Janusz Królikowski
"Matka Odkupiciela. Komentarz do
encykliki "Redemptoris Mater"", red.
Stanisław Grzybek, Kraków 1988 :
[recenzja]
Collectanea Theologica 59/3, 188-189
m a m ariologiam i. N a teren ie m ariologii, zd a n iem o. N a p iórk ow sk iego, różn ice są p od w ójn ej n a tu ry — teo lo g iczn ej i p ozateologiczn ej. P o d sta w y teologiczn e sta n o w ią od m ien n e k o n cep cje o b ja w ien ia i różn e k o n cep cje stosu n k u m ięd zy B o g iem i czło w iek iem ; n a p o d sta w y p ozateologiczn e sk ła d a ją się b ra k w z a jem n ej zn a jo m o ści i zrozu m ien ia oraz p o sta w a p olem iczn a, zw ła szcza pro testa n tó w . O góln ie m ó w ią c, teo lo g o w ie p ro testa n ccy u w ażają m ariologię za p ow ażn ą, czasam i n a w e t za n a jw ięk szą , przeszkodę na drodze do zjed n oczen ia z k a to licy zm e m . N a ta k ą sy tu a cję ek u m en iczn ą m a rio lo g ii w p ły w a przed e w sz y stk im obciążona p sy ch o lo g iczn ie p o sta w a te o lo g ó w p ro testa n ck ich w o b ec M aryi i k a to licy zm u oraz w ie le n iep ra w id ło w o ści, ja k ie szerok o ro zp o w sze ch n iły się w teo lo g ii k a to lick iej, zw ła szcza tej „p op u larn ej”.
Praca o. N a p ió rk o w sk ieg o sta n o w i w a ż n y w k ła d w r o zw ią zy w a n ie ek u m en iczn eg o problem u m ariologiczn ego, w o k ó ł którego n arosło w ie le n iep o ro z u m ień i u przedzeń, a k tó ry dom aga się ja k n ajb ard ziej o tw a rteg o p od ejścia e w a n g elicz n e g o i teologiczn ego; w k ła d te n n a d e w sz y stk o m a ch arak ter o c z y szcza ją cy w za jem n e sp o jrzen ie na sie b ie teo lo g ó w k a to lic k ic h i p rotestan ck ich . L ek tu ra S p o r u o M a t k ę to duże p rzeży cie in te le k tu a ln e dla w szy stk ich , k tórzy ży ją teo lo g ią i jej p rob lem am i. A u tor przyb liża c z y teln ik o w i w ie le w sp ó łc z e sn y c h za g a d n ień teo lo g iczn y ch , k tóre k szta łtu ją obraz d zisiejszej m a rio lo g ii p ro testa n ck iej i k a to lick iej. K siążk a o. N a p iórk ow sk iego, m im o że n ie doty czy ściśle za g a d n ień zw ią z a n y c h z o b liczem p o lsk iej te o lo g ii m a ry jn ej, to jed n a k m oże tej te o lo g ii od d ać duże u słu gi, zw ła szcza przez to, że poszerza h oryzon t sp ojrzen ia n a M aryję.
ks. J a n u sz K r ó l i k o w s k i , G orlice
M a t k a O d k u p iciela . K o m e n t a r z do e n c y k l i k i „ R e d e m p t o r i s M a t e r ”, red. ks. S ta n is ła w G r z y b e k , K ra k ó w 1988, P o lsk ie T o w a rzy stw o T eologiczn e, s. 303.
W iadom o już, że e n cy k lik a R e d e m p t o r i s M a t e r pap ieża Jan a P a w ia II jest n o w y m i w a żn y m w y d a rzen iem w k szta łto w a n iu w ła śc iw e g o k ształtu m a rio lo g ii oraz o ży w ia n iu d u ch o w o ści i pob ożn ości m a ry jn ej na m ia rę ch rze śc ija ń stw a n a szy ch czasów . Z dużym u zn a n iem n a le ż y w ię c o d n o to w a ć u k a za n ie się p ierw szeg o p o lsk ieg o k o m en tarza do teg o p a p iesk ieg o d okum entu, k tó reg o red a k cją z a ją ł się ks. prof. dr S. G rzybek. W kom entarzu, który je s t o w o cem w sp ó łp ra cy w ie lu teo lo g ó w , zn a jd u jem y o m ó w io n e za sa d n icze te m a ty ja k ie p o d ejm u je e n cy k lik a R e d e m p t o r i s M ater. Oto au torzy i ich op ra cow ania: S. K o p e r e k CR, C ele r o k u m a r y j n e g o w ś w i e t l e e n c y k l i k i „R e d e m p t o r i s M a t e r ” oraz Id e e p r z e w o d n i e e n c y k l i k i „ R e d e m p t o r is M a t e r ”; ks. S. G r z y b e k , M a r y j a p r z e d C h r y s t u s e m n a h o ry z o n c ie d z i e j ó w z b a w i e nia; ks. T. S i u d y, M a r y j a w t a j e m n i c y C h r y s t u s a ; ks. J. К u d a s i e w i с z, M a r y j a w t a j e m n i c y K o śc io ła w te ologii ś w . Ł u k a s z a ; ks. S. W ł o d a r c z y k , M a r y j a w t a j e m n i c y z w i a s t o w a n i a ( Ł k 1, 26—38); ks. J. R o b a k o w s k i , Ł a s k i pein a; ks. S. С h ł ą d, M a g n ifica t o r ę d z i e m o R ogu z b a w i a j ą c y m ; L. B a l t e r SA C, W s z e c h p o ś r e d n i c t w o M a r y i a j e d y n e p o ś r e d n i c t w o C h r y s t u s a oraz Rola D ucha Ś w i ę t e g o w ż y c i u M a r y i; ks. B . P r e d e r , O d p o w i e d ź M a r y i n a p o z d r o w i e n i e E l ż b i e ty ; ks. E. S t a n i e k , D u s z p a s t e r s k i w y m i a r m a r io lo g ii O j c ó w K o ścio ła ; F. С o u r t h SAG, E k u m e n i c z n e p e r s p e k t y w y e n c y k l i k i „R e d e m p t o r i s M a t e r ” p a p ie ż a Jana P a w ł a II; ks. J. B o r o w i e c , C z y M a r y j a n a d a l d z i e li ch rz eścijan ? E k u m e n i c z n e a s p e k t y e n c y k l i k i „ R e d e m p t o r i s M a t e r ”; W. Ż y c i ń s k i SD B , P o ś r e d n i c t w o M a r y i w d z i e le łą c z n o śc i K o śc io ła p i e l g r z y m u j ą c e g o z K o ś c i o ł e m u w i e l b i o n y m ; ks. B. S i e ń с z y k, N. М. P. m a t k ą n a s z e j n a d z i e i w ś w i e t l e „ R e d e m p t o r is M a t e r ”; k s. В. D y l u s , Rola M a r y i w e s c h a t o lo g i c z n y m sp e łn ie n iu K ościo ła; Р. К o s i а к ZP, M a r y j a w ż y c i u ch rz e śc ija n in a ; ks. J. W i l k , M a r y j a w z o r e m e k le z ja l n o ś c i w s p ó l n o t y r o d z i n n e j; ks. J. K o w a l s k i , M a g n ific a t ś p i e w e m o w o ln o ś c i i w y z w o l e n i u c z ł o w i e k a i ś w ia t a ; R. J. A b r a m e k ZP, W i a r a M a r y i a w i a r a A b r a h a m a ; 2 g g R E C E N Z J E
F. B r a c h a CM, P o d s t a w y k u l t u m a r y j n e g o w ś w i e t l e w y p o w i e d z i J a n a P a w ł a I I w e n c y k li c e „ R e d e m p t o r i s M a t e r ”.
Z op ra co w a n y ch tem a tó w , zeb ra n y ch w kom entarzu, przeb ija zasad n icza gru n to w n o ść p racy teologiczn ej tam z a w a rtej. S zczeg ó ln ie dużo u w a g i p o św ię cono p ro b lem o w i w ia r y M aryi, tem a to w i n a now o od k rytem u p rzez m aryjn ą e n c y k lik ę p a p ieża Jan a P a w ła II, oraz id e i p o śred n ictw a M aryi, tem a to w i,, k tó ry w r e fle k s ji O jca św . je s t w y r a ź n y m k ro k iem naprzód w stosu n k u do d o ty ch cza so w y ch rozw iązań , o tw iera ją cy m n o w e p e r sp e k ty w y przed teologią oraz p rzed p ob ożn ością i d u ch o w o ścią m aryjn ą.
P rzy w ie lu w a rto ścia ch sy g n a lizo w a n eg o kom en tarza, zw ła szcza jeg o n a sta w ie n iu a k tu a lizu ją cy m n a now o fu n d a m e n ta ln e p rob lem y m ariologiczn e, m ożn a zn a leźć w n im k ilk a b rak ów . M ało u w a g i p o św ięco n o za g a d n ien iu fu n k c ji e n c y k lik i R e d e m p t o r i s M a t e r w stosu n k u do d u ch ow ości i p ob ożn ości m a ry jn ej oraz za g a d n ien iu p o trzeb y tak iego p rzep racow an ia św ia d o m o ści m a rio lo g iczn ej d u ch o w ień stw a i w iern y ch , a b y o d p ow iad ała ob razow i M aryi, ja k i o b ecn ie fu n k cjo n u je w n a u cza n iu K ościoła; n ie w sp o m n ia n o o m o ż li w o śc ia c h i k o n ieczn o ści o d n o w y k u ltu m aryjn ego, czego p otrzebę w sk a z u je choćby n a u cza n ie p a p iesk ie o p o śred n ictw ie M aryi. N a osob n e op racow an ie za słu g iw a łb y ta k że p rob lem k o b iety w sp ó łczesn ej w ś w ie tle m a rio lo g ii — za g a d n ien ie d la a n trop ologii m a riologiczn ej. W k om en tarzu od czu w a się z a sa d n ic z y b rak te k stu e n c y k lik i R e d e m p t o r i s M ater.
N a leży m ie ć n a d zieję, ż e w k ró tce p o ja w ią s ię w P o lsc e n o w e k om en tarze do e n c y k lik i R e d e m p t o r i s M a t e r p o w sta łe na rod zim ym g ru n cie teo lo g iczn y m oraz p rzez tłu m a czen ia zo sta n ą p rzy b liżo n e p o lsk iem u ch rześcija ń stw u k om en tarze, k tó re p o ja w iły się już w za g ra n iczn y ch ośrodkach teologiczn ych .
ks. J a n u sz K r ó l i k o w s k i , G orlice
k s. M arian R U SE C K I, W i e r z c i e m o i m dzie ło m . F u n k c ja m o t y w a c y j n a cudu w te o lo g ii X X w i e k u , K a to w ice 1988, K sięg a rn ia S w . Jack a, s. 308.
W ży ciu i d zia ła ln o ści Jezu sa szczeg ó ln e zn a czen ie m a ją cuda. D zisiejsza teo lo g ia m a w ie le p ro b lem ó w z e w a n g e lic z n y m i ra la cja m i o n ich . W yn ik ają te p ro b lem y z d otych czasow ego, zb y t jed n ostron n ego u jm o w a n ia cudu; patrzo n o m ia n o w ic ie n a n ieg o przez p ry zm a t p rzyrodniczego sposobu m y śle n ia , szu k a ją c m o żliw o ści o m in ięcia b ąd ź za w ie sz e n ia p ra w natu ry. Już n a p ierw szy rzu t oka w id ać, że ta k ie p o d ejście do cudu ob ce je s t d u ch ow i B ib lii, której ch od zi n a d e w szy stk o o w ia rę w B oga. D o ty ch p ro b lem ó w dochodzą także p ro b lem y h istoryczn e, gd yż ch arak ter o p isó w cu d ów je s t w ła ś c iw y czasom b ib lijn y m , ta k bardzo ró żn y m od d zisiejszy ch . P róbę od p ow ied zi n a t e p ro b le m y p o d ją ł ks. M. K usecki. O w ocem jego p o szu k iw a ń je s t k sią żk a W ie r z c ie m o i m d z i e ło m , w k tórej p rzed sta w ia e w o lu c ję ro zu m ien ia fu n k c ji m o ty w a c y j n ej cudu, a p rzed e w sz y stk im w sp ó łczesn e jej in terp retacje.
C ałość w sp ó łczesn eg o p rob lem u fu n k c ji m o ty w a c y jn e j cudu u ją ł ks. M. R u- se c k i w p ięciu rozdziałach:
— w rozd ziale p ie r w sz y m a n a lizu je rolę cudu w o b ja w ien iu ch rześcija ń sk im , a k cen tu ją c te o fa n ijn y ch arak ter cudu i jego zw ią z e k ze słow em ;
— w rozd ziale drugim o m a w ia m e sja ń sk i sen s cudów , zw ra ca ją c u w a g ę n a cud jak o zn a k B o sk iej m isji C hrystu sa oraz jako ch rystologiczn e sp e łn ie n ie P ism i jeg o z w ią z e k z m e sja ń sk im i ty tu ła m i Jezusa;
— w ro zd zia le trzecim p o d ejm u je p rob lem cudu jako zn ak u zb a w ien ia , k tó ry śc iśle łą c z y się z M isterium p a sch a ln y m C hrystusa;
— w rozd ziale czw a rty m p o szu k u je ek lezjo tw ó rczeg o w y m ia ru cudu, zw ra ca ją c u w a g ę n a fu n k c je cudu w b u d o w a n iu K ró lestw a B ożego w S tarym i N o w y m P rzym ierzu ;
— w ro zd zia le p ią ty m od p ow iad a n a złożon e i tru d n e p y ta n ie o rolę cudu w w ierze, p o d k reśla ją c jego zn a czen ie dla racjo n a ln eg o i oso b o w eg o ch a ra k te ru w ia r y o raz u k a zu ją c u w a ru n k o w a n ia sk u teczn o ści m o ty w a c y jn e j cudu.
