O przewodniku dla giserów po stu latach

uczonego. Natomiast „Gospodarka Wodna“ (nr 1/1964) zamieściła relację z uro­ czystego posiedzenia poświęconego pamięci prof. Karola Pomianowskiego w pięt­ nastą rocznicę jego śmierci. Posiedzenie odbyło się 5 V I I 1963 na Politechnice Warszawskiej. W tym samym numerze czasopisma znajdujemy Wspomnienie o prof. K arolu Pomianowskim, napisane przez prof. Wacława Balcerskiego.

J. J.

CZTE R D ZIE S TY R O C Z N IK „PR Z E G LĄ D U ELEK TR O TE C H N IC ZN E G O “

„Przegląd Elektrotechniczny“ należy do grupy najstarszych z istniejących obecnie czasopism technicznych w Polsce. Pierw szy jego numer ukazał się 25 V 1919. Uwzględniając przerwę wojenną, rok 1964 był czterdziestym w historii tego miesięcznika.

Powyższy jubileusz został uczczony specjalnym numerem okolicznościowym (6/1964), w którym znalazły się trzy artykuły dość szczegółowo obrazujące historię czasopisma. Są to: mgra inż. Henryka Zdziecha Jubileusz „Przeglądu E lektrotech­ nicznego“ — X V I Walny Zjazd Delegatów SEP; mgra inż. Władysława Pawłowskiego Czterdziestolecie „Przeglądu Elektrotechnicznego“ ', m gr Aldony Kim ontt Autorzy i tematyka w czterdziestu rocznikach „Przeglądu Elektrotechnicznego“.

J. J.

O P R Z E W O D N IK U D L A G ISERO W PO STU L A T A C H

( Setna rocznica wydania książki Aleksandra Miecznikowskiego Przewodnik dla giserów stała się okazją dla przypomnienia treści oraz dokonania oceny tej pracy. W artykule Pierwszy polski podręcznik odlewnictwa „Przewodnik dla giserów“ inż. Aleksandra Miecznikowskiego (Warszawa 1864) dr inż. Jerzy Piaskowski om ówił pokrótce poszczególne rozdziały książki, a następnie przedstawił jej wartość, jako publikacji ujmującej wszechstronnie problemy ówczesnego odlewnictwa. Dr Pias­ kowski stwierdził, że książka odznacza się przejrzystością i jasnością wykładu oraz zawiera w iele informacji technicznych potrzebnych odlewnikowi II połowy X I X w. Na podkreślenie zasługuje konsekwentne stosowanie przez Miecznikowskiego pol­ skiego słownictwa technicznego, co niewątpliwie nastręczyło mu w iele trudności, . gdyż korzystał ze źródeł zagranicznych. Forma i treść Przewodnika świadczą nie tylko o fachowości Miecznikowskiego, lecz także o jego zdolnościach pisarskich i popularyzatorskich Omawiany artykuł ukazał się w nrze 5/1964 „Przeglądu Odlewnictwa“ .

J. J. Aleksander Miecznikowski — inżynier, wynalazca i autor literatury technicz­ nej oraz jego dzieło — to tytuł zamieszczonego w 'n rz e 14/1964 „Przeglądu Mecha­ nicznego“ artykułu Czesława Borskiego. Artykuł stanowił odbicie tematyki kon­ ferencji poświęconej Miecznikowskiemu i jego działalności, zorganizowanej przez Zarząd Krakowskiego Oddziału Stowarzyszenia Technicznego Odlewników P o l­

1 W następnym numerze „Kw artalnika“ ukaże się obszerny, ilustrowany arty­ kuł J. Piaskowskiego W setną rocznicę wydania pierwszego polskiego podręcznika odlewnictwa (przypis red.).

196

Recenzje

skich z okazji 100-lecia wydania pierwszego polskiego podręcznika odlewnictwa. W artykule autor dał zarazem przegląd ważniejszych starodruków polskiego piś­ miennictwa technicznego z zakresu odlewnictwa, eksponowanych na Wystawie Polskiej Książki Odlewniczej w krakowskim Domu Technika2

Zb. M.

Z DZIEJÓW G Ó R N IC TW A W Ę G LA I Z Ł O T A

Bardzo interesujące zestawienie dat z dziejów górnośląskiego górnictwa w ęg­ lowego opublikował doc. mgr inż. Stanisław Kossuth w nrze 1/1964 „Przeglądu Górniczego“ . Zestawienie, zatytułowane Historyczny kalendarzyk górnictwa węg­ lowego w Zagłębiu Górnośląskim do 1914 r., obejmuje jedynie najważniejsze zda­ rzenia, charakteryzujące rozw ój omawianego górnictwa. Pominięto np. daty uru­ chamiania nowych kopalń po roku 1830, nie uwzględniono też zmian nazw kopalń i zmian ich właścicieli. Dość szczegółowo natomiast zostały podane informacje o pierwszych zastosowaniach nowych maszyn i urządzeń technicznych. Zestawie­ nie rozpoczyna rok 1657, z którego pochodzi pierwsza wiadomość o eksploatacji węgla w Zagłębiu Górnośląskim. A rtykuł uzupełniono obszernym wykazem lite­ ratury.

Historii górnictwa węglowego dotyczy również artykuł doc. dra Jerzego Ja­ rosa Rozwój podziemnego transportu w kopalniach węgla kamiennego („W iado­ mości Górnicze“ , nr 3 i 4/1964). W artykule autor omawia poszczególne etapy tego rozwoju począwszy od I I połowy X V I II w., a więc od okresu, w którym rozpo­ częła się eksploatacja węgla kamiennego na skalę przemysłową. Omówienie zostało doprowadzone do współczesności, z tym że lata powojenne potraktowano bardziej ogólnie.

600-lecie Uniwersytetu Jagiellońskiego zostało uczczone przez Krakowski Od­ dział Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Górnictwa uroczystym posiedzeniem, które odbyło się 7 kwietnia 1964 r. Sprawozdanie z tego posiedzenia zamieszczono w nrze 6/1964 „Wiadomości Górniczych“ . W sprawozdaniu podano m. in. tekst przemówienia inaugurującego uroczystość, które wygłosił doc. dr Adam Trembecki, wiceprezes Krakowskiego Oddziału SITG. Tematem przemówienia była historia kontaktów i współpracy uniwersytetu z górnictwem polskim.

Eksploatacja złota na terenach Dolnego Śląska jest potwierdzona w źródłach pisanych od X I I w. Niektórzy badacźe uważają jednak, że rozpoczęła się ona znacznie wcześniej; najbardziej skrajny jest pogląd lokalizujący początki tej eksploatacji ok. 2000 r. p.n.e. Ówczesnymi górnikami m ieliby być Kreteńczycy, którzy w poszukiwaniu nowych złóż zawędrowali aż na Dolny Śląsk. Powyższy pogląd przytacza m. in. Teresa Domaszewska w artykule Występowanie i eksploa­ tacja złota na Dolnym Śląsku („Przegląd Geologiczny“ , nr 4/1964). Artykuł poświę­ cony jest charakterystyce geologicznej poszczególnych ośrodków występowania złota na Dolnym Śląsku oraz dziejom eksploatacji kruszca w każdym z nich. Warto przypomnieć, że eksploatacja trwała w wielu rejonach jeszcze w X I X w.,

a

nawet w początkach X X w. Do artykułu została dołączona mapka, na której ozna­ czono najważniejsze ośrodki występowania złota na Dolnym Śląsku.

J. J.