New finds of dinosaur footprints in Liassic of the Holy Cross Mountains and its palaeoenvironmental background

14. S he 1 do n R.P. - Episodicity of phosphate deposi-tion and deep ocean circuladeposi-tion. A hypothesis. Soc. Econ. Paleont. Minerał. Spec. Pub. 28. 1980. 15. South gat e P.N. - Proterozoic and Cambrian

phosphorites - specialist studies: Middle Cambrian phosphatic hardgrounds, phoscrete profiles and stro-matolites and their implications for phosphogenesis. [In:] P.J. Cook, J.H. Shergold (red.) - Phosphate deposits of the world. Vol. 1, Proterozoic and Cam-brian phosphorites, l.G.C.P. 156, Cambridge Univ. P. 1986.

16. Tur n a u - M orawska M. - Petrografia skał osadowych. Wyd. Geol. 1954.

17. Ub er n a J. - Rozwój serii fosforytonośnej północ­ nego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich na tle zagadnień sedymentologicznych albu i cenomanu. Z badań geo-logicznych regionu świętokrzyskiego. t. VIII, Biul. Inst. Geol. 1967 nr 206.

18. W ich ro wska M. - Petrografia i mineralogia skał serii f osforytonośnej al bu i cen omanu z rejonu Goście­ radów - Modliborzyce (północne obrzeżenie Gór Świę­ tokrzyskich). Referat wygł. na pos. nauk. IG, listo-pad 1985.

19. Z a n i n J.E., Le to w S.W. - Phosphatized bac-teria from Cretaceous phosphorites of East-European Platform and Paleocene phosphorites of Marocco. Sciences geologiques. Univ. L. Pasteur de Strasbourg. 1985, Mem. nr 77.

20. Zie g 1 er P.A. - Geological Atlas of Western and Central Europe. Shell Inter. Petrol. Maatschappij B.V. 1982.

SUM MARY

The paper presents an attempt to interpretation of genesis of the Albian phosphate rocks in the Gościera­ dów - Salomin region based on the modified hypothesis of ascendant currents. The occurrence of phosphate rocks is connected with the Middle Albian transgression, that induced a system of ascendant currents activating bio-logical life on the shelf.

As a results the biogeochemical cycle of the phosphorus processing begun causing the phosphorus precipitation

in shape of compounds cementing clastic deposits. At the same time conditions ihtroduced for deposition of glauconite, that occurred to be one of the main com-ponents of the deposit.

The most favourable conditions for phosphate rocks precipitation seem to exist after the main phase of trans-gression in the period of stagnation and in the beginning of regression. Upheval of anticlinal islands and shallow-ing the basin towards the end of Upper Albian enabled phosphate materials to be processed and redeposition. Boundaries of sublithoral and perilithoral zones were the favourable areas for accumulation of phosphate intra-clasts. In Cenomanien and Turonian the development of phosphorus-bearing series stopped due to changes in environment and sedimentation conditions.

PE31-0ME

B CTaTbe npose,a,eHa nonb1TK'a MHTepnpeTau1r1111 reHe-3111ca MeCTOpO>K,D,eHMH a11b6CKlllX cł>ocq,oplllTOB paHoHa f oc-uepa,a,ys-Ca11eMMH Ha OCHOBaHlllM MO,D,epH1113111poBaHHOro r111n0Te3a socxo,a,J1~1r1x noTOKOB. PacnpocTpaHeH111e cł>oc­ <ł>op111ToB CBJ13aHo c TpaHcrpecc1r1e.:1 cpe,a,Hero a11b6a, 611a-ro,a,apJ1 KOTopo.:1 B03HlllK11a ClllCTeMa BOCXO,D,Jl~lllX noTo-KOB, aKTlllBM3111pyłO~MX 61r1011or111YeCKYłO >Klr13Hb Ha we11bq,e.

B pe3y11bTaTe HaYa11cJ1 6111oreox111M1r1YeCKMH u111K11 nepe-pa60TK111 q,ocq,opa,

.a.o

ero oca>1<,a,eH1r1J1 B q,opMe coe,a,111He-HlllH ueMeHTMPYłO~lllX K11aCTV1YeCKlllH oca,a,oK. 0,a,Hospe-MeHHO B03HlllK11111 yc110BMJI ,D,IlJI o6pa3oBaHMJI r11ayKoH111Ta, KOTOpblH CTaHOBlllTCJI O,D,HMM 1113 r11aBHblX KOMnoHeHTOB oca,a,Ka.

CaMb1e Bb1ro,a,Hb1e yc11os111J1 ,a,11J1 oca>1<,a,eH111J1 cł>occł>a­

TOB cy~eCTBOBa111r1 sepoJITHO nocne rnaBHOH <ł>a3bl TpaHC-rpecc111111, B nepMOA 3aCTOJI Ili B HaYa11e perpeCCllllll. no,a,'beM aHTlllK11MHa11bHblX OCTpOBOB Ili 1113Me11bYeH111e 6acce.:1Ha B KoHue sepxHero a11b6a c,a,e11a110 B03MO>KHblMM nepepa-6oTKY M nepeOTilO>KeHMe cł>ocq,opMTOBOro MaTep111a11a. np1r1-BV11ler111poBaHHblMlll pa.:10HaM1r1 ,a,11J1 HaKon11eHMJ1

cł>occł>op111-TOBblX lllHTpaK11aCTOB 6bl110 norpaHlllYMe cy6111r1Topa11b-HOH 111 nep1r111111Topa11bcy6111r1Topa11b-HOH 30H.

B ceHoMaHe 111 TypoHe pa3B111T111e q,occł>op111ToHocHb1x

cep1111r1 npeKpa~aeTCJI s CBJl3111 c M3MeHeHlllJIMlll cpe,a,b1 111 xapaKTepa ce,a,111MeHTau111111.

GRZEGORZ PIEŃ"KOWSKI, GERARD GIERLIŃ-SKI

Instytut Geologiczny

NEW FINDS OF DINOSAUR FOOTPRINTS IN LIASSIC OF THE HOLY CROSS MOUNTAINS

AND ITS PALAEOENVIRONMENTAL BACKGROUND

Hitherto in the Polish Jurassic dinosaur footprints have been know from only one locality (fig. 1, references pos. 2, 3, 4, 5, 6). Their age was estimated at the Up-per Hettangian (1 O) and the footprints should be placed in the upper part of the Przysucha Ore-bearing series (formation) not in the lowermost part of the Sinemurfan and Ostrowiec Series (formation) - 5, 6, 11. One should note that the boundary between Przysucha and Ostro-wiec formations (series) depends on its sense: it may be regarded as a lithostratigraphical boundary (9, 11) or an allostratigraphical boundary (10).

UKD 568.19.016:551.762.1(438.13 + 23)

Sedimentological analysis of the Lower Liassic of the Northern Slope of the Holy Cross Mountains (8, 9, 10, 11) allowed to recognize sedimentary environments and the sedimentary evolution of the Lower Liassic on this area. The lowermost Zagaje series and the upper-most part of Przysucha s. represent entirely a continental deposition. Between those units there are: the Skłoby s. representing deposits of a widespread brackish marine basin and the main part of Przysucha s·. which presents deposition under regressive conditions (8, 9, 10). The beginning of the uppermost in the Lower Jurassic

Ostro-Fig. 1. Location of the outcrops with dinosaur footprints on the Northern Slope of the Holy Cross Mountains

a - boundaries of Lias and older and younger rocks, b - tec-tonic contact of Lias and other rocks, c - outcrops with

foot-prints, d - major towns

(:·:

.

.

'.:·)

·

·

·

IV

~

.-·..J

·

.

/

"·

"

5cm

Fig. 2. Anomoepus sp. from Sołtyków. Three digits with claws are visible. Dotted line - eroded part of the track. Note the imprints

of rain drops ( arrowed)

Ryc. 2. Anomoepus sp. z Sołtykowa. Widoczne trzy palce z pazu-rami. Linią kropkowaną oznaczono zerodowaną część śladu.

Od-ciski kropel deszczu zaznaczone strzałką

wiec s. is connected with the Lower Sinemurian trans-gression; higher up the series shows some regressive trends.

So, the highest chances to find dinosaur footprints are in the Przysucha s. (Gliniany Las and Zapniów lo-calities) and in the Zagaje s„ where no footprints have yet been found.

During additional sedimentological studies in the field, the first author found two new footprints in two new localities: one was from the Zagaje series (figs. 3, 4), the second one in approximately the same part of the Przy-sucha series as Gliniany Las locality. In spite of a rather poor state of preservation (specially in the case of the first footprint), the finds are unique in the Polish Liassic and they enrich our knowledge (l.bout the palaeoecology of

Ryc. 1. Lokalizacja odsłonięć z trqpami dinozaurów na północnym obrzeżeniu Gór Swiętokrzyskich

a - granice liasu z utworami starszymi i młodszymi, b - tekto-niczne kontakty liasu z innymi utworami, c - odsłonięcia z

tro-pami, d - większe miasta

this period. The footprints were denoted by the second author to the ichnogeneric level.

Footprint No. 1, Sołtyków near Odrowąż, West of Skarżysko Kamienna, Zagaje series, Lowermost Hettang-ian, Museum of the Geological Institute No. 1572.11.1, fig. 2.

Order Ornitischia Seeley 1888 Suborder Ornitopoda Marsh 1878

Family "Proiguanodontidae" Gierliński, Potemska 1987

in print (hypothetical)

Ichnofamily Anomoepodidae Lull 1953 Ichnogenus Anomoepus Lull 1953

This footprint was left by a sitting proiguanodontid on a sandstone layer. This layer is a fragment of well visible in the uppermost part of the Sołtyków outcrop crevasse deposits which are connected with the channels of a mean-dering river system (figs. 3, 4). Fluvial channel deposits occur within the fluvial plain deposits, the fluvial piain was covered with swamps and oxbow lakes (figs. 3, 4, reference No. 8). In the profile of shallow borehole Soł­ tyków Sł-2 (fig. 3), the erosional contact between the fluvial Liassic and underlying Rhaetian is visible. The Liassic is characterizied by the fining upward cycles con-nected with an autocyclical mechanism of fluvial sedimenta-tion (meandering river channels wandering on a swampy fluvial plain). The fluvial plain was covered with small horsetails, very numerous are their roots, rhizomes and redeposited fragments (8).

During bigger floods levees were cut and· crevasse channels and sandy sheets were formed (fig. 4). Exactly on the top of such deposits the mentioned footprint was found. Unfortunatelly, the footprint is partly eroded on one side (fig. 2), but the prints of three digits and the outline of a heel are visible. Because the lenght of the heel is half of the lenght of the whole pes, the footprint should be regarded as Anomoepodidae; the lack of the interdigital webs indicate to Anomoepus. Discovery of the dinosaur footprint in Sołtyków confirms the previous

interpreta-SOŁTYK

2

3

5

6 5-2 }:1 ~I( + • A ,_'

<?-"'<?-o

t

i

~ ~ A. .f. J. .( dP

"'

/( /( /( <\l> ~ ~ ~ ~ <$

"'

.

7 0 0 0 $

L

Fig. 3. Section of the Sołtyków Sł-2 borehole showing the contact between the Rhaetian and the jluvial Zagaje Series ( after Pień­

kowski, 8)

Column 1 = colour; 2 - white-grey, 3 - grey, 4 - dark-grey, 5 yellow, 6 brown, 7 red, 7a pinky, 8 green, 9 -violet; column 2 = additional lithological varieties, a - coal seams, b siderite hands, c sideritic nodules; column 3 -a - erosion-al surf-aces, b - mud cl-asts, c - qu-artz -and qu-artzite pebbles, d - sandstone clasts, e - current ripples, f - flow struc-tures, g - load casts; column 4 - a - burrows of Arthropoda (cf. T •• allassinoides), b - Anomoepus sp.; column 5 - a - drifted flora, b - roots rhizomes and vegetative shoots of horsetails; column 6 - cycles and their boundaries, a - boundaries of subcycles, b - boundaries of individual fluvial cycles, c - boun-daries of sedimentary units (members), d - bounboun-daries of forma-tioi:ts and alloformations; width of the bar means the mean grain fror-[ conglomerate to claystone; column 7a - horizontal bedding of various scale, b - horizontal wavy bedding, c - tabular cross bedding of various scale, d - trough cross bedding of various scale, e - ripple-drift cross lamination, f - disturbed bedding, g - lamination and streaky lamination in mudstones; m - mudstones, cl - claystones (prevailing), s - siltstones (prevailing), s siltstones with very fine grained sandstones, sd -sandstones (fine, medium and coarse-grained), c - conglomerates column 8 - thickness in meters, column 9 - explanations to the column 2, 3, 4, 5, 6, 7; exposed part of the section is marked, column 10 interpretation of the palaeoenvironments, L -lagoons and lakes of an arid climate, A.B. - braided rivers, A.M. - meandering rivers, subenvironments, eh - channels with point bars, l.v - levees, er - crevasses, f.p - fluvial plain with

backswamps and oxbow lakes, d - crevasse delta tion of sedimentary palaeoenvironments in this interest-ing outcrop (8). This dinosaur was not connected with amphibious mode of life, most probably it was a typical terrestial "runner". It should be mentioned that one may find very abundant plant remains in Sołtyków, soine of them are very large (the famous jet from Sołtyków).

Remains of trees were brought by floods to this swampy area from higher parts covered with an coniferous forest. There the basie biotope of running proiguanodontids should be placed. Sometimes, the animals could enter the swampy fluvial plain utilizing more stabile crevasse deposits.

Footprint No. 2, Zapniów open pit near Przysucha, Przysucha Ore-bearing series, the base of the first "Ore Level", Upper Hettangian, Museum of the Geological Institute No. 1572.11.2, fig. 5.

w

SŁ-2

7

8

9

10

o

Q:

--:-:.·.:·.·::· _b~ 2

•B}

·~l

b~ c~ c~ eh. a

EJ

:=r

b\·· . . . I 10 a. ~c\00004 f~ ~d\~<3<3~1 3

g„

~e\~I f~ g~

•GEJ}

b[]L) 4

l

(.) 25

•[±]}

_(/) b\,<.

;.Hl

S (/) AB-AM <L ...I eh.

~==}s

Iz c - <L <L L

d--+

J : -c:: I-w

Ryc. 3. Fragment profilu wiercenia Sołtyków Sł-2 z kontaktem między retykiem a fluwialną serią zagajską (na podstawie Pień­

kowski; 8)

Kolumna 1 = barwa; 2 - białoszara, 3 - szara, 4 - ciemno-szara, 5 - żółta, 6 - brunatna, 7 - czerwona, 7a - różowa,

8 - zielona, 9 - fioletowa; kolumna 2 - dodatkowe odmiany litologiczne, a - przewarstwienia węgla, b - warstewki- sydery-tów, c - konkrecje syderytu; kolumna 3, a - powierzchnie ero-zyjne, b - klas ty mułowe, c - otoczaki kwarcu i kwarcytów, d - klasty piaskowców, e - zmarszczki prądowe, f - struktury

spływowe, g - pogrązy; kolumna 4, a - tunele Arthropoda

(cf. Thallassinoides), b - Anomoepus sp.; kolumna 5 - a -

na-pławiona flora, b - korzenie, kłącza i pędy wegetatywne skrzy-pów; kolumna 6 = cykle i ich granice, a - granice subcykli, b - granice poszczególnych cykli fluwialnych, c - granice kom-pleksów sedymentacyjnych (ogniw), d - granice formacji i allo-formacji; szerokość słupka odzwierciedla grubość ziarna

naj-częstszego - od zlepieńców do iłowców; kolumna 7, a - war-stwowanie poziome różnej skali, b - warstwowanie poziome za-falowane, c - warstwowanie przekątne tabularne różnej skali, d - warstwowanie rynnowe różnej skali, e - warstwowanie zmarszczkowe, f - warstwowanie zaburzone, g - laminacja i war-stwowanie smugowane w mułowcach; kolumna 8 - miąższość

w metrach; kolumna 9 - objaśnienia do kolumn 2, 3, 4, 5, 6, 7; kolumna 1 O = interpretacja paleośrodowisk, L - laguny i je-ziora klimatu suchego, A.B. - rzeki roztokowe, A.M. - rzeki

meandrujące; subśrodowiska, eh - kanały z łachami

meandro-wymi, l.v. - wały brzegowe, er. - krewasy, f.p. - równia za-lewowa z bagnami i starorzeczami, d - delta krewasowa

It is a deeply impressed print of pes with three digits and it was left by an animal wading on a sandy surface in a shallow water. On the same surface one may find asymmetrical wave ripples. The digits are short, thick, widely spaced and linked by the distinct outline of the interdigital webs. Hallux print is lacking. The footprint was found on the upper surface of very thick sandstone layer, which is covered by the clays of a lagoonal origin. Above the clays there are fluvial sandstones lying on the erosive surface (fig. 6). The sandstone with footprint represents the strand-line deposits of a widespread basin; most probable it was a sandy barrier system separating shallow lagoons of the Przysucha series (see 9, fig. 10). One may compare the collection of footprints from Gli-niany Las (2, 3, 8) with the footprint from Zapniów and consider them together to reconstruct the rnechanisrn

Fig. 4. Sołtyków outcrop, fragment of the profile marked on the fig. 3

eh - channel deposits, er - crevasse deposits, fp - fluvial plain deposits. Arrowed - the place where the footprint Anomoepus

comes from

Ryc. 4. Odsłonięcie w Sołtykowie, fragment profilu zaznaczony na ryc. 3

eh - osady kanałowe, er - osady krewasowe, fp - osady rów-ni zalewowej. Strzałką zaznaczono miejsce, skąd pochodzi trop

Anomoepus

5 cm

Fig. 6. Moyenisauropus sp. from Zapniów (mould). Three digits with inter digital web (w) and claw ( c) are imprinted. Thick line =

well visible out line of the footprint; thin lines = imprints of the web and not well visible outline of the footprint; dashed lines =

inner structures of the footprint and unknown structure to the left of the footprint ( effect of sliping?)

Ryc. 6. Moyenisauropus sp. z Zapniowa (odlew). Widoczne odciski trzech palców z błoną pławną (w) i pazurem ( c). Grubą linią ozna-czono zarys tropu, cienkie linie oznaczają odciski błony pławnej

i słabo widoczny zarys tropu, linia kreskowana oznacza wewnętrzne

struktury tropu i nieznaną strukturę na lewo od tropu (efekt

po-ślizgu?)

of forming of diff erent footprints regarding a depth of water in which the proiguanodontids were in a given moment (fig. 7).

The animal wading in a very shallow -vv:ater left deeply impressed, "complete" footprints (fig. 7a, some foot-prints from Gliniany Las and the Zapniów specimen). When going deeper and deeper into the wa ter, the animal left shallowly impressed, „incomplete" footprints (here belong many specimens from Gliniany Las with only digits or phalangeal pad prints - fig. 7b, c). At last the animal lost contact with the bottom and could only "scratch" the bottom by claw (fig. 7d). In this contact

Fig. 5. Zapniów open pit. B - upper surface of the barrier sand-stone

L - lagoonal clays (epigenetically weathered), F - fluvial sand-stones laying on the erosional surface. The footprint was found

on the top of barrier sandstone (arrowed)

Ryc. 5. Kopalnia odkrywkowa w Zapniowie. B - górna powierzch-nia piaskowców barierowych

L - iły lagunowe (zwietrzałe epigenetycznie), F - piaskowce rzeczne leżące na powierzchni erozyjnej. Trop został znaleziony

na stropie piaskowców barierowych (strzałka)

Fig. 7. Hipothetical trackway based on various footprints from Gliniany Las and Zapniów. The anima! wading in a very shallow water left deeply impressed footprints (a). When going deeper and deeper into the water the anima! left footprints with only digits ( b) or phalangeal pads ( c) impres sed. When swimming, the anima! could scratch the bottom by claw ( d). ft is not elear

if

some of those singular marks should be related to fish-made bottom structures ( d) Ryc. 7. Hipotetyczny ciąg tropów oparty na różnych tropach z Gli-nianego Lasu i Zapniowa. Zwierzę brodzące w bardzo płytkiej

wodzie pozostawiało głęboko odciśnięte ślady (a). W trakcie wcho-dzenia do coraz głębszej wody zwierzę pozostawiało tropy tylko z od

-ciskami palców (b) lub poduszek palcowych ( c). Podczas płynięcia zwierzę było w stanie zarysować dno pazurem ( d). Pozostaje

nie-wyjaśnionym, czy część tych pojedyńczych hieroglifów nie powinna

być powiązana ze strukturami dennymi tworzonymi przez ryby ( d)

it should be mentioned that the peculiar marks from Gli-niany Las had once been interpreted as, maybe, fish-made

(11 ).

This interpretation was carried out before such numer-ous footprints have been found. The marks under question are buble-, herrinbone-, horse-shoe-, or fan-shaped and they are randomly scattered on the bottoms of sandstones. The .fan-shaped forms were described by Karaszewski ( 4) as Flabellichnus lewińskii. Some of those marks (specially those herringbone-shaped) may represent marks of

swimm-ing dinosaurs scratchswimm-ing the bottom, the rest may have been left by fishes (fig. 7d). The problem must be left open. The hypothesis of the connection between the speed of running of a dinosaur and the shape of the footprints (3) should be rejected, because majority of the footprints were left under the water.

The shallow lagoons of the Upper Hettangian of the Holy Cross Mountains were inhabited by ethologically hadrozaurian like proiguanodontids feeding on strand -line plants. Probably they were good swimmers. The

M oyenisauropus footprints from Lesotho were related

to amphibious ethology by Ellenberger (1).

While Anomoepus from the Zagaje s. represents a ter-restial proiguanodontid, Moyenisauropus from the Przy-sucha s. represents an amphibious proiguanodontid.

For the preservational dilemma it is important that we did not find any trackway. Partly it was caused by not enough extensive surfaces (as this in Zapniów), partly by destroying agents as currents and rain (as in Sołtyków

case) and partly by subaqueous forming of the footprints (Zapniów and most specimens from Gliniany Las). One should also postulate that the footprints were covered by the sediment in a considerably short period of time„_ otherwise the subaqueous footprints would have been destroyed.

Many of the footprints were left outside the main biotope of the trace - makers (swamps with crevasses in the Sołtyków case, barriers in the Zapniów case), while the main biotopes were respectively forests and landward parts of lagoons with dense vegetation. This fact should also positively influence the preservational potentia! be-cause dense footprints tend to obliterate one another.

In Lower Jurassic Central Poland was inhabited by at least two groups of dinosaurs belonging to one hypo-thetical family Proiguanodontidae (2): one group was adapted to terrestial life, the second to amphibious life. It could serve as evidence for the considerable capability of adaptation of the hypothetical proiguanodontids.

NOWE ZNALEZISKA TROPÓW DINOZ URÓW W LIASIE

ŚWIĘTOKRZYSKIM

I ICH

TŁO

PALEO,RODOWISKOWE

Do tej pory tropy dinozaurów w polskiej jurze znane

były tylko z jednego stanowiska w Glinianym Lesie (2, 3, 4, 5, 6, fig. 1). Ich wiek określono na najwyższy hettang (10), a znalezisko umiejscowiono w stropowej części re-gresywnej serii rudonośnej (3, 1 O) wykluczając jego

przy-należność do dolnego synemupi i serii ostrowieckiej (5, 6, 11). Należy też dodać, że granica między serią

(for-macją) ostrowiecką a niżejległą Przysuską formacją (serią) rudonośną przebiega inaczej w zależności od tego, czy jest to granica litostratygraficzna (9, 11) czy też allostratygra -ficzna (10).

Analiza sedymentologiczna dolnego liasu północnego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich (8, 9, 10, 11) pozwoliła na rozpoznanie środowisk sedymentacyjnych i rozwoju sedymentacji dolnego liasu na tym obszarze. Wyróż­

niono dwie partie profilu o wyłącznie lądowym charak-terze - jest to cała seria zagajska i górna część serii rudo-nośnej (dolna część formacji ostrowieckiej

w

ujęciu lito-stratygraficznym). Seria zagajska reprezentuje dolną,

naj-niższą część profilu, nad nią występuje seria skłobska

osadzona w rozległym zbiorniku brakicznym, wyżej

wy-stępuje seria rudonośna reprezentująca osady regresywne tego zbiornika. Początek sedymentacji serii ostrowieckiej

wiąże się z następną (po serii skłobskiej) transgresją wią­ zaną już z dolnym synemurem.

Szanse odnalezienia tropów dinozaurów są więc

naj-większe w serii rudonośnej (stanowisko Gliniany Las) i w serii zagajskiej, z której do tej pory takich tropów nie znano.

W czasie wykonywania dodatkowych opracowań sedy-mentologicznych w terenie w latach 1983 - 1986 pierwsze-mu z autorów udało się znaleźć dwa dalsze tropy w dwóch nowych stanowiskach, w tym jedno pochodzi z najniższej części serii zagajskiej (ryc. 2, 3), natomiast drugie z tego samego odcinka czasowego co Gliniany Las (seria

rudo-nośna), ale z innego obszaru. Znaleziska te, jakkolwiek nie najlepiej zachowane, stanowią istotne wzbogacenie naszej wiedzy o paleoekologii polskiego liasu. Zostały

one oznaczone do stopnia rodzajowego przez drugiego z autorów, który wcześniej zdołał oznaczyć szereg no-wych tropów dinozaurów z Glinianego Lasu (3).

Trop nr 1. Sołtyków k. Odrowąża na zachód od

Skar-żyska-Kamiennej, seria zagajska, najniższy hetang, ryc. 1. Ordo Ornitischia Seeley 1888

Subordo Ornitopoda Marsh 1878

Familia „Proiguanodontidae" Gierliński, Potemska in

print, 1987

Ichnofamilia Anomoepodidae Lull 1953 lchnogenus Anomoepus ł,ull 1953

Ślad ten został pozostawiony przez siedzącego ornito-poda na stropie ławicy piaskowca będącego fragmentem dobrze widocznych w stropie odsłonięcia Sołtyków osa-dów glif ów krewasowych powiązanych z osadami koryta rzeki meandrującej (ryc. 2, 3). Osady rzeczne korytowe

są tu związane z osadami równi zalewowej pokrytej bagna-mi i jeziorabagna-mi o charakterze starorzeczy (ryc. 2, 3, ponadto patrz literatura poz. 8). W profilu płytkiego wiercenia

Sołtyków Sł-2 (ryc. 2) widać erozyjny kontakt utworów liasu z retykiem, a osady liasowe reprezentują osady rzecz-ne i jeziorrzecz-ne oraz bagienrzecz-ne. Wyraźnie daje się wyróżnić

cykle proste o ziarnie malejącym ku górze związane z

auto-cyklicznym mechanizmem przemieszczania się meandrów

rzecznych po bagnistej równi zalewowej. Równia zale-wowa była gęsto porośnięta niewielkimi skrzypami, bar-dzo liczne są korzenie tych roślin i ich redeponowane

szczątki (8).

W czasie większych powodzi wały brzegowe były prze-rywane i na obszar bagiennej równi zalewowej wkr~czały

piaszczyste osady glifów krewasowych w formie kanałów

erozyjnych i pokryw piaszczystych (ryc. 3). Na stropie takich właśnie osadów znaleziono wspomniany trop (ryc. 3), jest on niestety z jednej strony częściowo zerodowany (ryc. 1), ale zachowały się odciski trzech palców oraz obrys części pięty. Biorąc pod uwagę, że długość pięty

stanowi 50% długości pes, można ten ślad uznać za

Ano-moepodidae, przy czym brak śladu błony między palcami

wskazuje na Anomoepus. Odkrycie tropu dinozaura w

Sołtykowie jest potwierdzeniem dotychczasowych inter-pretacji środowiska sedymentacyjnego w tym ciekawym

odsłonięciu (8). Dinozaur ten nie był powiązany ze śro­

dowiskiem bagiennym, ziemnowodnym. Dodać należy,