"Teologowie wyzwolenia", Bottista Mondin, tł. Rajmund Borkowski, Warszawa 1988 : [recenzja]

Janusz Królikowski

"Teologowie wyzwolenia", Bottista

Mondin, tł. Rajmund Borkowski,

Warszawa 1988 : [recenzja]

Collectanea Theologica 60/4, 186-187

w k oń co w y ch u w a g a ch w sk a zu je, iż teo lo g ia je s t d la n ieg o in teg ra cją p ra w d y i życia.

O czy w isty m jest, iż op racow an ie to n ie je s t w y b itn y m d ziełem . C enne je s t jed n a k za u w a żen ie i sięg n ięcie do p rzem y śleń w y ro sły ch w śro d o w isk u f i l i ­ p iń sk im , k tóre jest sp e c y fic z n e z w a ż y w sz y na d o k o n u ją ce się ta m p rzem ia n y p o lity czn e i sp ołeczn e. T rzeba stw ierd zić, iż autor podchodzi b ez k o m p lek só w do p ro b lem a ty k i w y z w o le n ia . N ie w id a ć d ucha ty p o w e g o d la środ ow isk a la t y ­ n o a m ery k a ń sk ieg o , k tóre jest za m k n ięte, sta ty czn e i szty w n e w teo lo g iczn ej r e fle k sji w c iśn ię te j w ra m y m y ś le n ia m a rk sisto w sk ieg o .

W arto zau w ażyć n ie z w y k łą sw ob od ę się g a n ia d o m y ś li św . T om asza z A k ­ w in u . Tu ta k że istn ie je d yn am iczn e k o rzy sta n ie z jego o sią g n ięć p rzy jedno­ czesn y m o tw a rciu n a n o w ą m y śl. S p otk an ie to, p rzy n a jm n iej jak w id a ć u G o - m e z a , w y ch o d zi z k orzyścią dla obu n u rtów . T o m a s z m oże być u zn an y, o czy w iście w sp ecy ficzn y m sen sie, za teo lo g a w y z w o le n ia , ale w y z w o le n ia ch rześcija ń sk ieg o k u p e łn i pokoju i w oln ości.

k s. A n d r z e j F. D ziu b a , W a r s z a w a

B o ttista M O N D I N, T e o lo g o w ie w y z w o le n ia , p rzek ł. R ejm u n d B o r k o w s k i I n sty tu t W y d a w n iczy P A X , W arszaw a 1988, s. 181.

W ażnym n u rtem w y stęp u ją cy m w te o lo g ii ch rześcija ń sk iej w o sta tn ich d ziesięcio lecia ch jest, w y r o sła na g ru n cie la ty n o a m ery k a ń sk im , tzw . teo lo g ia w y z w o le n ia . J e st to n u rt teo lo g iczn y ty m b ard ziej w ażn y, że b u d zi za in tere­ so w a n ia n ie ty lk o w K o ściele, a le i poza n im , w śro d o w isk a ch zu p ełn ie n ie - relig ijn y ch . P u n k tem w y jśc ia i program em teg o n u rtu te o lo g ii jest p o jęcie „ w y zw o len ia ”. P rzez to p o jęcie ro zu m ie się w y z w o le n ie od w sz e lk ic h form z ła sp ołeczn ego, k tó re p rzez sw e stru k tu ry je s t źród łem k a żd eg o zła i k ażd ego grzechu. J a k k o lw iek p o jęcie w y z w o le n ia n ie je s t czym ś n o w y m w teo lo g ii, to jednak teo lo g ia w y z w o le n ia w łą c z y ła w to p o jęcie n o w ą treść, n ie z a w sze zgodną z trad ycją w ia r y k a to lick iej.

C ałą złożoność i g en ezę rozw oju te o lo g ii w y z w o le n ia o raz jej p rzed sta w i­ cieli p rezen tu je B a ttista M o n d i n w k sią żce T e o lo g o w ie w y z w o le n ia . K siążk a p rzed sta w ia p o g lą d y najb ard ziej zn aczących p r z e d sta w ic ie li te o lo g ii w y z w o ­ lenia.

P o o g ó ln y m za ry so w a n iu g en ezy te o lo g ii w y z w o le n ia , zw ła szcza jej tła p o lity czn eg o i sp ołeczn ego, B . M o n d i n p rzed sta w ia p rek u rso ró w te o lo g ii w y zw o len ia : R icharda S c h a u l l a , J o sep h a C o m b l i n a i R u b em a A l v e · s a. W rozd ziale d ru gim k sią żk i r e feru je p o g lą d y w ła śc iw y c h z a ło ż y c ie li teo ­ lo g ii w y zw o len ia : G u stavo G u t i é r e z a i H u g o A s s m a n n a , p rzechodząc n a stęp n ie, w k o le jn y m rozd ziale, do za p rezen to w a n ia g łó w n y ch jej p rzed sta w i­ cieli, ja k im i są E duardo P i r o n i o, L eon ard o В o f f, J u a n L. S e g u n d o , José M iguez В o n i n o i H eld er C a m a r a . K o ń czą c p rzegląd teo lo g ó w , k tó ­ rzy sz czeg ó ln ie p r z y c z y n ili się do p o w sta n ia I ro zw o ju te o lo g ii w y z w o le n ia , B. M o n d i n w sk a z u je n a o sią g n ię c ia te o lo g ii w y z w o le n ia i zad an ia, ja k ie przed n ią stoją.

K siążk a B. M o n d i n a z p ew n o ścią je s t d ob rym w p ro w a d zen iem , k tó ­ r eg o b r a k o w a ło te o lo g ii p o lsk iej. D użą w a rto ścią op racow an ia je s t w o ln e od

n ad m iaru o cen i w ła sn y c h p o g lą d ó w zre fe r o w a n ie m y ś li d ziesięciu p rzed sta ­ w ic ie li te lo g ii w y z w o le n ia . Z arazem autor op racow an ia d y sta n su je się od sk ra j­ n ości te j te o lo g ii zw ra ca ją c p okrótce u w a g ę n a te o lo g ię w y z w o le n ia w u jęciu św . P a w ła , która je s t sk o n cen tro w a n a n a J ezu sie C h ry stu sie i Jego n a u cza ­ niu: „Na w e w n ę tr z n e choroby, choroby ducha, słu ży ć m ogą ty lk o le k a r stw a d u ch o w e i w e w n ętrzn e. A ta k ie za p ew n ił n am J ezu s C h rystu s sw y m ty c ie m i n au czan iem . K to w ie r z y w N ieg o , m iłu je Go b ezg ra n icz n ie i n a śla d u je Go, te n zysk a zb a w ie n ie i w y z w o le n ie ” (s. 181).

w artości. T rzeba jed n a k p rzy zn a ć, że jest n ieco n iea k tu a ln a , zw ła szcza w w a r­ stw ie ocen, p o n iew a ż od jej w y d a n ia w e W łoszech u p ły n ęło 11 la t (I te o lo g i

d é lia lib e ra tio n e , R om a 1977), a te n k ró tk i czas p rzy n ió sł o ficja ln e ro zstrzy g n ię­

cia w tej k w e s tii w p o sta ci dw óch d ok u m en tó w K o n g reg a cji N au k i W iary:

I n s tr u k c ję o n ie k tó r y c h a sp e k ta c h « T eologii W y z w o le n ia » i In s ru k c ję o c h r z e ­ ś c ija ń s k ie j w o ln o śc i i w y z w o le n iu , k tóre p o zw a la ją na dość jed n ozn aczn ą o c e ­

n ę p o g lą d ó w teo lo g ó w za jm u ją cy ch się teo lo g ią w y z w o le n ia . S k o n fro n to w a n ie p o g lą d ó w teo lo g ó w w y z w o le n ia z w y m ie n io n y m i in stru k cja m i b y ło b y p ełn y m w p ro w a d zen iem do za g a d n ień teo lo g ii w y z w o le n ia , w p ro w a d zen iem w cią ż potrzebnym .

k s. J a n u sz K r ó lik o w s k i, G o rlic e

A n g elo C E C C H I N A T O , C e le b ra r e la c o n fe r m a zio n e , E d izion i M essag-

gero P ad ova, P a d o v a 1987, s. 323.

W o sta tn ich d ziesią tk a ch la t, szczeg ó ln ie po d o w a rto ścio w a n iu sob orow ej n au k i o D uch u S w ., zaczęto n a n o w o stu d io w a ć sa k ra m en t b ierzm o w a n ia i to zarów n o od stro n y h isto ry czn ej, te o lo g iczn o -litu rg iczn ej, jak i k a tech ety czn o - -d u ch o w ej. S z c zeg ó ln ie poza gran icam i n aszego k raju u k a z a ły s ię bardzo liczn e a rty k u ły i m o n o g ra ficzn e op racow an ia na te n tem a t, ch o cia żb y ta k ich zn an ych a u torów jak: L. B o u y e r , R. F a l s i n i , P. R o g e r , E. R u f f i n i, A. M. T r i a c c a i in n y c h . D o ty ch stu d ió w n a le ż y za liczy ć bardzo u d an ą i so lid n ie op ra co w a n ą k sią ż k ę ks. А . С e с с h i n a t o, p t. C e le b ro w a ć s a k r a ­

m e n t b ie r z m o w a n ia . U k a za ła się on a w p a d e w sk ie j s e r ii C a ro sa lu tis ca rd o ,

k tóra stara się grom adzić i p o p u laryzow ać n a u k o w e p o szu k iw a n ia litu r g ic z n o - -p a sto ra ln e.

K sią żk a k s. С e с с h i n a t o, p o w sta ła w tra k cie jeg o stu d ió w litu rg icz­ n y ch w R zy m ie p o d k ie r u n k ie m zn a n eg o n a m ju ż w P o lsc e p rof. T r i a c c a . A utor zaw arł w tej k sią żce jed y n ie tę część sw o je j p ra cy , która d oty czy asp ek tu cele b r a cji sak ra m en tu b ierzm o w a n ia , a w ię c te o lo g iczn o -litu rg iczn eg o . P ozostałą część sw o je g o stu d iu m autor zam ierza w y d a ć w o sob n ej p ozycji.

K sią żk a k s. C e c c h i n a t o p o d zielo n a je s t n a d w ie części, a każd a z n ich zaw iera p o trzy ro zd zia ły , z m a teria łem p o d zielo n y m n a lic z n e p aragrafy i p u n k ty. T aki u k ład p ra cy u ła tw ia stu d io w a n ie ca ło śc i m a teria łu . P ierw sza część k sią żk i p o w ięco n a jest a k tu a ln ej te o lo g ii sa k ra m en tu b ierzm o w a n ia , au to r zajm u je s ię w n ie j p e r sp e k ty w ą h isto r y c z n o -te o lo g ic z n ą teg o sa k ra m en ­ tu , jej w y m ia r e m in d y w id u a ln o -w sp ó ln o to w y m i k la sy c z n y m w ta je m n ic z e n ia c h rześcija ń sk ieg o . S tu d iu je b ierzm o w a n ie w św ie tle d zia ła n ia D u ch a

Sw.

w

Sw.

sta w a ch tr a d y c ji litu rg iczn ej, n au czan iu S ob oru W a ty k a ń sk ieg o Π i w sk a z a ­ n iach za w a rty ch w n o w y c h k sięg a ch litu rg iczn y ch .

D ruga część k sią ż k i p o św ięco n a je s t sy ste m a ty z a c ji zd o b y ty ch osiągn ięć, bad an ych w k lu czu teo lo g iczn o -litu rg iczn y m . A u tor d la o sią g n ięcia zam ierzo­ nego c elu , jako u czeń p rof. T r i a c c a , p o słu g u je s ię la n so w a n y m p rzez sw eg o p rofesora litu rg iczn y m sch em atem : m y s te r iu m — a c tio — v ita . S tąd c a ły p ie r w sz y ro zd zia ł n a w ią z u je do zb a w czy ch w y d a rzeń S ta reg o i N o w eg o T e ­ stam en tu oraz n a w ią z u je d o ty ch że sam ych w y d a rzeń zb a w czy ch , w p e r ­ sp e k ty w ie K o ścio ła i jeg o c za só w esch a to lo g icz n y c h . A u tor zw raca tu u w a g ę na rela cję: b ierzm o w a n ie— ch rzest, za ró w n o w ś w ie t le ry tu , te o lo g ii a scezy,