Marek Zieliński
"Stanisław Ignacy Witkiewicz a
modernizm. Kształtowanie idei
katastroficznych", Bożena
Wojnowska-Danek, Wrocław 1976 :
[recenzja]
Biuletyn Polonistyczny 20/2 (64), 208
/11/ WOJNOWSKA-DANEK B ożen a: Stan isław Ignacy Witkiewicz a modernizm. Kształtow anie idei k atastro ficzn ych . Wrocław 1976, C s s . , PAN I B L , s s . 207, zł 4 0
,-Autorka opisuje aksjologiczn ą strukturę zespołu idei katastroficznych W itkiewicza, po r a z p ierw szy wyrażonych w k sią ż c e "Nowe formy w ma la r s tw ie " , stanow iących później tworzywo obrazów i idei w lite ra tu rz e . W b io g rafii tw órczej Witkacego wyodrębniono fazę wstępną - m łodzieńczą, która już zapow iada podstawowe p rzesłan k i m yślenia k atastro ficzn ego . Zrekonstruow ano założenia ideału estetyczno-antropologicznego p isa rstw a W itkiewicza, odtworzono funkcjonujące tu m odernistyczne in sp ira c je i ana lo g ie , K atastroficzn e poglądy p is a r z a zinterpretow ano jako pochodne do św iadczania p rz e z niego w artości w k u lturze, z a zn acz a ją c, iż r e fle k sja teoretyczn a Witkacego ma ch arak ter systemowy, ontologiezny i implikuje tezy k atastro ficz n e . Oddzielnie zanalizowano pow ieść "622 upadki Bunga" - m an ifestację postaw y p re k ata stro ficzn e j.
B P /6 4 /5 1 M .Z .
/11/ WYKA M arta: Z problemów młodopolskiego heroizm u. "Pam ięt nik L ite ra c k i" 1976 z . 4 s . 81-95.
Rozpraw a pośw ięcona je s t problem atyce heroizmu i bohatera (w iel kiego człow ieka) w lite ratu rze m łodopolskiej. Heroizm je s t tu rozumiany jako jeden z ważnych i wieloznacznych sposobów artyk u lacji m odernisty cznego indywidualizmu o raz kultu jednostki tw ó rczej. Autorka ukazuje c e le , znaczenia i niektóre źródła powoływanych w ów czas do życia różnych koncepcji herosów . P orządek ich p rezen tacji stanowi zarazem pewną p ro pozycję in terp retacy jn ą, dotyczącą dynamiki i kierunku p rzek ształce ń , jakie d ają się zauważyć w rozw oju idei "człow ieka h ero iczn ego ". Jak się w ydaje, można ów kierunek zaw rzeć w form ule: od mitu bohatera dó etho- su bohaterstw a.
