¹zañ proekologicznych w zakresie kompensacji wód w zlewni rzeki Wschodniej. Nie daje przy tym ¿adnych gwarancji, ¿e po wykonaniu tego typu badañ i po przedstawieniu ich wyników udzieli takiego pozwolenia, pomimo ¿e ich koszt jest szacowany na ok. 300 tys. z³. Obecnie inwestor zastanawia siê, czy warto jest ponieœæ tak wysokie koszty, nie maj¹c przy tym ¿adnej pewnoœci, ¿e przynios¹ one oczekiwany skutek.
Na obecnym etapie starañ kopalni o zgodê na urucho-mienie eksploatacji zawodnionej czêœci z³o¿a zaistnia³a sytuacja, w której gmina jeszcze nie wyst¹pi³a o opinie do RDOŒ, a ju¿ zleca w³asn¹ ekspertyzê hydrogeologiczn¹. Równolegle odrêbne ekspertyzy s¹ wykonywane na zlece-nie kopalni. Nale¿y nadmieniæ, ¿e ekspertyzy te zlece-nie maj¹ ¿adnych skutków prawnych.
WNIOSKI
W regionie œwiêtokrzyskim jest prowadzona intensyw-na eksploatacja surowców skalnych w kopalniach odkryw-kowych. Czêsto wi¹¿e siê ona z koniecznoœci¹ zapro-jektowania i przeprowadzenia prac odwodnieniowych na ni¿szych poziomach eksploatacyjnych. Niektóre gminy niechêtnie zgadzaj¹ siê na odwodnienia wyrobisk górni-czych w obawie o zmniejszenie zasobów eksploatacyjnych ujêæ wód podziemnych. Proces uzyskiwania stosownych pozwoleñ na ró¿nych etapach postêpowania administracyj-nego jest bardzo d³ugi i skomplikowany. Jednak¿e akcepta-cja dzia³alnoœci górnictwa odkrywkowego na terenie gminy jest jednym z najwa¿niejszych elementów w proce-sie pozyskiwania zgody na eksploatacjê z³ó¿ surowców
skalnych. W zwi¹zku z powy¿szym konieczne jest d¹¿enie do osi¹gniêcia kompromisu pomiêdzy zainteresowanymi stronami, tj. przedsiêbiorc¹ (inwestorem) a w³adzami gmi-ny. Wa¿n¹ rolê w uzyskaniu porozumienia powinny pe³niæ rzetelne opracowania hydrogeologiczne, wykonane z wy-korzystaniem aktualnej wiedzy.
Autorzy sk³adaj¹ serdeczne podziêkowania dla Recenzentów za konstruktywne uwagi.
LITERATURA
BAZA MIDAS, 2019 – Serwis internetowy o z³o¿ach. Pañstw. Inst. Geol., http://geoportal.pgi.gov.pl/portal/page/portal/midas
BIA£ECKA K., PRA¯AK J. 2019 – Prognoza wp³ywu odwodnienia kopalñ surowców skalnych na œrodowisko wodne w rejonie £agowa w Górach Œwiêtokrzyskich. Biul. Pañstw. Inst. Geol., 475: 9–17. PRA¯AK J. 2007 – Subregion œrodkowej Wis³y wy¿ynny czêœæ central-na. [W:] Paczyñski B., Sadurski A. (red.), Hydrogeologia regionalna Pol-ski. Tom I. Wody s³odkie. Pañstw. Inst. Geol., Warszawa: 174–187. PRA¯AK J. 2012 – Pozycja hydrodynamiczna i znaczenie gospodarcze dewoñskich zbiorników wód podziemnych w Górach Œwiêtokrzyskich i ich gospodarcze znaczenie. Biul. Pañstw. Inst. Geol., 198: 1–72. ROZPORZ¥DZENIE Ministra Œrodowiska z dnia 18 listopada 2016 r. w sprawie dokumentacji hydrogeologicznej i dokumentacji geologiczno-in¿ynierskiej. Dz.U. z 2016 r. poz. 2033.
ROZPORZ¥DZENIE Rady Ministrów z dnia 10 wrzeœnia 2019 r. w sprawie przedsiêwziêæ mog¹cych znacz¹co oddzia³ywaæ na œrodowisko. Dz.U. z 2019 r. poz. 1839.
SZKLARCZYK T., MOTYKA J., BUSZTA K., JUŒKO K., KASPRZAK A. 2016 – Dodatek nr 1 do dokumentacji hydrogeologicznej okreœlaj¹cej warunki hydrogeologiczne w zwi¹zku z projektowanym odwodnieniem z³o¿a wapieni jurajskich: Celiny I. Nar. Arch. Geol. Pañstw. Inst. Geol., Warszawa.
USTAWA z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Dz.U. z 2018 r. poz. 1945, z póŸn. zm.
USTAWA z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne. Dz.U. z 2018 r. poz. 2268, z póŸn. zm.
USTAWA z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze. Dz.U. z 2019 r. poz. 868, z póŸn. zm.
USTAWA z dnia 3 paŸdziernika 2008 r. o udostêpnianiu informacji o œro-dowisku i jego ochronie, udziale spo³eczeñstwa w ochronie œrodowiska oraz o ocenach oddzia³ywania na œrodowisko. Dz.U. 2018 r. poz. 2081, z póŸn. zm.
