KALENDARIUM Przegląd ważniejszych wydarzeń styczeń–luty 2016

Przegl¹d wa¿niejszych wydarzeñ

1

styczeñ–luty 2016

KRAJ

07.01. Zmar³ prof. dr hab. Andrzej Radwañski, wybit -ny naukowiec, wychowawca kilku pokoleñ geologów stu-diuj¹cych na Uniwersytecie Warszawskim. Absolwenci Wydzia³u Geologii UW pamiêtaj¹ go jako znakomitego wyk³adowcê i budz¹cego respekt egzaminatora. Wiedzê przekazywa³ z ogromn¹ pasj¹, któr¹ potrafi³ trwale za-szczepiaæ swoim studentom. Profesor Radwañski by³ ce-niony nie tylko w kraju, ale te¿ za granic¹, jako ekspert w dziedzinie sedymentologii i paleontologii, wybitny znawca miocenu. Pe³ni³ funkcje m.in. prodziekana Wydzia³u Geo-logii Uniwersytetu Warszawskiego, kierownika Zak³adu Geologii Dynamicznej, a tak¿e redaktora naczelnego Acta Geologica Polonica.

22.01. Profesor Jan Szyszko, minister œrodowiska,

podczas konferencji prasowej zaprezentowa³ wyniki audy-tu wewnêtrznego w resorcie œrodowiska. Przeprowadzenie badania zosta³o zlecone przez nowe kierownictwo po objê-ciu w³adzy. Minister zwróci³ uwagê na problemy, które zasta³ po przejêciu funkcji ministra œrodowiska. Wœród nich wymieni³ m.in.: nieprawid³owoœci w obszarze gospo-darowania odpadami, instalacji ekranów dŸwiêkoszczel-nych czy importu nasion roœlin genetycznie modyfiko-wanych (GMO). Czêœæ uwag dotyczy³a nieprawid³owoœci w dziedzinie geologii, hydrogeologii, dzia³alnoœci pañst-wowej s³u¿by geologicznej oraz gospodarki zasobami ko-palin i wód podziemnych.

25.01. Minister œrodowiska prof. Jan Szyszko oraz

podsekretarz stanu, g³ówny geolog kraju prof. Mariusz Orion Jêdrysek spotkali siê z dziennikarzami w siedzibie resortu. Profesor Jêdrysek omówi³ dwanaœcie punktów, które w audycie wewnêtrznym, znanym jako bilans otwar-cia, by³y poœwiêcone geologii i gospodarce zasobami natu-ralnymi. Do najwiêkszych zaniedbañ ostatnich oœmiu lat minister zaliczy³ brak racjonalnego prawa w zakresie dzia-³alnoœci geologiczno-górniczej, plagê nielegalnej eksplo-atacji kruszywa oraz brak wyników w obszarze poszukiwa-nia gazu ³upkowego. Za najwa¿niejsze wyzwaposzukiwa-nia uzna³ stworzenie racjonalnej polityki surowcowej, powo³anie s³u¿by geologicznej oraz zmiany w prawie, które zredu-kuj¹ ryzyko inwestycyjne firm.

25–29.01. Przedstawiciele Pañstwowego Instytutu

Geologicznego – Pañstwowego Instytutu Badawczego (PIG-PIB) uczestniczyli w spotkaniach ekspertów Unii Europejskiej oraz Organizacji Wspó³pracy Gospodarczej i Rozwoju, którzy przybyli z wizyt¹ do Polski, ¿eby w ramach programu ocen wzajemnych dokonaæ przegl¹du

obowi¹zuj¹cych w naszym kraju przepisów, regulacji i dobrych praktyk dotycz¹cych metodyki oceny ryzyka zagro¿eñ oraz infrastruktury krytycznej. Organizatorem i gospodarzem wizyty by³o Rz¹dowe Centrum Bezpie-czeñstwa. Eksperci unijni razem ze specjalistami z PIG-PIB odwiedzili m.in. Komendê G³ówn¹ Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Pañstwowy Instytut Badawczy, Mazowiecki Urz¹d Woje-wódzki oraz Krajowy Zarz¹d Gospodarki Wodnej.

11.02. Trzy symultaniczne konferencje prasowe, które

by³y poœwiêcone zarejestrowaniu po raz pierwszy w histo-rii fal grawitacyjnych, odby³y siê w Waszyngtonie, miej-scowoœci Cascina we W³oszech oraz w Warszawie. Tê ostatni¹ zorganizowali naukowcy z zespo³u POLGRAW, wspó³pracuj¹cy z g³ównymi autorami naukowej sensacji roku – cz³onkami amerykañskiego zespo³u LIGO i euro-pejskiego VIRGO. W spotkaniu w warszawskiej siedzibie Polskiej Akademii Nauk w Pa³acu Staszica uczestniczyli m.in. wiceprezes PAN prof. Pawe³ Rowiñski oraz lider pol-skiego zespo³u prof. Andrzej Królak z Instytutu Matema-tycznego PAN w Warszawie i Narodowego Centrum Badañ J¹drowych. W projekcie brali udzia³ naukowcy z Instytutu Matematycznego PAN, Centrum Astronomicz-nego im. Miko³aja Kopernika PAN, Narodowego Cen-trum Badañ J¹drowych, a tak¿e uniwersytetów w Bia³ym-stoku, Toruniu, Warszawie, Wroc³awiu i Zielonej Górze. Ich zadaniem by³a analiza danych uzyskanych z ameryka-ñskich detektorów LIGO, prowadzenie badañ Ÿróde³ astro-fizycznych fal grawitacyjnych, budowa modeli sygna³ów fal grawitacyjnych oraz udzia³ w rozbudowie detektora VIRGO k. Pizy (W³ochy).

17–19.02. Ogólnopolska konferencja pod nazw¹ „200

lat górnictwa pañstwowego w Polsce – przesz³oœæ, teraŸ-niejszoœæ i przysz³oœæ” odby³a siê w Kielcach. Organi-zatorami byli Kieleckie Towarzystwo Naukowe i Polski Zwi¹zek Producentów Kruszyw.

Konferencja upamiêtnia³a 200. rocznicê powo³ania Dyrekcji Górniczej i Szko³y Akademiczno-Górniczej z sie-dzib¹ w Kielcach. Organizatorzy postawili sobie za cel przedstawienie aktywnoœci Stanis³awa Staszica jako orga-nizatora przemys³u w Królestwie Polskim i roli Kielc jako miejsca realizacji nowych idei. Ponadto dokonano przegl¹du osi¹gniêæ w zakresie wykorzystywania surow-ców energetycznych, nieenergetycznych i skalnych oraz zarysowano perspektywy rozwoju przemys³u wydo-bywczego w Polsce.

143

Przegl¹d Geologiczny, vol. 64, nr 3, 2016

KALENDARIUM

1

Pañstwowy Instytut Geologiczny – Pañstwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa; miroslaw.rutkowski@ pgi.gov.pl.

G³ówny geolog kraju prof. Mariusz Orion Jêdrysek wyg³osi³ referat „Scenariusz dzia³añ w kierunku prowa-dzenia polityki surowcowej przez Pañstwo”. W progra-mie by³y wyst¹pienia przedstawicieli m.in. Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, Akademii

Górniczo--Hutniczej w Krakowie, Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energi¹ PAN, PIG-PIB, Stowarzyszenia In¿ynierów i Techników Górnictwa, Wy¿szego Urzêdu Górniczego i spó³ek akcyjnych: KGHM, PGE i KOPEX.

ŒWIAT

25–28.01. Mineral Exploration Roundup to nazwa

do-rocznej konferencji organizowanej w Vancouver (Kanada) przez Association for Mineral Exploration British Colum-bia (AME BC).

Konferencji naukowej towarzyszy³y targi i liczne wyda-rzenia popularyzuj¹ce wiedzê o surowcach mineralnych. Impreza by³a perfekcyjnie zorganizowana, nag³oœniona w mediach, a uczestniczy³y w niej w³aœciwie wszystkie najwa¿-niejsze koncerny surowcowe œwiata, wybitni naukowcy, technicy i politycy. Nic dziwnego – Kolumbia Brytyjska to surowcowe serce Kanady, a AME BC ma znakomit¹ reno-mê w bran¿y i ogromne doœwiadczenie w prowadzeniu spotkañ Roundup, które organizuje od 32 lat. Z bogatej palety referatów wybraliœmy prezentacjê firmy SGS Mine-rals, która promuje swój najnowszy skaner rdzeni wiertni-czych. Urz¹dzenie wykorzystuj¹ce laserow¹ technologiê hiperspektraln¹ jest przeznaczone g³ównie do oceny mine-ralizacji rudnych i cechuje siê rozdzielczoœcia 3,8 nm. Standardowo rejestruje te¿ teksturê i strukturê próbki, li-neacje i rozk³ad przestrzenny minera³ów. Interesuj¹co przed-stawia siê te¿ zapowiedŸ firmy Digital Globe, prezentuj¹cej mo¿liwoœci swojej konstelacji satelitów (w tym najnow-szego WorldView-3) w dziedzinie precyzyjnego rozpozna-wania geologii obszarów potencjalnie rudonoœnych.

01–02.02. Niewielkie, lecz niezwykle kompetentne

gro-no astrofizyków i planetologów debatowa³o nad rol¹ wody w ewolucji systemu s³onecznego. Spotkanie uczonych pod egid¹ Royal Society odby³o siê w miejscowoœci Newport Pagnell (Wielka Brytania). Referat wstêpny zatytu³owany „The origin of inner solar system water” wyg³osi³ dr Conel Alexander z Carnegie Institute for Science (USA). O wnios-kach empirycznych p³yn¹cych z badañ niewielkich obiek-tów w bliskiej przestrzeni kosmicznej mówi³ dr Michael Zolensky z NASA Johnson Space Center. Swoje tezy przed-stawili naukowcy z wiod¹cych brytyjskich, amerykañskich i kanadyjskich oœrodków akademickich. Zapis audio z kon-ferencji jest dostêpny na stronie internetowej Royal Society, a referaty zostan¹ opublikowane w Philosophical Tran-sactions A.

11.02. „Szanowni pañstwo, zaobserwowaliœmy fale

grawitacyjne. Tak jest, zrobiliœmy to!” – rozpocz¹³ z em-faz¹ specjaln¹ konferencjê prasow¹ w Waszyngtonie prof. David Reitze, fizyk z Uniwersytetu Florydy, rzecznik eks-perymentu LIGO, którego celem jest wykrycie cyklicz-nych zniekszta³ceñ czasoprzestrzeni, przewidzianych teoretycznie przez Alberta Einsteina ponad sto lat temu.

Nietypowe, powtarzaj¹ce siê sygna³y 14 wrzeœnia 2015 r. zarejestrowa³y dwa oœrodki amerykañskie – Laser Interfero-meter Gravitational Wave Observatory w Luizjanie i w sta-nie Waszyngton. Analiza danych pomiarowych, w której bra³o udzia³ 1300 badaczy z ca³ego œwiata (w tym 15 z Pol-ski), pozwoli³a na pozytywn¹ weryfikacjê zapisu. Jest to prawdopodobnie jedno z najwiêkszych odkryæ naukowych stulecia i murowany materia³ na Nobla.

21–25.02. Chapman Conference on the Slow Slip

Phe-nomena odby³a siê pod egid¹ American Geophysical Union (AGU) w miejscowoœci Ixtapa, w Meksyku. Koordynato-rem spotkania by³ University of Tokyo. Zjawiska powol-nego œlizgu (SSP), do których zalicza siê zdarzenia po-wolnego œlizgu (SSE), tremor tektoniczny (TT), wstrz¹sy sejsmiczne o niskiej i bardzo niskiej czêstotliwoœci (LFE i VLF) obserwowano w wiêkszoœci stref subdukcji i w nie-których strefach g³êbokiego roz³amu skorupy ziemskiej. Sejsmolodzy uwa¿aj¹, ¿e maj¹ one kluczowe znaczenie dla wyjaœnienia mechanizmu wielkich przekszta³ceñ tekto-nicznych.

Miejsce spotkania wybrano nieprzypadkowo, albowiem w³aœnie w tej czêœci Meksyku zarejestrowano najwiêksze na œwiecie incydenty SSE o magnitudzie 7,5. Zdarzaj¹ siê one co 4 lata i trwaj¹ 6–12 miesiêcy. Niestety, uczestnicy konferencji nie mieli okazji poznaæ zjawiska z autopsji, poniewa¿ najbli¿sze SSE jest spodziewane w latach 2018–2019.

22–24.02. Specjaliœci wiedz¹, ale przeciêtni geolodzy

raczej nie s¹ œwiadomi tego, ¿e œwiatow¹ Mekk¹ geotermii jest Stanford w Kalifornii, miasto znane bardziej jako sie-dziba Uniwersytetu Stanforda. Jeden z wydzia³ów tego uniwersytetu – Stanford School of Earth, Energy and Envi-ronmental Sciences ju¿ od 41 lat organizuje warsztaty poœwiêcone pozyskiwaniu ciep³a z g³êbi ziemi. Tegoroczna impreza pod tradycyjn¹ nazw¹ Stanford Geothermal Work-shop zgromadzi³a liczne grono naukowców i praktyków w tej dziedzinie gospodarki. Tematy, które poruszano w cza-sie zajêæ, obejmowa³y ca³e spektrum wiedzy geotermalnej – od przyk³adów praktycznej eksploatacji zbiorników wód termalnych, poprzez geochemiê, termodynamikê i mecha-nikê p³ynów z³o¿owych, a¿ po geotermiê niskich entalpii i HDR. Omawiano równie¿ zaawansowane metody pros-pekcji nowych zasobów gor¹cych wód.

W wielu wyk³adach i æwiczeniach przewija³ siê temat sty-mulacji i wspomagania produkcji metod¹ szczelinowania, jako najbardziej efektywnego zabiegu technologicznego.

144