S P R A W O Z D A N I A ,
K O M U N I K A T Y
I
R E C E N Z J E
__________________________________________________________
ROCZNIKI TEOLOGICZNE Tom LXI, zeszyt 6 2014
MAREK FIAKOWSKI OFMConv
Instytut Teologii Pastoralnej i Katechetyki KUL
WYZWANIA DUSZPASTERSKIE DLA KOS´CIOA W POLSCE. 50 LAT INSPIRACJI SOBORU WATYKAN´ SKIEGO II Sympozjum naukowe. Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawa II
Lublin, 15 maja 2013 r.
15 maja 2013 r. w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawa II odbyo sie ogólnopolskie sympozjum pt. Wyzwania duszpasterskie dla Kos´cioa w Polsce. 50 lat
inspiracji Soboru Watykan´skiego II zorganizowane przez Specjalizacje Teologii
Prak-tycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawa II i Sekcje Teologii Pa-storalnej Uniwersytetu Kardynaa Stefana Wyszyn´skiego. Sympozjum to wpisuje sie we wspóprace teologów pastoralistów, której celem jest prezentacja wasnych osi ag-niec´ naukowych, podjecie wspólnych badan´ teologicznopastoralnych oraz wzajemne poznanie sie pracowników i doktorantów obu uczelni. Na sympozjum obecni byli takze gos´cie z wydziaów teologicznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytetu S´l askiego w Katowicach oraz Uniwersytetu Mikoaja Ko-pernika w Toruniu.
Sympozjum otworzy dziekan Wydziau Teologii KUL, ks. prof. dr hab. Mirosaw Kalinowski, który zwróci uwage na wyzwania, jakie stoj a przed teologi a pastoraln a i duszpasterstwem w obecnych czasach. Wymagaj a one pogebionej analizy, która domaga sie wspópracy wielu specjalistów i róznych s´rodowisk naukowych. Ksi adz Dziekan z uznaniem wyrazi sie o inicjatywie wspópracy teologów pastoralistów z KUL-em i UKSW. Wprowadzenia w tematyke sympozjum dokona kierownik Kate-dry Teologii Pastoralnej Ogólnej KUL, dr hab. Marek Fiakowski OFMConv, który podkres´li, ze gównym celem sympozjum jest ukazanie, jak Kos´ció w Polsce przyj a przesanie Soboru Watykan´skiego II i jak to szczególne wydarzenie XX wieku inspi-ruje polskie duszpasterstwo. Przywita równiez zaproszonych gos´ci i uczestników.
Pierwszej sesji sympozjum przewodniczy dyrektor Instytutu Teologii Pastoralnej i Katechetyki, ks. dr hab. Andrzej Kicin´ski, prof. KUL. Jako pierwszy wyst api kie-rownik Katedry Socjologii Religii KUL, ks. dr hab. Kazimierz S´wies, który podj a tematyke uwarunkowan´ duszpasterstwa w Polsce. W swoim referacie Kontekst
212 SPRAWOZDANIA, KOMUNIKATY I RECENZJE
charakterystyczne tendencje, które Kos´ció powinien uwzgledniac´ w swej zbawczej dziaalnos´ci. Zwraca uwage m.in. na demokratyzacje, emancypacje róznych segmen-tów spoeczen´stwa, liberalizacje regu zycia publicznego, upowszechnienie wolnego rynku i konkurencji, wzrost indywidualizmu oraz przechodzenie od dominacji naka-zów i zakanaka-zów do uprzywilejowania i przyzwolenia. Niektóre z tych tendencji mog a miec´ negatywny wpyw na postawy i zachowania w sferze religijnej i moralnej.
Drugi referat, pt. Duszpasterstwo inspirowane mistagogi a jako odpowiedz´ na wspóczesne wyzwania duszpasterskie, zaprezentowa ks. dr Mieczysaw Polak
(UMK). Prelegent podkres´li, ze zanim teologowie pastoralis´ci i duszpasterze posta-wi a sobie pytania o konkretne metody duszpasterskie, musz a okres´lic´ pastoralnoteolo-giczne zasady, z których te dziaania wynikaj a. Praktyka bowiem bez solidnych podstaw teoretycznych jest raczej zagrozeniem, niz dziaaniem zmierzaj acym w kierunku realizacji okres´lonych celów i przynosz acym zamierzone owoce. Inspiracje mistagogiczne dla wspóczesnego duszpasterstwa nie stanowi a jednak gotowych recept czy instrukcji duszpasterskich, ale wpisuj a sie raczej w obszar pastoralnoteolo-gicznych poszukiwan´, maj acych na celu sformuowanie okres´lonych zasad duszpaster-skich, opisuj acych pewien rodzaj duszpasterskiej mentalnos´ci. W tym konteks´cie ks. dr Polak ukaza istote mistagogii, najwazniejsze elementy „nowej mistagogii” K. Rahnera oraz koncepcje duszpasterstwa mistagogicznego.
Ostatnim prelegentem pierwszej sesji by kierownik Katedry Teologii Pastoralnej Szczególnej KUL, ks. bp dr hab. Wiesaw S´migiel, prof. KUL, który w referacie pt.
Zadania pastoralne biskupów przypomnia, ze zadania te wyznacza przede wszystkim
tradycja, praktyka oraz Magisterium Kos´cioa. Gównym z´ródem dla podjetej przez ks. bp. S´migla tematyki byo wydane przez Kongregacje do spraw Biskupów
Dyrek-torium o pasterskiej posudze biskupów „Apostolorum successores” (9 marca 2004),
które zawiera synteze dotychczasowej doktryny oraz wskazania praktyczne dotycz ace posugi biskupów. Prelegent omówi podstawowe zadania biskupów, którzy jako nastepcy apostoów uczestnicz a w potrójnym posannictwie Chrystusa. Nastepnie wzróci uwage na zasady dotycz ace sprawowania posugi pasterskiej biskupa oraz styl jej sprawowania, na który dzis´ tak duzy akcent kadzie w swoim nauczaniu papiez Franciszek.
Drug a sesje pod przewodnictwem ks. dr. Tomasza Wielebskiego (UKSW) roz-pocz a referat kierownika Katedry Teologii Charytatywnej KUL, ks. dr. hab. Wiesa-wa Przygody, prof. KUL, pt. Aktualne wyzWiesa-wania pastoralne dla prezbiterów. Spos´ród wielu wyzwan´ prelegent wybra, jego zdaniem, najwazniejsze i syntetycznie je zapre-zentowa w kluczu soborowej wizji Kos´cioa pojetego jako communio i missio. Wska-za na koniecznos´c´ budowania wspólnoty eklezjalnej. Chociaz do jej tworzenia s a powoani wszyscy ochrzczeni, to jednak szczególna odpowiedzialnos´c´ za jej ksztato-wanie i jakos´ciowy rozwój spoczywa na kapanach. Nastepnie omówi wyzwania zwi azane z goszeniem sowa Bozego, animacj a modlitwy i zycia liturgicznego oraz eklezjalnej posugi mios´ci. Na zakon´czenie przedstawi kilka refleksji na temat duchowos´ci polskich prezbiterów.
Referat Diakon jako podmiot duszpasterstwa pod nieobecnos´c´ autora, ks. dr. hab. Edmunda Robka, prof. UKSW – kierownika Katedry Prakseologii Pastoralnej i Orga-nizacji Duszpasterstwa UKSW – odczyta ks. dr T. Wielebski. W referacie
zaprezen-213
SPRAWOZDANIA, KOMUNIKATY I RECENZJE
towano pojecie diakonii, nastepnie krótko omówiono dzieje diakonatu, miejsce suzby diakon´skiej w Kos´ciele oraz powinnos´ci i obowi azki diakonów. Na zakon´czenie ukazane zostay perspektywy diakonatu staego w Polsce.
Areopagi zycia konsekrowanego to tytu wyst apienia ks. dr. hab. Czesawa Pa-rzyszka SAC, prof. UKSW. Prelegent opisa zycie konsekrowane jako dar Boga dla Kos´cioa powszechnego, nastepnie wyliczy i omówi szczególne zadania osób kon-sekrowanych w Kos´ciele lokalnym, wspóprace osób konkon-sekrowanych z biskupami i duchowien´stwem, z innymi instytutami zycia konsekrowanego oraz z katolikami s´wieckimi. Wskaza takze na role osób konsekrowanych w szeroko pojetej formacji, zgodne z charyzmatem zaangazowanie na polu katechizacji, pracy parafialnej oraz dziaalnos´ci charytatywnej. Aktywnos´ci tej towarzyszyc´ musi posuszen´stwo i geboka mios´c´ do Kos´cioa.
Ostatni a sesje prowadzi ks. dr Jacek Golen´ z Katedry Duszpasterstwa Rodzin KUL. Wyst apio w niej trzech prelegentów. Ks. dr hab. Dariusz Lipiec, kierownik Katedry Organizacji Duszpasterstwa KUL, omówi Apostolskie zaangazowanie laikatu
w Kos´ciele w Polsce. Rozpocz a od przypomnienia nauczania Kos´cioa wspóczesne-go dotycz acego apostolstwa laikatu. Nastepnie zaprezentowa najwazniejsze formy zaangazowania s´wieckich w Kos´ciele w Polsce, szczególnie w ramach parafii, w ka-techizacji, dziaalnos´ci charytatywnej i zrzeszeniach religijnych, wskazuj ac równo-czes´nie na trudnos´ci i braki tej aktywnos´ci. Na zakon´czenie prelegent przedstawi perspektywy zaangazowania s´wieckich w zycie Kos´cioa-wspólnoty, zwracaj ac uwage na koniecznos´c´ przeamywania biernos´ci katolików s´wieckich w Kos´ciele w Polsce, które wynikaj a m.in. z braku czasu spowodowanego obowi azkami zawodowymi i ro-dzinnymi oraz z ogólnej niecheci do dziaalnos´ci spoecznej. Ponadto podkres´li koniecznos´c´ integralnej formacji katolików s´wieckich.
Kolejny referat, pt. Apostolat rodziny nagl ac a potrzeb a Kos´cioa, wygosi ks. dr
Zbigniew Zarembski, prodziekan do spraw dydaktycznych i studenckich na Wydziale Teologicznym UMK. Przypomnia, ze jednym z waznych celów dziaalnos´ci duszpa-sterskiej Kos´cioa w dzisiejszych czasach staa sie aktywizacja apostolska rodzin. Apostolat mazen´sko-rodzinny stanowi bowiem skuteczny sposób zapobiegania ozie-bianiu sie klimatu wiary i laicyzacji, staj ac sie zarazem s´rodkiem us´wiecania i prze-miany s´wiata. Jest on równiez sprawdzianem dla rodziny w przyjmowaniu Ewangelii i w ksztatowaniu dojrzaos´ci w wierze, by ni a zyc´ i dzielic´ sie ni a z innymi. Prele-gent omówi istote apostolatu rodziny oraz wskaza najwazniejsze drogi jego realiza-cji. Ponadto zwróci uwage na wsparcie, jakie ze strony Kos´cioa otrzymuje mazen´-stwo i rodzina.
Ostatni referat, pt. Odnowa parafii w s´wietle eklezjologii komunii, wygosi ks. dr hab. Bogdan Biela, prof. US´. Omówi eklezjologie communio, a nastepnie ukaza parafie w s´wietle eklezjologii komunii. Zaprezentowa strategie budowania parafii jako wspólnoty, podkres´laj ac, ze w obecnych warunkach proces odnowy parafii to mozolne wdrazanie w zycie przewidzianych dziaan´ oraz ich korygowanie w zalez-nos´ci od zmieniaj acych sie potrzeb. Nie nalezy tu zatem oczekiwac´ szybkich i spek-takularnych osi agniec´.
Sympozjum zakon´czya krótka dyskusja oraz deklaracja kontynuowania spotkan´ teologów pastoralistów i doktorantów z KUL i UKSW.
