Dorota Górna
Zawady, gm. Zbuczyn, woj.
siedleckie. Stanowisko IV
Informator Archeologiczny : badania 14, 181-182
181
na naturalnym cyplu wału wydmowego i umocniono dwiema fosam i. P r z y budowie fos w bardzo poważnym stopniu wykorzystano naturalne zagłę bienia m iędzy wydmami, stale wypełnione wodą, tzw, "m isy w yw iania". Obiekt je s t dobrze zachowany, porośnięty rzadkim starodrzew em . Majdan grodziska je s t owalny o rozm iarach 40 x 50 m , Wysokość zbo czy dochodzi m iejscam i do około 5 ra. Od stron północnej i zachodniej występują dwie fosy, wypełnione wodą, o szero k o ści 3-5 m, oddzielone od siebie wałem wydmowym.
Wykop sondażowy 2,5 x 15 m założono w północno-wschodniej c z ę ś c i grodziska i objęto nim fragm ent majdanu o ra z partię k raw ędzi i skłonu w kierunku fosy północnej. Dla ułatwienia ek sploracji wykop podzielono na trzy odcinki /2,5 x 5 m/ oznaczając je jako a ,b ,c . W ar stwa kulturowa w ystąpiła na- głębokości około 0,25 m pod glebą leśną barwy prawie jed n o licie ciemnobrunatnej. Jej m ią ższo ść dochodzi do 0,20 m, m iejscam i do 0,30 m. Pod nią w ystąpił już jako calec piasek wydmowy jedn olitej, żółtej barwy.
Wykop a /środkowa czę ść majdanu/ natrafiono tu na ślady spale nizny, w ęgli drzewnych i polepy z odciskami po konstrukcjach drewnia nych, N ie stwierdzono obecności obiektów nieruchomych.
Wykop b /pod kraw ędzią grodziska/ - odkryto pozostałości pieca kopułowego o średnicy około 2 m. Był to piec zbudowany z gliny na
szk iele cie drewnianym. Zachowała się po nim masa polepy, wypalonej na jednolity czerw ono-brunatny k olo r. W bryłach widoczne są liczn e odciski bierw ion, dranice i prętów, będących śladami po drewnianej kon strukcji pieca. Występują także ślady w ęgli drzewnych o raz spalone konstrukcje drewniane po przypuszczalnej obudowie obiektu.
Wykop c /na kraw ędzi grodziska/ - odkryto ślady po prawdopo dobnych umocnieniach grodu. Składały s ię na nie spalone belki i drani ce, ułożone poziomo.,· stanowiące pas zwęglonych konstrukcji o szerok oś c i około 5 m. Na samym skłonie ujawnił się ślad po dużym słupie.
Ruchomy m a teriał zabytkowy, to obok wspomnianych, ju ż mas po lepy, spalonego drewna, nieliczne fragm enty ceram ik i. Składają się na nie ułamki wylewów i brzuśców naczyń zdobionych regularnym orna mentem pasmowo-bruzdowym. Znaleziono także żelazny nóż i takiż skobel. Zabytki pozwalają datować grodzisko na X III wiek.
Na podstawie wyników badań należy uznać, iż gród "Z am czysk o" funkcjonował w X III wieku jako obiekt obronny dla ufortyfikowania któ re go w dużym stopniu wykorzystano wyjątkowo dogodne warunki natu ralne /waity wydm "m isy wywiania]'/,
ZAW AD Y, gm. Zbuczyn U niw ersytet W arszawski w oj. siedleckie Instytut A rch eolo gii Stanowisko IV
Badania ratow nicze prowadziła m gr Dorotr, Górna, Finansował W K Z w Siedlcach. Drugi sezon badań. Cm entarzysko /X I-XVH w. /.
182
Na teren ie starej żw irow ni, w 1978 r . zlokalizowano cm entarzy sko szk ieletow e. P r z y wybieraniu żw iru zniszczono kilka grobów szkie letowych, Dwa wykopy sondażowe - o łącznej powierzchni około 34 m 2 - założono na południowym skraju żwirowni, wzdłuż w ybierzyska. Ogółem odsłonięto 21 pochówków szkieletowych - w tym 5 dziecięcych . Więk szość pochówków była orientowana na o si W -E . Groby osobników do rosłych - o czytelnym za rys ie wkopów grobowych - z reguły zaw ierały dość dobrze zachowaną trumnę kształtu trapezu o wym iarach 170 x 40 x 30 cm , zw ężającą s ię w kierunku stóp pochowanego osobnika. Groby te wkopane były do głębokości 120 cm od powierzchni ziem i. Pochówki d ziecięce nie za w ierały trumien, nie zaobserwowano rów n ież śladów wkopów grobowych, jak rów nież były znacznie płyciej wkopane - około 60 cm od powierzchni. Odsłonięte pochówki nie m iały żadnego wypo sażenia poza jednym wypadkiem grobu nr 17, w którym na w ysokości m iednicy osobnika znaleziono trzy , zaśn iedziałe, zlepione monetki /bo- ratynki ? /,
W iększość m ateriału zabytkowego /ceramikę/ odsłonięto w w ar stwie orn ej. Pośród ceram ik i wystąpiły fragm enty naczyń w czesnośred niowiecznych, średniowiecznych i nowożytnych oraz pochodzących z okresu rzym sk iego /prawdopodobnie istniało tu osadnictwo starożytne/.
C zęść centralna cm entarzyska została całkow ' · zniszczona p rze z żw irow n ię - według in form acji pracowników - najwięcej grobów wystąpi ło w odległości około 40-50 m na północ od tegorocznych wykopów. Ze względu na postępujące zn iszczen ie terenu należałoby objąć badaniami c zę ść południową stanowiska o ra z założyć sondaże na wschodnim 1 za chodnim skraju żw irowni,
ŻARNO W IEC, gm . Krokowa P P Pracow nie K onserw acji
w oj, gdańskie Zabytków
Stanowisko 1 Pracownia A rech olo giczn o -Konserwatorska
Oddział w Gdańsku Badania prowadziła m gr Iwona Wolanin- Szułdrzyńska. Finansował Zespół E lek tro ciepłowni "W y b rz e ż e ", P ierw szy sezon badań. Grodzisko wczesnośredniowieczne. Stanowisko położone je s t na kraw ędzi Kępy Żarnow ieckiej ograni czają cej od wschodu rynnę je z io r a Żarnow ieckiego, Grodzisko usytuowa no na najw yższym wyniesieniu terenowym /100,2 m .p . m, / tej okolicy.
Jest ono izolowane z trzech stron, a połączone z w ysoczyzną jedynie wąskim przesm ykiem .
Gród założony został na planie nieregularnego owalu o w ym ia rach 105 x 60 m na osi SW -NE, Wały i fosa są dobrze zachowane. Wykopy założono na majdanie. Ogółem przebadano 225 m2. Odkryto 13 obiektów, w tym : chaty naziemne, półziem ianki, paleniska, dołki po słupowe o ra z jam y.
