Piotr fcuczkiewicz, Barbara Niezabitowska-Wiśniewska
T h e N e x t G e n e r a tio n
-
T r a d itio n e n u n d P e r s p e k tiv e n d e r a r c h ä o lo g is c h e n
K a is e r z e itfo r s c h u n g in D e u ts c h la n d u n d P o le n .
Niemiecko-polska konferencja naukowa na Uniwersytecie Humboldta w Berlinie
W d n iach 6-8 lipca 2007 r. w Instytucie A rcheologii U niw ersytetu H u m b o ld ta w B erlinie odbyła się nie- m iecko-polska konferencja n au k o w a The N ext Gene
ration - Traditionen u n d Perspektiven der archäologi schen Kaiserzeitforschung in D eutschland und Polen.
G łów nym o rg an izato rem ze stro n y niem ieckiej był d r hab. Jörg K leem ann, pracu jący rów nież w In sty tu cie A rcheologii UM CS w Lublinie. W sp ó ło rg an izato re m konferencji był In sty tu t A rcheologii U niw ersyte tu W arszawskiego, a k o o rd y n a to re m d r B artosz Kon- tn y z tegoż ośrodka.
C elem sp o tk an ia było om ów ienie dotychczasow ej w sp ó łp rac y p o m ięd zy m ło d y m p o k o len iem n iem ie ckich i polskich archeologów zajm ujących się p ro b le m aty k ą okresu rzym skiego i w ędrów ek ludów. P odjęto
ta kże p ró b ę w ytyczenia now ych k ie ru n k ó w w zajem
nej w spółpracy. Z ap rezen to w an o w yniki najnow szych b a d a ń pro w ad zo n y ch przez obydw ie stro n y oraz w ie le now ych, często sp ek tak u larn y ch m ateriałów . W za m ierzen iach o rg an izato ró w m iało to być - w zależ ności o d rezo n an su - pierw sze tego ty p u spotkanie, którego k o n ty n u ację p rzew id zian o w kolejnych latach w różnych o śro d k a ch archeologicznych. K onferencja spo tk ała się z du ży m zainteresow aniem w środow isku archeologicznym . U czestniczyło w niej około trz y dziestu osób, w ty m stu d en ci z U niw ersytetu H u m - b o lta w Berlinie.
S p ek tru m poruszanych tem ató w było znacznie szersze o d sform ułow anego ty tu łu konferencji i w efek cie obejm ow ało okres o d początków m łodszego o k re su przedrzym skiego aż p o okres w ędrów ek ludów.
W g ru p ie referatów dotyczących m łodszego o k re su przedrzym skiego, d r M aciej K arw ow ski z In s ty tu tu A rcheologi U niw ersytetu Rzeszowskiego o m ó w ił p ro w ad zo n e p rzez siebie o d lat b a d an ia celtyckiej osady o b ro n n ej w O b erleiserb erg w dolnej A ustrii. D r Tom asz B o ch n ak z tego sam ego o śro d k a p rz e d
staw ił n iepublikow ane m ilitaria z m łodszego okresu przedrzym skiego, poch o d zące z arch iw u m prof. Józe fa K ostrzew skiego. M gr Przem ysław D ulęba z In s ty tu tu A rcheologii U niw ersytetu W arszaw skiego o d n ió sł się do zagadnień chronologii i dyspersji m ieczy cel tyckich z o dciskam i stem pli. Pew ien n ie d o sy t p o z o staw iła je d n a k kw estia zbyt pobieżnego o m ó w ien ia p ro b lem aty k i in terp retacji sam ych stem pli. Bardzo obszerne w ystąpienie m g r M ichała G rygla (In sty tu t A rcheologii U niw ersytetu Jagiellońskiego) p o św ię cone było stan o w i b a d a ń n a d po czątk am i m łodszego okresu przedrzym skiego n a ziem iach polskich. A utor p rzed staw ił tutaj now e - i m o cn o dyskusyjne - sp o j rzenie n a kw estie chronologii i in terp retacji k u ltu ro wej w ielu m ateriałów , trak to w an y ch w tradycyjnym ujęciu jako w yznaczniki najw cześniejszego h o ry z o n tu k u ltu ry przew orskiej.
K olejna g ru p a w ystąpień obejm ow ała okres o d schyłku okresu lateńskiego p o w czesny okres rz y m ski. M g r René B räunig (Berlin) zaprezentow ał bard zo interesujące m ateriały z cm entarzyska w N iem egk w B randenburgii. P rzed m io tem w ystąpienia m gr. Kai S c h irm e r'a (rów nież z B erlina) były n a to m ia st b a d a nia n a osadzie w B erlin-B iesdorf. M gr B jörn R auch fu ß z berlińskiego u n iw ersy tetu o m ó w ił sytuację k u ltu ro w ą n a P om orzu P rzed n im (V o rp o m m ern ) n a p rzełom ie m łodszego o k resu przedrzym skiego i o k re su rzym skiego. O lbrzym i napływ now ych m ateriałów , zw iązany z licznym i w ie lo p ła sz c z y z n o w y m i b a d a n iam i inw estycyjnym i w ydaje się tw orzyć ta m now e p erspektyw y poznaw cze.
M gr Niels Stadje (U niw ersytet H u m b o ld ta, Berlin) p rzed staw ił zaaw ansow ane stu d ia technologiczne n a d ceram ik ą k u ltu ry przew orskiej. P odstaw ą jego ro zw a żań były dw a stanow iska osadow e z teren ó w Lubel szczyzny: Tarkaw ica, pow. lubartow ski (z b a d ań m gr. M arcin a Juścińskiego z In sty tu tu A rcheologii UM CS)
Kronika - The c hronicle
oraz N ieszawa K olonia, pow. opolski (b ad an ia m gr M arty Stasiak-C yran z M uzeum Lubelskiego w L ubli nie). D r B. K ontny szczegółow o p o ró w n a ł inform acje o u zbrojeniu G o tó w w ynikające z p rzek azu Tacyta ze stanem w iedzy uzyskanym na p o d staw ie ź ró d e ł a r cheologicznych.
D r H eino N eu m e y er z M uzeum P rah isto ry czn e go w B erlinie (M useum fü r Vor- u n d F rühgeschichte) om ów ił n a przykładzie swej m acierzystej placów ki dotychczasow e w yniki i przyszłe p ersp ek ty w y w sp ó l nych n iem iecko-polskich b a d a ń n a d okresem rz y m skim, p rzed e w szystkim w kontekście znajdujących się tam m ateriałó w i archiw aliów dotyczących p rz e d w ojennych b a d ań w daw nych P ru sach W sch o d n ich . Prof. d r hab. M ichael M eyer podów czas pracu jący w B ran d en b u rsk im U rzędzie O c h ro n y Z ab y tk ó w za prezentow ał w sw ym w ystąpieniu spojrzenie n a b a d a nia o sadnicze dla okresu rzym skiego z p erspektyw y służby konserw atorskiej.
N astępna g ru p a referatów k o n ce n tro w ała się n a p roblem atyce środkow ego i p ó źn eg o o k resu rzy m sk ie go oraz okresu w ędrów ek ludów. D r A dam Cieśliński (Instytut A rcheologii U W ), niejako w naw iązaniu do w ystąpienia H. N e u m e y e r'a , zaprezentow ał niezn an e dotychczas niem ieckie archiw alia o d n o śn ie kilku sta now isk k u ltu ry w ielbarskiej w p ó łn o cn o -w sch o d n iej Polsce. D r R ene H e id em a n n z Flensburga p o d zielił się sw ym i uw agam i n a te m a t k o n tak tó w lu d n o ści B orn- h o lm u z in n y m i kręgam i k u ltu ro w y m i i etnicznym i, w idocznych w w ielu inw entarzach grobow ych. M gr L othar Schulte (G ö ttin g en ) o m ó w ił najnow szy stan b ad ań n ad fibulam i ty p u T horsberg (A.V II). O b szer ny referat m g r Joanny Z agórskiej-Telegi z In sty tu tu A rcheologii UJ pośw ięco n y był w całości analizie o b rządku pogrzebow ego w p ó źn y m okresie rzym skim w p ołudniow ej Polsce. Podstaw ę rozw ażań autorki stanow iły p rzede w szystkim m ateriały z w ieloletnich bad ań n a olb rzy m im cm entarzysku w Jakuszow icach. D r A gnieszka U rb an iak (In sty tu t A rcheologii U niw er
sy tetu Łódzkiego) przedstaw iła k ry ty czn e spojrzenie na rzekom ą k o n ty n u ację m iędzy p ó źn y m okresem rzym skim a najstarszym i m ateriałam i słow iańskim i n a ziem iach polskich.
W ty m o m aw ianym pow yżej b loku tem atycznym m ieściły się także w ystąpienia lubelskiego ośrodka, reprezentow anego n a konferencji przez prof. dr. hab. A n d rzeja Kokowskiego, dr. P. Łuczkiew icza oraz m g r B. N iezabitow ską-W iśniew ską. P. Łuczkiew icz sk o n cen tro w ał się w sw ym referacie n a m ateriałach p o c h o dzących z b ad an eg o przez niego, b ard zo interesu jące go stanow iska w Spiczynie koło Lublina. A nalizow ane zabytki, datow ane n a schyłek o k resu rzym skiego oraz (w w iększości) n a okres w ęd ró w ek ludów , w sw ym kontekście w ym ykają się w szelkim p ró b o m klasyfika cji etn o k u ltu ro w ej w ram ach dotychczas w y p raco w a nych schem atów . B. N iezabitow ska-W iśniew ska p rz e d staw iła nato m iast now e spojrzenie na p ó źn y okres rzym ski i okres w ędrów ek lu d ó w n a Lubelszczyźnie na p o d staw ie najnow szych o dkryć, w ty m głów nie b ad an eg o przez n ią stanow iska w U low ie koło T om a szow a Lubelskiego. Z w róciła rów nież uw agę n a o d n o tow yw any w o statn ich latach znaczny p rz y ro st tak datow anych m ateriałów , w w iększości pocho d zący ch niestety z nielegalnych p oszukiw ań z w ykorzystaniem w ykryw aczy m etali.
K onferencja w B erlinie była okazją do w ym iany p o g ląd ó w i dośw iadczeń m ło d eg o p o k o len ia polskich i n iem ieckich archeologów . Z ap rezen to w an ie w y n i ków najnow szych b a d ań dało obiecujący początek szerszej w sp ó łp racy m łodszego środow iska polskich i n iem ieckich badaczy. O d d źw ięk konferencji i w aga p o ru szan y ch n a niej tem ató w w skazują n a to, że z g o d nie z założeniam i o rg an izato ró w sp o tk an ia te będ ą k o n ty n u o w an e w kolejnych latach. M ateriały zap re zentow ane n a konferencji w Berlinie zo stan ą w krótce opublikow ane, co w przyszłości zapew ne zaow ocuje jeszcze w iększym zainteresow aniem zaró w n o ze s tro ny niem ieckiej, ja k i polskiej.
M g r B a rb a ra N ie z a b ito w s k a -W iś n ie w s k a D r P io tr Ł u c z k ie w ic z I n s ty tu t A r c h e o lo g i i U M C S w L u b lin ie PI. M. C u r ie - S k lo d o w s k ie j 4 2 0 - 0 3 1 L u b lin baica@poczta.onet.pl piotrJuczkiewicz@hotmail.com
