Andrzej Cetera,Jerzy Okoński
Zawada, gm. Tarnów, woj.
tarnowskie, st. 1
Informator Archeologiczny : badania 22, 119
Inform ator A rcheologiczny 1 9 8 8
119
Z a w a d a , g m . T a rn ó w , w o j. ta r n o w a k i e . s t . 1 PP P ra c o w n ic K O n serw acJl Z a b y t ków P ra c o w n ia A rch eo lo g iczn o -K o n s e r w a to rs k a w T arn o w ie O d d z ia ł w K rakow ieB a d a n ia prow adzili m g r A ndrzej C e te ra 1 m g r Je rz y O k o ń sk i (a u to r sp ra w o z d a n ia ). U czestniczyli arch eo lo d zy algierscy. F in a n s o w a ła Pol- sk o -A lg lersk a M isja Arc heo logiczno-K onsre w at o r s k a PKZ. S ió d m y s e zo n b a d a ń . G ro d zisk o w czesn o śred n io w ieczn e.
K o n ty n u o w an o b a d a n ia re jo n u p o łu d n io w o -zach o d n ieg o . W y ek sp lo ro w an o 10 o b iek tó w a rc h e o lo g ic z n y c h ( 7 3 - 8 1 /8 8 , w tym 78 I 78A /B 8, z lo k alizo w an y ch w cześniej p o d c z a s b ad art so n d a ż o w y c h . N ajciekaw sze w śró d n ic h s ą o b iek ty 76 1 8 1 /8 8 . P ierw szy z n ic h p o s ia d a ł n a poziom ie o d k ry c ia z a ry s p ro s to k ą ta z zao k rąg lo n y m i n a ro ż n ik a m i 1 w y m ia ry 3 ,9 x 3 ,5 m. Z agłębienie w c a le c w ynosiło do 0 ,6 4 m . W J e d n o ro d n y m w y p e łn ls k u p ó lzlem lan k l z n ale zio n o 2 4 fra g m e n ty brzegów 1 2 2 3 In n y c h części n aczy ń , 3 3 frag m en ty żu żla, 17 frag m en tó w szlak i o ra z sk o ro d o w a n ą o stro g ę ż e la z n ą z pły to w aty m i zaczep am i. O b iek t 8 1 / 8 8 był b u d y n k ie m n a z ie m n y m o w y m ia ra c h 5 x 5,1 m , zagłębionym do 0 .3 m, O b iek t te n zlokalizow any był n a k raw ęd zi stro m e g o w ąw ozu o c h a ra k te rz e erozyjnym , w yznaczającej d o ty c h c z a s g ra n ic e p o łu d n io w ą g ro d z isk a . L okalizacja d u żeg o o b ie k tu m ieszk aln eg o w tej części w sk a z u je . Iż p o łu d n io w a cz ę ść g ro d z isk a u leg ła z n iszczen iu . W Jed n o ro d n y m w y p ełn lsk u o b ie k tu zn alezio n o 5 3 brzegi 1 3 9 6 In n y ch frag m en tó w n a c z y ń o raz 7 p rzed m io tó w żela zn y ch . M ateria ł u z y sk a n y w o b ie k ta c h b a d a n y c h w 1908 r. p o tw ierd za w cześniejsze d a to w a n ie g ro d zisk a.
B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w a n e . Ż a rn ów l u , g m . G rę b k ó w , w o j. s i e d le c k i e ,
a t . 1
B a d a n ia p ro w ad zili m g r R y szard G łow acz (WKZ Siedlce) o ra z m gr Woj ciech W róblew ski z In s ty tu tu A rcheologii UW (a u to r sp ra w o z d a n ia ). F in a n s o w a ł WKZ w S ie d lc a c h . Pierw szy se z o n b a d a ń .C m e n ta n y s k o szkieletow e
W c zesn o śred n io w ieczn e c m e n ta rz y s k o szkieletow e w Ż arnów ce. s t. 1 "W isielec" |x>łożonc J e s t w odległości ok. 1,5 k m n a półn o c od z a b u d o w a ń w si, n a p ia sz c z y sty m w zn ie sie n iu , p rzecięty m w chw ili o b ecn ej sz u tro w ą d ro g ą G rębków -W ierzbno. T eren p a g ó rk a Je s t p o ro ś n ię ty m łodym la s e m so sn o w y m . C zęść tego w zgórza J e s t n iszczo n a p rz e z oko liczn ą lu d n o ś ć , k tó ra w y b iera s t ą d p ia c h . J e s t to przy czy n a b ezp o śred n ieg o zag ro żen ia s ta n o w isk a .
C m e n ta rz y sk o w Ż arnów ce z n a n e J e s t w lite ra tu rz e archeologicznej od sc h y łk u XIX w. W 1878 r. T. Ł u n le w sk l przy w sp ó łu d ziale D. J . S a m o k v aso v a prow adził t u b a d a n ia w y k o p ali skow e. W w y n ik u ty ch p ra c o d sło n ięto (co n ajm n iej) 19 g ro b ó w szk ieleto w y ch w u k ład zie rzędow ym , przy czym g ro b y te p o sia d a ły o b sta w y k a m ie n n e , a cz ę ść z n ic h była p rz y k ry ta do d atk o w o b ru k a m i, W p u b lik a c ji m ateriałow ej sta n o w isk a , k tó ra u k a z a ła się w 1882 r. T. Ł u n lew sk l p o d a je d o ść d o k ła d n y o p is grobów , a ta k ż e o rie n ta c ję pochów ków o ra z g łęb o k o ść n a Jakiej były z n a jd o w a n e szkielety. O p isy p o z y sk a n e w tra k c ie b a d a ń m a te ria łó w dotyczą J e d n a k tylko tzw. zab y tk ó w w ydzielonych: k ab łączk ó w sk ro n io w y ch , z a u sz n ic , sp rz ą c z e k , noży, p ierścio n k ó w , p acio rk ó w sz k la n y c h . Z n a jd o w a n a w tra k c ie b a d a ń c e ra m ik a była p o n o w n ie w rz u c a n a d o ziem i po całk o w ity m w y e k sp lo ro w an iu grobów . P o d o b n y los s p o tk a ł ta k ż e zn a jd o w a n e w g ro b a c h szk ielety (oprócz cza sz e k , k tó re po z a k o ń c z e n iu b a d a ń z o sta ły p rz e k a z a n e do k ilk u p ry w a tn y c h kolekcji an tro p o lo g iczn y ch ).
Z b a d a ń w Ż arn ó w ce do ch o w ały się do n a sz y c h czasó w Jedynie pojedyncze zabytki, p rz e ch o w y w an e w PMA w W arszaw ie, MA w K rakow ie o ra z p ra w d o p o d o b n ie w L en in g ra d zk lm E rm ita ż u . Ich w a rto ś ć n a u k o w a je s t J e d n a k zdecydow anie n ie p e łn a , z uw agi n a fakt, że b ra k J e s t J a k ic h kol w iek Inform acji o k o n k re tn y c h z e sp o ła c h , z k tó ry c h p ierw o tn ie pochodziły.
O d 1945 r. c m e n ta rz y s k o było k ilk a k ro tn ie w izytow ane p rz e z archeologów , któ rzy s tw ie r dzali k ażd o razo w o Jego p o s tę p u ją c e zn iszczen ie.
Do b a d a ń w ytyczony z o sta ł te r e n z n a jd u ją c y się n a półn o c od p rzecin ającej s ta n o w isk o sz u tro w e j drogi. W odległości ok. 10,5 m od północnego s k r a ju tej drogi, w środkow ej p a rtii ek sp lo a to w a n e j p la ś n lc y - p rzy s k r a ju Jego a k tu a ln e g o o b ry w u · założony z o sta ł w ykop o p o w ierzch n i ok. 7 ,5 m 2. W w y b ran ej d o b a d a ń p a rtii p la ś n lc y w idoczne były w je j obryw ie k a m ie n ie o b sta w y grobow ej. W o s u w is k u p la s k u , poniżej k a m ie n i o b s ta w y grobow ej z n ale zio n e zo sta ły fra g m e n ty k ości lu d z k ic h o ra z pojedynczy fra g m e n t d n a n a c z y n ia w c z e sn o śre d n io w ie cznego.
Po w yeksplorow aniu w arstw y h u m u s u , n a głę bo kości ok. 30 c m poniżej poziom u g ru n tu zaobserw ow ano we w schodniej p a rtii w ykopu pierw sze, nieliczne k am ien ie o b staw y grobow ej
W ojew ódzki K o n se rw a to r Z ab y tk ó w w S ie d lc a c h
