Uwagi o litostratygrafii triasu wąwozu Bukowia (Góry Świętokrzyskie)

8. Epo<PeeB B. H., MaTBeeHKO B. T. - Me-.. TOAJFieCKMe IIOC06Me IIO MeTaJIJIOreHMM. MOCKBa

1976.

9. 2K.a 6 M H A. r. - CMHreHe3 M MeTaMop<PM3M Kap-·60HaTMTOB. 1971.

10. Kan y c T M H ID. JI. - MMHepaJiormi Kap6oHaTM-TOB. MOCKBa 1971.

11. C a p a H~ M H

a

r. M., III a H Kap e B H. <P.

-'IleTporpa<Pmi MarMaTM~eCKMX M MeTaMop<PM~eCKMX

rropo.v;. 1967.

12. C M M p H O B B. 11. M .v;p. - reHe3MC 3HAOr~HHbiX PYAHhiX Mecr:vopo:m.v;emn1:. MocKBa 1968.

13. C o 6 o JI e B B. C. M .v;p. - Me:m.v;yHapo.v;Hhn1: CbiM-II03MyM no Kap6pHaTMTaM. reoxMMM.H 1977, N! 2. 14. T e p H o B o M B. 11. - reHeTJ1~eCKMe TJ1IIbi

Me-CTOpo:m.v;eHMti IIOJie3HbiX J1CKOIIaeMbiX <PopMaiJ;MM

YJibTpaocHOBHbiX-IIJ;eJIO~HbiX rropo.v; M Kap6oHaTM-'DOB KOJibCKoro rroJiyocTpoBa. JieHMHrpa,r:Ę 1974. 15. ['u t t l e O. F., G i t t i n s J. - Carbonatites, 1966. 16. <P p o JI o B A. A., C a B a H cK M M 11.

,n:.,

B a JI h-K o B B. O. - K rrpo6JieMe rrporH03MpoBaHM.H

Me-'cTopo:m,z:ĘeHMM Kap60HaTMTOBOM cPOpMaąMM (C MC-IIOJib30BaHMeM MeTO,z:ĘOB paCII03HaBaHM.H o6pa30B), CoB. reoJIOrM.H 1974 N!! 10.

17. <P p o JI o B A. A. - CTpyKTypa M opy,v;eHer.me Kap6oHaTMTOBbiX MaCMBOB. MocKBa 1975.

SUMMARY

At present, there alfe knoiWn over 200 alkaline-ul-tramafi:~ and carbonatite rock mas,sifs oc,cuning in

25 Plf'OVlliliCes. The massifs are the subj.ect of 1rnarked interest 9n acc,ount o.f rt;he o~ccurrence o.f relart;,ed com-plex deposits of. colUimbium, tantalum, ceri.um 1group of rare e?IDth elements, apatite, phlogopi,t·e, vermku-lite, etc.

The massifs are .cha,racteri:zed by location at cu-tting of deep crustal fractures and other sti"udural elements. The st:ructure · of these ma:ssifs is complex, polygenk and it is p01ssible to differ,ootia,te

metaso-anart;,~c-ihyJd~rotlhermal a'Illd 1gneO:U\S stages in thei<r de-V•eLopm,en;t, The metasomaiti1c-ihyldrothermal stage com-pris·es . severa1 pha1ses, including carhonatite phase connected with ~complex; rich mineralization. ,

Depo.si:ts of us.eful raw materials, related to alka~ lilfle-;ultlfamafic and carbonatite massifs, may he sub-divided . into pre-caTbona:tite, carlbonaltite, po;st-IC•aiT-bonatite and exogeni,c. The depo,Ś·its belong to· 3 com-plex,es of ore lforma,tions:

perovskite-ltitanomagneti-te, '

aplalttirte-;magne:tli,te-IPhlo.gopit,e al!l!di poJymineral ones. Distribultion ·of mineralization and deposi.ts w.~thlin a ma.ssif ,i,s . deitermined m01stly iby

geo,che-mkal and tedonic fado,r,s.

The question o.f Olfigin o[ carbonatites is 1Stili not unequivocally s·o,lved. Their igneou:s-injectional ori-gin. is suppolfted by laTg,e size o,f ·carbonati:te bodies, morphological folfm orf massifs, and the presence of flui:dal s~tru;c,tiures and X·enoUtlhs w.ilthin them. On

the other hand, gradual increas·e in eontent of Ca and C02 during evolution of these mas.sifs,

meta,soma-tk z,on,ali:ty and. so,me ort;iher fe.atures s•eem to sup-' polft the hypotlhestts of metas:omatk hydrothermal 'oritgi!Il olf ihese roak:~s.

Geophyskal,· geo,chemi,cal and hthochemical met-hods invorlvin.g the use of mathematical techniques in inrt:erp~r,eta,tion of the ohtained data are the prin-cipal methods in searrch for deposits related to al-kaline-ultramafic and carbonatite rock massifs.

PE310ME

B HaCTOHIIJ;ee BpeM.H M3BeCTHO CBbiiiie 200 ·Ma CCMBOB J

liJ;eJIO~HO-yJI:bTpaOCHOBHbiX IIOpO,z:Ę M Kap60HaTMTOB, pac-IIOJIO:meHHbiX B 25 rrpOBJ1HIJ;M.HX. 0HJ1 .HBJI.HIOTC.H OC0-6eHHO MHTepeCHbiMM M3 3a HaXmK,z:ĘeHM.H B HMX ' KOM-IIJieKCHbiX MeCTOpO:m,D;eHMH HM06MS:t, · TaHTaJia, rpyriiibl u;eplf.H pe,z:ĘK03eMeJibHhiX 3JieMeHTOB, arraTMTa, q:>Jioro-IIMTa, BepMMKy JIMTa M MHOrJ1X .v;pyrMX MCKOIIaeMbiX;

XapaKTe'pMCTM~ecKMM CBOHCTBOM 3TMx MaccMBOB .HBJI.H-eTC.H Mx pacrroJio:meHMe B MecTax rrepece~eHM.H r'Jiy6o-Kl1X . TpeliJ;MH 3eMHOH KOp hi c ,z:ĘpyrMMM cTpyKTYPHhiMM :3JieMeHTaMM; CTpOeHMe 3TMX MaccMBOB o~eHh CJIO:mHoe, IIOJIMreHeTM"'eCKOe, a B MX pa3BMTMM MOlKRO Bbi,z:ĘeJIMTb ,z:ĘBe CTa,z:ĘMM: MarMaTM"'eCKyiO M MeTaCOMaTM~eCKM-rM­ ,z:ĘpOTepMaJihHyiO. Bo BTOpOH CTa,z:ĘMM MO~HO Bbi,z:ĘeJIMTb

Kap6omiTMTOBbiM ~Tan OTJIM~aiOliJ;eHC.H CJIO:mHOH M 5o-raTOM MMHepaJIM3aiJ;Me:ti.

C MaCCMBaMM. IIJ;eJIO~HO-yJibTpaOCHOBHbiX IIOpO,z:Ę

M Kap60HaTMTOB CB~i3aHbi MeC'!'OpO:m,z:ĘeHM.H IIOJie3HbiX MCKOIIaeMbiX. MO:mHO Bbi,z:ĘeJ'iMTb CJie,z:ĘyiOliJ;Me TMIIbl 3TMX MeCTOpO:m,z:ĘeHMM: ~OKap60HaTMTOBbiM, KapOOHaTM-TOBbiM, IIOCJieKap60HaTMTOBbiH M !JT30reH~eCKMM. 3TH

MeCTOpO:m,z:ĘeHM.H rrpe,z:ĘCTaBJI.HióT TPM KOMIIJieKca py,z:Ę­

HbiX ciJOpMaiJ;MM: rrepOBCKMTOBO-TMTaHOBO-MarHeTMTO-ByiO, arraTJ1TOBO-MarHeTJ1TOBOcPJIOTOIIMTOBylo M IIOJIJ1-MMHepaJibHYIO~ P,aCITOJIOlKeHMe MMHepaJIM3aiJ;J1J1 J1

Me-CTOpO:m,z:ĘeHMM B rrpe,z:ĘeJiaX MaCCJ1BOB 3aBMCMT rJiaBHbiM o6pa30M OT reOXMMM~eCKMX M TeKTOHM~eCKMX <PaKTO-pOB.

Bonpoe reHe3Mca Kap6oHaTMTOB ,z:ĘO cMx rrop eiiJ;e

OAH03Ha~Ho He peiiieH. Ha MarMaTM~ecKM-MH'heKTMB­

HhiH reHe3MC yKa3hiBaiOT: 60JibiiiMe pa3Mepbi Kap60Ha - TMTOBhiX TeJI, MOp<!lOJIOr~eCKa.H ciJOpMa MaCCMBOB M MX HaXOlK,z:ĘeHMe B rrpe,z:ĘeJiaX <PJIIOM,z:ĘaJibHbiX CTpyK-Typ M KCeHOJIMTOB. Ho C ,z:Ępyroti CTOpOHbi, TaKMe <PaK-TOpbi KaK rrocTerrem1;oe yBeJIM~eHMe. co,z:Ęep:maHM.H C a H C02 BO Bp eM.H :3BOJIIOIJ;MM Ma CCMBOB M

MeTaCOMaTM-~eCKa.H. 30BaJibHOCTb~ yKa3biBaiOT Ha MeTaCOMaTM~eCKM­ -rM,r:ĘpOTepMaJibHblli reHe3MC Kap60HaTMTOB.

_ CaMbiMM Ba:mHbiMM MeTO;z:J;aMM IIOMCKOB MeCTOpo:m~ ,z:ĘeHMM CB.H3aHHbiX C MaCCMBaMJ::I IIJ;eJIO~HO-yJibTpaOCHOB­

HbiX IIOpO,z:Ę M Kap60HaTMTOB .HBJI.HIOTC.H reo<PM3M~eCKMe,

reOXMMMB:eCKMe M JIMTOXMMM~eCKMe MeTO,z:Ębl c' rrpM-MeHeHMeM MaTeMaT~eCKMX MęTO,z:ĘOB B XO,z:Ęe . MHTep-rrpeTaiJ;MM pe3y JlbTa TOB.

KAZIMIERZ RDZANEK

Un:Lwersytet Warszawskt . '

r

UWAGI

O LITOSTRA'.(1YGRAFII TRIASU

WĄWOZU

BUKOWIA

(GORY

SWIĘTOKRZYSKIE)

UKID 551.761.022:551.243.32 :55·1,31 +551.3~(43>8.13 Góry świętoikrrzy s'k!i.e, Bukorwie) Do nd,eda\Vlha BukoiWlie byJlO' maŁo zna1nym i:

n·ie-docenianym miejscem ,występowania mezozo,iku w Gór,ach święt,oik:my;skkh (ry,c. 1). ·Od ezas6w badań W. :f>et,ya,schc'kla (12), B. Rydzewskieg.o {14) i J. Sam-ISonoWii·eza (lr5) ·nikt (!)ra:wie - nie li<c:zą<c d:r:a!bny·ch wzmianek w :PI";a.ca:ch H. Senkaw:iczowej (16, 20, 22)

'i W. Karaszewskiego (8) - nie irntereso,wał się tym obs1zarem. Ostatnio dopi·ero W. Kara·s:zewski (2)

włą-24

czył to miejsce do programu XLVIII Z;jazdu PTG, a

A. .B.aPCzUik (l) wykonał analizy 1petJ:'ografkzne pia,s"., k·owca p:sheg'o w BukowJu. Jednak :szcz.egóŁ01wych

ba-dań straty<glraficznych inez,ozoiku nie prowadwno

tu-taj. ,

Tymczasem w wą:wozd.e Buko·wia odsłaniają się

dobrze Ul~w,my liasu w posta·Cii serii: rudonośnej,

ca-Ryc. 2. Schematyczny przekrój starszego mezozoiku w wąwozie Bukowia (wg J. Samsonowicza (15) i W.

Karaszewskiego (2), nieco poprawiony). Tp - piaskowiec pstry środkowy, T.pr - ret, Tm -

wa-pi•eń mu.SIZiloiWy, Tik - ka,j,per, Tik+:r - kajrpe<r ;i r,ety:k, L1r

-serda rudonośna liasu, L10 - seria ostrowie,cka liasu, L1k

-seria koszorowska liasu.

Ryc. l. Szkic geologiczny okolic Bukowia (wg J. Sam-sonowicza (1929) i J. Czarnockiego (1950)

w:

W. Kara

-szewski - 2).

D - de:won, P - pe.rm (cechsztyn), Tjp - piask!Ow.ie.c p:stry dolny i środik'Owy, Tpr - •r•e,t, Tm - wapień muszlowy, Tk+r - kajJPe!r d retyk, J1 - jura dolna (lias), J2

jura śr•odlmwa (aalen).

Fig. 1. GeologicaZ sketch ·map of the vicinities oj Bukawie (after J. Samsonowicz (1929) and J.

Czar-nocki (1950) in:

w

:

Ka-r.aszew,ski - 2.

D - Devonian, P - Permian {Z·e:c.hstein), T0 - !Jo1wer and

Midd1e-BUII1dsiand.sibeli.n, T0r - Rhoet, Tm - MUJSchelkaJ.k, Tk+·r - Ke:UIP•er and Rhae:tlia;n, J1 - Lio:wer JurasSiic (Lias),

J2 - Mlidldle Jurassd:c (Aa1en'tan).

łego tri,a1su, wy,chotdzą:c 111a p101wierzchnię w spo,sób cią­ gły. Inter·eSJUją·cym sz.ez.egółem jest, tektonika obszaru (ryc. 2): bra:chyarntyiklina o ISkr:z.ydl•e ,południOJwym na-chylonym ,pod kątem ok. 35° i półno•cnym ,stqplll'iowo

zwiększają~cym nachyleniie od 0° do 58°, a przede wszY1stkim przylega.ją.ca ido tego skr,zydła pall':tia lia-su mią:ŻJszośd ok. 100 m, tworrzą,ca stoik o WJ'IS·oikości

względnej ark. 30 rrn i war,Sftwa·ch s:t:6jątCych piono·w.o na całej tej !WYS-Gik01Ś.cri. W DJiniej1S1Zyrrll arltyik:U'l·e a.utorr

p~z·edsta·wia wyk1szita~ceni•e triasu w Buikorwiu.

~ig. 2. Sketch ,cross-section through Zower Mesozoic rocks exposed in the Bukawie guZLy (after J. Sam-sonowicz (15) and W. Karaszewski (2), somewhat

modified).

TIP - Mildd.Le Bund.sam:islted.n, Tpr - Rhoet, Tm - Muschel-kalk, Tk - KerUtpeT, Tk+JI: - Keuperr and Rhaetian, L1r

-Lias o:re-<bear1itng ser:i.es, L10 - Lias ostrowiec serilies, Llk

-Lias K:oooorów se.rtes. PIASKOWIE·C PSTRY

,W wąwo•z;ie Bukowia odsłania: 1Się ok. 35 m p1rofilu piaslklorwca pstrego sensu lato :(tzn. włą,cznie z retem);

spąg ni·e jestt ·WliJdoożny. W oidtsłon:ięrt;ym odctintkm pro-i.i:Lu wy~srtępud,e z.JłoiŻiony .iil11wenltarz skat1ny - z[.epień­ oe, piaskowce 'WISZJ'Istkkh frakcji, mułowce, iłowce wałpienie i dolomity (IP.aitrz śriOdikio.we crz,ęśoi pr1of:ilru HtoJogic.zmego na ry•c. 3). ZałąJez,ony profil (ryc. 3) ilustruje wyk:s'Zitakenie p1ia:skowca pstr•ego w północ­

nym skll'zydle bra:chya.nty1klimy Buko.wia, d01s:tępne do orbrserwarcji w zas,adZiie w jedrnyrrn odlsłonięc'iu. Sik!f:zyd-ło połudn;iowe jest wy'kJsz,tał.cone podobnie, jedyni·e

międz.y .wt!Wolflam.i z "iPSeudoo.olriita:mi" a z,wartą s·erią

pilasik.owcÓiw, zamykarją,cą profi,l od góry:, /brak

ZiileliO-·naWJ'ICrh ,piaskoiWicÓIW i wapieni, kJtóre są tu ,zirusrtąp'io­

ne· (oboc·z;nie?) prtz.ez zlepieńce, wa,p111,i1Site pia:sikowce

zl·epień,c:o:warte i piasko:wce żółtobrązowe (:ry,c. 3). W Bukowiu zdecydo:wa.nie dominują facje rtery-genii,c,zne, .gdyż na!Wet rwyrrn:ienione waJpieni·e i dolom:ity są marrg'ti1ste. Wy,ra.źna zmiana waruników sedymęn­ tacyjlllych za:z.nacza się na IPOgrarniczu z wapieniem \I!liUiS:z!lioiWylm, jakktoiliWLek pr,ze}śde .do j.ego· faiCji, wę­

glanowy,ch jest ciągłe i storpniowe (P'atll'z. st:rorpo.we częścd pro.fi1u na ryc .. 3). Dążą.c do wyznaczenia gra-nJircy li.tto,stra.tygra:Li,cZinej między tymi jednostt!kam.i,

na-leży uz111ać, że tery;genirczną sedymentację pia.s!ko~woa

psltrego koń.czą mar-gl·e (.z.a!Wiierające jes:wz.e ił jako terygeni,czny s'kład!niik), a . nad nimi leżą•ce waiPienie

r·O!Ztporczynają .już węg:lanową sedymentaiCję wap.ieni'a mu:szlo:wegn.

D.oty.chcza,sowe badania 1i:toSitrraty.grafkzne w Bu-klo!Wiru nie dały podsltaw do j.ednozna,c:zne,g:o podziału

i,piaisk,o,wca p.srtli'egtO·. J. SamlsiQin/OIWi:oz (15) oTaz H. 8en-ko.wiki'jowa i A. $.lą:slm {22) wydz:iela,ją tu r·et i pia-skowiec pst,ry środkowy, ok>reś1ony na podstawie

o-becnoś·c.i ,~p:seudoooH:tów". Owe ,,pseudo·ool.irty" to wa-pierJ..ie onikoi:do;we, ~o·żorne główni·e z onikoiidów {700fo), fra.gmenrt;ó:w Wli ękrs:zy.ch powlaik glonowyreb,

irntr:akla-srtó;w pe1iitowy;ch i zia:m kwar,cu (5°/o) (1). UJtrwory te

są po\Ws:zechnlie znane z pia:Sikowca pstrego Gór świę­

tokrzy.stkkh. Sikały zawi·erają•ce wkładik.i . "p,seudo.a.ol:i-tóiW" na.Z!Wano "waTistwami pseudoooli.torwym.i'' (22) i uznano je z.a st>r:opo:wą część ;piaskowca pstr•eg·O· ś~od­

ko:wego. Trrzeba dodać, że do1na cz.ęść :Pil'ofdlu Buko-wia (do· ok. 14 m, .ryc. 3) ma W!s:z·el1de ceohy taik zde-f;iniowanego stmpu pia:S'korwea pstrego śroidkiomeg.o.

Ret zaczynałby sdę wtięc powyżej o,s,tatn.iej wkładki ,;pseudoooLirtów". Wytstępuje tutaj do:ść jedno·rodny,

'monoltonny, pra·wdopodlóibnie ciągły paikiert wiśniowych

· !ło.wców. Obecne w :}ego . .spątgu wlkładki .sel·edynowych Wapieni i iłowców nawią~uj:ą jesz,cze do seledyno!We-go. warpiennego "pseudooolii,tu", w st>ropie zaś Ho~cę

ZJtnrieni:ają ba:r:wę na s·eledJ'Illową. świadczy_ ,to p

trrwa-. niu tej S'amej fa:c•ji, .p~zy jednoczesnej zmiaTI!ie wa-runików fizyrkorchem·i·c:z.nJ'ICh s•edymentacji luib w.czes-nrej diargenezy (1), co· }est już .na:wiązaii1ii·em do wyżej leżący.ch seledynowych pia,slkowców. Te os:taitnlie z ko-lei wykazują wzra·sttają,cą ku · górze wapni.st,ość, co

wią!że je w jeden dą1g rz nadległymi wapienliam.i mar-glirsrt;ym'i. Od ,~ps.eudo•o,olirtu" zatrem (ok 12 m pro,:Lilu, ryrc. 3) a·ż do wapieni {óik. 18 m) zaznacza slię ogól-nie ciągliość sedy;mem:ta.cyjna. . .

Wapienie, końozą,ce ten ciąJe:ły ,paikiet sika:ł, z,o,stały

pre:ez J. Sa.msonowricza (15) z.a'li,cz:one do- ret:u. W ta-ki·ej sytuacj.i w Bulkowiu piasJk.o,wi·ec psttry &rodko.wy

•

12

a::o

11

10

5

s~l,.sel.

w!~.

P.l

am

y

s e

l.

w1 . r

sel.

w

i .

plamy s e

l.

set.

s e

l. wiś.

wiś

.

ż&t

WIS.· ·

'J.t

wiś.JZOl Y wiś. wiś. biołożół.

25

24

23

.. ; :

..

···

... • o • • • • .. . . _{.... ..} ... ... ....

- - - -

• • • • • o o .

20 ::::::::

p omar .

biaty

bioJy

żót

ziel.

ziel.pia.sek zailony

biały

pop.

krem. pop.

pO;P-.Ziel.

WIS.

krem.pop

.

[m]

żót.

s e

l.

33

p omar:

31

krem.z

białumi

.

pomar.b.żu.ł~am1 .. '( IC!ty

·

·

··· .. ...

C

z

o

·krem.

. . . . . a sel.

30

Ca sel.

::::::::::::::: ŻÓ{.

TlU.:.:.lll~l

o . . . .. o o • • • • • • • • •

29 ::::::·:·:·:::::

~~~~~~.:.:.;~~;~ o.··· o.

il~l~~~~Tiil~~

_.

...

.

28 ... .

~~~~~~·:·:·~~~~~

::::::.:.:.:::::

.

_.

o··· ..

_.

_{... .}

J.pomar.

"ospowaty"

•

_;.L-.J...--r-c-J...f

J2

p

o

p.

FeO:O

@

~~z·po

p

wiś.

biaty

::::::···:::::

27 '.:::·::"'"::::

::::::.:.:.::::

żÓt

QiAty

płytko­

se

l.

z

ot.

wy

3

.

2

?

·

set.

s

e

L. wiś.

set.

.wiś.·

·

biatożótty wiś

.

s

e

l.

• l WIS. .

.

-WIS. _

Ryc. 3. Profil litologiczny piaskowca pstrego brachy-antykliny Bukowia.

26

zot

·

·' WIS. wiś.plamy

sel.

. o···

o

o o··· o ···o . ... . ::::::

.

...

.

::::

26

_:::::::

.:.:.:

·.:· ....

_:::::

: ..

_:· :::: .... : : :

::::

:

:::

j.pomar

.

,,ospowaty''

żot.b,ioJy

płytko-set.lrcti.

wy

żot.

bia.ty

płytkowy

p

omar.

Fig. 3. Lithological section ot the Bundsandstein ot the Bukawie brachyanticline.

pa_-z.echod:Ziiłby w 1SpO'sób dą.gły w ret. Jednakże prz.

e-czą temu badania H. SenikowieZ:owej (18, 19, 20). Au

-toTka ta stwierdziła, że na obszarze na wSIChód od

Stmrachowi'c między .piaskowcem ps·trym środkowym

i 'ret1em :isltnieje luka sedymentacyjna, obejmująca

dolne oddnki retu, a czasem cały r·et (otwór

wliert-niczy Szewna). W strefie między Nietuli:Skiem i

Ja-rugaan.i H. Senko~w~'czowa stwierdziła w spągu

wy-stęputących tam utworów r·etu jasne piaSkowce, które

u:Zlllała za prawdopodobny odjpOIWłedniik "wa~rstw z

Ły-żew" (18), czyli za spąg retu górnego. . .

W B/uiklo,wliu mU!siałyJby t10 być piraskiOiwce

osadtzo-ne powyżej wymienionych wcześniej wapieni (tj.

po-wyzej 19 m profHu), a tym samym cały ret górny

te~ ·ObSizaru byłby wyksZJtałlcony w facji piasz,czy:stej,

c:zyun bmrd!ro odtbliega,)Jby od ir•etu górnego, ok~reś:lQnego

przez H. SenkoWiicwwą (18, 20) .jako chara~kterysty­

czne wyiksztakenie dla tej. str·efy póhrocmeg,o Qhrzeże­

nia Gó:r świętO'kirzYJSkich. Jeśli jednak jest ·to

rze-czywti.ście ,ret górny i Lstnlieje luka między

piaskow-cem pstrym śrQdlkowym i retem, to cały pa1det

utwo-rów nad "/P'seudooolitem", do warp.ieTIJi włącZlnie (od

ok. 12 m do ok . .19 m pro·fiJu, ll'yc. 3), staniOwi d01tych- ·

czas nie Z!I1ane, ll1JOIWe ognii:wo lLto_straJtygrafi.czne

pias-kowca piSitrego. Ogniwo. to nie należy -do- "wall':stw

pseudO{}OHrtJow~ch", gdyż dotychczas·o,we badanlia (18, 20) wykluczają OibeC!Ilość

w

.ich wyk:SIZ:tałC.eriiu talk gru-bej wkładki wapdeni i to pehtyc'Z:!Ilych.

Joot j-edinaik inna mlożl:iJwość. Zakł:;ada. ona, Źle po

!Pierwsze: ni·e ma· w Buik'OIWiiJu calego retu górnego, a

:tylk'O· n'adrwy.żs:z.e j.ego 'orsady ,i to wyik:SiZtałlc·on'e w

spiQ-sób typowy, piQ qxugie: omówdO!Ily zespół u:tlwo,rów nad

"pseudoooHrtem" nie jest nowym ogni:wem, ale il'etem

do1nym, wylkszt:ałoconym ·również typowo (18, 20)

-mielibyśmy tu wtt·edy ciągł·e prZJejście między pia~sk.OW­

cem pstrym ·ś.rodklowym i retem, po. trzecie za$: luka

występuje nie między piaskowcem psttrym · środ'ko-'

wym i retem górnym, lecz w obrębie Ttetu - obej

-muje niilsze ogniwa r·etu górnego .. Konsekwencją

ta-'kiie.j interp[''elta!Cji j.est wlnri·01sek, że bralk ~rew dioonego,

stWiierdzony w stll'ef.ie na w'schód od Stara.chio!Wk

(18, 19, 20), byliby efelk:tern erozjli po wydźwig.ruiędu

tego obS'zaru po recite dolnym.

Zupełlnie inne .podejście reprezentuje A. Barczuk

(1). Interrp:r·etuj,ąc wstępne badania miikroflorYJsty,czne

K. Ridzaii1ika (13), zalicza on cały opi'Sany prof.iJ (od

O m do ok. 35 m) do retu.

PrzytocZJOne wyżej roZJwa,żmnia jeszcze raz potw.

ier-dz.a:ją WZJg:lęrlność i subielkit)"WiiZ!ffi w k.o~elacji

Urtostra-tyglr'afi,cZinej nie UWizrg:lędniająoej elementów bio·

S'tra-tygrafii, tym wię'klsze, im mniej'sze są koa_-elo!Wiane

jed-nostlld litoskaityg,raflicZ!I1e. Do badań tych autocr.- spo

-dziewa się włączyć WISJpOmniallly ez)'1nnik

obiektyw-ny. Szansę tę daJe milkcr.-ofliora, znaleZJiona tu powyżej spą,gu i .Qik. 17 m profilu {:ryc. 3), krtór•ej a~nalriiZy są w toku.

W APIEŃ MUSZI.;OWY

Os,ady wapiert.ia muszlowego WYJChodzą na

pO!Wie-r.z,chJnię diWIU:ktrofuie w p101Juidn.iowym sikT~yjdl1e

bra:chy-anltyk.Liny i r.a1z w półlnocnY1m skrz11dle, gdzd·e odsłalllia

się pełny prorfiil (il'YIC. 4). Tworrzą 'giQ wapienie, a cza

-sem .margLe. U góil'y profilu wapienie z.arwi,eradą

bail'-dZiO dużo. !?J].aulkonLtu i piasek kwail"·OOIWY o·raz !l'zadlkie,

doiskonal·e obtoczone oto.cz,akii kwiaa.-cu O· średniJcy do

l cm. Spoa_-ad:Y~cznrie wyiSitęrp:ują ślady do,lomityzacji

-smugi .czy strefy dolomiltyczne oraiZ dolocrniJty,czne ·

in-traiklasty. Sekrwencję węglan,ową kilkakrotnie

P'rze-rywadą iłowoe.

Pronil wapienia muszlowego w Bukowiu .jest. s1Hnie

zreduko.wany - mi·erzy zaledWiie 20 m, pomimo że

oibejmuje wapień muszlOIWy doliny, śn:odlko·WY i górny

(15, 16). Granice między nimi były do<t;y,chczas sta

-Wiirane umQłWIIlrire. ~Możma je obecnie uściśl.ić na podista

-Wiie ii1orśai.aWY1Ch kir)'1teriów faunistyez:ny.ch i now:szy,ch

i'l11terpretacji fa:cjalnych waJI)ienia muszlowego. Otóż

pTzy,czyną różmk lirtotlorgicZillych i fau!IlJi•sty,cznych mię­

dzy wap·ieniem .mU'szlowym dolnym 1i ś.rodkow)'1m ora1z

środlkowym i górny:m w epikontyneruta,lnym barsenie

po:Lsko-ni·emieckim były pilonowe ruchy sko-rupy

z.iem-skriej, irolują.ce z końcem wapien,ia m'Uis:zlowego

do1-neg~o ten ,ba~sen d. ponownie otWi·era:jąrce go . w końcu

waJ?ienia muszlowego środkowego (20, 21, 6, 7).

Na-stępg.twem izol,acj:i był-o zrapan()IW'anie warunków

lagu-'!11owy.ch i Z:lnillm:ięoie IZ basenu wielu grurp o.r~gani!Zimów.

Zmnanę tej syrt;uacji przyniosło otwar·e:ie basenu.

Tak·ie oscylacyjne ruchy skorupy ziemski,ej na

ob-sz.all'ze cieśnin nire rsą nircz)'1m n1owym nra gra:n:icy

pa-leozo·iku i mezozo·iiku. DZ:ięki nim utworzyły się

WIS:zyst'kie cyklotemy cechsztynu. R. · Fuglewkz (3, 4,

5) podkreśla trwanie cyk1icznej sedymenta.cji również

w piaSJkowcu pstrym i wydzriela tu mega:cy~lotem

bo-rea1ny, obejmujący trzy cyklotemy O•raz

meridional-ny, dzd.eląc .go na cyklotemy według zasady, że każdy

cyklotem zaczyna się osadami mni·ej lub bardziej

otwartego morza, a kończy utworami lagunO!Wy:mi. W

tyun

ujęciu autoT ten traktuje najwyższy ret, czyli

warr.stwy z Wlilczkowk H. Senkow:iczowej (17) oraz

wapień muszlowy dolny jako początek cykloltemu,

wa-pień musZ:lowy środkiQ/Wy zaś - jako fOII"mację

lagu-nową, czyli k.onriec cyklotemu.

AdaiptlUją.c .te po.glą!dy w n~ndejs:zej pracy, aultw znajduje ich potwieTdzenie w profilu Bu'kowia.

Buj-ny a.-ozwój fauBuj-ny zostaje raptownie przerwaBuj-ny z po·

-. czątkiern wapienia muszlOIWego środkowego i

ponow-nie odrradza się na początku wapienia muszlow.ego

górnego (widać to najlepiej na przykładzi·e liliowców

i wieloszczetów; ryc. 4) .. Formacja wapienda

muszlo-wego śr.odkiOJWeg-o rozgrandcza doda·t'kowo dwie fauny

- ·faunę wapienia muszloweg-o dolnego,

chaTaktery-zującą ·się zdecydorw:aną przewagą liliowców nad

in-nymi grupami orgarnizmów od fauny .wapienia musz

'-lowego górm·ego·, w którym liliowce schodzą na dalszy

plan, a bujnie rozwijają się inne zwierzęta, osiągając

rw Bukorwli.u T~wlnież zna,crzlll,e roZJmiary, n.p. ś'lima:ld do

115 C!ffi, ma~że dn 10 ,cm, łodz.ilk,i do 22 ,cm czy

ramie-n.iono,gi do 4 cm.

KAJPER (I RETYK?)

Kajper Bukowia nie jest kompletny (ryc. 5). We

-dług H. SerillooiWii'CZ!OWej (20) brak tu kajpru górnego,

rpzmytego przed Tetykiem. Ni:e było natomia'S't, jak

się !WYdaje, SUigerowanego prz·ez J. Samsolllo:wi•cza (15)

rozmycia sta:-opu .wapienia muszlowego przed o·

sadz:e-niem się kajpru. w,skazuj.e na to zbliżony do in

si-tu

srp10sób zachowalll'ia fauny w .stropie wapienia

m.us:z-ilOIWego. Mał·że i ślim.alki doliną częś.cią tlk.wią płytko

w w.arpdeniu, a· górną w ba.'unaif.nym iłoiWicu kajpru ..

Ślimatk:i ;są pochylone, a cza:s·em po-zbawiollle górnych

sk,rętów. Jednak procesy, które je uszkodziły, były

racz~ej drobnos:ka·lo.we, nie mU!si ały trwać długo i za

-pewne odbyły się bez wynurzenira, a naiWet na

znacz-nej głębolkośd. Dorwodzi tego znaleziona w s.pągu iłowców kajpru, w innym miej.Sicu tego sam·ego (pół­

nocnego) odsłonięda, 1--.:2-centym,etrowa warstewka

ił01W'ca czarnego, u góry rdzawego·, z marso,wym

na-grOiffiadzeniem sZJczątków ryb {z·ąbld, łuski), będąca

efek1em powo•lrnej sedymentacji w warunikareb

reduk-cy.jnych, a ;więc na głębo:kiOśdach, do których ni·e

do-cierał tlen.

· Na pytaJntie, -czy dioJrn.ą g.rani•cę kajpr,u na1leży

w

Bu-kowiu stawiać w spągu tych .iłowców, należy

odpo-w.iedZiieć t.wierdzą,co. IŁowce te nie są osadzone w ta

-ktich wall'unlkach jak iłowce wapienia muszlowego. Nie

są dego. facją, jak nrp. ,gruby pakiet w obrębie wapie

-nia muszlow·ego górnego (ry.c. 4) .. Dowodzi tego mi

-., kroflora; brak mianrOIWicie przedstawicieli fitoplank

-. · tonu morskiego z rodzaju Tasmanites i. Leiosphaeri

-dia, które :występują tylko w wapieniu muszlowym

(11).

Brak na.tomiast jasnych ~yteriów wydzielania

-retyiku w B:uikowiu. W. KarasZ:ewski (2) - n:ie

ko-mentują•c tego - zazna·cza retyk P!l'Z.Y wszy;stkkh

trz:ch wychod~iach kajprru w wąw<;>rzi·e~Bullro~·ia.. B~ć

· mo.z:e występuJe ·on przy wy.chodn1 połnocne], gdz1e

nad ni·elWąlbpliiWie kadpr.oWYJmi pia,Sik•o!Wlcami leżą •Wiś­

fliiowe iłowce, przewansrtwi.O!ne białymi pa:skowcami z

cZiei'IWonY1mi plamami ora:z piaskQ,wce z limonitem

slror~upowym. Zbadana wrkładka iłlowca seledynoJWego

·ni·e wykazała obecnOIŚ.ei mikirod:IoTy.

Moż1iwe t·eż, że retYJk oowarzy,szy ka.jprowi p:rzy

ś:rodlkO!Wie1 wy;chlodini,, gdizie wś:ród wiśnli•OIWYCih

~ .

:l

~-r-"-~

o

::t

"

'f·'

'O

.

9

.

...

..a....;._...--.-c

0:0

·~

A

-S:-Q?

• ..J

Wdpic~

.l€k.ko

m~

..

~~"'

'i

pe\it~cin~J. po~ielorłi.J

₁

~6 rniQj!tc.aw~i :le\lit~owa

-

~ o+oucakcuoY\i NOLpihiOI

;aj

e.lońł<~we~o dt~.tC3o"-•

i

do 5c~

.

,

-i'II!it.k

ilo~+y

bez

w4~ł ~"

loiCit'.,iCI,

&ie\at\kawo~.,pit.lcllłl,1

-t~ łJapie~ \~eli~ttr'l~ 1

l"'liel

c.OWI\ nic.to k."t+CIIIiu"~·k'•W'owopo\)itl~ł~

JJapioi.

l<r~>tolicz"!!

~

opielał~

a

.kt ..

clko,

~•el«ji w•p;e~ia

.

.

•.

•

·

·

H dolo."';

t~cn• 09~

peli

ly

j

"

e

'o

ł.anoy

cit

oMDk"tNoWo p

opielał

•

j ; •

2. '"'

H

U"''••~ ..,,.,~1.,1~ f"'

l

~""~

'"'"•"•

c

~ru nał•'j

-

b

:

"'

--...,...~-·

P1

~··~

8

t.J~pieh organode.t

r

i;iłl;i

"''j ,

gl'ówVIi~t łroc.hitow~

, <&trwOndwy

.

8

z

~~~

... ; .

...,,~,...~

..

f

r

lit&:J~~nego

.kt1&W\owoc:;,o

1 ~o~t~n dcłowac+~e~""Y pehł~un'f•

_Ef!!lah~

1 9tUdOH':J

l

.

Wapith

kr~eł~liun'!)

' t.al'n.':J ₁

• L ' J ...l •

prz~· Wl ert2tnu.e ptuc.~l ()c;JO'Z.I .

6

w

popielały: t~wiera. ~~łrc:f

"-\da at~ wcepienca pełlł!je~rte­

. go bia~ego c:ł~u13o;c.ł

do

~ mt

S'Japie~

·

kry~łali~zny jca

~

no-~pitlc:'t':f ,:bił~ l

~ił.\ drołlnol<.t~~łotliu

.l

"'1

~cipiera krld•ł,.hc1W1Y . ·

~op•ela\~iólto..,~ .·· .

IJapi •

>i

mOt<Jii

•'~.

pe

1;

~

':1'~

"'l

.

2'

z__

wkłacik

.

a,

.br

.

e

!<go

(~)clol

j

'"'lewoj

złepioY\oj ~p~hi(W\ z.tt~i~"'

morgli•tvm.

popie

r

t~

i

IJa~ e~

..

kr<J•:oliu

~':l +~i łe

w':l;

:i.Otlopopiet ...

':l

1

9""

1

""':1

-Ryc. stratygraficzny wapienia mu-4. Profil

Litologiczno-szlowego 'brachyantykliny

Bu-koWia.

l

Fig. 4. Lit.hological-stratigraphic section of the

o

-N

'-· . .

0

Q

8}

34 Wapien pel;ł':lc.~l'1';:1

1

rni~jsc:dm; tJrtc~nodełr~tyc.:zny,lokolnie. rnorgli.sły 1 jo~nopopidaty i popieloty ₁ gt'udOl-41::J

~8

4

ł.

:,~JOla pi

en

~<;JC'r'IOO~Lhył'J'zny ja~nopopi~loły % 5()(2.ewami

.x OXl .l. -DIJGh pcp i elqłyth 9rl.łbo$c.i 2 un ,

@) A

~l. Wapień ~~ityCZ:ł11j ja~nof:lopieldły

z bardzo nieró'"no, fu9Cfr 0:0

~ 0 ... 31LJapieh or~anocleł'9ł~al't!ł · ciemnopopielqh:ł

~óWapiet\ pop

.

ieloły

9.niz.tó w o ty

~

bard:to t; c.z

"''~p·Y\i

Coenufh!JI'I~ vulgaris w 5P0,91.ł

i ł-::::=::::::Jc:::::.,_-L._KJQ:o & 0 1-Jopi~~ orr:~onodetrytyc.:t.n~ % ~wctr<.em i 9laultonihrn ,~e-M-yloli+ami

~

A

29 i powti ortli ..,.apie nia

f'eł

i tyc.znego bi(ltego oraz "aqromod2enie m (::.::J A - - (oenDfhgri$

vult;ern5

w

~pą~u

c~~

.

C>

·

łc=o ~!pi

en

popi

e

lał~

.

«3tu-ztowy

~,e~ '-l<lpien orąe~nodetryłyc.zn~ ~ oło~zak<:4mi k~arc.u do

,J

cm 4>

t--...___,r---'----.---1 0

A

łl"Ti 'lleu.ł_ko nił"rn

,

eiernYiopo"iela~oz.ielon)<aH':.)

·

~

· ₂₆

J.,l~pi_Qn .rnCllrqli&ł!l

x kwaHem i

ę,lauko"'ił<l""'

1

gr~o~%tołły

, o

Żmiel'nej

mi?rż-fi.:/~~ !1%-os~'; zn11anom t~,., ioNorz.yszy w~to&t lub spQdek. miąższ.osc.i ~-&ar~twy ... f>odscie-a ~c.ej .i nadlegtej

}<. QJO 10 ..

t--...,_.---,r---~-1, ,._~€::>~5 _ł-lapien cw9on~~t.łr~łyc.-L ny t

kwarcem

1 ~~rr~no

pov;el

ały

-~~@n-Y"\

..

~

' .

~

u..,...cJA

ł:'upek i\asł'j .łan W~(jlań~ NCI pni~ .₁ pople\oł~

• J(

:

~

~

2!.,..!pie"

organod&tryłyciny

ciemnopopielaty z. r1ogromadz.et\.;em

fCII~n~

~

,

_

w :.hop1e .

Wctpi~n org~no«'łdnJły~zny popielc.tły ~ithzejĄc.CJ raicbiesko; żd~i(I'Ojqc.y

nid<iedi:J soczewki wapieniQ p~lityune~o wsłCII1.4iorte. sko~nie. do 22 . • • :..J ' ł • -L

po ...

aerzchna ""'~CI'~I:J

....

ttOH':)ut ; . , · . ··

·

:

l.iu.ne

po ...

ieu:cht\ie

·

słylolitowe; . ·

sp-._CJ .bulcuh:t"-

~

..

e

.

~n~ca ne~brzK'\~en

ao

0,~0"'

1

wysoko&~-

do

O;łO

Wi

..

.

·-...

~~P,..tewdr>t.u;eniCII bielll'ego W\Cllrqlu ł&łpku . ila~łego Oł'QZ wap&.eniqpopit1CIIłt4Q ~. CJrLn.towatt.go~ cało6t. rftCII t~cnakłer fe~h'!tt~~

l'":\

'-J01pith ttc.uk~OwCiłt'i• (krijnoi.elowy) c.iemr~opopitiQł':J 1 u

qot':j

Q

19

irrl-takla~ty

,,..,pi t ni

o

cfolornityc.trtt~o

pe.lityc.1nego

popitle~te~o

Oolił ni«e.o "'•,glisty ,j<unopopie.lcały

₁

biedo w;e.trzej~, ~ ·._.ktaolkG,

AS ~otaplenia kr~!łłolic.u,fgo żottego 1 .~..,.u~ow«.n«CJO ei•IDn'likm

:;~~~t~;f~~~

_...

40

J:;l,{l\;·t,

:n

s::

o

lO

"''

s.. &

o.

·-

o

20

~ ~ '3 ·S:

o

<»-:n ·-N Q.llłS:

o:J'-:lf'8,

~ -4

o

291towitc wiłniou&J

=n%seudooout'' o spoiwie.

żtHtym

lepienie<.

ło!apiat~~i uetwon~~ j ołou~ki srtdr\,,~ do ~.!S

cm

~Zlepieni~' wapieni kr~mowych,popiolołycl\

₁

~kat kttemio.,.kt'-l~cł\

c.zav-'-ll~dt ~ kwJ~·ów i

ctoczolti

o

~retlr1icg 2 (ł')Ciłł: .speiwo tUipieMt, jo•ne

ltow~ec wiśnt®~ a wMaak~ 5e\ed1Jmawego ,1 P"J.e"''"~~ ... ieniami

2.5 pia•kowców biut9c.h z t..terwonymł plom~mi Oftl.t p'tca&"OHC.Ów x

li .. oniłe• ~>kOrupowgm.

21i

Pia'k•tti~ jo~Mpepic!r.ri:! ,.x.,ewn"

2.~

lto ...

itt wi&ltlow~

.

·

.

19 Pi caskcu .. ie.<. 9"uboaiar,.i~9,żóHow!ł,% siec.it4 biatyc.h ż~" krselftio•··

kOW!fc.h

1& fh»Hi«.

Ryc. 5. Profil litologiczno-stratygraficzny kajpru i

re-tyku? brachyantykliny Bukowia.

Fig. 5. Lithological-stratigraphic section .of the Keuper and? Rhaetian oj the Bukawie brachyanticline. j

c6w wystają duże bloki "pseudo-oolitu" o spoiwie żół­

tym, a w innym miejscu rzadkie bryły zlepieńców

wapieni kremowych, popielatych, skał

krzemionko-wych czarnych i kwarcytów oraz zlepieńców wapieni

czerwonych. Tego rodzaju skały są uważane za

cha-rakterystyczne dla retyku północnego obrzeżenia Gór

świętokrzyskich (15, 10).

30

LITERATURA

l. B ar c z u k A. - Studium petrografi~czne

rurtwo-rrów pstrego piasko,wca na północ od Gólf Święto­

kxzyskkh. Praca doktorska. Wydział Geo-logii UW

2. Dan~ec J., Karas·zew.ski

.

w

.

-

1_Wy:

sztake-nie, !tektonika d. surowce mineralne ~wybranych

og-tniiW stars:z.ego trnezozoi.ku północno-ws.chodnd.ego

obrzeżenia Gór świętoiklf:zys~bch. PrZiew. XLVIII

Zjazdu Pol. Tow. Ge·ol. Wyd. Ge>Oł. 1976.

3. F u g l e w i c· z R. - Me1gelispores of PoliJSih

B:un-lter:sandstein .and tiheir ISibra,tigraphical

s1gniftca:n-ce. Acta .Paleont. PoJ. 1973 vol. 1,8 no. 4.

4. F u gil e w, li c z R. - St,ratygrafia pstrego

pias-ikoaw1ca na południoWOIZCliehodnim brz·egu

monokli-!I1Y pr~edsudeckiej. Acta GeoJ. Pol. 1977 vol. 27

([10. 4.

-5. F .u g 1 e w.~ c ·z R. - Stratygrafia IP~S·tlfe,go

piaskOIW-'ca

rvv

IWii·&ceniu Otyń IG-1 !(monoklina priZedstU-'

!(iecka). Rocz. Po1. Tow. Geol. 1979 t. 49 .z. 3.

6. G ł a z ·e k .J., T r a m m ·e if J., Z a w i d z :k a K.

-The Alpine mi·crofacies with Glomospira densa

(Pan.tić) in the .Muschelkalk of Poland and some related paleo·g.eographkal and geotectonk

!Pro-b1ems. Acta Geoł. P.o1. 1973 vol. 23 no. 3.

7. G ł a z e k J., K u t e k J. - Po,waryscyjski

;roz-wój geo,tektoni,czny obszaru ·Świętokrzyskiego.

P,rzew. XLVIII Zjazdu Pol. Tow. Geol. Wyd. Geol. 1976.

8. K a r a s z e w .s k i W. - Roz,przestrz,enienie

utwo-r.rów liasu we ws,chodnim obrzeŻleniu Gór świę­

tokrzyskich. Kwart. Geo1l. 1970 nr 2.

9. Kar a 1S z e w ski

,

w.,

Kop i k J. - Jura doh1a.

[W:] 8tiTatygrafia mezoz:o·iku ob,rzeżend.a Gór świę­

ttokrzyskkh. Pr. Inst. Geol. 1970 i. 56.

10. Kop i k J. - Retyk. Ibidem.

11. O r ł o w 1S k a-Z w o l i ń ,ska T. -

Strartigrafi-:sche Un,ter.suchung.en der Ablagerun,g1en des

Keu-per.s und des Rat in der Volksr.republik Polen auf

:Girlllnd von MikTIO,S[piOif·en. Jb. GeoJ.. 1976 Bd 7/8

fur 1971/1972.

12. P e ,t r a s ·C h e ck W. - Der O.sltrand de·s Kielce

-Sandomierz Gebirges und seine BedeutJ,lng fur die

Beg,r·en:zung des russi.schen Schildes. v,erh. Geol.

Anst. 1919.

13. R d z a n e k K. - Trias br.rachyantykl:iny

Buko-wia - litologia d. :stratygrafia na pod:stawire

mi-kroflory. Praca magi:ster.ska.. Inst. GeoL

Podsta-wowej UW 1977.

14. R y d z e w s k i B. - Wapień :mu.s:zlowy nad

Ka-mienną. Pr. Torw. P·ol. Nauk. Wilno 1924.

15. S a m s o n o w i ,c z J. - Cechisztyu1, trias i lias

na północnym zboczu Łysogó:r. Spraw. Pańs,tw.

Inst. Ge.oL 1929

t.

5. z. l.

16. S .e n k O· w i ·C z o w a H. - Wapień muszlorwy na

nółlnocnym zboczu Gór świętokrzyskich. Biul.

Inst. Geo.l. 1956 nr 113.

l 7. S e n k o w i ·c z o w a H. - Stra.tyg:rad:ia osadów

retu :na obs:zarZie m<Onokli:ny prz.ed.sudeckiej.

Kwaift. Geol. 1965 nr 4.

18. S e :n k o w i ·C ~o .w a H. - .Podział i ro1zwój

fa-:cj:alny lfetu w Górach świętokrzy.skkh. Ibidem.

1966 IIl.T 3.

19. S e n k o w i c z o· w a H. - Wpływ :budro·wy

Sltruk-·turalnej i morfolo·gii Jpaleorzoiku Gór świę:tok:rzy­

;skkh na rozwój .osadów triCliS'OIWJ'ICh. Ibidem. 1966

nr 4. '

20.

s

re n k o ,-W i c z o w a H. - T:riaiS bez utworów

Te-,tyku. [W:] Stra.ty.grafia mezozoiklll Gór święto·­

krzy:ski·ch. Pr. Inst. Geol. 1970 t. 56~

21. S en k •o w :i·c z o w a H., Szyp

erko-śliw-'c z y ń s k a A. - Stratygrafia i paleogeografia

:triasu. Biul. In:st. Geol., 1972 nil" 258 julbileuszo·wy.

22. Senkowi~cz.•owa H., Śląrcz,ka A . - Pistry

pieliskowiec na półnarcnym obrzeżeniu Gór święto­

lk~rzyski,ch. Rocz. Pol. Tow. GeoL 1962

:t.

32 z. 3.

SUMMARY

The Buk·owi·e locality is one o.f less }{lno,wn

out-crops olf the Mesozooic in .the Ho1y Oross Mts, despite

of the fad .that this guUy excellently diS!play:s lthe

Lias (Hetta.ngian and Sinemurian) (2) and almost the

whole Triassic. The tecto;n.ics i,s also interesting ars

here is exposed a section througb a bra1chyantUcline

with fairly steep limbs and vertkal (up to the height

of 30 m) Lia.s layer.s, albout 100 m thi~ck. The palPer

· deals with the development of the Tlf·i.a:ssk.

Alt Bukowie, the Bwl1Jdsandstein i1s te~rrigenous.

Thifs feature makes it pos.sible to pla·ce upp.er

bo!Un-da~ry o·f the Bundsa.ndste.in bet.ween marls (st,iill

con-ttaiiilling clay as t~erri,genous component) 1and llim.

esto-nels, maifking rthe onset of carbonate ·sediment!artion

of the M·UiSdlrelkalk.

The lithost,ratigraphi·c studies arf the Bukawie

se-ction appeared insufficient of subd1viding the

Bund-san.dstein, and objective factors (i.e. guide fossil.s) are

needed for tha1t purpose. This will be the subject

od: a suocessive, microflorisUc study of the p;resent

author.

The Mus·chelkalk section is strongly reduced

he-re bu:t, nev.errtlhel·es.s, dk COiffilpriJs.es Lo1wer, Miiddle

und Upper Muschelkalk. The Muschelkalk repre-sents a lagoon formahon, chara!Cterized by an

impo-verished organie ass·emblage. The base and trop oaf

that forma.tion a~re defined by redu!Ction and anolther

i!D.!crea:s.e in frequency of fa,una Ln depoos,irt;., r·

espectd.-vely.

,

The Keuprer ifs in.compJet.e ,a,s the Upprer Kieu!Per i1s

missing here in r·esult of pre-Rha·etiaiil erosion (20).

The Lower Keuper orcrcur.s ·~n sedimentary conJtinuity

with the Muschelka1k. It begin:s with clay.stones da

-ted by the disappearance of marine phy,toplaiilkton

Tasmanites anid Leios.phaeridia, g,uiide fOiSis.tls frO'l' the

Mu:scheillkallik otillly, (1111) ..

'Dhe R!ha.e~tian, t•enltaltiv·ely differ.elllti:alted here, i·s

r·epresented by yellorw on·coid Umestones

("!Pseudooo-ids"), cakareous and ca1caTeous-quaritziti:c

congl<Ome-ra,tes and dlrell"ITY-Ifed: c1ay.stones. 8Uich rock,s ar·e

:re-garded a1s typd.,cal of the Riha,etian o!f tlhie I1JOI!"I1:ihern

mal!"gin of the Holy Cro:ss Mts (15, 10).

PE3IOME

ByKOBe RBJUieTCR MaJio J13BeCTHhiM MecToM

:Haxo:m:-~eHHR Me3o3oticKHx oTJIO:m:eHIDi

El

CBeHTOKIIIHCKHX

ropax. B oBpare ByKOBR o6Ha:m:eHbi OTJIO:m:eHHR Jie

-Rca - reTTaH:>KCKOrO J1 CJ1HeMIOpCKOrO RpyCOB (8),

a TaK:m:e no'<ITH Bcero TpHaca. 11HTepecHaR TaK:m:e

TeK-TOHHKa - 6paxHaHTJ1KJIHH~Jih c ~OBOJihHO KPYThiMH

KpbiJI.ffMJ1 J1 BepTHKaJibHO CTO.ffi.IJ;J1MJ1 Ha BbiCOTy 30 M

oca~KaMH Jietiaca MOI.IJ;HOCTblO B 100 M. B CTaThe aBTOp

npe~CTaBHJI xapaKTepHCTJ1Ky TpHaCOBbiX OTJIO:>KeHIDi.

Oca~Ka necTpor<:Ą nec'<Iam1Ka B oBpare ByKoBe

HMeiOT TeppmeHHbiti xapaKTep. Ha ocHOBaHJ1J1 :noro

<PaKTopa Bep xHRR rpaHa~a necTporo nec'<IaHaKa

onpe-~eJIReTc.H Me:m:p;y MepreJI.HMH (cop;ep:m:a:r.u;HMH e:r.u;e

Tep-pareHHbiti KOMnOHeHT - rJIHHy) J1 J13BeCTH.ffKaMJ1,

KO-TOpbie Ha'<!:V1HaiOT Kap6oHaTHYIO cep;HMeHTaąmo

paKO-BJ1HHOTO J13BeCTHRKa. Ha ocHOBaHHH npoBe~eHHhiX ~o

CJ1X nop JIJ1TOCTpaTmpacPH'<!eCKJ1X J1CCJiep;OBaHJ1H

He-B03MO:>KHO npoBep;eHHe p;eJieHHR ocap;KOB necrrporo

nec'<Iamrn:a. ,II;JI.H ~Toro Heo6xop;HMbi pyKOBO)J;RI.IJ;He

OKa-MeHeJIOCTH. ABTOp 6yp;eT paccy:m:p;aTb 3TOT BOnpoe B

MJ1KPOcPaY.HJ1CTJ1'<IeCKOti pa6oTe.

Pa3pe3 paKOBHHHOro J13BeCTH.HKa CHJibHO coKpa:r.u;eH,

HO OH cop;ep:m:HT ocap;KH HH:m:Hera, cpep;Hero 11:

Bepx-Hero paKOBJ1HHOrO J13B€CTH.ffKa. 0TJIO:>KeHJ1.ll cpep;:ffero

paKOBJ1HHOrO J13BeCTH.HKa npep;cTaBJieHbi JiaryHHOti

cPOpMa~Heti CO CJia6hiMJ1 npJ13HaKaMJ1 opraHH'<IeCKOti :m:J13HJ1. MoMeHTbi yMeHhiiieHYI.H a noTOM onRTh

yBeJIH-'<!eHYIR HaJIYI'<IYI.H <PayHhi B 3T'J1X ocap;Kax onpep;eJIRIOT

nop;OIIIBY 11: KPOBJIIOt JiaryHHOti <PopMa~HH. Ketinep

RBJIReTCR HenOJIHhiM. HeT ocap;KOB BepxHero Ketinepa, pa3MhiThiX nepep; peTJ1KOM. Hir:m:Hati Ketinep Jie:m:aT c cep;HMeHTaąviOHHOti HenpephiBHOCTbiO Ha ocap;Kax

p aKOBYIHHOro J1:3BeCTH.HKa. Onpep;eJieHHe B03pacTa

ynJIOTHeHHbiX rJIHH, Ha'<IJ1HaiOI.IJ;J1X OTJIO:>KeHJ1.ff

Keti-nepa, . o6ocaoBaHo Ha ac'<Ie3HOBeHHJ1 MopcKoro

<Pwro-nJiaHKTOHa Tasmanites 11: Leiosphaeridia, KOTOpbrti

.ffBJI.ffeTC.ll pyKOBO~.ffi.IJ;J1M TOJibKO )J;JI.ff paKOBJ1HHOrO

J13-BeCTH.ffKa (U). PeTaK B ByKOBIO onpep;eJieH ycJIOBHO.

OH npep;cTaBJieH :m:eJIThiMH OHKoap;OBhiMYI J1:3MeCTH.HKaM:v,

("nCeB)J;QOOJIJ1TaMJ1''), J13BeCTH.HKaMJ1:,

J13BeCTH.HKOBO--KBap~Y1TOBbiMJ1 KoOHrJIOMepaTaMJ1 J1 BJ1IIIHeBbiMJ1 ynJIOT-HeHHbiMJ1 rJIYIHaMH. TaKae nopop;hi RBJIRIOTC.ff xapaK-TepHCTWieCKJ1MJ1 )J;JI.ff peTJ1Ka CeBepHOrO OKatiMJleHJ1.ff

CBeHTOKIIIHCKHx rop (15, 10).