Edward Polanowski
Marian Mikuta (9 VII 1908 - 12 X
1976)
Biuletyn Polonistyczny 20/1 (63), 105-107
zadanie, kto zechce p rześled zić krok za krokiem meandry myśli i ży cia K raszew skiego. Ale ktokolwiek ten trud podejmie, na każdym kroku od najdzie ślad swego poprzednika. Bo na tym olbrzymim obszarze nie ma już m iejsc całkow icie nie znanych.
Doc. dr Stanisław Burkot
MARIAN MIKUTA
(9 VII 1908 — 12 X 1976)
Zmarły 12 października 1976 r . doc. dr M arian Mikuta łączy ł w sw ej bogatej d ziałaln o ści naukowo-dydaktycznej ro zległe obszary zainteresow ań, które obejmowały m .in . filologię p olską, h isto rię kultury, pedagogikę, fo lk lo r, kulturę żywego słow a, r e ż y s e r ię .
U rodził się w Starym S ączu , a po ukończeniu gimnazjum w Nowym Sączu podjął p racę n au czy cielsk ą, w trak cie której zdał ek stern isty czn ie egzamin dyplomowy w Seminarium N auczycielskim im. G. Piram ow icza w Krakow ie. Studiował na U niw ersytecie Jagiellońskim h isto rię kultury, filologię p o lską, etnografię oraz pedagogikę z psychologią. W r . 1938 obronił p racę m agistersk ą poświęconą polskiemu teatrow i ludowemu. W tym o k resie odbył rów nież studia aktorskie i re ż y se rsk ie pod kierunkiem Wandy Siem aszkow ej.
P ra c ę na stanowisku in stru ktura do spraw oświaty pozaszkolnej w Kuratorium Krakowskim łączył w o k resie dw udziestolecia międzywojen nego z intensywną d ziałaln ością a k to rsk o -re ż y se rsk ą i szkoleniow ą: wy
stępował z koncertam i żywego słow a, prowadził T e a tr Objazdowy Ziemi Sąd eck iej oraz T e a tr W yobraźni w Rozgłośni P olsk ieg o Radia w K rak o w ie, był kierownikiem artystycznym M ałopolskiego Związku Teatrów i Chórów Ludowych w K rakow ie, autorem i reży serem wielu widowisk na F estiw ale Sztuki P o ls k ie j. Wykładał zagadnienia sztuki te a tra ln ej w Instytucie Pedagogicznym Z NP , na kursach P olsk ieg o Związku Kultu ralno-O św iatow ego w C zechosłow acji o raz (ta jn ie ) na kursach teatraln y ch dla działaczy Związku Polaków na teren ie P ru s W schodnich.
W czasie okupacji prowadził tajne komplety nauczania, a po
-106
leniu podjął p racę pedagogiczną w Szkole Aktywu Św ietlicow ego, w C en tra ln e j Szkole P a rty jn e j P P R , Państwowej Szkole Instruktorów Teatrów O chotniczych i W yższej Szkole A ktorskiej w Łodzi. Kontynuował ją w S tu diach N au czycielskich w K rzeszow icach i T arn ow ie, w W yższej Szkole P ed ag og iczn ej, a następnie na U niw ersytecie Śląskim w K atow icach, gdzie prowadził rów nocześnie te a tr studencki. W r . 1971 p rzen ió sł się do Wyż sz e j Szkoły Pedagogicznej w C zęstochow ie, prowadząc tam w ostatnich latach Zakład Kultury W sp ó łczesn ej.
D oc. M . Mikuta opublikował ponad 100 p ra c , w tym 36 w formie książk ow ej. Dominującą pozycję w Jego dorobku zajmuje problem atyka te a tru , zw łaszcza ludowego i szkolnego, sprawy szerok o rozum ianej k ul tury żywego słow a, życia literack o -k u ltu raln eg o , folkloru o ra z metodyki nauczania języ ka polskiego. O głosił m .in . następu jące p r a c e : " S z k ic e o te a trz e ludowym" (1 9 3 7 ), "Z ży cia społecznego, kulturalnego i a rty stycznego S tareg o S ą c z a " (1 9 5 7 ), "K ultura żywego słow a" ( l 9 6 l ) , "Ama to rsk i ru ch te atraln y " (1 9 6 5 ), " P r a c a z książką w szkole i z a jęcia ch pozaszkolnych" (1 9 6 6 ), "W ykorzystanie filmu biograficznego w p racy sz k o l nej i pozaszk oln ej" (1 9 6 8 ), "F o lk lo r jako tworzywo widowiska te a tra ln e go" (1 9 6 8 ), "P o lsk a d yskografia żywego słow a" ( l 9 7 l ) .
W druku znajduje się o bszern a p ra ca (rozpraw a doktorska) p t. " J ę d rzej C iem ia k - pedagog, p isa rz i refo rm ator polskiego teatru ludowego".
M a te ria ł lite ra c k i i folklorystyczny stanowił dla M ariana Mikuty w ie lokrotnie tworzywo oryginalnych ad ap tacji, które w wydaniach książkow ych popularyzpwały narodową kulturę lite ra c k ą ("S o b ó tk a ", 1 9 3 4 , "D oży n ki", 1934, "Legenda o Karczm arzu C e n to ry i", 1938, "S ta ro m ie jsk ie zrękow i- n y " , 1 957, "E pitafiu m ", 1966, "W it S tw o sz ", 1967, "Rapsod o Jakubie
S z e li " , 1968, "R z ecz o K operniku", 1971).
Z n acząca była również d ziałalność red ak to rsk a doc. M ikuty: w la tach 1934-1 9 3 9 redagow ał B ibliotekę M ałopolską Związku T eatrów i Chó rów Ludowych, w latach 1946-1947 - m iesięcznik " Ś w ie tlic a " ; n ależał do komitetu redakcyjnego "L o g o p ed ii". B ył członkiem wielu tow arzystw kul tur a ln o -lite ra ck ic h .
P o trz e b a działania sp raw iła, że doc. Mikuta traktow ał lite ra tu rę j a ko ciągle żywy i obecny element *w życiu społecznym , a w szechstronne
przygotowanie pozwalało Mu na łączen ie wielu pokrewnych dziedzin hu m anistyki, a tym samym - przy pełnym poszanowaniu wymagań naukowości - na instrum entalne rozumienie ch arakteru tekstu lite ra c k ie g o , który n ie zależnie od epoki służy wyrażaniu sy tu acji i em ocji człow ieka w spółcze snego.
Uczył kilka pokoleń studentów szacunku dla słowa p olskiego, rozum ie n ia jeg o w arto ści i m ożliw ości ek sp resy jn y ch .
- 107
