Marian Płachecki
"Ucieczka Stanisława Lema",
Małgorzata Szpakowska, "Teksty" z.3
(1972) : [recenzja]
Biuletyn Polonistyczny 15/46, 164
1972
(I) SZPAKOWSKA Małgorzata: Gombrowicz - teoretyk sztuki. "Teksty" 1972 nr 2, s. 75-96.
Autorka przedstawia zapisane w "Dzienniku" sądy Gombrowi cza o sztuce: refleksje pisarza nad nieautentycznością współ czesnego malarstwa, muzyki, literatury - nad sztuką zagrożoną postępującą instytucjonalizacją. Nieautentyozność ta, zdaniem Gombrowicza, dotyka zarówno twóroów, obciążonych zobowiąza niami narodowymi i ideologicznymi, jak odbiorców, poddanyoh presji grupy, jej opinii i mód, gdy tymczasem sztuka winna być dziedziną swobodnej autorskiej ekspresji. V zakończeniu autor ka zwraca uwagę na zbieżnośoi koncepcji Gombrowicza z kata strofizmem Witkacego.
BP/46/47 M.P.
(I) SZPAKOWSKA Małgorzata: Ucieozka Stanisława Lema."Teks ty" 1972 z. 3, s. 75-90.
Autorka zajmuje się zróżnioowaną gatunkowo twórczością Le ma jako konsekwencją jego postawy filozofioznej.Diagnoza stanu kultury współczesnej, opanowująoej biologiczne determinanty człowieka i dlatego zdanej na samą siebie, dyktuje temu pisa rzowi wymagania wobec soienoe- fiction.Gatunek ów ma sformuło wać oałośoiową propozycję kultury, usuwająo dzięki temu sprze czność między postępem technologicznym a narastająoym współ cześnie "rozchwianiem wartośoi" w kulturze. Misji tej nie speł niła, zdaniem Lema, istniejąoa literatura soienoe-fiction, a także - jego własne utwory, mimo zawartych w nich zalet myślo wych i artystyoznych. Odpowiedzi na pytanie o przyozyny tego niepowodzenia szuka w "Filozofii przypadku" Lem-teoretyk lite ratury. •
