Rozwój systemów e-government w Polsce na tle tendencji światowych

Pełen tekst

(1)ROZWÓJ SYSTEMÓW E-GOVERNMENT W POLSCE NA TLE TENDENCJI ĝWIATOWYCH. WITOLD CHMIELARZ Wydział Zarzdzania Uniwersytetu Warszawskiego Streszczenie Celem pracy jest okrelenie miejsca Polski w rozwoju systemów elektronicznych administracji publicznej na wiecie. Po wprowadzeniu do tej tematyki i analizie załoe społeczestwa informacyjnego w Polsce, nastpuje analiza rozwoju inicjatyw z zakresu e-government w porównaniu z danymi wiatowymi. Do porówna wykorzystano dane z raportów, bada i statystyk polskich i wiatowych instytucji badawczych. Słowa kluczowe: e-government, społecze stwo informacyjne, społecze stwo wiedzy, porównania systemów informatycznych 1. Wprowadzenie - podstawowe załoĪenia społeczeĔstwa informacyjnego Zasadniczym celem niniejszego opracowania jest przeprowadzenie analizy porównawczej stopnia przygotowania Polski i innych krajów do przejcia na poziom społecze stwa informacji i wiedzy. Analiz oparto o raporty, badania i dane statystyczne opracowane przez polskie, europejskie i ameryka skie instytuty badawcze. Praca rozpoczyna si od krótkiego wprowadzenia do tematyki tworzenia społecze stwa informacyjnego. Nastpnie zostaj scharakteryzowane zało enia tworzenia społecze stwa informacyjnego w Polsce. W ostatniej czci pracy znajduje si analiza miejsca i roli Polski w rozwoju społecze stwa informacyjnego na tle sytuacji wiatowej. Od momentu przyjcia Polski do struktur europejskich – czyli grupy krajów najbardziej rozwinitych pod wzgldem ekonomicznym i cywilizacyjnym, czuje si presj głbokich przemian zarówno w gospodarce, jak i infrastrukturze technologicznej oraz sferze ludzkiej wiadomoci. Jednym z najpowa niejszych wyzwa jest budowa tzw. społecze stwa informacyjnego (Społecze stwa Globalnej Informacji), ostatnio zastpowanego pojciem społecze stwa opartego na informacji i wiedzy. Elektroniczna administracja zmierza w kierunku systemów opartych na wiedzy w tym sensie, e technologia internetowa (i sposób opartej na niej komunikacji) staje si wszechobecna, a administracja bdzie w inteligentny sposób wiadczy inteligentne usługi. Czyli bdzie tak administracj publiczn, która pozwala na dopasowanie usługi do potrzeb klienckich i potrafi si uczy, równie na swoich błdach. Z powy szych okrele wynika, e kategoria ta nie jest jednoznaczna, zawiera bowiem zarówno płaszczyzn technologiczn (stopie rozwoju teleinformatyki), jak i społeczn (wiadomo, edukacja, poziom intelektualny wynikajcy z poziomu gospodarczego, badania itp.). Na dokładk – jak wida - punkt ci koci przemieszcza si obecnie z rejestracji i dystrybucji informacji na jej racjonalne wykorzystanie w sposób przynoszcy policzalne rezultaty. Proces postpu cywilizacyjno-kulturowego, który zachodzi w społecze stwach post industrialnych od wierci wieku, jest przede wszystkim zwizany z rozwojem technologii informatycznych oraz powizanych z nimi technologii telekomunikacyjnych i mediów elektronicznych..

(2) POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZDZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 8, 2007. 23. Okrela si go na ogół mianem rewolucji informacyjnej, a za pocztek jej praktycznej realizacji uwa a si tak zwany Raport Bangemanna [4]. 2. ZałoĪenia budowy i funkcjonowanie systemów elektronicznej administracji publicznej w Polsce Najwa niejszym kierunkiem rozwoju społecze stwa informacyjnego w Polsce wydaje si budowanie elektronicznych struktur funkcjonowania gospodarki. Z definicji e-Administracja polega na powszechnym udostpnieniu obywatelom i firmom usług administracji pa stwowej i samorzdowej przez media telekomunikacyjne, a w tym Internet. Oczywicie, by ten fakt mógł nastpi - z punktu widzenia budowy podstawowych struktur dla społecze stwa informacyjnego - konieczne s głbokie zmiany obecnego sektora administracji publicznej, polegajce na: fundamentalnej transformacji procesów funkcjonowania organizacji publicznych, wzrostu skutecznoci, wydajnoci, efektywnoci i innowacyjnoci ich działania oraz dostosowania si do korzystania z rozwiza sieciowych, eliminowaniu zjawisk negatywnej biurokracji utrudniajcej rozwój gospodarki elektronicznej [9]. Główne cele informatyzacji administracji publicznej w Polsce, z punktu widzenia społecze stwa, s okrelone m.in. nastpujco [11]: podwy szenie wiadomoci społecznej dotyczcej u ytecznoci i korzyci posługiwania si narzdziami teleinformatycznymi, wprowadzenie takich narzdzi informatycznych, które usprawni i poprawi warunki ycia społecze stwa oraz komunikacj społeczn, zapewnienie powszechniej dostpnoci zarówno technologii, usług społecze stwa informacyjnego, jak i umiejtnoci korzystania z nich dla osób w trudnych warunkach yciowych, budowa procedur zapewniajcych bezpiecze stwo i zaufanie do usług administracji publicznej wiadczonych drog elektroniczn, zapewnienie istotnoci i nieszkodliwoci poprzez zarzdzanie treci rozpowszechnianej informacji, umo liwienie uzyskania elektronicznej karty identyfikacyjnej oraz dostpu do własnych danych i spraw prowadzonych przez urzdy administracji publicznej w sposób elektronicznych. Ogólnikowe i raczej yczeniowe stwierdzenia zawarte w powy szych zało eniach w odniesieniu do wykorzystania sieci w administracji publicznej odzwierciedlaj si na razie w koncepcji Elektronicznej Platformy Usług Administracji Publicznej (e-PUAP), czci projektu Wrota Polski [6]. Dla ka dego mieszka ca Polski ma to by podstawowy portal administracyjny i jednoczenie jednolity interfejs do wszystkich usług udostpnianych publicznie. Zawiera powinien katalog usług elektronicznych oferowanych przez jednostki administracji rzdowej i samorzdowej. Mog z nich korzysta zarówno jednostki administracji w relacjach wzajemnych, jak i w komunikacji ze społecze stwem oraz firmami. Główn korzyci umiejscowienia usług publicznych na platform elektroniczn jest minimalizacja osobistej obecnoci obywatela w urzdzie, standaryzacja procedur załatwiania spraw, skrócenie czasu ich załatwiania oraz podniesienie jakoci i efektywnoci usług [7]. W szczególnoci lista podstawowych usług publicznych oferowanych do realizacji drog elektroniczn, któr platforma e-PUAP ma dostarcza, prezentuje si nastpujco: • usługi dla obywateli: płacenie podatku dochodowego od osób fizycznych, porednictwo pracy, proces obsługi ubezpiecze społecznych dla osób fizycznych, proces zmiany zameldowania, obsługa prawa jazdy, obsługa paszportów, czynnoci obsługi dowodów osobistych, rejestracja oraz wyrejestrowanie pojazdu, uzyskiwanie pozwole na budow i rozbiórk, zgłoszenie zdarzenia na policj, wypo yczenia publikacji z biblioteki, uzyski-.

(3) 24. Witold Chmielarz Rozwój systemów e-government w Polsce na tle tendencji wiatowych. wanie wymaganych dokumentów z Urzdu Stanu Cywilnego, składanie podania o przyjcie na studia, umówienie wizyty lekarskiej, obsługa zasiłków rodzinnych i pielgnacyjnych oraz dla osób poszukujcych pracy, głosowanie przez portal internetowy, badanie opinii publicznej, obsługa publicznych list dyskusyjnych. • dla przedsibiorców: ubezpieczenia społeczne dla osób fizycznych zatrudnionych przez pracodawc, rozliczania podatku dochodowego od osób prawnych, rozliczanie podatku VAT, proces rejestracji działalnoci gospodarczej, przekazywanie danych statystycznych do GUS, przekazywanie deklaracji celnych do Urzdów Celnych, uzyskiwanie pozwole. i realizacji płatnoci za korzystanie ze rodowiska naturalnego, obsługa zamówie publicznych, składanie deklaracji PIT. Wyglda na to, e na ich realizacj przyjdzie nam jeszcze długo poczeka. Co prawda, ukazuj si raporty mówice o wysokim lub przynajmniej rednim zaawansowaniu prac w zakresie administracji publicznej czy społecze stwa informacyjnego, ale bazuj one na ograniczonych danych. Na przykład, według IDC wydatki na informatyzacj administracji publicznej wzrosły w 2005 r. o 15% w porównaniu z rokiem poprzednim. Wskanik rozwoju elektronicznej administracji zwikszył si z 19% w roku 2004 do 34% w 2005 r. Progi tego wskanika oznaczaj, e: do 25% informacja potrzebna do otrzymania usługi publicznej jest dostpna w serwisie, 50% interakcji jednokierunkowej – gdzie mo na wydrukowa z Internetu formularze papierowe potrzebne do załatwienia sprawy, 75% interakcja wielokierunkowa – oznaczajca mo liwo u ycia formularza elektronicznego do załatwienia sprawy, 100% - pełna obsługa elektroniczna wszystkich procesów, włcznie z podejmowaniem decyzji i otrzymaniem dokumentów [12].. 88% Ogółem 89%. 86%. 2005 r. 2004 r.. UrzĊdy gminne 87%. 98%. Starostwa powiatowe i miasta na prawach powiatu. 75%. 99%. 80%. 85%. 90%. 95%. 100%. Rys.1. Urzdy samorzdu terytorialnego posiadajce strony internetowe Nawet z tych prostych zestawie wynika, e póki co realizacja idei elektronicznego pa stwa w Polsce istnieje w bardzo ograniczonym zakresie. Co prawda w 2005 r. ju 93,2% urzdów zamieszczało informacje dla interesantów na swoich stronach internetowych, ale trudno w takim wypadku mówi o e-Urzdzie. Sporód formularzy dostpnych do wydruku przewa aj dokumenty potrzebne do załatwienia dowodów to samoci (20,9%), podatku od osób fizycznych (20,5%) oraz rejestracji przedsibiorstw (17,9%) [1]. W terenie jest jeszcze gorzej. Co prawda strony inter-.

(4) POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZDZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 8, 2007. 25. netowe (funkcja cile informacyjna) starostwa powiatowe i miasta na prawach powiatu posiadaj w 98%, ale ju urzdy gminne w 86% (rednio 88%). Wyniki badania przedstawia Rys.1. 3. Systemy e-government w Polsce na tle Ğwiatowym Dla porównania, w 2004 r. redni dostp do instytucji administracji publicznej w 25 krajach zjednoczonej Europy wynosił 51% z punktu widzenia otrzymywanej informacji. Niewiele mniej 46% uzyskano dla mo liwoci uzyskiwania formularzy. To by z kolei mogło wiadczy o wysokim poziomie e-government w Polsce. Najni szy udział - 12% Europa rednio osiga dla mo liwoci wypełnionych formularzy do urzdów za porednictwem sieci. Interakcja pomidzy jednostkami administracji publicznej a obywatelami i firmami za pomoc serwisów internetowych jest szczególnie dobrze rozwinita w Estonii, Finlandii i Szwecji. W relacjach z przedsibiorstwami na tle innych nowych członków UE nasza pozycja w tym rankingu nie wyglda le: co prawda, w otrzymywaniu informacji jestemy po Estonii (87%), Litwie, Czechach i Łotwie – Polska – 67%, podobnie wyglda sytuacja w otrzymywaniu elektronicznych formularzy: Polska 55%, tu dodatkowo wyprzedza nas Słowacja -57%, ale w przekazywaniu juz otrzymanych formularzy jestemy absolutnym liderem – 79%, nastpna w rankingu Estonia ma jedynie 50%. Z zamieszczonych w analizowanym raporcie EuroStatu danych nie wynika te , by pozycja Polski w stosunku do pozostałych pa stw Europy była szczególnie niekorzystna. 100%. 94% 90%. 90%. 91%. 87% 79%. 80% 73% 70%. 70%. 67%. 65%. 63%. 65% 62%. 59%. 60%. 56%. 50%. 48% 44%. 44%. 40%. 60%. 58%. 55%. 58%. 47% 41%. 36%. 37%. 36%. 66%65%. 55%. 55% 52% 51%. 51%. 50%. 67%. 35% 31%. 36% 30%. 31%. 27%. 30%. 18%. 20%. 13%. 10%. 0% 0%. Otrzymywanie informacji. Otrzymywanie formularzy. W ło ch y. B ry ta ni a. Sz w ec ja. W ie lk a. Po rt ug al ia. Po ls ka. N or w eg ia. N ie m cy. Ir la nd ia. H ol an di a. H is zp an ia. G re cj a. Fi nl an di a. D an ia. B el gi a. A us tr ia. 0%. Zwrot wypełnionych formularzy. Rys. 2. Polska w kontaktach firm z administracj publiczn w ramach e-government na tle wybranych pastw europejskich członków UE W sumie oczywicie nie dorównujemy liderom takim jak Szwecja, gdzie otrzymywanie informacji i formularzy przez przedsibiorstwa przekracza 90% (wysyłanie 55%), czy Finlandi – dane na podobnym poziomie, lecz dorównujemy Włochom, Portugalii, Hiszpanii, czy Norwegii,.

(5) 26. Witold Chmielarz Rozwój systemów e-government w Polsce na tle tendencji wiatowych. w których wydatki na rodki teleinformatyczne na głow mieszka ca s wielokrotnie wy sze. Procesy te obrazuje Rys. 2. Nieco gorzej sytuacja przedstawia si w kontaktach administracji publicznej z obywatelami. Wród nowych członków UE w otrzymywaniu informacji Polska (41%) znajduje si na drugiej pozycji po Wgrzech (54%), ale ju czwartej w otrzymywaniu formularzy (19%) ex equo ze Słoweni i na czwartej pod wzgldem mo liwoci zwrotu wypełnionych formularzy. W porównaniu z innymi pa stwami europejskimi w kategorii otrzymywania informacji wyprzedzamy takie kraje, jak Wielka Brytania, Austria, czy Grecja, ale na tym ko cz si nasze osignicia, poniewa rednio stanowi to o jedn czwarta mniej ni w krajach skandynawskich (Finlandia 62%, Dania 56%). W mo liwoci otrzymywania formularzy sytuujemy si w rodku rankingów. W ostatniej kategorii – mo liwoci wysyłania wypełnionych formularzy, raczej w dolnych partiach – po nas (12%), znajduj si Niemcy – 11% oraz Wielka Brytania (5%). Przoduje Luksemburg 32% i Portugalia 26%. Reasumujc, relatywnie dobre miejsce Polski w przytoczonych rankingach wynikało z do jednostronnego punku widzenia opartego o branie pod uwag głównie czynników biernych – w dwóch trzecich prezentowane wskaniki s oparte na zamieszczaniu danych statystycznych, komunikatów i formularzy na witrynach internetowych. Tylko jedna trzecia dotyczy funkcji aktywnej – mo liwoci wypełniania tych formularzy on-line bd przesyłania wypełnionych formularzy sieci do urzdów. Oczywicie mo na zało y, e s to decydujce elementy, ale na pewno obrazuj one problem jedynie pobie nie w sposób mało zadowalajcy. Raport przygotowany przez firm badawcz ARC Rynek i Opinia [8] dwa lata temu pokazywał nieco inny obraz informatyzacji polskiej administracji publicznej. Stwierdza on midzy innymi: informatyzacja nie nale y do priorytetów polskich urzdów, w 2003 r. trzy czwarte z nich nie przeznaczyły na ten cel wicej ni 1% swoich bud etów, w 2004 r. 17,3% w ogóle nie poniosło wydatków na ten cel, Internet jest powszechnie stosowanym narzdziem komunikacji w urzdach (dostp 99,4%), jednak jest głównie narzdziem uzupełniajcym, 94,6% oferuje dostp jedynie do okrelonych informacji, ponad połowa umo liwia pobieranie formularzy, jednak ponad 75% w ogóle nie oferuje oprócz tego adnych innych usług, w działach informatycznych polskich urzdów jest rednio zatrudnione 1,28 osoby odpowiedzialnej za informatyk, 14% wszystkich urzdów przeszkoliło swoich pracowników w zakresie posługiwania si teleinformatyk, 90% oprogramowania działajcego w urzdach opiera si na platformie Windows, teoretycznie prawie wszystkie urzdy posiadaj swoj stron internetow, jednak wiele urzdów jako swoje traktowało równie witryny Biuletynu Informacji Publicznej, na których zamieszczano informacje powicone gminie, niecałe 20% urzdów składa zamówienia przez Internet, miesiczny koszt dostpu do Internetu dla 75% urzdów nie przekracza 500 zł, 75% urzdów deklarowało, e nie ma na swoim terenie publicznych, ogólnodostpnych, darmowych punktów dostpu do Internetu (Estonia - 0,76 na 1000 mieszka ców, Polska - 0,02). W 2005 r. opublikowano raport Badanie Postaw Przedstawicieli Samorzdu Terytorialnego wobec Internetu opracowany przez Instytut Badania Rynku i Opinii Publicznej Pentor na zlecenie MNiI i PAP [5]. Pracownicy tych jednostek dostrzegaj role i znaczenie Internetu dla rozwoju gospodarczo-społecznego kraju ale stwierdzaj, e słu y on głównie ułatwieniu pracy urzdników, a nie kontaktów z obywatelami. Pracownicy ci nie s na ogół objci profesjonalnym szkoleniem, raczej szkol si sami. Współpraca z instytucjami centralnymi nie jest szeroko rozpowszechniona. Silnie podkrelali mały zwizek tworzonych centralnie programów informatyzacji tej sfery z rzeczywistymi potrzebami jednostek regionalnych. Sceptycznie odnosili si do mo liwoci fi-.

(6) POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZDZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 8, 2007. 27. nansowania tych przedsiwzi ze rodków europejskich, zwracajc uwag na zbyt mał wiedz w terenie na ten temat. W badanych urzdach 63% urzdników pracowało na własnych stanowiskach obsługiwanych komputerem, 55% procent z nich wykorzystywało w pracy Internet, w sumie 83% u ywało go w okrelonym zakresie do wykonywania własnej pracy. Wród powodów nieu ywania Internetu w swojej pracy podawano najczciej: brak takiej potrzeby (57%), wzgldy bezpiecze stwa/ochrony danych (42%) oraz brak rodków finansowych na informatyzacje jednostki (32%). Zawodowo Internet wykorzystywany jest głównie ze wzgldu na korespondencj prowadzon za pomoc poczty elektronicznej do korespondencji z innymi instytucjami i petentami (odpowiednio 97% i 61%), pozyskiwania informacji ze stron instytucji centralnych (95%) oraz specjalistycznych portali – finansowych, prawniczych, geodezyjnych (95%). W 2005 r. urzdy samorzdu terytorialnego przeznaczyły mniejsz cz bud etu na informatyzacj ni w roku poprzednim - 50,9% badanych urzdów nie poniosło prawie adnych wydatków na ten cel (w 2004 r. odsetek ten wynosił 18,6%). Jednoczenie, poniewa ogólne nakłady na informatyzacj urzdów wzrosły w tym czasie o 15%, nale y uzna, e wzrost nakładów dotyczył jedynie nakładów na urzdy marszałkowskie i centralne [2]. Przedstawione raporty zdecydowanie bardziej przybli ały obraz stanu zaanga owania w realizacj idei e-government w Polsce. Podobnie wygldała sprawa w innych krajach europejskich. Dlatego te od 2005 r., przestano opiera si na wskanikach przybli onych, a powa niejsze badania prowadzone w UE w znaczcy sposób rozszerzaj przede wszystkich w procedurze oceny ilo analizowanych wskaników od dwudziestu do ponad stu, sigajc w ten sposób znacznie głbiej w istot zagadnienia. Uzyskuje si w ten sposób pewien miernik syntetyczny obrazujcy w sposób zagregowany i ogólny stopie rozwoju całej infrastruktury informacyjnej w tej sferze. Dobrym przykładem takiego badania jest Raport UN: From e-Government to e-Inclusion z 2005 r. [3]. Ogólnie rzecz biorc wzito w nim pod uwag kombinacj kilku grup wskaników: oceny serwisów internetowych – sprowadzonego do około 40 głównych wskaników odzwierciedlajcych funkcje (funkcjonalno i u yteczno mediów internetowych) w 179 krajach oraz w szeciu ekonomiczno-społecznych sektorach, najwa niejszych z punktu widzenia społecze stwa informacyjnego, a wic nie tylko agend rzdowych na szczeblu centralnym, czy organizacji samorzdowych, ale i ministerstw: zdrowia, edukacji, pracy, finansów i polityki społecznej; wskanika infrastruktury telekomunikacyjnej – gdzie analizowano: ilo PC/1000 mieszka ców, liczb u ytkowników Internetu na 1000 mieszka ców, telefonów, telefonów komórkowych, odbiorników telewizyjnych, itp.; wskanika zasobów ludzkich – zbiór wskaników bdcych kombinacj wykształcenia ró nego stopnia, umiejtnoci posługiwania si Internetem w okrelonych grupach wiekowych itp. Badanie to przeprowadzono ju po raz trzeci, tym razem w miesicach lipiec-sierpie 2005 r., wskaniki były standaryzowane dla maksymalnej gotowoci dla stworzenia społecze stwa informacyjnego przyjto warto jeden. Wg wskanika grupowego Polska znalazła si na 38 miejscu na wiecie, ze wskanikiem 0,5872, po takich krajach postsocjalistycznych jak: Estonia, 19 miejsce (0,7367), Słowenia – 26 (0,6762), Wgry – 27 (0,6536), Czechy – 29, (0,6396), Łotwa - 32 (6050) i Słowacja - 36 (0,5887). Przodownikami tej tabeli s Stany Zjednoczone ze wskanikiem 0,9062, a z krajów europejskich – na drugim miejscu Dania (0,9058), niewiele jej ustpujca Szwecja (0,8983) i Wielka Brytania (0,8777). Czwarte miejsce zajmuje Republika Południowej Korei, nastpnie Australia, Singapur i Kanada. Wród krajów europejskich Polska znajduje si na 25 pozycji, w rozszerzonej Unii Europejskiej zajmuje 23 miejsce. Poza nami pozostaje jeszcze Hiszpania i Litwa. Poziom wskanika dla.

(7) 28. Witold Chmielarz Rozwój systemów e-government w Polsce na tle tendencji wiatowych. Polski jest blisko o jedna trzeci ni szy ni dla przodujcej Danii i nieco poni ej redniej europejskiej. Dania zajmuje t pozycj od dwóch lat, na drugim miejscu Szwecja wymieniła si z Wielk Brytani. O jedno miejsce w gór przesunły si te Niemcy. Najwiksz dynamik wzrostu wskanika wykazuje Łotwa, która przesunła si w gór o 7 miejsc (z 29 na 22 w Europie) i Wgry o 6 (z 24 na 18 miejsce w Europie). Najwiksz przegran w tej grupie jest Polska, która opuciła si o 9 pozycji w dół w wynikach odnoszcych si do Europy. Wyniki rankingu ukazuje Rys 3. 1,2. 1. 0,8 Ğrednia UE. 0,6. 0,4. 0,2. D an ia W ie Szw lk ec a j Br a yt an ia Fi nl an di N a ie m c H ol y an di a Is la nd i A a us tr ia Be lg i Es a to ni a Ir la nd ia M al t Fr a an cj W a ło c Sł hy ow en ia Lu WĊ ks gry em bu rg C ze Po ch y rt ug al ia Ło tw a G re cj Sł a ow ac ja Po l H ska isz pa ni a Li tw a. 0. Rysunek 3. Polska w rankingu wg syntetycznego wskanika gotowoci do wprowadzenia społeczestwa informacyjnego, w tym e-government w 2005 r. Bardzo słab i malejc pozycje Polski w tworzeniu otoczenia elektronicznego biznesu potwierdzaj tegoroczne badania prowadzone przez Capgemini [10]. Podstawowymi grupami mierników branych pod uwag w tym przypadku były dostpno usług publicznych on-line w ogóle oraz dostpno usług publicznych w pełni i wyłcznie drog elektroniczn (w jednym i drugim przypadku dla 20 wskaników dotyczcych obywateli: opodatkowanie dochodów osobistych, zapisy na studia wy sze, rejestracja samochodów, poszukiwanie pracy, rejestracja zasiłków społecznych, personalne dokumenty identyfikacyjne, pozwolenia na roboty budowlane, zawiadamianie o przestpstwach, elektroniczny dostp do zasobów bibliotecznych, certyfikaty narodzin i zawarcia mał e stwa, dostp do usług zdrowotnych, rejestracja zmian zameldowania, oraz firm: zamówienia publiczne, płatnoci podatku VAT, rejestracja nowej firmy, deklaracje celne, dostarczenie danych statystycznych do odpowiednich urzdów, uzyskiwanie pozwole i realizacji płatnoci za korzystanie ze rodowiska naturalnego, ubezpieczenia społeczne dla osób fizycznych zatrudnionych przez pracodawc, rozliczania podatku dochodowego od osób prawnych,). Zmienia to optyk widzenia dla tych krajów, które nie do konsekwentnie d yły do wprowadzenia w ycia pełnych zało e społecze stwa informacyjnego oraz posiadajcych mał dynamik ich wdra-.

(8) POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZDZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 8, 2007. 29. ania. Rys.4. zawiera ranking mierzony wg ogólnego dostpu do wyró nionych usług z zakresu egovernment. 100%. 95% 92%. 90%. 80%. 90% 90% 90% 89%. 87%. 85% 85% 85% 84% 83%. 81% 80% 79% 79% 78% 74% 74%. 70%. 68%. 66% 62% 61% 60%. 60% 53% 50%. 51% 47%. 40%. 30%. 20%. 10%. A us tr ia M al ta Es to n No ia rw eg i W Sz a ie lk wec a j a Br yt an ia Sł ow en ia D an ia Fi nl an di Fr a an cj a Ir la n P o di a rt ug al ia W Ċg ry W ło ch H isz y pa ni a H ol an di a Is la nd ia Be lg ia N iem cy Li tw a C yp r G re cj a C Lu zec hy ks em bu rg Po lsk a Sł ow ac ja Ło tw a. 0%. Rys. 4. Polska w rankingu wg ogólnego wskanika dostpu do usług e-government w 2006 r. W tym rankingu niezachwianym liderem jest Austria z 95% wykorzystaniem elektronicznego dostpu w najwa niejszych usługach z zakresu e-government. Zaraz za ni znajduje si Malta (92%) i Estonia (90%), której wysoka pozycja nie dziwi, poniewa miała wysok równie w innych rankingach. W czołówce te tradycyjnie znajduj si pa stwa skandynawskie. Z pa stw postsocjalistycznych trafiła Słowenia (97%), wyprzedzajc nawet Dani i Finlandi. Polska (53%) zajmuje trzeci pozycje od ko ca, wyprzedzajc jedynie Słowacj i Łotw. Jeszcze skromniej nasze osignicia wygldaj w prezentacji wskanika pełnego wdro enia wyró nionych usług. Tu posiadamy pokrycie jedynie w jednej pitej wyró nionych, podstawowych czynników społecze stwa informacyjnego. Jest to ponad czterokrotnie mniej od lidera rankingu a mo na podejrzewa, e po czci s to szacunki oparte na danych deklaratywnych a nie rzeczywistych. S to jednak rednie i dlatego sytuacja nie wyglda tak tragicznie. Dopiero zawarte w raporcie wyniki szczegółowe – dla ka dego z czynników wskanika pełnego dostpu do usługi, pokazuj jak daleko mamy do czołówki Europy w tym zakresie, czołówki, która dla wikszoci usług administracji publicznej ma ju stuprocentowe pokrycie w mediach elektronicznej administracji. Wydaje si, e bez zapewnienia tego zaplecza dla elektronicznego biznesu jego dalszy postp w Polsce mo e zosta powa nie ograniczony..

(9) 30. Witold Chmielarz Rozwój systemów e-government w Polsce na tle tendencji wiatowych. Bibliografia 1.. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.. 9. 10.. 11. 12.. ARC Rynek i opinia: Stopie informatyzacji urzdów w Polsce, Raport z bada ilociowych dla MSWiA, Warszawa, listopad 2005 r., http://www.egov.pl/components/com_docman/dl2.php?archive=0&file=cGxhbl9pbmZvcm1h dHl6YWNqaV96YWxvemVuaWEucGRm Elektroniczna gospodarka w Polsce. Raport 2005 r., red. M. Kraska, Instytut Logistyki i Magazynowania, Pozna , 2006 r., str. 292 From e-Government to e-Inclusion, UN Global E-government Readiness Report 2005, Raport NZ UN/2005/14/, Departament Ekonomii i Spraw Społecznych, NY, 2005 r. Goli ski M.: Pastwo wobec wizji Społeczestwa Globalnej Informacji, materiały konferencji EDI-EC, Dobieszków, Łód pod red. M. Niedwiedzi ski, Łód 1999 r. http://www.pentor.pl/upload_module/wysiwyg/publikacje/2005/analizy/1_prezentacja_konfer encja_17_02_2005.pdf, listopad 2006 r. http://www.wrotapolski.pl, listopad 2006 r., Radzikowska B.: Aspekty prawne oraz zasady finansowania projektu „e-PUAP”, e-PUAP, Ministerstwo Nauki i Informatyzacji, Warszawa, luty 2005 r. Raport ARC Rynek i Opinia, Warszawa, 2005, http://www.egov.pl/components/com_docman/dl2.php?archive=0&file=YnJvc3p1cmFfbW5p aS5wZGY, listopad 2006 r., Systemy informatyczne organizacji wirtualnych, red. M. Pa kowska, H. Sroka, Prace Naukowe AE w Katowicach, Katowice, 2002 r. str.62. Wauters P., G. Colclough: Online Availability of Public Services: How is Europe Progressing?, Web Based Survey on Electronic Public Services Report of the 6th Measurement, i2010 Information Space Innovation and Investment in R&D Inclusion, Capgemini, June, 2006, Załoenia kierunkowe dla Planu Informatyzacji Pastwa: Ministerstwo Nauki i Informatyzacji, Warszawa, 14 wrzenia, 2005 r. Zwierzchowski Z.: Na razie dostpne s tylko informacje, Rzeczypospolita, nr 278, 2005 r..

(10) POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZDZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 8, 2007. 31. E-GOVERNMENT SYSTEMS DEVELOPMENT IN POLAND ON THE BACKGROUND OF WORLD TENDENCIES Summary The main goal of the work is determination of the place of Poland in electronic public administration systems in the world. After introduction into this topic and information society analysis, analysis of the development of initiatives about egovernment in comparison with world data. For comparison data from reports, researches and statistics of Polish and world research institutes. Keywords: e-government, information society, knowledge society, information systems comparison. WITOLD CHMIELARZ vitec@post.pl: Wydział Zarzdzania Uniwersytetu Warszawskiego ul. Szturmowa 1/3; 02-791 Warszawa.

(11)