Struktura przestrzenna potencjału budowlanego i produkcji budowlanej w Polsce w latach 90.

Pełen tekst

(1)2002. Małgorzata Furmańska-Oćwieja Katedra Ekonomiki Nleruchomohl I Procesu InwestycYlnego. Struktura przestrzenna potencjału budowlanego i produkcji budowlanej w Polsce w latach 90. 1.. Wstęp. Przestrzenna struktura produkcji budowlanej w przeciwieństwie do innych dziedzin wytwórczości nie odpowiada strukturze przestrzennej przed siębiorstw budownictwa. Przyczyna tego faktu jest właściwa ella produkcji budowlanej nierozdzieln ość miejsca produkcji i miejsca przyszłej konsumpcji oraz rozdzielność miejsca produkcji od miejsca, w którym znajduje się ośrodek dysponujący czynnikami produkcji, czyli siedziba przedsi ębiorstw. Istotne jest więc uzyskanie odpowiedzi na pytanie , w jakiej mierze poszczególne regiony kraju (województwa) uczestniczą w produkcji budownictwa jako sekcji gospodarki narodowej i jakie czynniki decydują o określonym ukladzie przestrzennym tej produkcji.. 2. Zakres I metoda analizy Wielkość produkcji budowlunej wykonanej na obszarze danego regionu (województwa) nie jest równoznaczna z wielkością zdolności produkcyjnej przedsiębiors tw budowlunych mających swoją siedzibę w danym regionie (województwie). Na ogól bowiem każde województwo jest zmuszone zarówno do eksportowania, jak i do importowania zdolności budowlanej, a dopiero saldo tej wymiany określa nadwyżkowy lub deficytowy charakter województwa. Dlatego też analizując strukturę przestrzenną budownictwa należy rozpatrywać trzy wątki: I) w pierwszym uwaga będzie skupiona na potencjale budowlanym, czyli możli wościach produkcyjnych przedsiębiorstw wedlug siedziby ich zarząd u ;.

(2) I. Malgorzata. Furlllwlska-Oćwieja. podstawą do określenia potencjału wykonawstwa budowlanego, którym dysponuje dane województwo, będzie produkcja budowlano-montażowa wykonana przez przedsiębiorstwa zlokalizowane na terenie danego województwa, bez względu na fakt, w którym województwie znajdują się miejsca budowy obsłu giwane przez te przedsiębiorstwa (czyli potencjał budowlany to świadczenia na własne potrzeby i eksport do innych województw); 2) drugim elementem rozważań będzie analiza produkcji budowlano-montażowej poszczególnych województw według miejsca wykonywania robót, czyli będzie mowa o ruchu budowlanym (są to świadczenia na własne potrzeby oraz import produkcji budowlano-montażowej z innych województw); 3) trzecim elementem będzie ustalenie przepływów produkcji budowlano-montażowej między województwami, czyli obliczenie wielkości zarówno eksportu, jak i importu dla każdego województwa. Zakres przeprowadzonej analizy ogranicza się do sektora uspołecznionego. Badania obejmują lata 1993-1997. Głównym źródłem, na podstawie którego obliczono przytoczone wskaźniki, są roczniki statystyczne GUS.. 3. Struktura przestrzenna produkcJI budowlaneJ. w latach 1993-1996 Chcąc stwierdzić,. w jakim stopniu określony region partycypuje w produkcji danego działu (sekcji) gospodarki, za podstawy oblicze!! przyjmujemy zwykle produkcję przedsiębiorstw należących do tego działu (sekcji), zlokalizowanych w tym regionie. W większości bowiem przypadków siedziba przedsiębiorstwa pokrywa się z miejscem produkcji. W budownictwie przeważnie jest inaczej. Miejsce produkcji jest na ogół mniej lub bardziej oddalone od siedziby przedsiębiorstwa. Mówiąc zatem o rozmieszczeniu produkcji budowlanej, mamy na myśli produkcję wykonaną na obszarze danej jednostki przestrzennej, a nie produkcję przedsiębiorstw, których siedziba tam się znajduje. W związku z powyższym w celu określenia struktury przestrzennej produkcji budowlanej należy przyjąć dwa wskaźniki ilustrujące udział produkcji regionu (województwa) w produkcji ogólnokrajowej. Wskaźniki te wyprowadzono według poniższych wzorów:. WI =PI' P- ·100 ,. (l). gdzie: PI' - wartość robót budowlanych wykonanych przez miejscowe przedsiębior stwa budowlane, posiadające siedzibę zarządu na terenie danego województwa, P - wartość robót budowlano-montażowych (zrealizowanych systemem zleceniowym) w Polsce ogółem w danym roku;.

(3) Tabela l. Struktura produkcji budowlano-montażowej według województw w latach 1993-1 996 (w odniesieniu do produkcji ogólnopolskiej). przedsiębiornwa. Polska. Warszawskie Bialskie Białostockie. Bielskie Bydgoskie Chełmskie. Ciechanowskie Czcrslochowskie Elbl~kie Gdańskie. Gorzowskie Jeleniogórskie Kaliskie Katowickie. IV,. IVn. (w %). (w%). 100. 100. IV, - W". 5.144. 17 ,475 17,808 -D,333 0338 0.413 -0.075 1.067 1.002 2,232 -0,185 2.047 3.954. 0.219 0 .472 15 15 0.861 4377 1.093 0.950. 0.316 -0.037 0.525 -0.053. 0,970 14,146. 0,191. 3,719. 0.658. 1.059 1.259 -0,309. 0.034. 1,129 -0,159. 13.813. Kieleckie. 2..074. 1.534. 0.755. Koszalinskie Krakowskie. 1.288 5.251 0.469 1.889 0,736. 0.893 -0 .138 1,366 -0.078 4,368 0,654 -0,185 2.34 1 -0,452 0.7 11 2.302 0,370 -0.099 2543 -0,004 1.602 -0,388. Legnickie Leszczyńskie. Lubelskie Łomżyńskie. Łódzkie Nowosądeckie. 2.562 0271 2539 12 14. 0,065. 0,091. 1.424. Koniilskie. Krośnieńskie. 5,144. 0,068. 4.022. 1.052. +. 0333 0.540. 0.883. 0.025 0.260. IV,. IVII. (wIO). (w%). W,- W". W,. W". (w %). (w%). 4,92. 100. 15.648 15.691 -0,043 0.267 0,340 -0,073 0,061 1.096 1,035 2,036 2243 -0.;107 3 ,027 3.032 -0.005 0.257 0,283 -0.026 0.059 0.543 0 .484 0.137 1.451 1.588 0.884 1.010 -0,126 0,613 4,666 4,053 1,106 0.023 1.129 1,222 -0,370 0,852 1,094 -0,048 1.046 0.529 15,656 15.127 0.462 2.466 2.004 0.795 0.999 -0.204 0.962 1,046 -0.084 1.249 4,619 3,370 0.487 0,646 -0,159 2,171 -0,321 1,851 0.0 16 0 .872 0.856 0.270 2.187 1,917 0.285 0356 -{l,071 2,638 2207 -0,43 1 0.917 1.233 -0,316. 13.080 0.249 1.211. 100. 100. -. +. 4,942. +. 100. 5.735. 5,735. 13,31. -0,233 -0,081. 1.921. 0,330 1,168 2213. 3,502. 3.678. 0346 0,439 1,385. 0395 0,394. 1.447. 1.690 4,234. 1,156. 1,138. 1,229 1,322 1,140. 15.948. 15,26. 2,053. 1500. 0.819 ID13. 0.932. 5,129. 0,426. 1.057 4.173 0,622. 2,408. 2,704. 0,631. 0,695 2243 0.287 2,391 1.129. 2511 0,211. 2,400. 0,887. 0,043. 0.,045 0.090. -0.243 0.707. -{l,073 -0.456 -0.002 0.687 0.553 -0.1 13 0,016 0,956 -0.196 -0,296 -0.064. 0.268 -0,076 0.009 -0.242. Wl - W". W,. W". (w%). (w%). 100. 100. 6.21. 13,58. 13.89 0.422 1.281 2,668 3,355. -0.305 -0,119 -0.021 -0 .463 -0 ,148. 0,385. -0 ,049. 0,303 1,260 2,205 3,207 0,336. -0.292 -0.176 -0.049. 1,295. 4.941 0,866. Wl - W". -. 0,615 1,39 1 0,845 5339. -. 1295. -0,415. 0,779. 1.076. -0297. 1.268. 1.289. -0,021. 14,1. 13.19 2 .028 1.105. 1.169 4,390 0,825. 2,050. 2,425. 0,644. 0.589. 2.528. 2.136. 0389. 0.469 2. 186 1,495. 2.120. 1.090. 6,21. '"~. '<. ~::. ;;. '"". ". .5. ". -0,155. 1,004. 5.047 0,783. +. 0,135 0.096. 0,480 1,000 4.857 1.41 9. 2.753 0.910 1.122. ~. ;::. il. 1996. 1995. 1994. 1993 Siedziba zarządu. f:?. 0,482. "g"-. "~. ~. 0,903. 0 ,725. -0.195 -0,047. 0,657 -0.042 -0,375 0,055 0.392. -0 ,080 -0,066 -0.405. E.-.

(4) cd. tabeli l 1993 Siedziba zarządu przedsiębiorstwa. Olsztyńskie. Opolskie Ostrołęckie. Pilskie Piotrkowskie Płockie. Pozmmskie Przemyskie Radomskie Rzeszowskie Siedleckie. Sieradzkie Skierniewickie Słupskie. Suwalskie Szczeciński e. Tarnobrzeskie TiltI'Iowskie Toruńskie Wałbrzyskie Włocławskie. Wrocławskie. Zamojskie Zielonogórskie. WI (w%). 1,196 1,818 0,682 0.857 1.266 1.536 4,903 0.263 1,D68 1.585 0,905 0.350 0,639 0,595 0.5 17 3.171 0,631 1,556 1,182 0.966 0 .665 3.969 0,341 0.672. wlI (w%). 1994. WJ - Wn. -. 1,115 2.648 -il,830 0.637 0.953 -il.096 1,468 -il202 1,535 4,211. 0386 1.057 1.1 90 0,835 0,443 0,659 0,618 0,616 3,158 0,868 1.733 1,528 1,178. 0.601 3,166 0.473 0.660. +. WI (w%). (w%). 0,081. 1,456. 1,382. 2.074 0,402 0,608 1.189 1,639 5,896 0,354 1,408. 2.776 -0.702 0 ,541 -0,139. 0.730. 0 .727 -0,119. 0,797. 1.363 -0.174 1,748 -il.l09 5,184 0,501 -il,147 1,482 -il,D74 1,D65 0,824 0;315 -0,026 0.657 -il,047 0.649 -0,126 0.669 -il,091 3.740 -0,056 0.912 -il,308 0,803 -0,168 1.420 -il,170 1,210 -0227 0,564 -il,022 3.753 0,434 -0,118 1.445. 0,926 1,939 5,031 0391. 0 ,045. 0,001 0,692. -il,123 0.011 0 ,395 0,070 -0,093 -0.020 -il.023 -il,099 0,013. -0.237 -il,I77 -il.346 -0212. 0,D64 0 ,803 -0.132. -. 0,012. 1.447. 0,916 0,289 0,610 0,523 0 ,578 3,684 0.604 0,635 1.250 0 .983 0,542 4.372 0;316 1.449. WII. 1996. 1995. W, - WII +. WI (w %). Wn (w%). 0.074. 1;377. 1,297 3,464 0.&76 0,999 0,985 2,103 4,406 0.561. -. 2 ,662. 0,712. 0 ,382 0.092. 0.619 0,004. 1,423. 1,220. 1,430 0,820. 1,039 0 ,696. 0,320. 0,393. 0,547 0,51 2 1.051 3.396 0,857 0,704 1.510 1.031 0,454 4,406 0,269 1,238. 0.624 0.597 1.102. 3273 1.217 0.952 1.717 1,310 0.493 3.591 0;383 1307. W1-Wn. -. + 0.080. --0,802 -0.146 -0.202. 1,510 2,049 0,491. 1.0 19. -il.059 -il,I64 0,625. -il,170. -0,073 -0,077. -ilP85 0.123. -0360 --0248 -0,207 -0279 -il.o39 0.&15. 0,509 0.542 0.685 3.735 0.613 0,864 1.130 0,871 0,760 4,926 0,357 1.158. + 0;2.67. 2.761. -0,7 12. -il,oll -0,005. 1,111. IP84 1.&63 0,871. -. 0,502 1,024 2,359 4,226 0.687 1.197 1,389 0,756 0.460 0.632 0,776 0 ,600 3.805 0.719 1,098 1383 1.177 0.793 4 ,085 0,670 1.123. 5,168. W1 - WII. 1,243. 2,124. 0,413. -OP51. Wn. (w %). 1,114. 0,475. 0.203 0 39 1 0.1 24. -0.114 -il,069. Wf (w%). 0,003. -0,135. 0.942 -0,212. -0,113. 0.474 0,115 -0,047 -il,123. -0.234 0.085 -0.070 -0.106 -0,234 -0,253 -0,306 -0 .033. ~. ;;0C>. ;::; :;. '". 0,841 -0.313 0.035. W1- procentowa wartość robót budowlano- montażowych wykonanych przez przedsiębiorstwa budowlane (posiadające siedzibę na obszarze danego województwa ) do ogólnej wartości robót budowlano-montażowych w danym roku w Polsce. WIJ - procentowa wanoSć produkcji budowJano-montażowej wykonanej na terenie danego województwa przez miejscowe przeds iębiorst wa oraz import tej produkcj i Z innych województw. Źródlo:. obliczenia. własne. na podstawie Roczników Statystycznych GUS.. ~. ~. '". ~.

(5) I. Struktura przestrzenna potencja/u budowlanego .... WII =. Wf; o . 100,. (2). gdzie:. Wr + o - wartość produkcji budowlano-montażowej wykonanej na terenie danego województwa przez miejscowe przedsiębiorstwa (czyli posiadające zarząd na terenie danego województwa) oraz import tej produkcji z pozostałych województw, W - wartość robót budowlano-montażowych w Polsce ogółem w danym roku, Wyliczone według prezentowanych wzorów wskaźniki zestawiono w tabeli 1. Na podstawie tabeli 1 można wnioskować nie tylko o udziale poszczególnych województw w produkcji budowlanej ogólnopolskiej (WI ), czyli o wspomnianym potencjale budowlanym województw, ale także o tym, w jakim zakresie dane wojewóclztwo korzysta z usług własnych przedsiębiorstw oraz przedsiębiorstw mających siedzibę poza terenem danego województwa (WII ), czyli o konsumpcji produkcji budowlano-montażowej. Województwa o największym udziale produkcji budowlano-montażowej w relacji do produkcji krajowej ogółem w latach 1993-1996 zestawiono w tabeli 2. Tabela 2. Województwa o największym udziale produkcji w relacji do produkcji krajowej w latach 1993-1996 Województwo. Warszawskie Katowickie Krakowskie Gdmlskic. Poznallskie Bydgoskie Wrocławskie. Szczecińskie. Źródło:. budowlano-montażowej. 1993. 1994. 1995. 1996. 17,4 14,1 5,2 4,4 4,9 4,0 3,9 3,2. 15,6 15,7 4,6 4,7 5,9 3,2 4,4. 13,0 15,9 5,1 4,9 5,0 3,5 4,4 3,4. 13,6 14,0 5,0 5,3 5,2 3,2 4,9 3,7. 3,9. obliczenia własne na podstawie Roczników Statystycznych GUS.. Pierwszy wniosek nasuwający się po analizie dwóch zaprezentowanych powyżej zestawieI\ tabelarycznych dotyczy dużej nierównomierności rozmieszczenia aktywności budowlanej. Wymienionych w tabeli osiem województw daje rocznie ok. 58% produkcji budowlano-montażowej. W ten sposób dla pozostałych 41 województw pozostaje przeciętnie po 1 % tej produkcji rocznie, W analizowanym przedziale czasu zaobserwować można następujące tendencje: 1) spadek potencjału województwa warszawskiego - dość znaczny, bo o 3%, 2) wzrost znaczenia udziału w ogólnopolskiej produkcji budowlanej województw: wroclawskiego - 01,0%, gdańskiego - o 0,9% i poznm\skiego - o 0,3%,.

(6) I. Małgorzata. Fur11lGliska-Oc.rwieja. Różnica między wskaźnikami W1 i Wn pozwala na ustalenie, czy i w jakim zakresie poszczególne województwa zaspokajają swoje potrzeby produkcji budowlano-montażowej korzystając z przedsiębiorstw zlokalizowanych na terenie danego województwa, a więc różnica ta pozwala na ustalenie salda działalności danego województwa. Gdy saldo jest ujemne, województwo importuje usługi budowlane, a więc korzysta z działalności przedsiębiorstw mających siedzibę poza terenem danego województwa. Jeśli zaś sałdo jest dodatnie, oznacza to, że województwo wykonuje prace budowlano-montażowe także poza obszarem danego województwa. Podstawą do obliczenia tego salda jest ogólnopolska produkcja budowlano-montażowa, stąd wykorzystując tę wartość produkcji jako punkt odniesienia, nie mamy dokładnych informacji dotyczących wielkości eksportu i importu w poszczególnych województwach. Dopiero przyjęcie za podstawę odniesienia produkcji danego województwa, czyli produkcji przedsiębiorstw mających siedzibę w danym województwie, pozwala na określenie eksportu i importu danego województwa. Problemowi temu poświęcono kolejny punkt niniejszego opracowania.. 4. Przepływy międzyregionalne produkcji w budownictwie w lalach 1993-1996 Ze wzgłędu na "służebną rolę budownictwa" wobcc innych sekcji gospodarki narodowej właśnie w budownictwie potencjał, którym dysponuje dane województwo, nie pokrywa się z potrzebami konsumpcji usług budowlanych w tym województwie. To procesy specjalizacji przedsiębiorstw budowlanych sprawiły, że przedsiębiorstwa budowlane danego województwa świadczą uslugi i wykonują prace na obszarze innych województw. Żadne więc województwo nie jest samowystarczalne. Stąd mówimy o międzyregionalnych przeplywach potencjalu budowlanego, czyli o eksporcie i imporcie produkcji budowlanej w obrębie danego województwa. Dlatego też interesujące w niniejszej analizie jest wyliczenie dla każdego z województw ich eksportu oraz importu usług produkcji budowłanej, a więc porównanie popytu na produkcję budowlaną z potencjałem wykonawczym każdego województwa. Dane dotyczące eksportu i importu poszczególnych województw zestawiono w tabeli 3. Wielkości te wy liczono według wzorów: robót budowlano-montażowych wykouanych przez rodzime prlcrJsiębiorstwa dla danego terenu E = --'--:-c---:--:--,----'--,.-----'----,---..,.--""-----. 100, warlość robót budowlano-montażowych wykonanych przez rodzime przedsiębiorstwa I-. wartość.

(7) Struktura przestrzenna potencjalu budowlanego ... wartość. -. I. wszystkich robót budowlano-montażowych na danym terenie robót budowlano-montażowych wykonanych przez rodzime. wartość. przedsiębi ors lwa. dla danego lerenu. 1=---:-:---"-:--:--'-:--:--:---:---"--,----:---:---:-· 100. warlość. wszyslkich robÓI budowlano-monlażowych wykonanych przez rodzime przed s iębiorslwa. Dla ostatniego roku analizy wskażników zamieszczonych w tabeli 3 aż 34 województwa wykazują ujemne saldo bilan su (co stanowi ok. 70 % ogólnej liczby województw). Województwo zamojskie importuje aż 4/5 ogólnej produkcji budowlano-montażowej, 6 wojewódzlw importuje po ok. 40% wartości tej produkcji (województwa bialskie, gorzowskie,jeleniogórskie, nowosądeckie, opolskie, skierniewickie). Do województw o najwyższy m dodatnim saldzie bilansu należą: kieleckie - 26%, ciechanowskie - 22% i rzeszowskie - 23%. Z porównania tabeli 1 i 3 wynika, że województwa o najwyższej pozycji udzialu w produkcji ogólno budowlanej Polski nie pokrywają się z województwami o najkorzystniejszym bilansie eksportu i importu . Na przykład województwa katowickie i warszawskie będące największymi udziałowcami w produkcji ogólnopolskiej nie posiadają w przypadku tak liczonego wskaź nika eksportu i importu najkorzystniejszej pozycji bilansowej. Poniżej przedstawiono porównanie najwi ększych eksporterów i importerów produkcji budowlano-montażowej oraz zmiany w tym zakresie. Najwięksi eksporterzy produkcji budowlan o-montażowej : w 1993 l'. (mld zł) w 1996 l'. (tys. zl) I) katowickie - 2194 l) katowickie - 633 351 2) warszawskie - 2192 2) warszawskie - 600 567 3) krakowskie - 2137 3) poznańskie - 453 247 4) wrocławskie - 1822 4) krakowskie - 420902 5) poznm\skie - 1636 5) wrocław skie - 412011 6) gdańskie - 1576 7) kieleckie - 1153 Najwięksi importerzy produkcji budowlano-montażowej : w 1993 l'. (mld zl) w 1996 l'. (tys. zl) I) warszawskie - 2787 l) warszawskie - 705 298 2) katowickie - 1597 2) katowickie - 323 099 3) opolskie - 1572 3) opolskie - 291 513 4) legnickie - 997 4) biełskie - 247019 5) gdm\skie - 198 777 6) płockie - 198 496 Z powyższego zestawienia wynika, że czolowe pozycje ekspOlterów utrzymały dwa województwa, tj. katowickie i warszawskie. Na pozycję trzecią wysunęło.

(8) Tabela 3. Eksport i import produkcji budowlano-montażowej produkcji danego województwa). Warszawskie Bialskie. I. -. 7,0. -1,9 -22,2 -3,8 -9,0 -7,3 -13,2 -11 ,1. Białostockie. 10,8. 8.9 24.3 14.6. Bielskie Bydgoskie. 10,3. 19,3. 8,0. Chełmskie. 0.7 10,8. Ciechanowskie. 31.9. Częstochowskie Elbląskie. 18.8 6,5. Gdańskie. 20,1. Gorzowskie Jeleniogórskie Kaliskie Katowickie Kieleckie. 10,2 3,2. 24,0. 43,0 12,8 28,6 5,1 7,1 35,7. Koszalińskie. Krakowskie. 22,7. 10,4 5,9. 2.9 5,6. 42,4 29,5. 12,4. 9,1 5,1 39,0 10,0 34,1. Konińskie. Krośnieńskie. Legnickie LeszczyIiskie Lubelskie Łomżyńskie Łódzkie Nowosądeckie. 15.3 2,6 9,9 2,2. 34,1. -22,1. 15,0 3,1. 8,2 3,6 16,9 12,1. 8,5 31,0 11,3 22.2 11,5 26,5 18,2. 16,3 29,1 21,5 4,5 18,9 12,4 20,4. -32,5 2,4. 26,0 -18,2 -6,0. 6,5 8,8 26,1 13,4. 73 16,8. -39,5 -23,9 3,3. 10,2 -36,4 -0,1 -31.9. I. 11,3. 6,0. 6,3 5.0. 8.7 31,0 15.9 4,4. +. E. 25,8. 8.7 6,4 11,5 16,9 4,6 9,0 4,8. -. 5.6 -10,1 -0,2 -10,2. 10,9 8,6 -14,3 13,2. 2,0. -25,3 -4,5. 3.4 18.8. 7,3. 39,1 16,1 6,6 41,6 23,7 9,6 4,6 29,8 11.4 39,1. +. -0,3 -27,4. 12,9. 18,8 5,7 10,4 45,7 11,0 5,4. 1996. 1995. -25,7 -8,8 19,2. -32,9 -17,3. 1,9 12,3 -25,2 -2,4 -34,3. Bilans E-l. Bilans E-l. Bilans E-l. Bilans E-l. E. 2,1. województw w latach 1993-1996 (w odniesieniu do. 1994. 1993. Siedziba zarzadu przedsiębiorshva. według. E. I. 9,8 5,6 7,1 14 8,4 15.0 36 26. 11,6 38,2 13,6. 2,8. 19,6 5,6 15,0 57,0 12,0 5,7. 20 8,6 4,3 12 10,0 36 19 10 25 4,4 8,4 13 17 4,7 14 6.6. 28,7 13,4 29,2. -1,8 -32,6. -6,5 -15,2 -5,0 -14,2. 10,2 6,5. 25,3 19,2. -16,8 14,3 -6,4 -52,7 -0,2. 9,2. 32,6 8,7 6,4 50,5 20,7 23,4. 6,2 40,8. 26,0. 5,7 19,9 13,9 19,3 14,4. 4,3. 13,1 33,9. 1,5 18,7 -46,1 -12,3 -10,0 10,7 -36,1 0,4 -27,4. 12,9 3,7 13,1 11,6 9,5 11,4 36,6. 27,0. -13.7. 13,2. 34,0. +. E. 27,3 9,5. I. -. 42,8. -2,2 -39,1. 14,8. -1,7. 32,6. -21 -4.6 -14,8. 15,1. 14,1 26,2 14.7 19,6 24,0 10,8 55,3 57.4 16,0 6,7 7,6 38.7 13,7. 24,3. 11,2. 24,8 9,3 28,7 22,8 6,2 15,1 7,5. 30,2. 27,6. 21,9. 6,4 -18,3 9,1 -41,4 -38,1 -1,6 6.4 26,3 -11,4 -4,2 13,1 -5,4 -18,3 8,5 155. 20,2. 7,3 26,6 18,2 44,6. +. -20,4 -3,1 -37,1.

(9) ~. cd. tabeli 3. przedsiębiorstwa. Olsztyńskie. Opolskie Ostrołęckie. Pilskie Piotrkowskie Płockie. Poznanskie Przemyskie Radomskie Rzeszowskie Siedleckie Sieradzkie Skierniewickie Słupskie. E. I. 14,4 2.6 11.9 7.7 9.0 19,5 18.6. 7.6 48.2 10.6 19.0 24.9 19.5 4.5 51.0 21.8. 4,2. 22,9 30.4 25.2 17,4 13,3 10.1. Suwalskie. 12,1. Szczecińskie. 7.0 14.8 2,5. Tarnobrzeskie Tarnowskie. 17,4 34.1 16,4 13.9 21.2 6.6. 5,7. -45.6 -1,3. 11.1 7.0. -11,3. 112. -15.9 0,0. 22,7. 14.1. 16.1 16,5 1,3. U. 13,2. 25,0. 33.4 10,5 15.0 13.7 93. 18,4 7.0 10.6 24.1 21.4 333 18.7 8.7 663. -46.8. 7.8 -16.7 -3,1. -3.8 -9.1. 3,0. 0.4. 72. 9.8 34.7 29.8. -30.1 -20.0. 32,2. -253. 29.6 25,4 8.0 45.6 18.0 6,7 9.0 41.0 38.0. -6,3. -9.1 -7.7 -24,0 -15.7 -1,5 -51.2. 16 4.6 9.8 6.9 23 13.0 21 22 32 34 24 18 24 8.9 5.0 12 14. 55,6. 5,1 -33,9 -40.4 -19.6 -20.7 -6.6 12,0. 4,5 42,8. -41,5 -52 26,4 -0.1. -11,4. 102. 36,6. -26.4. 13,0. -293 -21.9. 8.4 3.7 11.5 20.0 6.0 9.9. 22,1 26.7 25.5 5.8 43,4 9.6. -13.7 -23,0 -14,0. 8.4 3.1 28.0 26 9.8 14. 12.1. Wrocławskie. 25,6. 5.4 40.8 19.6. Źródło:. 8.1 39.6 51,5 26.6 31.9. I. +. 13,9. 2,7. 21,4. 13.2. E. -. 15,1. 21,8. Zamojskie Zielonogórskie. I. -37,5. Włocławskie. 2,2. E. 52,3. Wałbrzyskie. 3,7. + 6.8. 5,4. 33.0 24.6. Toruńskie. -. 9,7 20,2 -38.6 1.8. 14.2. -37,4. obliczenia własne na podstawie Roczników Statystycznych GUS.. 0.3. 25,4. 9.8 8.4. -. + 5.8. -12,4. 12,5 -43,4. E. I. 27.7 6.6 21.7 122 21,4 16.1 25,5 1.9. 10.0 41,4. 14,3. 17,0. 27,4. 28.6 14.9 20.0 9.8 26.1. 15.1 ...:;22,9. -13.9 -16,5 -4.8. 7.3. -42.0. 24,8 12.7. 48.1. -35,1. 22,1 30,1. -13.7 -27.0 -8.6. 36.6 7.6 52,2 19,2. 3,7. 18.6 -42,4 -5.5. il ;:;. Bilans E-I. Bilans E-I. Bilans E-[. Bilans E-I. 1996. 1995. 1994. 1993 Siedziba zarządu. "~. 23,7. 12,7. -. 7,3 46,3 27.6 5,5 15,3 26,2. 44,3 52.9 13.6 9.1. 18,2. -44,4 -10,6 23.1 -0.4. -62 -34,5 -26.8 -6.3 15.7. 12,5. 39,7. 4.5 4,5 15,4. 34,8. -27;2 -30,3. 4.6 26.9. 23,8. !. -11.1. -29,5. 24,3. ~. l'i 0,4. 42,2. 39.6 19.8 7,3 92,3. ;:r'". 17.7 -34.8 -2,0 -0,5. 21,0 27;2. '"'". +. -35.1 -4,4 17,0 I -87.7 3.1. '":?~. ',,'"E".

(10) I. Ma/go/'za/a FU/'IIlQllska-OćlVieja. się województwo poznańskie, które wyprzedziło województwa krakowskie i wrocławskie (odwrotnie niż w 1993 r.). Specjalizacja produkcji budowlano-montażowej na więksZll skalę pozwala i skłania ww. województwa do eksportu swych usług w zakresie danego rodzaju robót. Należy zauważyć, że województwa, które są największymi eksporterami usług budowlanych, są również przodującymi województwami pod względem rozwoju gospodarczego. Innym spostrzeżeniem w prowadzonej analizie jest fakt, iż dwa województwa przodujące w eksporcie są jednocześnie największymi importerami produkcji budowlano-montażowej. Pozostali poważni importerzy, którzy w czołówce utrzymują się od 1993 r., to województwa opolskie i legnickie. Ponadto w 1996 l'. pojawiają się województwa bielskie i gdal\skie, jako te, które importują dość znaczne wartości produkcji budowlanej. Poniżej przedstawiono kierunki geograficzne przepływów produkcji budowlano-montażowej.. Kierunki importu (1993 r.): 1) warszawskie: --1 siedleckie - 329,8 --1 kieleckie - 295,5 --1 ciechanowskie - 218,9 --1 płockie - 203,0 -) białostockie -174,5 --1 bydgoskie - 168,5 --1 ostrołęckie - 122,8 --1 skierniewickie - 115,8 --1 gdm\skie -108,1 --1 katowickie - 109,1 --1 lubelskie - 102,1 2) katowickie: --1 krakowskie - 456,0 --1 częstochowskie - 301 ,7 --1 bielskie - 255,5 --1 kieleckie - 85,7 Kierunki importu (1996 r.): 1) warszawskie: --1 kieleckie 102796 --1 ciechanowskie 65 522 --1 siedleckie 63 944 --1 gdm\skie 37 607 -) lubelskie 36 963 -) poznm\skie - 33 646 --1 płockie - 28 994. 3) opolskie: --1 katowickie - 474,4 --1 wrocławskie - 382,2 --1 szczeciJ\skie - 120,1 --1 warszawskie -115,0 --1 poznańskie - 94,7 4) legnickie: --1 wrocławskie - 464,0 --1 częstochowskie - 118,7 --1 poznańskie - 105,3 --1 zielonogórskie - 92,8. -) lódzkie - 24 291 --1 białostockie - 23 074 --1 legnickie - 22 353 --1 ostrołęckie - 21 494 --1 krakowskie - 21 007 2) katowickie: --1 krakowskie - 80 459 --1 bielskie - 55 480.

(11) I. Struktura przestrzenna potencja/u budowlanego .... --; częstochowskie - 52 537 --; wrocławskie - 27 747 --; kieleckie - 23 155 --; warszawskie - 21 813 --; opolskie - 16 019 3) opolskie: --; katowickie - 114043 --; wrocławskie - 86 567 --; warszawskie - 25 716 --; poznallskie - 16 183 --; konińskie - 11 020 4) bielskie: --; katowickie - 139 053 --; warszawskie - 9412 --; kieleckie - 7786 Kierunki eksportu (1993 r.): 1) katowickie: <- bielskie - 321,3 <- częstochowskie - 197,7 <- krakowskie -189,3 <- warszawskie - 109,1 <- nowosądeckie - 73,9 2) warszawskie: <- toruń skie - 224,5 <- plockie - 172,5 <- siedleckie - 158,5 <- ciechanowskie - 144,5 <- radomskie - 143,5 <- piotrkowskie - 132,6 <- opolskie - 115,0 3) krakowsk ie: <- nowosądeckie - 552,6 <- katowickie - 456,0 (- bielskie - 307,9 <- tarnowskie - 180,8 (- tarnobrzesk ie - 113,5 <- krośniellskie - 105 ,5 4) wrocławskie: <- legnickie - 464,0. --; --; 5). wrocławskie -7039 gdańskie - 6174. gdańskie:. --; warszawskie - 54 407 --; płockie - 28 916 --; poznmlskie - 20 772 --; katowickie - 17 I 13 --; bydgoskie - 10 608 6). płockie:. --; warszawskie - 61 526 --; gdańskie - 51 379 --; katowickie - 31 832 --; piotrkowskie - 12 614 --; wrocławskie - 7263. <- opolskie - 382,2 (- wałbrzyskie - 342,3 <- jeleniogórskie - 182 ,0 <- katowickie - 154,8 5) pOZllaIlskie: <- konii\skie - 302,8 <- pilskie - 154,2 <- zielonogórskie - 138, O <-legnickie - 105,3 <- opolskie - 94,7 <- warszawskie - 93,0 6) gdańskie: <- elbląskie - 371,7 <- bydgoskie - 215,8 <- tOl'llllskie - 149,7 <- plockie - 127,5 <- warszawskie -108,1 7) kieleckie: <- warszawskie - 295,5 <- krakowskie -191,1 <- tarnobrzeskie - 143,6 <- radomskie - 141,4 <- katowi ckie - 85,7.

(12) I Kierunki eksportu (1996 r.): I) katowickie: <- bielskie - 139053 <- opolskie - 114043 <- częstochowskie - 33611 <- krakowskie - 32 741 <- płockie - 31 832 <- jeleniogórskie - 28 272 <- szczecińskie - 20 132 <- tarnowskie - 20 089 <- kieleckie - 18 945 <- gdańskie - 17 113 <- wrocławskie - 16 513 <- radomskie - 15 794 <- warszawskie - 15 223 2) warszawskie: <- gdańskie - 54 407 <- krakowskie - 38 534 <- skierniewickie - 32 904 <- gorzowskie - 32 866 <- opolskie - 25 716 <- białostockie - 24 638 <- częstochowskie - 22 953 <- poznmlskie 22 084 <- katowickie - 21 813 <- wrocławskie - 19 670 <- radomskie - 17 876 <- bialskie - 17 195 <- zielonogórskie - 16 900. 5.. Małgorzata FurmQ/iska-Oćwieja. 3) poznmlskie: <- gorzowskie - 80 613 (- konińskie 37 549 <- warszawskie - 33 646 <- leszczYllskie - 32 072 <- zielonogórskie - 28 990 <- legnickie - 27 639 <- kaliskie 26 803 <- pilskie - 24 626 <- gdmlskie - 20 773 <- szczecińskie - 19041 <- opolskie 16 183 4) krakowskie: <- nowosądeckie - 80 789 <- katowickie - 80 459 <- tarnowskie - 48 332,5 <- warszawskie - 21 007 <- koniIlskie - 16 393 <- tarnobrzeskie - 11 468 <- krośniellskie - II 068 5) wrocławskie: <- opolskie - 86 567 <- wałbrzyskie - 79 219 <- legnickie - 53 764 <- jeleniogórskie - 52 073 <- warszawskie - 15 743 <- kieleckie - 14 337. Zakończenie. Porównanie struktur przestrzennych popytu na produkcję budowlaną i powykonawczego budownictwa wykazało, że równowaga miedzy nimi nie ustala się na szczeblu województwa. Oznacza to, że występują międzyre gionalne i międzywojewódzkie przepływy potencjału budowlanego. Promień tych przepływów jest niekiedy znaczny, dociera bowiem do wiełu regionów. Rozmiar i zasięg terytorialny wymiany międzyregionalnej jest konsekwencją wysokiego na ogól stopnia specjalizacji produkcji budowlanej oraz szeregu innych czynników. Zbilansowanie popytu i podaży w budownictwie uzyskuje się wiec w praktyce w granicach obszaru obejmującego kilka lub nawet kilkanaście województw. W związku z powyższym pojawia się pytanie, czy kOl'zytencjału.

(13) SII'I/ktllra ści,jakie daje wysoki poziom specjalizacji produkcji budowlanej , równoważą tu niekorzyści wynikające z konieczności obslugiwania rozległego obszaru, Jest to jednak problem wymagający odrębnych badalI,. The Spalial Slruclure ol Bulldlng PolenIlai and Conslruclion ProducIlon in Poland in Ihe 1990s This article looks at the spalial distribution 01' construction olltput in the 1990s (unfOItunalely, when still under lhe old administn'tivc system). In other wortls. lite i.\uthor cndeavours to detennine the cOlltl'ibutioll of particular voivodships to overal l national production levels. At the same time,the alllhor discusses the now or cOllstmctioll output bet\veen different voivodships (regions). This is because COIIstruction enterprises (same ar which are Chill'3cterised by a high Icvcl of specialisation), serve many voivodships, and somctimcs not anły those Ilcighbouring the voivodship where fi given enterprises has its head offiee, The article includes an analysis or inter-regional flows in the 1990s and the basic trends in eo nstruetion exports and imports during these years..

(14)