Hanna Filipkowska
Wizja sceniczna "Wyzwolenia"
Stanisława Wyspiańskiego, Maria
Rudzka-Symotiuk, Lublin 1971 :
[recenzja]
Biuletyn Polonistyczny 16/50, 144
( I ' RUDZXA-SYUOTIUX Maria: W iz ja sc en ic zn a "W yzw olen ia" S ta n is ła w a W ysp iań skiego. "Annales U n i v e r s i t a t i s K a riae C u r ie - S k ł o d o w s k a " . V o l . XXVI, 7. S e c t io P. L u b lin 1971
(r .w y d .1 9 7 2 ) s. 133-156.
A n a l i z a formy t e a t r a l n e j , k o n s t r u k c j i i f u n k o j i czasu, p r z e s t r z e n i , p o s t a c i , kom pozycji obrazów sceniczn ych w "Wyz w o le n iu " . W s zy s tk ie t e elementy rozpatrywane są w a r t y k u l e
ja ko wykładnik ideowego sensu dramatu. Badając stos u n k i mię dzy środkami e k s p o z y c j i t e a t r a l n e j , konwencjonalnymi r e g u ł a mi i t r a d y c j ą dramatyczną ora z prawami rządzącymi światem r z e c z y w is ty m , a u tork a z a l i c z a utwór Wyspiańskiego do "m eta- s z t u k " , w y r ó ż n ia j ą c w nim t r z y pla ny tem poralne: t e a t r a l n y , sym boliczny i w i z y j n y , wraz z r o d z a ja m i p r z e s t r z e n i s c e n i c z n e j i k a t e g o r i a m i p o s t a c i , k t ó r e tym planom odpow iadają . Ak- o e s o r i a s c e n ic z n e dramatu wskazują na zw ią zek t e c h n i k i t e a t r a l n e j W yspiań skiego ze znanym z h i s t o r i i dramatu stylem em- blematycznym.
BP/50/27 H .P .
( i ^ STĄPIEŃ Marian: Nowe perspektywy s o c j o l o g i i l i t e r a t u r y . "Ruch L i t e r a o k i " R. 14:1973 z . 2 s. 73-84.
K rytyozne omówienie z biorow ego tomu "Problemy s o o j o l o g i i l i t e r a t u r y " . "Demagogiczny ton Zimanda" s k ł o n i ł a u to r a do naszkioowania d z i e j ó w p o l s k i e j s o c j o l o g i i l i t e r a t u r y w spo sób dowodzący, że d z i e d z i n a t a n ie t y l k o i s t n i e j e , a l e i po s t ę p u je naprzód ( l i n i ą łamaną, zawsze jednak w związku z i n s p i r a c j ą m a r k s is t o w s k ą ). N ie ma t e ż sensu, jak p i s z e a u t o r , n a r ze k a ć, za Zimandem, na redukcjonizm s o o j o l o g i c z n y , skoro bywały ju ż p s y o h o l o g i c z n e , p s y o h o a n a li t y o z n e , a ob ecn ie j e s t sem iotyozny. Z rozpraw umieszczonych w "Problemach" c e n i au t o r p r o p o z y c je S ł a w iń s k ie g o ; p e r s p e k ty w ie Ż ó łk ie w s k ie g o (avła- sz oz a r o z r ó ż n i e n i u t r z e c h typów k u l t u r ) p r z y z n a je n a j s i l n i e j sze o d d z ia ły w a n ie i n s p i r a t o r s k i e ; u O k o p ie ń -S ła w iń s k ie j i B a r t o s z y ń s k ie g o r a z i go " z e s c h e m a t y z o w a n ie " i a b s t r a k c y jn o ś ć ; w dwu a rty k u ła o h G ło w iń skieg o odnajduje r z e c z y s t a r e w no w ej s z a o ie s ł o w n e j.
