Z PROBLEMATYKI PRZEDSIĘBIORSTW GEOLOGICZNYCH DLA POTRZEB WYKONAWSTWA INWESTYCYJNEGO

Z PROBLEMATYKI

PRZEDSIĘBIORSTW

:GEOLOGICZNYCH

DLA

POTRZEB

.

WYKONAWSTWA

'

INWESTYCYJNEGO

~ Formułując w swej ootatniej pracy pt. ; ,Ekonomicz-. ne problemy socjalizmu w. ZSRR" podstawowe· prawo

ekonomiczne socjalizrirn,. Stalin stwierdza, że: podsta-wowym warunkiem· realizacji. tego prawa. jest

osiąg-. nięcie najwyższego poziomu techniki. Geologia · jest

nauką" która

w

bardzo powainym stoi>niu prtyczynia

·się do osiągnięcia, wysokiej techniki Z jednej strony

·dzięki. naukowemu poznaniu wnę~ ziemi. umoiliwia planowy rozwój produkcji górniczej, bez której pie do

po~ś.!eriia jest jakikolwiek ciężki przern;Ysł, a ż dru-giej strony zabezpiecza działalność iriwest:Y:cyjną dzięki

badaniu dla· celów buaowlanych· charakteru 1. głębo-

.

ką$ci zalegania wars~w. · ·

Ogri>tnny ~zrost gospodai'k~ narodowej

w

.

waron-~~h budującego_ się 'socjalii:mu. si>owodowal nie tylko·

reorganiZację służby geologicznej, · ale przede. wszyst-·

kim

wzrost ·jej ·znaczenia. Uchwała Prezydium Rzą--· du Nr 611 .· ż dnia 18· .VIII 195l r.

·

w

·

sprawie·

-or-ganizacji i zakresu działalności Służby' . gebl(>gicznej; · dekret z dnia 8. X 1951

r.

·o państwowej służbie . ge-ologicznej (Dz. U. N:r 52 p<>z. 36 a) oraz Uchwała Ra-dy Ministrów Nr -326 z dnia 26 IV 195~_·r. (MonitOt Polski· A-38 poz~ 522) s~owi4 podStawę prawną ·zą­

kresu dzia~ania służby . ~eoiogicznej, ,. ześródkow~~j ·w ·ręku Centralnego Urzędu· Geologii CUG spnrwuje

calość fUnkcji kierowniczych i kóórdYnu;fllcYCh(w:·za.; · kresie . geologii, natomiast iaswkojimie' .beztX>ś.recUili;b

·

potrzeb gospódarczych w zakresie geologU· dąey;ha · resortowych służbach geologicznych.· .Zadania

te

wy

-nikają z Uchwały Prezydium Rzi\du z cm~.-26. ~ 1952

r.

w ·sprawie · organ~acji i· zakresu ···działania 'r esortO-. wych . służb geologicznych (Monitor Folliki A-9(l poz;

1405). Uchwała przewiduje następujący 'skład resor-. towej służby geologicznej:

··_l) główny geolog ręsoriu w centralny~ zŚ.rządzie, 2} głównY geolog. w· przedsiębiorstwie_, '· ·

· 3) geolog w przedsi~biorstwie, .4)

·

przedsiębiorstwa

·

geoloiicztui.·

Jeżeli.· chodzi o zakres prac. służb geologicznych paszczegolny ch resortów, to rozróżniamy ·tu trzy . za-. --S!ldnicze .piony, .a mianowicie:

i)

p~~ce :poszukiwawcze t · rożpoznawcze złóż,

2) prlice związane z wykonawstwem ·inwe$tycjt.

3) s~yficzne prace geologiczne resortu zdrowia.

~ . . . .

Pracafili pionu 'pierwszego zajmują się służby. ge-· · ologic;ą~ resortów: Górn!ctwa, Hutnictwa, Pr~emysłu

Materiałów Budowlanych, Przemysłu Chem1cznego,

PriemySłu. Drobnego i . Rzemiosła oraz w rnrtiejszyrn stoi>n~u :: 'l;'ransportu Dr<;>g~>wego i Lotniczeg9 oraz

Ze-glugi.· ,.,: .

w

·

pi~hie drugi.m pracują służby geologiczne resor-,

tów: · Sildownietwa Przemysłowego,. Budow~ictwa ·Miast t>Osiedli;·~dospodarki Koinunalnej,.Kolei, E.ner-.

. getyki i. Zeglugi. .

bo

pibnu trzeciego zalicża się jedynie służbę geolo:-. giezrtą tesortu Zdrowia, -której ~!l~aniem jest

utrzy-iń!Urle

.

w

'stanie używalnOŚCi istmeJących źrćdel ·lecz-· 'niczych oraz szukanie nowych. ·

z·adartlem· niniejszego lirtykulu jest krótki~ omó-wJ,'IIlnle :hi'ektórycp. zagadnień przedsiębiorstw . geblo.:. gip#}ydj; p~oriti . drugiego. Pomijając minimalne

i

a

m-

·

.. te;resow~hie pracami ~szukiwawczymi,. zadania

shi:bb

: geó'logi~ch ·tęgo pionu moźi,ia 'bY p&dźiellć na. dwa

.. --~~. c:Złony, tak'·

pod

wz~lę_dem ~oW)'ln, jak

· · r6~ieź ·pod. względem tródła ·finansowania. ·"ł . \ '. ~'""(. . . • .·. . •

Do ·p~łiiwszego cZłonu ·będą należały prace.· g eolo-giczne, ;stanowiące podstawę · do ~porządzenia

doku-. m~tacji technicznej na budowę obiektów inwestycyj- · nych, jak: zakłady ·przemysłowe,· budynki mieszkaln-e, urządze~ia. ko-munalne, siłownie wodne, linie

kolejo:-we:; kanały itp. Wszystkie tego rodzaju prace finanso -Wane· s4 zaSa.dniczo z planu inwestycyjnego· i ·to · z części przeznaczonej na opracowanie -dokumentacji.

DO

diii~ego · Członu należy· zaliczyć' prace, będące już ·wykonawstwem inwestycyjnym w · ścisłym tego

11łow~ .jna~ęnlu;· tżn . .op~rtę 11'. sporządzotlej prz~

~~~ie. 'biuro ;Pl'~jektó"W· ·.dok'!ł~~~~Wj~. t•hi.lłóz­ ·. :jlej;· ,P.rą<laPil· · tyn}Lsą . W!eJ:c~la _ s~dnl ~loa~yj­ .. ~_.ny:ch:

w

_zakresie ~hydrogeolegii, zwią2:anej :;z. uj~!em

. . wody, przedsiębiorstwa geologiczne . wykonuJą·.

rów-. nięż prace .badawcze, .tzn. prace· będące w .sferze

·do-kumentacji. Prace hydrogeologiczne, będące ·

wyko-nawstwem inwestycyjnym; WYStępują, a przynajmniej

. powinny. występować, tylko

w

dwóch resortach, tj.

w

resorcie Budownictwa Przemysłowego -i Gospodar

-. ki Komunalnej. W pierwSzyl!l· wypadku resort ząinte~

resowany 'jest w budowie studzien dla zakładów

prze-. mysiowych 1 to tych, które nie są podłącżooe do· mie

j-. likich sieci wodociągowych.- Natomiast całość ·

zagad-nień związanych z. ujęciem wody pitnej p0winna być

żgrupowana w reso·rcie Gospoda:-::.1 Komunalnej .. Stą4

przedsięblor$twa wykonujące roboty inwestycyjne

· w zakresie· budowy .studzien w resorcie- ~udo:wnic-.

twa Miast i .. Osiedli nie mają racji bytU ..

· Zagadnienie . budowy studzien stwarza w

przed-siębiorstwach geologicznych, które się tymi roJ>9tami ·

zajmują, tj. w przedsiębiorstwach resortu Gosp<_>darki

·Komunalnej- ocaz BudownictWa Przemysłowego,

wie-le ·problemów dotąd nie'!norinowanych. · Pierwszym.

takim ważnym· zagadnieniem jest sprawa.· opłaty·

na-leżności za wykonane ·prace. ·

Licme opinie fachowców· zgodnie stwierdzają, że

przy wierceruach studzien eksploatacyjnych musi być

ustanowiony nadzór geologieiny. ·

Główny geolog Ministerstwa Gospodarki·

KomUnal-nej na· konkretnych przykładach pokazał, Ue pracy

społecznej oraz środków inwestycyjnych ·marnuje !;ilę

w zwjazku z brakiem nadzoru ~eologicznego. W wielu

wypadkach ?!tudnie o wystarczającej ilości wody .

mo-głyby . być odwiercone na mri.iejszych głębokościach, ·

niż, to się często zdarza. Jednakże brak nadzoru

ge-ologieżnego powoduje, że brygady wiertnicze wiercą

studn:e do. głębokości przewidzianej , dokumentacją

techniczną, nie .zwracając właściwej uwagi na płytsze

. warstwy wodonośne. '

Z punktu Widzenia gospodarki narodowej jest to

niewątpliwie niarnotrawstwo tak sifjr roboczej, jak

i środków ·inwest:vcyinvch. Natomiast poszcze.~ró)hvch

inwestorów bezpośrednich

sprawa

nadzoru

-geologicz-nego przy robotach :Studziennych -nie interesuje głów­

nie ze wz,!llędu na' dód"'tkowe. śr.o-dk:i finansowe, jakie

absorbowałb:y· taki nadzór. Inwestorzy .ci uważają, że

. nadzór taki należy do oboWiązków. wykonawcy, bez

. dodatkowego wyna!Żrodżeiiia ... Stanowiska takiego nie

·mogą · podzielić: wykonawcy)"

t1.

przedsiębiorstwa

ge-. -.OIQiiC~ne. ·. . . . . . . . . :· .

•

· .

w

·

przedsiębiorstwach, ._geologtcząY.~h, · działa-jących

.

na

ża~;adzi~. pełt!ęgó _rąz~_ach~rr~ gos~darcz_ego, ge~lo-:

gowie oraz:· młodszy perscnel służby geologicznej .

(grote

c

hnicy)

są pracownikami . bez'Pośredniti

produk-cyjnyrri~, dla którycli prżedsiebior-Stwo .Planuje

pro-dukcję; Produkcja ta jest odpłatna, co WYnika-z·

sa-. mej zasady rozrachunku ~o9l)Od:Jrczel'(o: W wypądku:.

przedsiębiorstw.• · geolog!eznych Mil)isters~a . B'!l

dow-nictwa Przemysłowego sprawa odpłataosci. . ~tała

wyrafriłe . sprecyzowana. w. zarządzeniu powołującym

'te przedsiębiorstwa do życia. .:, . . · ·· ,, ·

··. Ponieważ inwesto:J;"Zy nie zgad_,~ąją się: ;ąa ._ pp}tcycie

dodatkowych ,kosz~ów ·związanych z 'nąd2;ęrem gęolo­

,gic~nYIJl; · pNedsi,ębio~stwa · ta'IB.ego n_ądzoru, n~ę_. JlPr!l~·

.'W:ują .. ; .•' ' ... . ',' '·'. ' ... ; .. ·' ' ,.: .. ··:;:

-.

w

skali-· Qg~Inopaństwow~f: 1:1tQ~81'1i.e ,f.t~łegq,· pa4-. ·~: ~-

.

.

:: :·.

. SQl'tł "po~ołt~ego-.dllłoby-niewątpliwte du!ę efekty

. gospo:dareze. _jednaktę .. wą!!lti · punkt .widzenia

posz-

.

... oz~gófn;y~ . inwestorów, dotychczu uniemożliwia

w

łaś-; . Ciwe. :z;-id_ątwiepie tego problemu. .

Obecny stan przepisów prawnych na tym_ odcinku

·. nie pozwrua na ·zmuszanie inwestorów do

dodatkowe-go opłacania. należności ża nadzór geologicZny.

Ponie-waż inwestorzy otrzymują. środki inwestycyjne w

wy-sokości kosztorysowej robót, stanowisko inwestorów

bezPośrednich jest zuj>ełnie · zrozumiałe. Przedsiębior.:.

· 25twa; wykonawcze (geologiczne) riatómiast nie mogą

.· WYkonywać nadzoru geologicznego w. ramach

genera-liQWi gdyż przyniosłoby· to za sobą ujemną akumulację ·

przedsiębior1:1tw. ·

Można by wprawdzie powiedzieć,. że generalia przy

robotach wiertniczych są bardzo wysokie, bo wynoszą

śż 93%, jednak wysokość ta jest juz dostatecznie

uza-sadniona innymi elementami, jak: duże; rozrzucenie

terenowe robót, małe roboty, ·potrzeba większej ilości

· personelu technicznego itp. Obowiązujący Gennik

Ro-. b6t Budowlano-Instalacyjnych z roku 1950 opracowany ·

był w żupełhie odniiennych, w stosunku do obeenych,

warunkach ·i. s tą <l. nadzór geologiczny nie mógł być

· uWżględniorty

w

kalkulacji · cen. · ·

' ·-~ powyższych wywodqw należałoby wysunąć jeden

wniosek - mianowicie: należy spowodować wydanie

. takiego· przepiSu, który -·zagadnienie finallBOwania

na·dzoru gecilogicznego ściśle sprecyzuje.

' ' . Przy obecnym · stanie organizacyjnym przedsię­

biorstw geologicznych istnieją trzy warianty

załatwia-nia sprawy opłat nadzoru geologiezneogo: · ·

· 1) · ścilsłe -sprecyzowanie koniecznych · czynności

związanych z· nadzorem geolo-gicznym przy

bu-dowie studzien eksploatacyjnych, wycenienie

tych czynności i umieszcżenle cen w kosztorysie

już przez. sporządzające ten kosztorys biuro

projektów. Należał9by się przy tym zastanowić

nad for:r,ną kosztorysu: czy należność .

kosztory-sowa za prace nadzoru geologicznego miałaby

stanowić oddzielne pozycje kosztorysowe (nowy

element scalony), czy raczej stanowiłyby one

do-datkowy kosztorys; ·

2) ustalenie ekonomiczne. uzasadnionego narzutu

. · na nadzór gęologiczny w stosunku do wartości

. kosztocysriwej robót, pOdobnie jak

dwuprocen-. towy

narrut

na nadzór techniczny; . · .

· 3) podWyższenie generaliów p~ robota:ch

wiertni-. ceych studziennych o· pewien ekonomicznie

uza,-. .--· ' ·aadniony procent.: · · ·

.

-

:

.

spÓśtÓa \ych w~riant6w naJlepszy wydaje się.

wa-.

rłant pierwszy: Pozosta:łe dwa mogłyb~ mieć_ zastoso.,.

wanie jedynie W przedsiębiorstwach,. które Wji"KOI.lUją

roboty ·.wiertnicze. i·. prace geologiczne, . co ~p. nie

za-.

· .

.cho'dzLw

r~1:1orcie Min. Bud. Prżem. Ponadto. dwa

ostat-.

.

·nie

:

warianty WYPaczyłyby· w przedl:!iębiorstwach

ge-ologiczny$: zasaW:: · rozrachunku gos~darczego . ze

względU; .. na bezpośrednio pródukcyjn;v char~ter

.per-, sonelu geologicznego. .

, K~<!Ząc · n al~· zaznaczyć, że wniosek o wyd~ l e . przepisu · w .. sprawie konieczności nadzoru geologie~­ .. p.ęg₀ przy,··:.wierceniach studzi~nych oraz w spr~Wie

'· r.egu~q.wania należno6ci_·zą. te prace został postaWiony

: .pfz~ ~~e9.sięb,iorl!-two .Geologiczne GgsP<?darld

~o-.. -mutl,al11et ~ pp_f11oo w Gdańsku. na naradzie ·