INFRASTRUKTURA I EKOLOGIA TERENÓW WIEJSKICH INFRASTRUCTURE AND ECOLOGY OF RURAL AREAS Nr 2/I/2012, POLSKA AKADEMIA NAUK, Oddziaá w Krakowie, s. 199–208
Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi
Stanisáaw Bacior
ODDZIAàYWANIE AUTOSTRADY A4
NA GRUNTY ROLNE NA PRZYKàADZIE ODCINKA
ZACZERNIE – NOWA WIEĝ
____________
MOTORWAY INFLUENCE ON ARABLE LANDS
ON THE EXAMPLE ZACZERNIE - NOWA WIEĝ SECTION
OF A4 MOTORWAY
Streszczenie
Opracowana uproszczona metoda szacowania oddziaáywania autostrady na grunty rolne pozwala na okreĞlenie wszystkich strat związanych z kierunkami tego oddziaáywania. Podstawą dla ustalenia strat jest analiza zmiennoĞci uĪytkowania gruntów i klas bonitacyjnych oraz rozmieszczenia dróg dojazdowych do gruntów wzdáuĪ osi projektowanej autostrady. PrzyjĊtą miarą wielokierunkowego oddzia-áywania autostrady na grunty rolne jest okreĞlona zmiana wartoĞci gruntów, przy której wyznaczeniu uwzglĊdniono jedynie zróĪnicowanie ich przydatnoĞci do dukcji rolniczej. WartoĞü ta, jest wiĊc miernikiem przydatnoĞci gruntów do pro-dukcji rolniczej.
Opracowana metoda okreĞlania oddziaáywania autostrady na grunty rolne jest przedstawiona na przykáadzie projektowanego odcinka autostrady A–4 miĊdzy Tarnowem a Rzeszowem o dáugoĞci 3,793 km biegnącego przez wsie Zaczernie – Nowa WieĞ. Są to tereny poáoĪone w województwie Podkarpackim.
Budowa jednego kilometra rozpatrywanego odcinka autostrady spowoduje obniĪenie wartoĞci gruntów rolnych wynoszące 1942 jednostki zboĪowej. Przej-mowanie gruntów pod budowĊ autostrady oraz negatywne jej oddziaáywanie obejmuje okoáo 73 % caákowitej utraty wartoĞci gruntów rolnych. Pozostaáe 27% utraty wartoĞci gruntów wiąĪe siĊ z przyrostem transportu i pogorszeniem rozáogu dziaáek.
Sáowa kluczowe: wartoĞü gruntów rolnych, oddziaáywanie autostrady, rozáóg gospodarstwa
Summary
This paper presents a simplified method of assessing the impact of a motorway under construction on arable lands. The method allows to determine all the losses connected with the building of a motor-way impact. A basis for the determination of losses is the analysis of variations in land use, soil quality classes, and the layout of agricultural roads along the designed motorway. The measure assumed as a multilateral impact of motorway on arable lands; is a spe-cific variant of lands value. The spespe-cificity of this value variant is in the fact that while determining it, only the variation in the usefulness to agricultural production is assessed. Therefore, it is a measure to valuate arable land usefulness in the agricultural production. Thus, this assumed measure of the motorway impact is not a market value. The estimated land value will be similar to its market value only in typical agricultural regions where the key parameter to mould the land price is production potential of such lands.
The presented method of assessing the motorway impact on arable land is exemplified by a section of ‘A-4’ motorway; this section is about 4 km lenght, it runs between two towns: Zaczernie-Nowa WieĞ. One kilometre of this motorway constructed will result in the decrease of the arable land value by 1500 corn units.
The value of arable land will decrease by around 73% because the con-struction of motorway, and because of the toxic impact of the motorway on soils. The remaining 27% of losses in the land value results from the increase in the transport and from the deteriorated spatial arrangement of plots.
Key words: value of farm lands, influence of highway, spatial arrangement of
agricultural farm, arable land quality
WPROWADZENIE
Oceny oddziaáywania budowy autostrady na grunty rolne dokonano meto-dą uproszczoną pozwalającą na wstĊpną ocenĊ tego oddziaáywania w fazie okre-Ğlania trasy jej przebiegu [Harasimowicz 1998, Bacior 2001, Harasimowicz 2002, Harasimowicz 2005]. W ramach ustaleĔ wstĊpnych okreĞlana jest zmien-noĞü jakoĞci gleb na trasie autostrady, rozmieszczenie dróg i wiaduktów auto-stradowych, powierzchnie gruntów rolnych, do których dojazdy wiąĪą siĊ z przekroczeniem pasa autostrady, parametry rozáogów dziaáek przeciĊtych auto-stradą oraz rozmieszczenie pasów zieleni ochronnej. Wymienione dane są pod-stawą do okreĞlenia zmiennoĞci pod wpáywem budowy autostrady tych cech gruntów, które decydują o ich przydatnoĞci produkcyjnej i które są nastĊpnie wykorzystywane do caáoĞciowego oszacowania wpáywu budowy autostrady na grunty rolne.
Zastosowana metoda pozwala na caáoĞciowe oszacowanie oddziaáywania autostrady na grunty rolne obejmujące [Wilkowski 1995, Harasimowicz 1998] utratĊ gruntów przejmowanych pod pas drogowy, obniĪenie moĪliwoĞci produk-cyjnych gruntów poáoĪonych w pobliĪu autostrady oraz pogorszenie rozáogu gospodarstw przeciĊtych autostradą. PrzyjĊtą miarą wielokierunkowego
oddzia-áywania autostrady jest pewna odmiana wartoĞci tych gruntów, przy której okre-Ğlaniu uwzglĊdniono jedynie ich przydatnoĞü produkcyjną [Hopfer 1991, Cy-merman 1992, Harasimoiwicz 2005]. WartoĞü ta jest wiĊc w istocie miernikiem waloryzacji przydatnoĞci rolniczej gruntów do produkcji rolniczej.
Zastosowana metoda ma charakter uproszczony, co znacznie zmniejsza jej pracocháonnoĞü i pozwala na wykorzystanie przy ocenie rozpatrywanych wa-riantów przebiegu trasy autostrady. Procedura obliczeniowa związana z okreĞle-niem oddziaáywania autostrady zostaáa zautomatyzowana przy pomocy opraco-wanego programu komputerowego, co dodatkowo uáatwia jej zastosowanie.
WyróĪniü moĪna trzy gáówne etapy dochodzenia do koĔcowej oceny skut-ków oddziaáywania autostrady na grunty rolne:
– szacunek wyjĞciowych parametrów bĊdących efektem analizy przebie-gu osi autostrady naniesionej na mapĊ ewidencyjną,
– okreĞlenie zmiennoĞci cech gruntów rolnych (atrybutów), poáoĪonych w strefie oddziaáywania autostrady i w zasiĊgu jej pasa, decydujących o ich wartoĞci. Cechy te dotyczą: obszaru i jakoĞci gruntów przejmowanych pod bu-dowĊ autostrady i objĊtej szkodliwym jej wpáywem, wydáuĪenia dojazdu do gruntów oraz pogorszenia rozáogu dziaáek,
– ustalenie obniĪenia wartoĞci gruntów rolnych powodowanego budową autostrady.
CHARAKTERYSTYKA BADANEGO ODCINKA AUTOSTRADY A4 Opracowaną metodĊ oceny oddziaáywania autostrady na grunty rolne za-stosowano na odcinku Zaczernie – Nowa WieĞ o dáugoĞci okoáo 4 kilometrów. Omawiany odcinek autostrady przebiega przez szeĞü wsi: Zaczernie, Nowa WieĞ w powiecie rzeszowskim. (rys.1).
Poprawnie poprowadzona trasa autostrady powinna przebiegaü wzdáuĪ granic wsi w moĪliwie duĪej odlegáoĞci od wiĊkszych skupisk zabudowy. Taki przebieg autostrady umoĪliwia ograniczenie przyrostu transportu rolnego po drogach powodowanego odciĊciem gruntów od siedlisk oraz zmniejsza uciąĪli-woĞü wzmoĪonego ruchu samochodowego dla okolicznych mieszkaĔców. Prze-bieg autostrady na rozpatrywanym odcinku speánia w stosunkowo duĪym stop-niu przedstawione wymagania. Trasa projektowanej autostrady poáoĪona jest przewaĪnie w pobliĪu granic wsi. Projektowana trasa autostrady omija gáówne centra osadnicze wsi w moĪliwie najwiĊkszej od nich odlegáoĞci. Omija ona równieĪ wiĊksze pasma zwartej zabudowy, a gdy nie jest to moĪliwe przecina je w miejscach, gdzie gĊstoĞü tej zabudowy jest najmniejsza.
Badany odcinek projektowanej autostrady A-4 przecina 33 dróg, z których 4 wyposaĪonych bĊdzie w wiadukty autostradowe, są to jednak w wiĊkszoĞci drogi zabezpieczające transport tylko do dziaáek na których siĊ znajdują. Wia-dukty autostradowe odlegáe są od siebie Ğrednio o 948 m. OdlegáoĞü miĊdzy
wiaduktami autostradowymi jest jednym z wyjĞciowych parametrów sáuĪących do oceny oddziaáywania autostrady na wzrost transportu rolnego. DuĪa liczba wiaduktów oraz niewielka odlegáoĞü miĊdzy nimi wskazuje na maáy wpáyw bu-dowy autostrady na przejazdy do gruntów.
Rysunek 1. Autostrada A–4 z zaznaczonym badanym odcinkiem miĊdzy Zaczerniem-Nową Wsią [www.gddkia.gov.pl]
Figure 1. Motor-way ‘A–4’ with a marked researched section between Zaczernie-Nowa WieĞ towns [www.gddkia.gov.pl].
Przy szacowaniu oddziaáywania badanego odcinka autostrady na grunty rolne przyjĊto, Īe jej szerokoĞü jest zbliĪona do maksymalnej i wynosi 70 m bez uwzglĊdniania pasów zieleni ochronnej. PrzyjĊto równieĪ, Īe pasy ochronne mają szerokoĞü 30 m. Caákowita szerokoĞü pasa autostradowego zmieniaü siĊ bĊdzie od 70 do 130 m zaleĪnie od wystĊpowania pasów ochronnych po jednej lub obu jej stronach. PrzyjĊcie takich zaáoĪeĔ umoĪliwi oszacowanie stosunko-wo wysokich kosztów wykupu szerokiego pasa autostrady, które mogą byü od-powiednio zmniejszane stosownie do rzeczywistej szerokoĞci tego pasa.
PrzeciĊtna szerokoĞü badanego odcinka autostrady wynosi 70 m, z czego wynika, Īe na badanym odcinku nie przewidziano pasów zieleni ochronnej.
WPàYW AUTOSTRADY NA JEDNOSTKOWĄ WARTOĝû GRUNTÓW Ceny gruntów przejmowanych pod budowĊ autostrady zmieniają siĊ w ba-danych wsiach od 97 do 110 jedn. zboĪ./ha. Opisywane obniĪenia wartoĞci do-tyczą gruntów wykorzystywanych rolniczo. NajwyĪsze ceny gruntów uzyskano we wsi Nowa WieĞ (110,16 jedn. zboĪ./ha). Najmniejszą przydatnoĞü do pro-dukcji rolniczej i wartoĞü wynoszącą 96,76 jedn. zboĪ./ha posiadają grunty po-áoĪone we wsi Zaczernie. We wsiach tych Ğrednia powierzchnia dziaáek nie przekracza 43 arów. Cena ziemi przejmowanej pod budowĊ autostrady wyka-zuje pewne zróĪnicowania podobnie jak jej bonitacja.
Ceny gruntów poáoĪonych w strefie toksycznego oddziaáywania autostrady są oczywiĞcie znacznie niĪsze niĪ gruntów przejmowanych pod jej budowĊ. W badanych wsiach zmieniają siĊ w niewielkich granicach ksztaátujących siĊ na poziomie 63 jedn. zboĪ./ha.
Ceny gruntów, do których wzrosną odlegáoĞci z siedlisk po wybudowaniu autostrady zmieniają siĊ we wsiach od okoáo 83 do 108 jedn. zboĪ/ha.
Grunty odciĊte od siedlisk pasem autostrady z wydáuĪonym dojazdem przez wiadukty mają obniĪoną cenĊ o okoáo 0,2 do 13,6% w porównaniu z gruntami przejmowanymi pod jej budowĊ. To stosunkowo niskie obniĪenie wartoĞci gruntów Ğrednio o okoáo 8 % powodowane jest wzrostem odlegáoĞci od zagród rolniczych, co z kolei zaleĪy od odlegáoĞci miĊdzy sąsiednimi wiadukta-mi. NajwiĊksze obniĪenie ceny gruntów wynoszące okoáo 13,4% obserwowaü moĪna w początkowym odcinku – wieĞ Zaczernie, w której przyrost odlegáoĞci do gruntów powodowany budową autostrady przekracza 1101 m. Najmniejsze obniĪenie jednostkowej wartoĞci gruntów na skutek wzrostu odlegáoĞci od sie-dlisk wynoszące okoáo 0,2% pojawia siĊ we wsi Nowa WieĞ, gdzie wzrost ten nie przekracza 54 m. Na tym odcinku miĊdzy dwoma wiaduktami wystĊpuje tylko jedna droga pozbawiona wiaduktu autostradowego.
Jednostkowe wartoĞci dziaáek, których rozáóg ulegá pogorszeniu po ich przeciĊciu autostradą róĪnią siĊ do wartoĞci gruntów odciĊtych od siedlisk pa-sem autostrady, co Ğwiadczy o zmiennym zakres zmiennoĞci tych cech w bada-nych wsiach zawarty w granicach od 82 do 94 jedn. zboĪ./ha. Zakres obniĪenia ceny gruntów o pogorszonym rozáogu jest wiĊkszy niĪ gruntów dociĊtych auto-stradą od siedlisk i wynosi przeciĊtnie 18%, zmieniając siĊ w poszczególnych wsiach od 14 do 27%.
ObniĪenie jednostkowej wartoĞci gruntów powodowane niekorzystnymi zmianami rozáogu dziaáek przeciĊtych autostradą wiąĪe siĊ gáównie ze zmniej-szeniem ich dáugoĞci i powierzchni. Rozmiary tego obniĪenia zaleĪą od prze-strzennych parametrów dziaáek przecinanych autostradą. Znaczne obniĪenie ceny gruntów zbliĪone do 27% w stosunku do caákowitego obniĪenia obserwuje siĊ we wsi Nowa WieĞ.
OBNIĩENIE WARTOĝCI GRUNTÓW ROLNYCH NA SKUTEK BUDOWY AUTOSTRADY
W tabeli 1 przedstawiono obniĪenie wartoĞci gruntów rolnych powodowa-ne budową badapowodowa-nego odcinka autostrady w rozbiciu na cztery rozpatrywapowodowa-ne kierunki jej oddziaáywania dla badanych wsi. ObniĪenia te uwzglĊdniają zarów-no zmiany jedzarów-nostkowej wartoĞci gruntów jak równieĪ odpowiadające im po-wierzchnie gruntów objĊtych okreĞlonym kierunkiem oddziaáywania autostrady.
CaáoĞciowe straty w wartoĞci gruntów rolnych na badanym odcinku auto-strady dáugoĞci okoáo 4km wynoszą 7367,1 jedn. zboĪ. (tab. 1, kol. 19). Pod budowĊ autostrady zostaną przejĊte grunty o wartoĞci 2655,2 jedn. zboĪ. (tab. 1, kol. 15) i jedynie te grunty zostaną wykupione przez inwestora. Wykup gruntów zajĊtych przez pas drogowy pokrywa okoáo 35% (tab1, kol. 10) strat dotyczą-cych gruntów rolnych, jakie spowoduje budowa autostrady. ObniĪenie przydat-noĞci rolniczej gruntów prowadzące do zmniejszenia ich wartoĞci związane z toksycznym oddziaáywaniem autostrady odciĊciem gruntów od siedlisk i pogor-szeniem rozáogu dziaáek nie jest objĊte wypáatą odszkodowaĔ, mimo Īe ustawa o autostradach i ochronie gruntów nakáada na inwestora obowiązek pokrycia wszelkich szkód związanych z jego dziaáalnoĞcią. Oszacowane straty w gruntach rolnych dotyczące obniĪenia ich produkcyjnoĞci wiązaü siĊ mogą w gospodar-stwach rolnych z niepeánym wykorzystaniem posiadanych Ğrodków produkcji, a w szczególnoĞci Ğrodków trwaáych takich jak budynki inwentarskie i wiĊksze maszyny rolnicze. MoĪe to byü powodem powstawania dodatkowych strat pono-szonych przez gospodarstwa rolne poĞrednio związanych z budową autostrady. Zmniejszenie powierzchni gospodarstwa moĪe na przykáad doprowadziü do zmniejszenia liczby chowanych zwierząt, a przez to do niewykorzystywania wszystkich stanowisk w oborze [Bacior, Harasimowicz 2005]. Biorąc pod uwa-gĊ podobną wartoĞü ziemi i pozostaáych trwaáych Ğrodków produkcji rolniczej w gospodarstwie moĪna rzeczywiste straty gospodarstw rolnych powodowane budową autostrady oszacowaü jako dwa razy wiĊksze od ubytku wartoĞci grun-tów rolnych. Na podstawie przeprowadzonych badaĔ moĪna wiĊc stwierdziü, Īe wykup gruntów pod budowĊ autostrady pokrywa zaledwie czwartą czĊĞü strat jakie ponoszą gospodarstwa rolne w związku z budową autostrady. W praktyce jednak cena wykupu ziemi pod autostrady jest 3 do 4 razy wiĊksza od przeciĊt-nej ceny gruntów rolnych [ĩak 2002]. DziĊki tak zawyĪonym cenom wykupu gruntów pokrywane są w zasadzie w ogólnym bilansie wszelkie straty powodo-wane budową autostrady.
ObniĪenie wartoĞci gruntów powodowane budową autostrady w badanych wsiach jest zróĪnicowane i zmienia siĊ od 2421 do 4718 jedn. zboĪ. (tab. 1, kol.19)., i wynika to z faktu zróĪnicowania dáugoĞci odcinków autostrady w tych wsiach ale takĪe zmiennoĞü jakoĞü gruntów i czĊstoĞü wystĊpowania uĪytków rolnych na trasie autostrady.
W tabeli 1 (kolumna 3) przedstawiono obniĪenie wartoĞci gruntów powo-dowane budową autostrady przeliczone na jeden kilometr jej dáugoĞci. Parametr ten zmienia siĊ w badanych wsiach w szerokich granicach od 1792 do 2085 jedn. zboĪ./ha. Nieco wiĊkszą zmiennoĞü wykazuje wskaĨnik okreĞlający obni-Īenie wartoĞci gruntów rolnych odniesiony do jednego kilometra autostrady przebiegającej wyáącznie przez grunty rolne (tab. 1, kol. 4). WskaĨnik ten zmie-nia siĊ na badanych odcinkach od 1805 do 2111 jedn. zboĪ./ha. Zmiany obniĪe-nia wartoĞci gruntów rolnych pod wpáywem budowy autostrady wiąĪą siĊ gáów-nie ze zmianami ich bonitacji. Poprawa jakoĞci gleb powoduje proporcjonalne zwiĊkszenie obniĪenia wartoĞci gruntów powodowanego oddziaáywaniem auto-strady.
PrzejĊcie gruntów pod budowĊ autostrady obejmuje przeciĊtnie okoáo 36% caákowitej utraty wartoĞci gruntów powodowanej jej budową (tab. 1, kol. 10).
ObniĪenie jakoĞci gruntów poáoĪonych w pobliĪu autostrady obejmuje przeciĊtnie 37% caákowitego obniĪenia wartoĞci gruntów rolnych związanego z jej budową (tab. 1, kol. 11).Tak wysoki wskaĨnik związany jest z brakiem pa-sów zieleni ochronnej na caáym 4 kilometrowym odcinku. Udziaá szkodliwego sąsiedztwa autostrady w caákowitym obniĪeniu wartoĞci gruntów rolnych powo-dowanym jej budową ksztaátuje siĊ na podobnym poziomie wynoszącym 37%. Podobnie jak w przypadku przejmowania gruntów pod budowĊ autostrady udziaá ten zaleĪy od czĊstoĞci wystĊpowania pasów zieleni ochronnej. Brak tych pasów ochronnych powoduje, Īe mniej gruntów przejmowanych jest pod budo-wĊ autostrady, a wiĊc straty związane z tym kierunkiem oddziaáywania autostra-dy są mniejsze. WiĊksze jest natomiast w takiej sytuacji zmniejszenie wartoĞci gruntów poddanych toksycznemu oddziaáywaniu autostrady. àączny wpáyw przejmowania gruntów pod budowĊ autostrady oraz szkodliwego jej oddziaáy-wania na grunty poáoĪone w jej pobliĪu wynosi okoáo 73% caákowitego oddzia-áywania autostrady na grunty rolne i zmienia siĊ w niewielkich granicach w po-szczególnych wsiach. MoĪna na tej podstawie wnioskowaü, Īe straty związane z zakáadaniem pasów zieleni ochronnej równowaĪne są zmniejszeniu toksycznego oddziaáywania autostrady na grunty rolne. Przemawia to za czĊstszym stosowa-niem pasów zieleni ochronnej, poniewaĪ zmniejszają one zatrucie Ğrodowiska w pobliĪu autostrady, przy nie zmienionym caáoĞciowym wpáywie na grunty rolne.
Inwestorzy unikają jednak projektowania tych pasów i stosujĊ je przewaĪ-nie tylko wtedy, gdy jest to przewaĪ-niezbĊdne, poprzewaĪ-niewaĪ zwiĊkszają one iloĞü gruntów, które podlegają wykupieniu. Tak jest równieĪ w analizowanym przypadku.
Towarzyszące brakowi pasów zieleni ochronnej zwiĊkszone straty związa-ne ze szkodliwym oddziaáywaniem autostrady nie są wypáacazwiąza-ne poszkodowa-nym, dziĊki czemu nie obciąĪają wáaĞcicieli autostrady.
Pogorszenie struktury przestrzennej wsi i gospodarstw powodowane bu-dową autostrady obejmujące niekorzystne zmiany rozáogu dziaáek i wzrost ich oddalenia od siedlisk prowadzi do utraty wartoĞci gruntów rolnych obejmującej
okoáo 27% caákowitego jej wpáywu na te grunty. Rozpatrywane obniĪenie war-toĞci gruntów zmienia siĊ w poszczególnych wsiach przewaĪnie w granicach od 27 do 28% (tab. 1, kol. 12 i 13). àączne straty związane z pogorszeniem struktu-ry przestrzennej gospodarstw wywoáywanej budową autostrady są zwykle sto-sunkowo niewielkie.
ObniĪenie wartoĞci gruntów rolnych powodowane zmianą rozáogu dziaáek przeciĊtych autostradą jest podobne we wsiach i obejmuje okoáo 15–28% caá-kowitego oddziaáywani autostrady na te grunty. Nieco mniejszy wpáywa na ob-niĪenie wartoĞci gruntów rolnych przyrost odlegáoĞci powodowany ich odciĊ-ciem od siedlisk pasem autostrady. PrzeciĊtne obniĪenie wartoĞci gruntów rolnych powodowane tym kierunkiem oddziaáywania autostrady w stosunku do caákowitego jej wpáywu na wartoĞü gruntów wynosi 0,2 do 13,4% (tab. 1, kol. 12)
Stosunkowo niski wskaĨnik obniĪenia wiąĪe siĊ z maáym zagĊszczeniem dróg transportu rolniczego w drugiej czĊĞci badanego odcinka gdzie miĊdzy badanymi wiaduktami wystĊpujĊ tylko jedna droga pozbawiona wiaduktu po zrealizowaniu inwestycji i jedynie dla tych gruntów obsáugiwanych z tej drogi transport wzroĞnie.
PODSUMOWANIE
Opracowana metoda uwzglĊdnia wszystkie gáówne kierunki oddziaáywania autostrady na grunty rolne oraz ujmuje to oddziaáywanie wymiernie i w porów-nywalnych jednostkach. Cechuje ją maáa pracocháonnoĞü bĊdąca efektem za-równo wprowadzonych uproszczeĔ w ocenie oddziaáywania autostrady ograni-czających zakres pozyskiwania danych wyjĞciowych do analizy przebiegu osi autostrady jak równieĪ automatyzacji prowadzonych obliczeĔ przy pomocy opracowanego programu komputerowego. Metoda ta moĪe znaleĨü zastosowanie do wstĊpnego szacowania wpáywu budowy autostrady na grunty rolne dokony-wanego w fazie podejmowania decyzji o przebiegu trasy autostradowej jak rów-nieĪ byü pomocna przy ocenie rozpatrywanych wariantów przebiegu projekto-wanych odcinków autostrady.
ObniĪenie wartoĞci gruntów powodowane budową autostrady w badanych wsiach zmienia siĊ w granicach od 2421 do 4718 jedn. zboĪ. i obejmuje okoáo 10% wartoĞci wszystkich gruntów poáoĪonych w tych wsiach. ObniĪenie to od-niesione do odcinka autostrady dáugoĞci jednego kilometra wynosi od 1793 do 2085 jedn. zboĪ./km. Gáówny wpáyw na rozmiary obniĪenia wartoĞci gruntów przypadające na jednostkĊ dáugoĞci autostrady wywiera jakoĞü gruntów poáoĪo-nych na trasie jej przebiegu.
àączny wpáyw przejmowania gruntów pod budowĊ autostrady oraz szko-dliwego jej oddziaáywania na grunty poáoĪone w jej pobliĪu wynosi okoáo 80% caákowitego oddziaáywania autostrady na grunty rolne i zmienia siĊ w
niewiel-kich granicach w poszczególnych wsiach. Pogorszenie struktury przestrzennej wsi i gospodarstw powodowane budową autostrady obejmujące niekorzystne zmiany rozáogu dziaáek i wzrost ich oddalenia od siedlisk prowadzi do utraty wartoĞci gruntów rolnych obejmującej okoáo 20% caákowitego jej wpáywu na te grunty.
BIBLIOGRAFIA
Bacior St. 2001. Referat na temat Uproszczony szacunek oddziaáywania autostrady na wartoĞü
gruntów rolnych wygáoszony na Wydziale Geodezji i InĪynierii ĝrodowiska AGH Komisja
Geodezji i InĪynierii ĝrodowiska Krakowskiego Oddziaáu Polskiej Akademii Nauk – Sprawozdanie z posiedzeĔ komisji naukowych Tom XLIV/1, wydawnictwo i drukarnia „SECESJA” Kraków 2001 s. 183-185.
Bacior S. 2010 The impact of motorway section under construction between the towns of Borek
Maáy and Boreczek on arable land. Infrastructure and ecology of rural areas. Polish
Acad-emy of Sciences. Kraków s. 5-15.
Bacior S., Harasimowicz S. 2000. Ocena wpáywu autostrady na zmniejszenie moĪliwoĞci
produk-cyjnych gruntów rolnych.. ZN AR w Krakowie, ser. Sesja Naukowa z. 72, 365, s. 293–297.
Bacior S., Harasimowicz S. 2002. Metoda oceny wpáywu autostrady na wartoĞü gruntów rolnych,
dokáadnoĞü oszacowania powierzchni uĪytków i klas gruntów. W mat. Konferencji
organi-zowanej przez Polskie Towarzystwo InĪynierii Rolniczej – Komitet Techniki Rolniczej PAN. Warszawa – Dobczyce , 8 (41), s 107–120.
Bacior S., Harasimowicz S. 2005. Oddziaáywanie autostrady na przydatnoĞü rolniczą gruntów i
ich wartoĞü na przykáadzie odcinka autostrady A-4 miĊdzy Brzeskiem a Tarnowem.
MiĊ-dzynarodowa konferencja nt: Geodezja, kartografia i aerofotogrametria. Wydawnictwo Po-litechniki Lwowskiej. Lwów, zeszyt 66, s. 9-19.
Curzydáo R., 1994, Drogi i autostrady a skaĪenia motoryzacyjne, Aura 5.
Harasimowicz S. 1998. Ocena oddziaáywania autostrady na grunty rolne. Przegląd Geodezyjny nr 6, s. 6–12.
Harasimowicz S. 1997, Oddziaáywanie autostrady na odlegáoĞci gruntów od siedlisk. Zeszyty Naukowe AR w Krakowie, Geodezja z. 16.
Wilkowski W., 1995, Wielokryterialna metoda oceny wpáywu autostrady na gospodarstwa rolne. Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej, Geodezja, z. 33.
Dr inĪ. Bacior Stanisáaw, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Katedra Geodezji Rolnej, Katastru i Fotogrametrii 30-198 Kraków ul. Balicka 253a tel. (012) 6624517 rmbacior@cyf-kr.edu.pl
