• Nie Znaleziono Wyników

View of Pontifical Commission for the Pastoral of Migrants and Itinerant Peoples. Migrations. Interdisciplinary Studies

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "View of Pontifical Commission for the Pastoral of Migrants and Itinerant Peoples. Migrations. Interdisciplinary Studies"

Copied!
5
0
0

Pełen tekst

(1)

R E C E N Z J E STUDIA POLONIJNE T. 10. LUBLIN 198« P o n t i f i c a l C o m m i s s i o n f o r t h e P a s t o r a l o f M i g r a n t s a n d I t i n e ­ r a n t P e o p l e s . M i g r a t i o n s . I n t e r d i s c i p l i n a r y S t u d i e s . V a t i c a n C i t y 1 9 8 5 s . 2 7 3 . U t w o r z o n a p r z e z p a p i e ż a P a w ł a V I w d n i u 19 I I I 1 9 7 0 r . P a p i e s k a K o m i s j a d l a S p r a w D u s z p a s t e r s t w a M i g r a n t ó w i T u r y s ­ t ó w s p e ł n i a d o n i o s ł ą r o l ę w o g ó l n y m k i e r o w n i c t w i e i u a k t y w ­ n i a n i u d u s z p a s t e r s t w a m i g r a n t ó w w K o ś c i e l e . J e d n ą z f o r m j e j d z i a ł a l n o ś c i j e s t b a d a n i e s p r a w z w i ą z a n y c h z t y m d u s z p a s t e r ­ s t w e m , a w s z c z e g ó l n o ś c i z j a w i s k a m i g r a c j i . C e n n e i i n s p i r u j ą c e w y n i k i b a d a ń w t y m z a k r e s i e wspom­ n i a n a K o m i s j a o g ł a s z a w swym o f i c j a l n y m , w i e l o j ę z y c z n y m o r g a ­ n i e w y d a w n i c z y m "On t h e M o v e " , u k a z u j ą c y m s i ę t r z y r a z y w r o ­ k u od w r z e ś n i a 1971 r . V/ 19 8 5 r . P a p i e s k a K o m i s j a , o k t ó r e j t u mowa, w y d a ł a n o w ą p o z y c j ę w j ę z y k u a n g i e l s k i m p o d t y t u ł e m " M i g r a t i o n s " / M i g r a c j e / , z a z n a c z a j ą c w p o d t y t u l e , ż e s ą t o s t u d i a i n t e r ­ d y s c y p l i n a r n e , n i e z b ę d n e - j a k w i a d o m o - d o z r o z u m i e n i a w i e l o a s p e k t o w e g o z j a w i s k a m i g r a c j i . A d n o t a c j a , i ż j e s t t o t o m p i e r w s z y , w s k a z u j e , ż e p u b l i k a c j a t a z a p o c z ą t k o w u j e s e r i ę w y d a w n i c z ą p o d t y m samym l u b p o d o b n y m t y t u ł e m . Omawi a na p u b l i k a c j a j e s t p r a c ą z b i o r o w ą 11 a u t o r ó w , r e p r e z e n t u j ą c y c h r ó ż n e s p e c j a l n o ś c i n a u k o w e , w w i ę k s z o ś c i j e d n a k t e o l o g i c z n e . K i e s t a n o w i o n a p r z y t y m w y c z e r p u j ą c e j i u s y s t e m a t y z o w a n e j m o n o g r a f i i c z y p o d r ę c z n i k a p r z e d m i o t u . J e s t t o r a c z e j l u ź n y z b i ó r a r t y k u ł ó w , z r e g u ł y u p r z e d n i o p u b l i k o w a n y c h w "On t h e M o v e " , a l e s t a n o w i ą c y c h t u d o ś ć l o g i c z n ą c a ł o ś ć . We w s t ę p i e a b p E m a n u e l e C l a r i c i o - w i c e p r z e w o d n i c z ą ­ cy w s p o m n i a n e j K o m i s j i , p r z e d s t a w i a p a s t o r a l n e o b l i c z e w s p ó ł ­ c z e s n e j m i g r a c j i , a w s z c z e g ó l n o ś c i : r o d z a j e m i g r a c j i , j e j g e o g r a f i ę i c e c h y . Mówi ąc o p r o b l e m a c h m i g r a n t ó w A u t o r p o ­ r z ą d k u j e j e w 3 z a k r e s a c h : ż y c i a i n d y w i d u a l n e g o / m . i n . p s y

(2)

-e t i o l o g i c z n -e , m o r a l n -e , r -e l i g i j n -e , z a w o d o w -e / , r o d z i n n -e g o / U w ł a s z c z a w y c h o w a w c z e , s z k o l n e / i s p o ł e c z n e g o / d e m o g r a f i c z ­ n e , s o c j a l n e , e k o n o m i c z n e / . H i e c o s z e r z e j a b p E. C l a r i z i o o m a w i a r a c j e z a i n t e r e ­ s o w a n i a s i ę K o ś c i o ł a d u s z p a s t e r s t w e m m i g r a n t ó w . Wś r ód p r o ­ b l e m ó w , k t ó r e d o s t r z e g a s i ę w t e j d z i e d z i n i e , w s k a z u j e o n m . i n . b r a k d o s t a t e c z n e j l i c z b y d u s z p a s t e r z y m i g r a n t ó w , n i e ­ d o s t a t e k i c h p r z y g o t o w a n i a d o p r a c y w w a r u n k a c h m i g r a c j i , t r u d n o ś c i w s t o s u n k a c h p o m i ę d z y m i s j o n a r z a m i a k o ś c i o ł a m i l o k a l n y m i w m i e j s c u i m i g r a c j i i e m i g r a c j i . 0 o s i ą g n i ę c i a c h d u s z p a s t e r s t w a m i g r a c y j n e g o w ś w i e c i e ś w i a d c z y w z r o s t z a i n ­ t e r e s o w a n i a s i ę m i g r a c j ą p r z e z k r a j o w e k o m i s j e b i s k u p ó w d l a s p r a w m i g r a c j i / 6 0 k o m i s j i / , u p o w s z e c h n i e n i e s i ę w ś w i e c i e o b c h o d ó w D n i a m i g r a n t a , d z i a ł a l n o ś ć n a e m i g r a c j i p o n a d 3 3 0 0 m i s j o n a r z y m i g r a n t ó w i o k o ł o 6 17 4 s i ó s t r z a k o n n y c h , a t a k ­ ż e p o w s t a n i e w n i e k t ó r y c h k r a j a c h k o ś c i e l n y c h o ś r o d k ó w s t u ­ d i ó w z a g a d n i e ń d u s z p a s t e r s t w a m i g r a c y j n e g o . B a r d z i e j s p e k u l a t y w n y c h a r a k t e r ma o b s z e r n a / 7 2 s t r o ­ n y / p r a c a : "W k i e r u n k u t e o l o g i i m i g r a c j i " , k t ó r ą p r z e d s t a ­ w i a G i a c o m o D a n e s i , p r o f e s o r t e o l o g i i d o g m a t y c z n e j I n s t y t u t u R e g i n a Li undi w R z y m i e . We w s t ę p i e r o z p r a w y u z a s a d n i a o n t e o ­ l o g i c z n e b a d a n i e z j a w i s k a m i g r a c j i i w y j a ś n i a n i e z b ę d n e z a ­ ł o ż e n i a m e t o d o l o g i c z n e . H a s t ę p n i e w s z e r o k i c h a n a l i z a c h , o p a r t y c h n a t e k s t a c h b i b l i j n y c h , u k a z u j e o n e w o l u c j ę i d e i z a w a r t y c h w p o j ę c i a c h " b r a t " i " o b c y " , p o c z ą w s z y od p i e r ­ w o t n e g o p a r t y k u l a r y z m u e t n i c z n e g o S t a r e g o t e s t a m e n t u a ż po c h r z e ś c i j a ń s k i u n i w i e r s a l i z m , o b j a w i o n y w fiowym T e s t a m e n c i e . W ś w i e t l e t e g o u n i w e r s a l i z m u w c h r z e ś c i j a ń s t w i e z n i k a w ł a ś ­ c i w i e p o j ę c i e " o b c y " , a p o j ę c i e " b r a t " r o z s z e r z a s i ę do t e ­ g o s t o p n i a , ż e o b e j m u j e w s z y s t k i c h l u d z i . O d t ą d b r a t e r s t w o , z a k o r z e n i o n e w w i e r z e i w m i ł o ś c i B o g a , n a b i e r a - w ś w i e t l e O b j a w i e n i a - c h a r a k t e r u a k t y w n e g o i d y n a m i c z n e g o , z a k ł a d a p o r i s z e c h n ą r ó w n o ś ć , a w y k l u c z a w s z e l k i e p o d z i a ł y i k l a s y . Ti ś w i e t l e b i b l i j n e g o b r a t e r s t w a A u t o r w y p r o w a d z a w n i o s ­ k i w o d n i e s i e n i u d o w s p ó ł c z e s n e g o z j a w i s k a m i g r a c j i , k t ó r ą n a l e ż y w i d z i e ć j a k o s p o t k a n i e l u d ó w i j e d n o s t e k w z a j e m n i e s i ę w z b o g a c a j ą c y c h i o ż y w i a j ą c y c h d u c h e m b r a t e r s t w a . W k o n ­ t e k ś c i e s p o ł e c z n y c h r e a l i ó w m i g r a c j a j e s t t e ż d z i ś w e z wa n i e m o g ł ę b o k ą m i ł o ś ć , s p r a w i e d l i w o ś ć , o d n o wę d u c h a u n i w e r s a l i z ­ mu, a r ó w n o c z e ś n i e o p o s z a n o w a n i e n a t u r a l n y c h o d r ę b n o ś c i b r a ­ c i m i g r a n t ó w .

(3)

S a l v a t o r e G a r o f a l o - s e k r e t a r z P a p i e s k i e j K o m i s j i B i b l i j n e j o p r a c o w a ł t e m a t " M i g r a c j e i K o ś c i ó ł w S t a r y m T e s ­ t a m e n c i e " . Swe k r ó t k i e u w a g i n a t e n t e m a t o g r a n i c z y ł o n do z a g a d n i e n i a s t a r o t e s t a m e n t a l n e j g o ś c i n n o ś c i w o b e c p o d r ó ż ­ n y c h i o b c y c h . A n a l o g i c z n y t e m a t w Nowym T e s t a m e n c i e p r z e d ­ s t a w i ł w s p o m n i a n y j u ż G. D a n e s i w k o m u n i k a c i e , k t ó r e g o m y ś l p r z e w o d n i a p o k r y w a s i ę w d u ż e j m i e r z e z j e g o p r a c ą o m ó w i o ­ n ą p o w y ż e j , z t y m t y l k o z a s t r z e ż e n i e m , ż e d r u g a p r a c a a k c e n ­ t u j e b a r d z i e j s p r a w y s p o ł e c z n e . K o l e j n y m a u t o r e m j e s t V e l a s i o d e P a o l i s , r e p r e z e n t u j ą ­ cy Z g r o m a d z e n i e S k a l a b r i n i a n ó w , k t ó r e g o p r a c a : " D u s z p a s t e r ­ s t w o m i g r a n t ó w w e d ł u g n a u c z a n i a i w s k a z a ń K o ś c i o ł a " r e f e r u ­ j e , c z ę s t o t e ż o b f i c i e c y t u j e , t r e ś ć d o k u m e n t ó w K o ś c i o ł a o d ­ n o s z ą c y c h s i ę d o m i g r a c j i , p o c z ą w s z y od K o n s t y t u c j i a p o s t o l ­ s k i e j " E r s u l F a m i l i a " z 1 V I I I 1 9 5 2 r . , a s k o ń c z y w s z y n a n o ­ wym K o d e k s i e P r a w a K a n o n i c z n e g o / 1 9 8 3 r . / x . S z k o d a , ż e z g r o ­ m a d z o n y p r z e z A u t o r a m a t e r i a ł n i e z o s t a ł t a m p r z e a n a l i z o w a ­ ny a n i n a w e t p r z e d m i o t o w o u s y s t e m a t y z o w a n y . "Twój K o ś c i ó ł - P i e l g r z y m n a z i e m i " t o a r t y k u ł B r u n e - r o G h e r a r d i n i , p r o f e s o r a e k l e z j o l o g i i U n i w e r s y t e t u L a t e r a - n e ń s k i e g o . W z w i ę z ł y c h t e z a c h A u t o r u k a z u j e w s p ó ł c z e s n e o d ­ r o d z e n i e w e k l e z j o l o g i i p o j ę c i a K o ś c i o ł a - P i e l g r z y m a , a n a s ­ t ę p n i e u z a s a d n i a k o n s t y t u t y w n ą c e c h ę K o ś c i o ł a , j a k ą j e s t s z e r o k o r o z u m i a n y r u c h / m o v i m e n t o / . C e c h a t a c h a r a k t e r y z u ­ j e K o ś c i ó ł w w y m i a r z e : m o r a l n y m / r e f o r m a k o ś c i e l n a / , i n t e ­ l e k t u a l n y m / r o z w ó j " i n t e l e k t u w i a r y " / , g e o g r a f i c z n y m / m i ­ s j e , m i g r a c j a / i e s c h a t o l o g i c z n y m / K o ś c i ó ł " n a w y g n a n i u " / . G r a z i a n o T a s s e l l o , r e p r e z e n t u j ą c y C e n t r u m S t u d i ó w M i g r a c j i w R z y m i e , z a j m u j e s i ę . a s p e k t e m s o c j o l o g i c z n y m m i ­ g r a c j i , a w s z c z e g ó l n o ś c i : p o j ę c i e m i r o d z a j a m i m i g r a c j i , a s y m i l a c j ą / i n t e g r a c j ą / m i g r a n t ó w , p s y c h o l o g i c z n y m i i e k o ­ n o m i c z n y m i m e c h a n i z m a m i m i g r a c j i , w a r u n k a m i ż y c i a i p r a c y m i g r a n t ó w . N i e s t e t y , z r a c j i n a z b y t o g ó l n i k o w y c h t w i e r d z e ń w a r t o ś ć p o z n a w c z a a r t y k u ł u j e s t n i e w i e l k a . Godnym u w a g i j e s t a r t y k u ł J e a n B e y e r z U n i w e r s y t e t u G r e g o r i a ń s k i e g o w R z y m i e n a t e m a t : "Nowy K o d e k s P r a w a Ka­ n o n i c z n e g o a d u s z p a s t e r s t w o m i g r a n t ó w " . P r a c a u k a z u j e z n a c z e ­ n i e n owe go p r a w a w t e j d z i e d z i n i e w t r z e c h a s p e k t a c h : o c h r o ­ ny l u d z k i c h i c h r z e ś c i j a ń s k i c h p r a w m i g r a n t ó w , p r a w n e g o u ł a ­ t w i e n i a d u s z p a s t e r s t w a m i g r a n t ó w o r a z u s t a n o w i e n i a l u b z r e

(4)

-o r g a n i z -o w a n i a s t r u k t u r -o r g a n i z a c y j n y c h w K -o ś c i e l e z m y ś l ą o u d o s k o n a l e n i u d u c h o w e j o p i e k i n a d l u d ź m i w ę d r u j ą c y m i . I n n y p r o f e s o r U n i w e r s y t e t u G r e g o r i a ń s k i e g o , A n t o n i o B o n n e t , o m a wi a t e m a t : " F u n d a m e n t a l n y o b o w i ą z e k i u p r a w n i e n i e c h r z e ś c i j a ń s k i e g o m i g r a n t a " . Z r o z p r a w y w y n i k a , ż e owym k o - r e l a t y w n y m " p r a w e m - o b o w i ą z k i e m " j e s t z a c h o w a n i e k o ś c i e l n e j t o ż s a m o ś c i m i g r a n t a , o k r e ś l o n e j dwi e ma z a s a d a m i : n a d p r z y r o ­ d z o n ą j e d n o ś c i ą m i s t y c z n e g o C i a ł a C h r y s t u s a o r a z k u l t u r o w ą o d r ę b n o ś c i ą l u d z i w K o ś c i e l e . W u n i w e r s a l n e j w s p ó l n o c i e Ko­ ś c i o ł a t e p o n i e k ą d p r z e c i w s t a w n e w a r t o ś c i d i a l e k t y w n i e s i ę d o p e ł n i a j ą i w r e z u l t a c i e s ł u ż ą d o b r u m i g r a n t a , k t ó r y w j e d ­ n e j i p o w s z e c h n e j w s p ó l n o c i e moż e o d n a l e ź ć w ł a s n ą o d r ę b n o ś ć k u l t u r o w ą . A u t o r w s k a z u j e t e ż , j a k m i g r a c j a p r o w o k u j e K o ś ­ c i ó ł d o o t w a r c i a s i ę n a p r o b l e m y m i g r a n t ó w , g ł ó w n i e w m i e j ­ s c a c h e m i g r a c j i i i m i g r a c j i . W s p o m n i a n y j u ż V e l a s i o d e P a o l i s j e s t w o m a w i a n e j p o ­ z y c j i a u t o r e m d r u g i e g o j e s z c z e a r t y k u ł u n a t e m a t k a n o n i c z ­ n y c h a s p e k t ó w m i g r a c j i . U j ę c i e t e j t e m a t y k i j e s t t u n a d z w y ­ c z a j p o b i e ż n e i w y c i n k o w e . 1‘Ta p a r u s t r o n a c h w y l i c z o n o t u z a ­ l e d w i e k i l k a w a ż n i e j s z y c h k w e s t i i p r a w n y c h , g ł ó w n i e z z a k r e ­ s u o r g a n i z a c j i d u s z p a s t e r s t w a m i g r a n t ó w . 0 s z e r o k i m s p o j r z e n i u K o ś c i o ł a n a z j a w i s k o m i g r a c j i ś w i a d c z ą z w ł a s z c z a dwa o s t a t n i e a r t y k u ł y z a m i e s z c z o n e w wy­ d a w n i c t w i e " M i g r a t i o n s " . A r y R o e s t C r o l l i u s , p r o f e s o r i s l a - m i s t y k i w U n i w e r s y t e c i e G r e g o r i a ń s k i m , z a j m u j e s i ę t e m a t e m : " M u z u ł m a ń s k a o b e c n o ś ć w ś w i e c i e m i g r a c j i : p r o b l e m y i p e r s ­ p e k t y w y " . O k a z u j e s i ę , ż e owa o b e c n o ś ć m u z u ł m a ń s k i c h u c h o d ź ­ c ó w, r o b o t n i k ó w , s t u d e n t ó r ; z a g r a n i c z n y c h , t u r y s t ó w i d y p l o ­ m a t ó w j e s t z n a c z ą c a , w t y m r ó w n i e ż w w i e l u k r a j a c h c h r z e ś c i ­ j a ń s k i c h . S p e c y f i c z n e c e c h y r e l i g i j n o ś c i m u z u ł m a ń s k i e j , a z w ł a s z c z a j e j i n t e g r a l i z m , z m y s ł w s p ó l n o t y i p o c z u c i e wy ż ­ s z o ś c i , r o d z ą n a e m i g r a c j i r ó ż n e p r o b l e m y , z a r ó w n o w o d n i e ­ s i e n i u do s p o ł e c z n o ś c i m u z u ł m a ń s k i e j , j a k i c h r z e ś c i j a ń s k i e j , n p . we w s p ó ł ż y c i u s p o ł e c z n y m i r o d z i n n y m . P r o b l e m y d o t y c z ą ­ c e K o ś c i o ł a m o r a l n i e z o b o w i ą z u j ą b i s k u p ó w i i n n y c h w i e r n y c h d o z a j ę c i a s i ę n i m i , g ł ó w n i e p o p r z e z d a w a n i e n a l e ż y t e g o ś w i a ­ d e c t w a c h r z e ś c i j a ń s k i e g o , a t a k ż e do w ł a ś c i w e g o u ł o ż e n i a w s p ó ł ż y c i a s p o ł e c z n e g o z m u z u ł m a n a m i . E n r i c o L a p e n n a r e f e r u j e w s p ó ł c z e s n ą s y t u a c j ę w ś w i e ­ c i e u c h o d ź c ó w . J a k o p r z e w o d n i c z ą c y M i ę d z y n a r o d o w e g o K o m i t e ­ t u Ś w i a t o w e g o S t o w a r z y s z e n i a U c h o d ź c ó w p r z e d s t a w i a k o m p e t e n

(5)

-n i e g e -n e z ę w s p ó ł c z e s -n e j s y t u a c j i w t e j d z i e d z i -n i e o r a z -n a r o ­ d z i n y i n s t y t u c j i i ś r o d k ó w o c h r o n y p r a w n e j u c h o d ź c ó w . N a s t ę p ­ n i e o m a wi a o n d e f i n i c j ę u c h o d ź c y , k t ó r a p o z w a l a r o z r ó ż n i ć p e w ­ n e k a t e g o r i e u c h o d ź c ó w , w t y m t a k ż e t z w . u c h o d ź c ó w " f a k t y c z ­ n y c h " , k t ó r z y n i e p o d l e g a j ą f o r m a l n i e p o d p r z e p i s y m i ę d z y ­ n a r o d o w y c h k o n w e n c j i o u c h o d ź c a c h . W r a m a c h z a g a d n i e n i a k o n ­ w e n c j i A u t o r o ma w i a w a ż n i e j s z e p r a w a u c h o d ź c ó w : p r a w o a z y l u , p r a w o d o r e l i g i i , k u l t u r y i j ę z y k a , p r a w o d o o c h r o n y d z i e c i u c h o d ź c ó w i i n n e . W z a k o ń c z e n i u d a j e o n o c e n ę s y t u a c j i w z a ­ k r e s i e p r a w n e j o c h r o n y u c h o d ź c ó w w E u r o p i e , A f r y c e , A m e r y c e ł a c i ń s k i e j i A z j i . W o g ó l n e j o c e n i e r e c e n z o w a n e j k s i ą ż k i mo ż n a s t w i e r d z i ć , ż e j e s t t o p o z y c j a c e n n a , g d y ż d o ś ć w s z e c h s t r o n n i e i n f o r m u j e c z y t e l n i k a o s t o s u n k u K o ś c i o ł a d o z j a w i s k a m i g r a c j i . Owa w s z e c h s t r o n n o ś ć d a l e k a j e s t j e d n a k o d k o m p l e t n o ś c i c z y p e ł ­ n i u j ę c i a . V/ k s i ą ż c e u w z g l ę d n i o n o b o w i e m t y l k o n i e k t ó r e a s p e ­ k t y m i g r a c j i , g ł ó w n i e t e o l o g i c z n e , i n n e z a ś z o s t a ł y t a m p o ­ t r a k t o w a n e b a r d z o p o b i e ż n i e , n p . s o c j o l o g i c z n e , a w i e l e n i e z o s t a ł o t a m n a w e t w z m i a n k o w a n y c h . P o z i o m n a u k o w y w y d a w n i c t w a n i e j e s t w y g ó r o w a n y . Obok r o z p r a w i a r t y k u ł ó w o p r a c o w a n y c h b a r d z o w n i k l i v i i e i s t a r a n ­ n i e , z n a j d u j ą s i ę t a m t e ż p r a c e o m n i e j s z y m z n a c z e n i u n a u ­ kowym, k t ó r e m a j ą , c o n a j w y ż e j , w a r t o ś ć p o p u l a r n y c h i n f o r m a ­ c j i . J a k j u ż w s p o m n i a n o , i s t n i e j ą p r z e s ł a n k i , a b y s ą d z i ć , ż e o m a w i a n a t u p u b l i k a c j e z a p o c z ą t k o w u j e s e r i ę w y d a w n i c z ą , n a k t ó r ą i s t n i e j e d z i ś w K o ś c i e l e , i c h y b a n i e t y l k o w n i m , w i e l k i e z a p o t r z e b o w a n i e s p o ł e c z n e . W z w i ą z k u z t y m po d a d r e ­ s e m P a p i e s k i e j K o m i s j i d l a S p r a w D u s z p a s t e r s t w a M i g r a n t ó w i T u r y s t ó w w y p a d a ł o b y z g ł o s i ć d w i e s u g e s t i e , m a j ą c e n a c e l u u b o g a c e n i e i u d o s k o n a l e n i e n a p r z y s z ł o ś ć o w e j s e r i i . P i e r w ­ s z a s u g e s t i a d o t y c z y w i ę k s z e g o u m i ę d z y n a r o d o w i e n i a k o l e g i u m w s p ó ł p r a c o w n i k ó w t e g o w y d a w n i c t w a , c o z a p e w n i ł o b y mu b o g a ­ t s z ą i b a r d z i e j r ó ż n o r o d n ą t e m a t y k ę . D r u g a z a ś o d n o s i s i ę do w e w n ę t r z n e j s t r u k t u r y p o s z c z e g ó l n y c h t omów w y d a w n i c t w a . B y ł o b y m i a n o w i c i e w s k a z a n e , a b y d o k a ż d e g o t o m u w p r o w a d z o ­ no o d p o w i e d n i p o d z i a ł n a a r t y k u ł y , k o m u n i k a t y i i n n e m a t e r ­ i a ł y , d o k u m e n t y i r e c e n z j e . J ó z e f B a k a l a r z T C h r

Cytaty

Powiązane dokumenty

Prawdy tego rodzaju Dygat głosi nie w pierwszym swoim utworze i zawsze podnosi swoich bohaterów wyżej, niż są w rzeczywistości, oni są jacyś mądrzejsi niż powinni być,

Nalez˙y za- uwaz˙yc´, z˙e chrzes´cijan´stwo kaz˙dego człowieka traktuje jako osobe˛, byt rozumny i wolny, dlatego praktykowanie religii polega na wewne˛trznych dobrowolnych

Po uzyskaniu niepodległos´ci przez Kamerun rozpocz ˛ał sie˛ interesuj ˛acy proces rodzenia sie˛ nowej s´wiadomos´ci Kirdi, przekracza- j ˛acej podziały

Czytając słowa Gurianowa, można się wręcz pokusić o stwierdzenie, że podczas przeprowadzania operacji funkcjonariusze NKWD byli nie tylko najmniej odpowiedzialni za

Okazji do tego było bardzo dużo, każdorazowe jego wystąpienie publiczne pod- dawane było ostrejkrytyce przez rządzących krajem, którzy twierdzili, że polityka obrana przez

According to the accelerometer outputs the diagram of the object position on three axes is shown in picture 8 (the position in the local coordinate system).. As the

Na Katedre techniky a informačných technológií PF UKF v Nitre je riešený projekt ESF s názvom Inovácie študijných programov na Pedagogickej fakulte UKF v Nitre za

V príprave budúcich učiteľov techniky na ich povolanie je nevyhnutné vytvárať učebné materiály a odborné texty, ktoré v sebe zahŕňajú nielen teoretické