R
E
C
E
N
Z
J
E
ROCZNIKI PEDAGOGICZNETom 10 (46), numer 1 – 2018
Maria Loyola O
PIELA, (red.), Kompendium edukacyjne Edmunda Bojanowskiego,
Lublin: Wydawnictwo „Episteme” 2016, ss. 495.
DOI: http://dx.doi.org/10.18290/rped.2018.10.1-10
Ksi ka Kompendium edukacyjne Edmunda Bojanowskiego pod redakcj s. dr hab. Marii Loyoli Opieli stanowi oryginalne dzieło zawieraj ce r kopi mienn spu cizn my li pedagogicznej bł. Edmunda Bojanowskiego. Na niniejsze opracowanie składaj si mate-riały archiwalne, umo liwiaj ce dokonanie rekonstrukcji jego koncepcji pedagogicznej, oraz zgł bienie podstaw teoretycznych, praktycznych i organizacyjnych ochron. Publi-kacja zawiera krytyczn edycj pozostaj cych w r kopisie notatek, dziennika, korespon-dencji oraz Reguły Zgromadzenia Słu ebniczek Boga-Rodzicy-Dziewicy Niepokalanie
Pocz tej. Publikacja jest owocem i wynikiem współpracy interdyscyplinarnego zespołu badawczego pod kierownictwem s. dr hab. M. L. Opieli.
Istotnym ródłem informacji zwi zanych z my l pedagogiczn Bojanowskiego jest stworzona przez niego Reguła Zgromadzenia Sióstr Słu ebniczek BDNP. Okre lił w niej poszczególne elementy systemu wychowania, a tak e wskazał sposób ich realizowania. Zało enia jego autorskiego systemu wychowania dotycz integralnego rozwoju dziecka i nie trac na swej aktualno ci w czasach współczesnych. Bojanowski w swojej koncepcji pedagogicznej zwracał szczególn uwag na harmonijne wychowanie dziecka w kontek -cie zaznajamiania go z religijnymi warto ciami. Wyra ał ogromn trosk o wczesne wy-chowanie człowieka, które warunkuje fundament wszechstronnego rozwoju jego osobo-wo ci. Pozostawił w sporz dzonych przez siebie licznych r kopi miennych notatkach ró norodne bogactwo tre ci, w których zawarł sw wizj edukacji. Kompendium
eduka-cyjne… zawiera przemy lane uporz dkowanie notatek z uwzgl dnieniem ich pełnego kontekstu, co przyczynia si do lepszego zrozumienia zapisów Bojanowskiego i okre le-nia na nowo teoretycznych podstaw wychowale-nia.
Ksi ka propaguje my l pedagogiczn bł. Edmunda i umo liwia zainteresowanym osobom łatwiejszy dost p do tre ci zachowanych wcze niej tylko w archiwalnych r ko-pisach. Niniejsza pozycja stanowi cenny zbiór informacji na temat koncepcji pedago-gicznej Bojanowskiego dla współczesnych badaczy zajmuj cych si t problematyk . Opracowanie ma wymiar praktyczny i teoretyczny. Szczegółowo zostały w nim przedsta-wione podstawy wychowania dziecka i funkcjonowania ochron według koncepcji bł. E. Bojanowskiego.
Recenzowana publikacja składa si z dwóch cz ci (A i B), indeksu osób oraz obszernej bibliografii pozwalaj cej czytelnikowi poszerzy wiedz z zakresu poruszanego tematu. Ponadto ksi ka opatrzona jest Przedmow autorstwa kard. Zenona Grocholewskiego oraz Wprowadzeniem napisanym przez s. dr hab. Mari Loyol Opiel . Uwie czeniem ksi ki
RECENZJE
146
jest Posłowie. Pierwsza cz publikacji zatytułowana „Ogólne podstawy wychowania dziecka i funkcjonowania ochron sformułowane przez Edmunda Bojanowskiego” charak-teryzuje integralne wychowanie i nauczanie dziecka w ochronach. Zawiera ona trzy rozdziały powi zane ze sob tematycznie. Rozdział pierwszy prezentuje genez i istot ochron jako instytucji wychowawczych, przeznaczonych dla małych dzieci. Okre la wst pne zało enia pierwszych instytucji opieki i wychowania przedszkolnego, jakimi były ochronki oraz w sposób wyczerpuj cy podkre la ich rol w kontek cie głównych kierun-ków rozwoju ludzko ci. W ksi ce przedstawiono ochronki w kontek cie staro ytno ci,
ycia ludno ci i roli wychowawczej kobiet. Rozdział drugi w sposób interesuj cy przed-stawia specyfik wychowania dzieci na tle ró nych epok historycznych. Ukazano tak e rol natury, religii i historii jako powszechnych ywiołów wychowania. W rozdziale tym przedstawiono równie ródła rodzimych rodków wychowania, pocz wszy od historii naturalnej, poprzez dzieje bajeczne, a sko czywszy na dziejach epokowych.
Cz druga publikacji, zatytułowana „Proces integralnego rozwoju i edukacji dziecka w systemie wychowania Edmunda Bojanowskiego oraz organizacja ochron”, została równie podzielona na trzy spójne rozdziały. Tre rozdziału pierwszego koncentruje si wokół harmonijnego rozwoju i wychowania dziecka, podkre la trójwymiarowo tych procesów oraz znaczenie pierwotnego wychowania. W rozdziale drugim „Wychowanie i nauka w ochronach” okre lone zostały cechy i umiej tno ci ochmistrzyni według wy-obra e ludno ci, a tak e scharakteryzowana rola ochroniarki w systemie ochron wiej-skich. Dla praktyków edukacji szczególnie istotne s zamieszczone w rozdziale drugim podrozdziały: „ rodki wychowania i ich zastosowanie w ochronach” oraz „Metody pro-wadzenia dzieci w ochronach”. Podaj one liczne wskazówki dla praktyki wychowawczo-dydaktycznej i mog stanowi podwalin do tworzenia własnych konspektów zaj . Za-warte w Kompendium edukacyjnym… propozycje dokładnie opisanych zabaw, powiastek, bajek mog by wykorzystywane w pracy z dzie mi w wieku przedszkolnym. Z kolei tre ci umieszczone w rozdziale trzecim oscyluj wokół struktury organizacyjnej ochron i prezentuj ich szerok działalno . Drugi podrozdział ukazuje funkcje i zadania wy-chowawczy , które Bojanowski nazywał ochroniarkami.
Wszystkie rozdziały tworz spójn cało i s dokładnie przemy lane. Niniejsze opracowanie ksi kowe zawiera wiele tabel, które w znacz cy sposób ułatwiaj odbiór informacji i umo liwiaj ich szybsze odnalezienie i zapami tanie. Wydanie materiałów r kopi miennych Bojanowskiego stanowi cenne ródło wiedzy na temat jego koncepcji pedagogicznej zarówno dla naukowców, jak i dla nauczycieli, praktyków, wychowaw-ców, rodziców oraz innego grona osób zainteresowanych tematem. Wnioski wysuni te z lektury niniejszej ksi ki mog stanowi uzupełnienie wiedzy oraz baz do dalszych rozwa a my li edukacyjnej Błogosławionego. Wynikaj ce z ycia, religii, natury i hi-storii prawa, b d ce podstaw dzieła, stanowi o aktualno ci, ponadczasowo ci dzieła, a tak e ukazuj drog integralnego rozwoju człowieka. Prezentowana pozycja ksi kowa mo e sta si inspiracj do dalszych bada z tego zakresu.
Ewelina Kurowicka Katedra Pedagogiki Chrze cija skiej KUL