Widok Towarzystwo Historii Edukacji

KRONIKA TOWARZYSTWA

HISTORII EDUKACJI

Irena Szybiak Prezes TH E

Towarzystwo Historii Edukacji

Z inicjatyw ą utworzenia ogólnopolskiej organizacji historyków wychowania wystąpi! Profesor Józef M iąso w lutym 2000 r. na ogólnopolskiej konferencji w Pułtusku Atlas historyczny szkolnictwa

polskiego, zorganizowanej pod kierunkiem Profesor Kaliny Bartnickiej przez katedry historii wy­

chowania wydziałów pedagogicznych U niw ersytetu W arszawskiego i W yższej Szkoły Humanistycznej w Pułtusku oraz Zakład D ziejów O światy Instytutu Historii Nauki PAN. Profesor M iąso stwierdził, że tylko dzięki własnej organizacji historycy wychow ania m ogą utworzyć silne środowisko ogólnopolskie, występować w imię w spólnych interesów dyscypliny, wpływać na upowszechnianie jej naukowego i dydaktycznego dorobku, naw iązyw ać organizacyjne kontakty z innymi środowiskami hum anistycz­ nymi w Polsce i za granicą. Równie ważne - według Profesora - jest, by ogólnopolska organizacja historyków wychow ania stała się oparciem dla m łodych adeptów dyscypliny.

24 lutego 2000 r. odbyło się zabranie założycielskie, w którym udział wzięli: prof. Józef Miąso, prof. Irena Szybiak, prof. Kalina Bartnicka, prof. Stanisław Litak, prof. Julian Dybiec, prof. Dorota Żolądź-Strzelczyk, dr hab. Piotr Paweł Gach, prof. Czesław M ajorek, prof. Lech Morzecki, prof. Krzysztof Jakubiak, prof. Andrzej M eissner, prof. Karol Poznański, prof. Agnieszka Stopińska-Pająk, prof. Danuta Dryndow a, prof. A dam M assalski, prof. Stefania W alasek, dr Adam W iniarz, dr Grzegorz M ichalski, dr Iwonna M ichalska, dr Joanna Schiller i dr Adam Fijałkowski. Zebrani ustalili nazwę organizacji: Tow arzystw o Historii Edukacji. Sform ułowali podstawowe cele statutowe Towarzystwa: - konsolidacja środow iska polskich historyków wychowania;

- reprezentowanie interesów dyscypliny w zakresie kształcenia pedagogów; - inicjowanie i wspieranie badań, zw łaszcza regionalnych;

- wspieranie inicjatyw tw orzenia zbiorów : archiwalnych, bibliotecznych i muzealnych, służących zachowaniu dorobku edukacyjnego;

- pomoc dla m łodych historyków wychow ania, w spieranie młodych talentów;

- współpraca z odpowiednim i tow arzystw am i, stowarzyszeniam i i instytucjami krajowymi, zagranicz­ nymi i międzynarodowym i;

- propagowanie dorobku historii w ychow ania w społeczeństwie.

Zebrani ustalili następnie podstaw ow e zapisy Statutu Tow arzystw a oraz powołali Komitet Założycielski, któremu powierzyli przeprow adzenie procedury rejestracyjnej. W skład Komitetu weszli: prof. dr hab. Józef M iąso - przew odniczący, prof. dr hab. Irena Szybiak - zastępca przewodniczącego, dr Adam Fijałkowski. Zebrani zdecydowali także, iż tym czasow ą siedzibą T H E będzie Katedra Oświaty i W ychowania na W ydziale Pedagogicznym U niwersytetu W arszawskiego. Po nadaniu Statutowi

brzmienia stosownie do ustawy Prawo o stowarzyszeniach oraz zgromadzeniu wymaganych dokum en­ tów 27 października 2000 r. został złożony w Sądzie Rejestrowym w W arszawie wniosek o rejestrację Towarzystwa, a 18 grudnia tego roku Tow arzystw o zostało wpisane do rejestru, jako działające na podstawie przedstawionego do rejestracji Statutu. Jednocześnie uzyskaliśm y zgodę Dziekana W ydziału Pedagogicznego UW — prof. dr hab. Alicji Siem ak Tylikowskiej — na udzielenie Tow arzystwu siedziby w gmachu Wydziału.

I W alne Zebranie Członków TH E odbyło się 26 czerwca 2001 roku w W arszawie, w budynku W ydziału Pedagogicznego UW. U czestniczyło w nim 31 osób. W referacie wprow adzającym Profesor Józef Miąso przedstawił przede wszystkim cele TH E zapisane w § 6 i 7 Statutu. Podkreślił, że celem Towarzystwa jest integracja środow iska historyków oświaty w Polsce oraz „walka o jak o ść” naszej dziedziny.

Podstawowym zadaniem I W alnego Zebrania był wybór w ładz statutowych. W rezultacie kolejnych głosowań Prezesem T ow arzystw a została Irena Szybiak (Uniwersytet W arszawski, W yższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku); członkami Zarządu Głównego zostali: Kalina Bartnicka (Instytut Historii Nauki PAN, Uniwersytet W arszaw ski, W yższa Szkoła H um anistyczna w Pułtusku), Julian Dybiec (Uniwersytet Jagielloński), A dam Fijałkowski (Uniwersytet W arszawski), K rzysztof Jakubiak (Uniwersytet Bydgoski), Andrzej M eissner (U niw ersytet Rzeszowski), Dorota Żołądź-Strzelczyk (Uniwersytet Adama M ickiew icza w Poznaniu). W skład Komisji Rewizyjnej zostali wybrani: Lech Mokrzecki (Uniwersytet Gdański), Danuta D rynda (U niwersytet Śląski), Tadeusz Jałm użna (U niw er­ sytet Łódzki). Do Sądu K oleżeńskiego w ybrano natom iast Stanisława Litaka (Katolicki Uniwersytet Lubelski), Iwonę M ichalską (U niw ersytet Łódzki), Karola Poznańskiego (Akadem ia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzew skiej), Agnieszkę Stopińską-Pająk (Uniwersytet), Adam a W iniarza (UMCS).

Równolegle do prow adzonych w W arszaw ie prac organizacyjnych, Koledzy z Katedry Historii W ychowania Akademii Pedagogicznej w Krakowie przystąpili do realizacji, zgłoszonego ju ż na pułtuskim spotkaniu grupy założycielskiej, a zaaprobowanego przez I W alne Zebranie, projektu konkursu na najlepszą pracę m agisterską z historii wychowania, przeprowadzonego w imieniu THE. Pozyskali pierwszych sponsorów, dzięki czem u pow stat zaczątek funduszu nagród, opracowali regulamin nagród. W styczniu 2002 r. została przyznana pierw sza nagroda dla m gr Ewy Tylińskiej, absolwentki W ydziału Pedagogicznego U niwersytetu W arszawskiego, za pracę Studenci Cesarskiego

Uniwersytetu W arszawskiego w latach 1869 -1 9 0 4 ja ko grupa akadem icka i w życiu miasta, wykonaną

pod kierunkiem prof. dr hab. Kaliny Bartnickiej.

Referat programowy Zarządu G łównego Towarzystwa, który był podsum owaniem dyskusji, poczynając od zebrania założycielskiego, przedstaw iła Prezes Towarzystwa, Irena Szybiak, na Zebraniu Członków 19 grudnia 2001 r., które odbyło się także w W arszawie w gm achu W ydziału Pedagogicz­ nego UW. Zarząd uznał - zgodnie z dyskusją na W alnym Zebraniu w czerwcu 2001 r. - że w okresie pierwszej kadencji prace T ow arzystw a należy koncentrować wokół tych obszarów, które dają szansę sukcesu, a dzięki temu stw orzą dobrą podstawę rozwoju naszej organizacji oraz um ożliw ią Tow arzyst­ wu pozyskanie autorytetu w środow iskach akademickich i pozaakademickich, lokalnych i w skali ogólnopolskiej, a także włączenie nas w działalność m iędzynarodową.

Zadaniem pierw szoplanow ym w obecnej kadencji jest poszerzenie listy członków Tow arzystwa drogą skupiania badaczy, zajm ujących się problem atyką dziejów edukacji, szkół, myśli pedagogicznej i pedagogiki oraz pozyskiwania sym patyków naszej dyscypliny w otoczeniu, przez inspirowanie i wspomaganie pasji badaw czych ludzi spoza uczelni i innych środowisk naukowych. Chodzi o to, by Towarzystwo - po pierw sze - stało się silnym środow iskiem opiniotwórczym, którego głos w sprawach dotyczących historii w ychowania, jak o istotnego obszaru spuścizny narodowej i europejskiej, będzie znaczący w dyskusjach o kształceniu nauczycieli i pedagogów w szystkich specjalności; po drugie - stało się partnerem analogicznych stow arzyszeń zagranicznych.

Według wyrażonych na I W alnym Zebraniu Członków opinii THE nie powinno przybierać charakteru organizacji elitarnej, o zasięgu ograniczonym do środow isk akademickich. Podjęliśmy

w ówczas uchwałę o uproszczeniu procedury w stępow ania do naszej organizacji - z § 9 Statutu został usunięty wymóg uzyskania przez kandydata poparcia dwóch członków wprowadzających. W tym obszarze możemy odnotować pierw sze sukcesy, od czerwca niemal podwoiła się liczba członków, wciąż jednak głównie ze środow isk akademickich, ale ju ż jest pierw szy odzew z obszaru oświaty - do naszego grona dołączył m gr Stanisław C zajka - dyrektor Zespołu Szkół w Siennicy na M azowszu.

W czasie pierwszej kadencji - zdaniem Zarządu - powinna powstać sieć kół Towarzystwa, ogarniających nie tylko kręgi naukowe, ale rów nież nauczycielskie, pracowników instytucji kultury, oświaty, muzeów i tym podobnych instytucji. K onieczne jest tu również propagowanie tej idei przez wszystkich Kolegów w sw oich środow iskach uczelnianych i pozauczelnianych. Powołanie Koła leży w kom petencjach Zarządu G łównego, natom iast regulamin - zgodnie z § 37 Statutu - musi zostać zatwierdzony przez W alne Zebranie Członków THE. Ponieważ statutowy termin przypada na wiosnę 2004 r., należy opracować „tym czasow y regulam in koła” , który przed upływem tej kadencji będzie poddawany weryfikacji ju ż w toku praktyki. N atom iast tryb wprow adzenia regulaminu tymczasowego wymaga uchwały Zebrania.

K olejnym obszarem zadań, na którym Zarząd chciałby skupić aktywność Towarzystwa jest stworzenie systemu dokum entacji i informacji o badaniach historyków wychowania w Polsce. Tow arzystwo powinno wesprzeć inicjatyw y Kolegów przez:

1. Podjęcie pertraktacji z dotychczasow ą redakcją Biuletynu Historii Wychowania w celu przekształ­ cenia tego periodyku w organ Tow arzystw a, a po pom yślnych decyzjach nadanie mu szerszego niż dotąd charakteru podstaw ow ego inform atora o życiu naukow ym naszego środowiska. Służyłyby temu działy: bibliograficzny, uw zględniający nie tylko publikacje zwarte, ale także artykuły; informator o realizowanych tem atach badaw czych, obejm ujący zwłaszcza tematy prac doktorskich i habilitacyjnych oraz„grantów ” ; recenzje.

2. Patronat nad przygotow aniem publikacji zwartych bibliografii bieżącej, jak i retrospektywnej, powstawaniem inform atora o polskich historykach wychowania (inicjatywa Juliana Dybca), a w perspektywie słownikiem biograficznym polskich historyków w ychowania XIX i XX wieku (inicjatywa W iesławy Szulakiew icz i A ndrzeja M eissnera).

Trzeci obszar zadań obejm uje cele badawcze, których realizacja przynieść powinna nie tylko efekty wydawnicze ale także integrację środow isk lokalnych, dzięki w łączeniu do wspólnie realizowa­ nych zadań. Zarząd proponuje, by tym wspólnym zadaniem był A tlas historyczny szkolnictwa polskiego. W sparcie badaczy zawodow ych dla am atorów - entuzjastów badań historyczno-oświatow ych, skupio­ nych w kołach zaow ocow ać m oże w artościow ym i wynikami badawczymi. D la społeczności lokalnych prace te mogłyby przynieść korzyść w postaci np. rozwoju istniejących lub tworzenia nowych placówek typu muzea szkolne, czy też szerzej - m uzea ruchu ośw iatowego. O becny etap prac nad Atlasem, dzięki trwającej od 2 lat pracy zespołu kierow anego przez Kalinę Bartnicką, daje gwarancję sprawnej koordynacji badań.

W ażnym zadaniem, które m ogłoby zostać zainicjowane przez Towarzystwo, powinno być zachowanie pamięci o edukacji w Polsce po II wojnie światowej aż po pierwsze lata transformacji ustrojowej. T o dokum entowanie historii w ychow ania czasów najnow szych obejmowałoby pamiętniki nauczycieli, w ychowawców, pracow ników ośw iaty oraz pamiętnikarskie świadectwa doświadczeń edukacyjnych uczniów. Realizacja tego zadania napotkać m oże na zasadnicze przeszkody materialne w zakresie finansow ania konkursu oraz grom adzenia dokum entacji i przechowywania nadsyłanych prac.

Zebrani przyjęli (przy jednym głosie sprzeciwu) propozycję program ow ą Zarządu, rozwijając w dyskusji niektóre wątki, precyzując obszary, które mogłyby stać się polem aktywności Towarzystwa. W ystąpienia kolegów dotyczyły spraw takich jak: rola historii w ychowania w kształceniu pedagogów; dydaktyka historii w ychowania; rozwój studenckich kół historyków wychowania; patronowanie pracom nad bibliografiami, informatoram i i słownikami. W w ystąpieniach dotyczących badań postulowano, aby Towarzystwo w ystępowało z inicjatyw ą badań, głównie zespołowych, oraz udzielało rekomendacji wnioskom składanym do Kom itetu Badań Naukowych. Sform ułowany został także postulat organizacji

konferencji naukowych. Zebrani w skazyw ali na potrzebę wspierania badań w obszarach takich, jak: historia edukacji a współczesność m ałyćh ojczyzn, historia pedagogiki jako nauki w Polsce Ludowej, oświata w działalności sam orządowej; zaw ód nauczyciela i nauczyciel w przeszłości, teraźniejszości i przyszłości itp.

Na zakończenie obrad zebrani - przez aklam ację - uchwalili powołanie Pani Profesor dr hab. Kamilli Mrozowskiej na członka honorow ego Tow arzystw a Historii Edukacji.

Jednym z przedm iotów dyskusji na zebraniu grudniow ym była sprawa przekształcenia Biuletynu

Historii Wychowania w organ T ow arzystw a Historii Edukacji. Zebrani zobowiązali Zarząd Główny do

podjęcia stosownych decyzji program ow ych, dotyczących tego periodyku. Na posiedzeniu 7 m arca 2002 r. Zarząd postanowił, że periodyk będzie składał się z kilku działów: artykuły i rozprawy, materiały oraz zróżnicow ana część bibliograficzno-inform acyjna. Jak dotąd Biuletyn wydawany będzie w Poznaniu. Do Rady Redakcyjnej postanow iono zaprosić kolegów: W iesław a Jamrożka, Dorotę Żołądź-Strzelczyk, Tadeusza Jałm użnę, Lecha M okrzeckiego, Krzysztofa Jakubiaka, Kalinę Bartnicką, Adama W iniarza, Czesława M ajorka, A ndrzeja M eissnera. Postanowiono także, że wszystkie artykuły będą recenzowane.

1. Koło jest w ydzielonym terytorialnym ogniw em Tow arzystw a (p. 1 rozdz. V Statutu THE). 2. Powołanie i rozwiązanie Koła należy do Zarządu Głównego.

1. W niosek o powołanie Koła składa grupa założycielska w składzie przynajmniej 5 osób. 2. Do wniosku o powołanie Koła należy dołączyć:

a. protokół zebrania założycielskiego;

b. listę grupy założycielskiej z adresam i poszczególnych osób;

c. charakterystykę dorobku naukowego i/albo dydaktycznego założycieli; d. kierunki działalności i plan pracy;

e. adres Koła.

3. Zarząd Główny podejmuje decyzję o pow ołaniu Koła nie później niż m iesiąc po wpłynięciu wniosku.

1. Po zatwierdzeniu wniosku przez Zarząd Główny THE, na pierw szym zebraniu członkowie Koła wyłaniają Zarząd Koła w składzie: przewodniczący, zastępca przewodniczącego, sek­ retarz.

2. Kadencja Zarządu Koła upływa wraz z końcem kadencji władz THE.

3. Zarząd prowadzi listę członków Koła i przekazuje Zarządowi Głównem u bieżącą informację o zmianach. Zarząd popularyzuje i upow szechnia idee THE w swoim otoczeniu.

Tymczasowy Regulamin

Koła Towarzystwa Historii Edukacji

Powołanie Koła